Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
੧੫੦. ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਨਿਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ…ਪੇ॰… ਆવਿਕਤਾ ਹਿਸ੍ਸ ਫਾਸੁ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ…ਪੇ॰… ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਣ੍ਹੀ। ਏવਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀ’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਨਿਦਾਨ’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅવਸੇਸੇ ਸੁਤੇਨ ਸਾવਿਤੇ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਏવਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀਤਿ ਸੁਤਾ ਖੋ ਪਨਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇਹੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨਂ ਸਂਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਤੇਨੇવ ਖੁਦ੍ਦਕਪੇਯ੍ਯਾਲવਸੇਨ ਲਿਖਿਤਂ। ਏવਂ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਆવਿਕਤਾ ਹਿਸ੍ਸ ਫਾਸੁ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨਂ ਸਂਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਕੇ। ਕੇਚਿ ‘‘ਅવਿવਦਮਾਨੇਹਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਨਿਦਾਨੁਦ੍ਦੇਸੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਾવਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ। ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਨਿਦਾਨਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ’’ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਾਨવਚਨੇਨ ਹਿ ਨਿਦਾਨਸ੍ਸ ਨਿਟ੍ਠਿਤਭਾવੋ વੁਤ੍ਤੋ, ਨਿਦਾਨਾવਸਾਨੇ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਾਤਿ। ‘‘ਸਰਭਞ੍ਞਂ ਨਾਮ ਸਰੇਨ ਭਣਨ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ। ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾਤਿ ‘‘ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ। ‘‘ਆਪੁਚ੍ਛਾਮੀਤਿ વੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਨ ਕਥੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ। ‘‘ਅਥਾਪਿ ਲਾਭਾਦਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤੋ વਾਰੇਤਿ, ਤਂ ਨ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਏਸੇવ ਨਯੋਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਯਦਿ વਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਪੁਨ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ।
150.Mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho…pe… āvikatā hissa phāsu hoti, tatthāyasmante pucchāmi…pe… tasmā tuṇhī. Evametaṃ dhārayāmī’ti vatvā ‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’ntiādinā nayena avasese sutena sāvite uddiṭṭho hotī’’ti vuttattā ‘‘evametaṃ dhārayāmīti sutā kho panāyasmantehī’’ti ettha ‘‘dhārayāmī’’ti vatvā ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’’nti vacanaṃ saṃkhittanti gahetabbaṃ, teneva khuddakapeyyālavasena likhitaṃ. Evaṃ mātikāṭṭhakathāyampi ‘‘āvikatā hissa phāsu hoti, tatthāyasmante’’ti etthāpi ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’’nti vacanaṃ saṃkhittanti gahetabbanti eke. Keci ‘‘avivadamānehi sikkhitabba’nti vutte nidānuddeso niṭṭhito nāma hoti, tasmā anāvikaronto āpattiṃ āpajjatī’’ti vadanti, taṃ na yuttaṃ. Kasmā? ‘‘Nidānaṃ uddisitvā’’ti niṭṭhānavacanena hi nidānassa niṭṭhitabhāvo vutto, nidānāvasāne ca āpatti vuttāti. ‘‘Sarabhaññaṃ nāma sarena bhaṇana’’nti likhitaṃ. Sajjhāyaṃ adhiṭṭhahitvāti ‘‘sajjhāyaṃ karomī’’ti cittaṃ uppādetvā. ‘‘Āpucchāmīti vuttamattena kathetuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti. Taṃ tuṇhībhāve yujjati. ‘‘Athāpi lābhādinā abhibhūto vāreti, taṃ na pamāṇa’’nti vadanti. Eseva nayoti kathento yadi vicchindati, puna āpucchitabbanti.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੭੮. ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਦਿ • 78. Saṃkhittena pātimokkhuddesādi
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕਥਾ • Pātimokkhuddesakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੭੮. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕਥਾ • 78. Pātimokkhuddesakathā