Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ദ്വേമാതികാപാളി • Dvemātikāpāḷi |
പാടിദേസനീയകണ്ഡോ
Pāṭidesanīyakaṇḍo
൧. പഠമപാടിദേസനീയസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
1. Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
പാടിദേസനീയേസു പഠമേ അന്തരഘരം പവിട്ഠായാതി വചനതോ സചേ തസ്സാ അന്തരാരാമാദീസു ഠത്വാപി ദദമാനായ ഹത്ഥതോ സയം രഥിയാബ്യൂഹസിങ്ഘാടകഘരാനം അഞ്ഞതരസ്മിം ഠിതോപി ഗണ്ഹാതി, ദോസോ നത്ഥി. തസ്സാ പന രഥിയാദീസു ഠത്വാ ദദമാനായ, രഥിയാദീസു വാ, അന്തരാരാമാദീസു വാ ഠത്വാപി യംകിഞ്ചി ആമിസം അജ്ഝോഹരണത്ഥായ ഗണ്ഹതോ പടിഗ്ഗഹണേ ദുക്കടം, അജ്ഝോഹാരേ അജ്ഝോഹാരേ പാടിദേസനീയം. തസ്സ ദേസേതബ്ബാകാരോ ഗാരയ്ഹം ആവുസോതിആദിനാ നയേന സിക്ഖാപദേ ദസ്സിതോയേവ.
Pāṭidesanīyesu paṭhame antaragharaṃ paviṭṭhāyāti vacanato sace tassā antarārāmādīsu ṭhatvāpi dadamānāya hatthato sayaṃ rathiyābyūhasiṅghāṭakagharānaṃ aññatarasmiṃ ṭhitopi gaṇhāti, doso natthi. Tassā pana rathiyādīsu ṭhatvā dadamānāya, rathiyādīsu vā, antarārāmādīsu vā ṭhatvāpi yaṃkiñci āmisaṃ ajjhoharaṇatthāya gaṇhato paṭiggahaṇe dukkaṭaṃ, ajjhohāre ajjhohāre pāṭidesanīyaṃ. Tassa desetabbākāro gārayhaṃ āvusotiādinā nayena sikkhāpade dassitoyeva.
സാവത്ഥിയം അഞ്ഞതരം ഭിക്ഖും ആരബ്ഭ അഞ്ഞാതികായ ഭിക്ഖുനിയാ അന്തരഘരം പവിട്ഠായ ഹത്ഥതോ ആമിസം പടിഗ്ഗഹണവത്ഥുസ്മിം പഞ്ഞത്തം, അസാധാരണപഞ്ഞത്തി, അനാണത്തികം, യഥാ ചേതം, തഥാ സേസാനിപി, തികപാടിദേസനീയം, യാമകാലികാദീസു പടിഗ്ഗഹണേപി അജ്ഝോഹരണേപി ദുക്കടം, ഏകതോഉപസമ്പന്നായ യാവകാലികേപി തഥേവ, ഞാതികായ അഞ്ഞാതികസഞ്ഞിവേമതികാനമ്പി ഏസേവ നയോ. ഞാതികസഞ്ഞിനോ പന, ഞാതികായ വാ ദാപേന്തിയാ, ഉപനിക്ഖിപിത്വാ വാ ദദമാനായ, യാ ച അന്തരാരാമഭിക്ഖുനുപസ്സയതിത്ഥിയസേയ്യപടിക്കമനേസു ഠത്വാ ഗാമതോ ബഹി നീഹരിത്വാ, യാമകാലികാദീനി വാ ‘‘സതി പച്ചയേ പരിഭുഞ്ജാ’’തി ദേതി, തസ്സ, സിക്ഖമാനസാമണേരീനഞ്ച ഹത്ഥതോ ഗഹേത്വാ പരിഭുഞ്ജന്തസ്സ, ഉമ്മത്തകാദീനഞ്ച അനാപത്തി. പരിപുണ്ണൂപസമ്പന്നതാ, അഞ്ഞാതികതാ, അന്തരഘരേ ഠിതായ ഹത്ഥതോ സഹത്ഥാ പടിഗ്ഗഹണം, യാവകാലികതാ, അജ്ഝോഹരണന്തി ഇമാനേത്ഥ പഞ്ച അങ്ഗാനി. സമുട്ഠാനാദീനി ഏളകലോമസദിസാനീതി.
Sāvatthiyaṃ aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha aññātikāya bhikkhuniyā antaragharaṃ paviṭṭhāya hatthato āmisaṃ paṭiggahaṇavatthusmiṃ paññattaṃ, asādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, yathā cetaṃ, tathā sesānipi, tikapāṭidesanīyaṃ, yāmakālikādīsu paṭiggahaṇepi ajjhoharaṇepi dukkaṭaṃ, ekatoupasampannāya yāvakālikepi tatheva, ñātikāya aññātikasaññivematikānampi eseva nayo. Ñātikasaññino pana, ñātikāya vā dāpentiyā, upanikkhipitvā vā dadamānāya, yā ca antarārāmabhikkhunupassayatitthiyaseyyapaṭikkamanesu ṭhatvā gāmato bahi nīharitvā, yāmakālikādīni vā ‘‘sati paccaye paribhuñjā’’ti deti, tassa, sikkhamānasāmaṇerīnañca hatthato gahetvā paribhuñjantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Paripuṇṇūpasampannatā, aññātikatā, antaraghare ṭhitāya hatthato sahatthā paṭiggahaṇaṃ, yāvakālikatā, ajjhoharaṇanti imānettha pañca aṅgāni. Samuṭṭhānādīni eḷakalomasadisānīti.
പഠമപാടിദേസനീയസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
൨. ദുതിയപാടിദേസനീയസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
2. Dutiyapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
ദുതിയേ ഇധ സൂപന്തിആദി വോസാസനാകാരദസ്സനം. അപസക്ക താവ ഭഗിനീതിആദി അപസാദേതബ്ബാകാരദസ്സനം. തത്രായം വിനിച്ഛയോ – ഏകേനാപി ഭിക്ഖുനാ അനപസാദിതേ അജ്ഝോഹരണത്ഥായ ആമിസം ഗണ്ഹന്താനം പടിഗ്ഗഹണേ ദുക്കടം, അജ്ഝോഹാരേ അജ്ഝോഹാരേ പാടിദേസനീയന്തി.
Dutiye idha sūpantiādi vosāsanākāradassanaṃ. Apasakka tāva bhaginītiādi apasādetabbākāradassanaṃ. Tatrāyaṃ vinicchayo – ekenāpi bhikkhunā anapasādite ajjhoharaṇatthāya āmisaṃ gaṇhantānaṃ paṭiggahaṇe dukkaṭaṃ, ajjhohāre ajjhohāre pāṭidesanīyanti.
രാജഗഹേ ഛബ്ബഗ്ഗിയേ ആരബ്ഭ ഭിക്ഖുനിയാ വോസാസന്തിയാ നനിവാരണവത്ഥുസ്മിം പഞ്ഞത്തം, തികപാടിദേസനീയം, ഏകതോഉപസമ്പന്നായ വോസാസന്തിയാ നനിവാരേന്തസ്സ ദുക്കടം, തഥാ അനുപസമ്പന്നായ ഉപസമ്പന്നസഞ്ഞിനോ വേമതികസ്സ ച. അനുപസമ്പന്നസഞ്ഞിനോ, പന യോ ച അത്തനോ വാ ഭത്തം ദാപേന്തിയാ, അഞ്ഞേസം വാ ഭത്തം ദേന്തിയാ, യം വാ ന ദിന്നം, തം ദാപേന്തിയാ, യത്ഥ വാ ന ദിന്നം, തത്ഥ, സബ്ബേസം വാ സമകം ദാപേന്തിയാ, സിക്ഖമാനായ വാ സാമണേരിയാ വാ വോസാസന്തിയാ പടിഗ്ഗഹേത്വാ ഭുഞ്ജതി, തസ്സ, പഞ്ച ഭോജനാനി ഠപേത്വാ സബ്ബത്ഥ, ഉമ്മത്തകാദീനഞ്ച അനാപത്തി. പരിപുണ്ണൂപസമ്പന്നതാ, പഞ്ചഭോജനതാ, അന്തരഘരേ അനുഞ്ഞാതപകാരതോ അഞ്ഞഥാ വോസാസനാ, അനിവാരണാ, അജ്ഝോഹരണന്തി ഇമാനേത്ഥ പഞ്ച അങ്ഗാനി. സമുട്ഠാനാദീനി കഥിനസദിസാനീതി.
Rājagahe chabbaggiye ārabbha bhikkhuniyā vosāsantiyā nanivāraṇavatthusmiṃ paññattaṃ, tikapāṭidesanīyaṃ, ekatoupasampannāya vosāsantiyā nanivārentassa dukkaṭaṃ, tathā anupasampannāya upasampannasaññino vematikassa ca. Anupasampannasaññino, pana yo ca attano vā bhattaṃ dāpentiyā, aññesaṃ vā bhattaṃ dentiyā, yaṃ vā na dinnaṃ, taṃ dāpentiyā, yattha vā na dinnaṃ, tattha, sabbesaṃ vā samakaṃ dāpentiyā, sikkhamānāya vā sāmaṇeriyā vā vosāsantiyā paṭiggahetvā bhuñjati, tassa, pañca bhojanāni ṭhapetvā sabbattha, ummattakādīnañca anāpatti. Paripuṇṇūpasampannatā, pañcabhojanatā, antaraghare anuññātapakārato aññathā vosāsanā, anivāraṇā, ajjhoharaṇanti imānettha pañca aṅgāni. Samuṭṭhānādīni kathinasadisānīti.
ദുതിയപാടിദേസനീയസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Dutiyapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
൩. തതിയപാടിദേസനീയസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
3. Tatiyapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
തതിയേ സേക്ഖസമ്മതാനീതി ലദ്ധസേക്ഖസമ്മുതികാനി. പുബ്ബേ അനിമന്തിതോതി ഘരൂപചാരോക്കമനതോ പഠമതരം ഉപചാരം അനോക്കമന്തേയേവ പുബ്ബേ അനിമന്തിതോ. അഗിലാനോ നാമ യോ സക്കോതി പിണ്ഡായ ചരിതും. പാടിദേസനീയന്തി ഘരൂപചാരം ഓക്കമിത്വാ ആമിസം ഗണ്ഹന്തസ്സ പടിഗ്ഗഹണേ താവ ദുക്കടം, തം ഗഹേത്വാ യത്ഥകത്ഥചി ഭുഞ്ജന്തസ്സ അജ്ഝോഹാരേ അജ്ഝോഹാരേ പാടിദേസനീയന്തി.
Tatiye sekkhasammatānīti laddhasekkhasammutikāni. Pubbe animantitoti gharūpacārokkamanato paṭhamataraṃ upacāraṃ anokkamanteyeva pubbe animantito. Agilāno nāma yo sakkoti piṇḍāya carituṃ. Pāṭidesanīyanti gharūpacāraṃ okkamitvā āmisaṃ gaṇhantassa paṭiggahaṇe tāva dukkaṭaṃ, taṃ gahetvā yatthakatthaci bhuñjantassa ajjhohāre ajjhohāre pāṭidesanīyanti.
സാവത്ഥിയം സമ്ബഹുലേ ഭിക്ഖൂ ആരബ്ഭ ന മത്തം ജാനിത്വാ പടിഗ്ഗഹണവത്ഥുസ്മിം പഞ്ഞത്തം, ‘‘പുബ്ബേ അനിമന്തിതോ, അഗിലാനോ’’തി ഇമാ പനേത്ഥ ദ്വേ അനുപഞ്ഞത്തിയോ, തികപാടിദേസനീയം, യാമകാലികാദീസു പടിഗ്ഗഹണേപി അജ്ഝോഹാരേപി ദുക്കടം, തഥാ അസേക്ഖസമ്മതേ സേക്ഖസമ്മതസഞ്ഞിനോ വേമതികസ്സ ച. അസേക്ഖസമ്മതസഞ്ഞിനോ, പന യോ ച പുബ്ബേ നിമന്തിതോ വാ ഗിലാനോ വാ അഞ്ഞസ്സ വാ തേസം ഘരേ പഞ്ഞത്തം ഭിക്ഖം ഗണ്ഹാതി, യസ്സ ച ഘരതോ നീഹരിത്വാ, ആസനസാലാദീസു വാ ഭിക്ഖും അദിസ്വാ പഠമംയേവ നീഹരിത്വാ, ദ്വാരമൂലേ വാ ഠപിതം ദേന്തി, തസ്സ തം ഭുഞ്ജന്തസ്സ, നിച്ചഭത്തകേ, സലാകഭത്തേ, പക്ഖികേ , ഉപോസഥികേ, പാടിപദികേ, യാമകാലികാദിം ‘‘സതി പച്ചയേ പരിഭുഞ്ജാ’’തി ദിന്നം പരിഭുഞ്ജന്തസ്സ, ഉമ്മത്തകാദീനഞ്ച അനാപത്തി. സേക്ഖസമ്മതതാ, പുബ്ബേ അനിമന്തിതതാ, അഗിലാനതാ, ഘരൂപചാരോക്കമനം, ഠപേത്വാ നിച്ചഭത്തകാദീനി അഞ്ഞം ആമിസം ഗഹേത്വാ ഭുഞ്ജനന്തി ഇമാനേത്ഥ പഞ്ച അങ്ഗാനി. സമുട്ഠാനാദീനി ഏളകലോമസദിസാനീതി.
Sāvatthiyaṃ sambahule bhikkhū ārabbha na mattaṃ jānitvā paṭiggahaṇavatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘pubbe animantito, agilāno’’ti imā panettha dve anupaññattiyo, tikapāṭidesanīyaṃ, yāmakālikādīsu paṭiggahaṇepi ajjhohārepi dukkaṭaṃ, tathā asekkhasammate sekkhasammatasaññino vematikassa ca. Asekkhasammatasaññino, pana yo ca pubbe nimantito vā gilāno vā aññassa vā tesaṃ ghare paññattaṃ bhikkhaṃ gaṇhāti, yassa ca gharato nīharitvā, āsanasālādīsu vā bhikkhuṃ adisvā paṭhamaṃyeva nīharitvā, dvāramūle vā ṭhapitaṃ denti, tassa taṃ bhuñjantassa, niccabhattake, salākabhatte, pakkhike , uposathike, pāṭipadike, yāmakālikādiṃ ‘‘sati paccaye paribhuñjā’’ti dinnaṃ paribhuñjantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Sekkhasammatatā, pubbe animantitatā, agilānatā, gharūpacārokkamanaṃ, ṭhapetvā niccabhattakādīni aññaṃ āmisaṃ gahetvā bhuñjananti imānettha pañca aṅgāni. Samuṭṭhānādīni eḷakalomasadisānīti.
തതിയപാടിദേസനീയസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Tatiyapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
൪. ചതുത്ഥപാടിദേസനീയസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
4. Catutthapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
ചതുത്ഥേ യാനി ഖോ പന താനി ആരഞ്ഞകാനീതിആദി ചീവരവിപ്പവാസസിക്ഖാപദേ വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബം. പുബ്ബേ അപ്പടിസംവിദിതന്തി ഏത്ഥ യം ഇത്ഥിയാ വാ പുരിസേന വാ ഗഹട്ഠേന വാ പബ്ബജിതേന വാ ആരാമം വാ ആരാമൂപചാരം വാ പവിസിത്വാ ‘‘ഇത്ഥന്നാമസ്സ, ഭന്തേ, കുലസ്സ ഖാദനീയം വാ ഭോജനീയം വാ ആഹരിയിസ്സതീ’’തി (പാചി॰ ൫൭൩) ആരോചിതം, തം പച്ഛാ യഥാആരോചിതമേവ വാ ആഹരിയതു, തസ്സ പരിവാരം കത്വാ അഞ്ഞം വാ തേന സദ്ധിം ബഹുകമ്പി, ‘‘ഇത്ഥന്നാമം കുലം പടിസംവിദിതം കത്വാ ഖാദനീയം വാ ഭോജനീയം വാ ഗഹേത്വാ ഗച്ഛതീ’’തി സുത്വാ അഞ്ഞാനി വാ കുലാനി തേഹി സദ്ധിം ആഹരന്തു, തം സബ്ബം പടിസംവിദിതം നാമ. യം പന ഏവം അനാരോചിതം അനാഹടഞ്ച, തം അപ്പടിസംവിദിതം നാമ. അഗിലാനോ നാമ യോ സക്കോതി പിണ്ഡായ ഗന്തും. പാടിദേസനീയന്തി ഏവരൂപം അന്തമസോ ആരാമമജ്ഝേന ഗച്ഛന്തേഹി അദ്ധികേഹി ദിന്നമ്പി ആരാമേ വാ ആരാമൂപചാരേ വാ പടിഗ്ഗഹേത്വാ അജ്ഝോഹരന്തസ്സ പടിഗ്ഗഹണേ ദുക്കടം, അജ്ഝോഹാരേ അജ്ഝോഹാരേ പാടിദേസനീയന്തി.
Catutthe yāni kho pana tāni āraññakānītiādi cīvaravippavāsasikkhāpade vuttanayeneva veditabbaṃ. Pubbe appaṭisaṃviditanti ettha yaṃ itthiyā vā purisena vā gahaṭṭhena vā pabbajitena vā ārāmaṃ vā ārāmūpacāraṃ vā pavisitvā ‘‘itthannāmassa, bhante, kulassa khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā āhariyissatī’’ti (pāci. 573) ārocitaṃ, taṃ pacchā yathāārocitameva vā āhariyatu, tassa parivāraṃ katvā aññaṃ vā tena saddhiṃ bahukampi, ‘‘itthannāmaṃ kulaṃ paṭisaṃviditaṃ katvā khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā gahetvā gacchatī’’ti sutvā aññāni vā kulāni tehi saddhiṃ āharantu, taṃ sabbaṃ paṭisaṃviditaṃ nāma. Yaṃ pana evaṃ anārocitaṃ anāhaṭañca, taṃ appaṭisaṃviditaṃ nāma. Agilāno nāma yo sakkoti piṇḍāya gantuṃ. Pāṭidesanīyanti evarūpaṃ antamaso ārāmamajjhena gacchantehi addhikehi dinnampi ārāme vā ārāmūpacāre vā paṭiggahetvā ajjhoharantassa paṭiggahaṇe dukkaṭaṃ, ajjhohāre ajjhohāre pāṭidesanīyanti.
സക്കേസു സമ്ബഹുലേ ഭിക്ഖൂ ആരബ്ഭ ആരാമേ ചോരേ പടിവസന്തേ അനാരോചനവത്ഥുസ്മിം പഞ്ഞത്തം, ‘‘അഗിലാനോ’’തി അയമേത്ഥ ഏകാ അനുപഞ്ഞത്തി, തികപാടിദേസനീയം , യാമകാലികാദീസു ആഹാരത്ഥായ പടിഗ്ഗഹണേപി അജ്ഝോഹാരേപി ദുക്കടമേവ, തഥാ പടിസംവിദിതേ അപ്പടിസംവിദിതസഞ്ഞിനോ വേമതികസ്സ ച, പടിസംവിദിതസഞ്ഞിനോ, പന ഗിലാനസ്സ, യോ ച പടിസംവിദിതം കത്വാ ആഹടം വാ ഗിലാനാവസേസകം വാ ബഹാരാമേ വാ പടിഗ്ഗഹിതം, തത്ഥജാതകമേവ വാ മൂലഫലാദിം, യാമകാലികാദീസു വാ യംകിഞ്ചി ‘‘സതി പച്ചയേ പരിഭുഞ്ജാ’’തി ലദ്ധം പരിഭുഞ്ജന്തസ്സ, ഉമ്മത്തകാദീനഞ്ച അനാപത്തി. യഥാവുത്തആരഞ്ഞകസേനാസനതാ, യാവകാലികസ്സ അതത്ഥജാതകതാ, അഗിലാനതാ, അഗിലാനാവസേസകതാ, അപ്പടിസംവിദിതതാ, അജ്ഝാരാമേ പടിഗ്ഗഹണം, അജ്ഝോഹരണന്തി ഇമാനേത്ഥ സത്ത അങ്ഗാനി. സമുട്ഠാനാദീനി കഥിനസദിസാനേവ, ഇദം പന കിരിയാകിരിയന്തി.
Sakkesu sambahule bhikkhū ārabbha ārāme core paṭivasante anārocanavatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘agilāno’’ti ayamettha ekā anupaññatti, tikapāṭidesanīyaṃ , yāmakālikādīsu āhāratthāya paṭiggahaṇepi ajjhohārepi dukkaṭameva, tathā paṭisaṃvidite appaṭisaṃviditasaññino vematikassa ca, paṭisaṃviditasaññino, pana gilānassa, yo ca paṭisaṃviditaṃ katvā āhaṭaṃ vā gilānāvasesakaṃ vā bahārāme vā paṭiggahitaṃ, tatthajātakameva vā mūlaphalādiṃ, yāmakālikādīsu vā yaṃkiñci ‘‘sati paccaye paribhuñjā’’ti laddhaṃ paribhuñjantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Yathāvuttaāraññakasenāsanatā, yāvakālikassa atatthajātakatā, agilānatā, agilānāvasesakatā, appaṭisaṃviditatā, ajjhārāme paṭiggahaṇaṃ, ajjhoharaṇanti imānettha satta aṅgāni. Samuṭṭhānādīni kathinasadisāneva, idaṃ pana kiriyākiriyanti.
ചതുത്ഥപാടിദേസനീയസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Catutthapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
കങ്ഖാവിതരണിയാ പാതിമോക്ഖവണ്ണനായ
Kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
പാടിദേസനീയവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Pāṭidesanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.