Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
പാതിമോക്ഖുദ്ദേസകഥാവണ്ണനാ
Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
൧൫൦. മാതികാട്ഠകഥായം (കങ്ഖാ॰ അട്ഠ॰ നിദാനവണ്ണനാ) ‘‘സുണാതു മേ, ഭന്തേ, സങ്ഘോ…പേ॰… ആവികതാ ഹിസ്സ ഫാസു ഹോതി, തത്ഥായസ്മന്തേ പുച്ഛാമി…പേ॰… തസ്മാ തുണ്ഹീ. ഏവമേതം ധാരയാമീ’തി വത്വാ ‘ഉദ്ദിട്ഠം ഖോ ആയസ്മന്തോ നിദാന’ന്തിആദിനാ നയേന അവസേസേ സുതേന സാവിതേ ഉദ്ദിട്ഠോ ഹോതീ’’തി വുത്തത്താ ‘‘ഏവമേതം ധാരയാമീതി സുതാ ഖോ പനായസ്മന്തേഹീ’’തി ഏത്ഥ ‘‘ധാരയാമീ’’തി വത്വാ ‘‘ഉദ്ദിട്ഠം ഖോ ആയസ്മന്തോ നിദാന’’ന്തി വചനം സംഖിത്തന്തി ഗഹേതബ്ബം, തേനേവ ഖുദ്ദകപേയ്യാലവസേന ലിഖിതം. ഏവം മാതികാട്ഠകഥായമ്പി ‘‘ആവികതാ ഹിസ്സ ഫാസു ഹോതി, തത്ഥായസ്മന്തേ’’തി ഏത്ഥാപി ‘‘ഉദ്ദിട്ഠം ഖോ ആയസ്മന്തോ നിദാന’’ന്തി വചനം സംഖിത്തന്തി ഗഹേതബ്ബന്തി ഏകേ. കേചി ‘‘അവിവദമാനേഹി സിക്ഖിതബ്ബ’ന്തി വുത്തേ നിദാനുദ്ദേസോ നിട്ഠിതോ നാമ ഹോതി, തസ്മാ അനാവികരോന്തോ ആപത്തിം ആപജ്ജതീ’’തി വദന്തി, തം ന യുത്തം. കസ്മാ? ‘‘നിദാനം ഉദ്ദിസിത്വാ’’തി നിട്ഠാനവചനേന ഹി നിദാനസ്സ നിട്ഠിതഭാവോ വുത്തോ, നിദാനാവസാനേ ച ആപത്തി വുത്താതി. ‘‘സരഭഞ്ഞം നാമ സരേന ഭണന’’ന്തി ലിഖിതം. സജ്ഝായം അധിട്ഠഹിത്വാതി ‘‘സജ്ഝായം കരോമീ’’തി ചിത്തം ഉപ്പാദേത്വാ. ‘‘ആപുച്ഛാമീതി വുത്തമത്തേന കഥേതും വട്ടതീ’’തി വദന്തി. തം തുണ്ഹീഭാവേ യുജ്ജതി. ‘‘അഥാപി ലാഭാദിനാ അഭിഭൂതോ വാരേതി, തം ന പമാണ’’ന്തി വദന്തി. ഏസേവ നയോതി കഥേന്തോ യദി വിച്ഛിന്ദതി, പുന ആപുച്ഛിതബ്ബന്തി.
150.Mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā) ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho…pe… āvikatā hissa phāsu hoti, tatthāyasmante pucchāmi…pe… tasmā tuṇhī. Evametaṃ dhārayāmī’ti vatvā ‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’ntiādinā nayena avasese sutena sāvite uddiṭṭho hotī’’ti vuttattā ‘‘evametaṃ dhārayāmīti sutā kho panāyasmantehī’’ti ettha ‘‘dhārayāmī’’ti vatvā ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’’nti vacanaṃ saṃkhittanti gahetabbaṃ, teneva khuddakapeyyālavasena likhitaṃ. Evaṃ mātikāṭṭhakathāyampi ‘‘āvikatā hissa phāsu hoti, tatthāyasmante’’ti etthāpi ‘‘uddiṭṭhaṃ kho āyasmanto nidāna’’nti vacanaṃ saṃkhittanti gahetabbanti eke. Keci ‘‘avivadamānehi sikkhitabba’nti vutte nidānuddeso niṭṭhito nāma hoti, tasmā anāvikaronto āpattiṃ āpajjatī’’ti vadanti, taṃ na yuttaṃ. Kasmā? ‘‘Nidānaṃ uddisitvā’’ti niṭṭhānavacanena hi nidānassa niṭṭhitabhāvo vutto, nidānāvasāne ca āpatti vuttāti. ‘‘Sarabhaññaṃ nāma sarena bhaṇana’’nti likhitaṃ. Sajjhāyaṃ adhiṭṭhahitvāti ‘‘sajjhāyaṃ karomī’’ti cittaṃ uppādetvā. ‘‘Āpucchāmīti vuttamattena kathetuṃ vaṭṭatī’’ti vadanti. Taṃ tuṇhībhāve yujjati. ‘‘Athāpi lābhādinā abhibhūto vāreti, taṃ na pamāṇa’’nti vadanti. Eseva nayoti kathento yadi vicchindati, puna āpucchitabbanti.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi / ൭൮. സംഖിത്തേന പാതിമോക്ഖുദ്ദേസാദി • 78. Saṃkhittena pātimokkhuddesādi
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / പാതിമോക്ഖുദ്ദേസകഥാ • Pātimokkhuddesakathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / പാതിമോക്ഖുദ്ദേസകഥാവണ്ണനാ • Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / പാതിമോക്ഖുദ്ദേസകഥാവണ്ണനാ • Pātimokkhuddesakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൭൮. പാതിമോക്ഖുദ്ദേസകഥാ • 78. Pātimokkhuddesakathā