| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೩. ಪಟಿಪದಾಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Paṭipadāsuttavaṇṇanā
೩. ಮಿಚ್ಛಾ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪದಾ, ವಟ್ಟಗಾಮಿಮಗ್ಗೋ ದುಕ್ಖಾವಹತ್ತಾ। ತಂ ಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪದಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕಪಟಿಪದಾ’’ತಿ। ಸೋ ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರೋ ಕಥಂ ಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪದಾ ಹೋತೀತಿ? ಸಮ್ಪತ್ತಿಭವೇ ಸುಖಾವಹೋವ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ವಟ್ಟಸೀಸತ್ತಾತಿ ವಟ್ಟಪಕ್ಖಿಯಾನಂ ಉತ್ತಮಙ್ಗಭಾವತೋ। ಅನ್ತಮಸೋತಿ ಉಕ್ಕಂಸಪರಿಯನ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ ಅವಕಂಸಪರಿಯನ್ತತೋ। ‘‘ಇದಂ ಮೇ ಪುಞ್ಞಂ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮಾಯ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತೂ’’ತಿ ಏವಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪತ್ಥೇತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತಂ। ಪಣ್ಣಮುಟ್ಠಿದಾನಮತ್ತನ್ತಿ ಸಾಕಪಣ್ಣಮುಟ್ಠಿದಾನಮತ್ತಂ। ಅಪ್ಪತ್ವಾತಿ ಅನ್ತೋಗಧಹೇತು ಏಸ ನಿದ್ದೇಸೋ, ಅಪಾಪೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯದಗ್ಗೇನ ವಾ ಪಟಿಪಜ್ಜನತೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತದಗ್ಗೇನ ತದಾವಹಾ ಪಟಿಪದಾಪಿ ಪತ್ತಾತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ‘‘ಅಪ್ಪತ್ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅನುಲೋಮವಸೇನಾತಿ ಅನುಲೋಮಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದವಸೇನ। ಪಟಿಲೋಮವಸೇನಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಪಟಿಪದಾ ಪುಚ್ಛಿತಾತಿ ಏತೇನ ಪಟಿಪದಾ ದೇಸೇತುಂ ಆರದ್ಧಾತಿ ಅಯಮ್ಪಿ ಅತ್ಥೋ ಸಙ್ಗಹಿತೋ ಯಥಾರದ್ಧಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಕಥೇತುಕಮ್ಯತಾಪುಚ್ಛಾಯ ಇಧಾಗತತ್ತಾ। ಅನುಲೋಮಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದದೇಸನಾಯಮ್ಪೇತ್ಥ ಬ್ಯತಿರೇಕಮುಖೇನ ಅವಿಜ್ಜಾದಿನಿರೋಧಾ ಪನ ವಿಜ್ಜಾಯ ಸತಿ ಹೋತಿ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಅಸಮ್ಭವೋತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ನಿಬ್ಬಾನಂ ಭಾಜಿತ’’ನ್ತಿ। ಸರೂಪೇನ ಪನ ತಾಯ ವಟ್ಟಮೇವ ಪಕಾಸಿತಂ। ವಕ್ಖತಿ ಹಿ ಪರಿಯೋಸಾನೇ ‘‘ವಟ್ಟವಿವಟ್ಟಮೇವ ಕಥಿತ’’ನ್ತಿ। ನಿಯ್ಯಾತನೇತಿ ನಿಗಮನೇ। ಫಲೇನಾತಿ ಪತ್ತಬ್ಬಫಲೇನ ಪಟಿಪದಾಯ ಸಮ್ಪಾಪಕಹೇತುನೋ ದಸ್ಸಿತತ್ತಾ। ಯಥಾ ಹಿ ತಿವಿಧೋ ಹೇತು ಞಾಪಕೋ, ನಿಬ್ಬತ್ತಕೋ, ಸಮ್ಪಾಪಕೋತಿ, ಏವಂ ತಿವಿಧಂ ಫಲಂ ಞಾಪೇತಬ್ಬಂ, ನಿಬ್ಬತ್ತೇತಬ್ಬಂ, ಸಮ್ಪಾಪೇತಬ್ಬನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಪತ್ತಬ್ಬಫಲೇನ ನಿಬ್ಬಾನೇನ ತಂಸಮ್ಪಾಪಕಹೇತುಭೂತಾಯ ಪಟಿಪದಾಯ ದಸ್ಸಿತತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಫಲೇನ ಹೇತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಏವಂ ನಿಬ್ಬಾನಫಲಾ ಅಯಂ ‘‘ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪದಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಸೇಸವಿರಾಗಾ ಅಸೇಸನಿರೋಧಾತಿ ಸಮುಚ್ಛೇದಪ್ಪಹಾನವಸೇನ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಅಸೇಸವಿರಜ್ಜನತೋ ಅಸೇಸನಿರುಜ್ಝನತೋ ಚ। ಪದದ್ವಯೇನಪಿ ಅನುಪ್ಪಾದನಿರೋಧಮೇವ ವದತಿ। ತಞ್ಹಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ದುತಿಯವಿಕಪ್ಪೇ ಅಯಂ ಏತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಯೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಕರಣಭೂತೇನ ಅಸೇಸನಿರೋಧೋ ಹೋತಿ, ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಅಸೇಸನಿರೋಧೋ ಯಂ ಆಗಮ್ಮ ಹೋತಿ, ತಂ ಮಗ್ಗಂ ದಸ್ಸೇತುನ್ತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ಸತೀತಿ ಏವಂ ಪದಭಾಜನಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಪದತ್ಥೇ ಸತಿ। ಸಾನುಭಾವಾ ಪಟಿಪದಾ ವಿಭತ್ತಾ ಹೋತೀತಿ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಅಸೇಸನಿರೋಧಹೇತುಪಟಿಪದಾ ತತ್ಥ ಸಾತಿಸಯಸಾಮತ್ಥಿಯಸಮಾಯೋಗತೋ ಸಾನುಭಾವಾ ವಿಭತ್ತಾ ಹೋತಿ। ಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪದಾಗಹಣೇನೇತ್ಥ ವಟ್ಟಸ್ಸಪಿ ವಿಭತ್ತತ್ತಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ವಟ್ಟವಿವಟ್ಟಮೇವ ಕಥಿತ’’ನ್ತಿ।
3. Micchā paṭipajjati etāyāti micchāpaṭipadā, vaṭṭagāmimaggo dukkhāvahattā. Taṃ micchāpaṭipadaṃ. Tenāha ‘‘aniyyānikapaṭipadā’’ti. So puññābhisaṅkhāro kathaṃ micchāpaṭipadā hotīti? Sampattibhave sukhāvahova hotīti adhippāyo. Vaṭṭasīsattāti vaṭṭapakkhiyānaṃ uttamaṅgabhāvato. Antamasoti ukkaṃsapariyantaṃ sandhāya vadati avakaṃsapariyantato. ‘‘Idaṃ me puññaṃ nibbānādhigamāya paccayo hotū’’ti evaṃ nibbānaṃ patthetvā pavattitaṃ. Paṇṇamuṭṭhidānamattanti sākapaṇṇamuṭṭhidānamattaṃ. Appatvāti antogadhahetu esa niddeso, apāpetvāti attho. Yadaggena vā paṭipajjanato arahattaṃ pattoti vuccati, tadaggena tadāvahā paṭipadāpi pattāti vuccatīti ‘‘appatvā’’ti vuttaṃ. Anulomavasenāti anulomapaṭiccasamuppādavasena. Paṭilomavasenāti etthāpi eseva nayo. Paṭipadā pucchitāti etena paṭipadā desetuṃ āraddhāti ayampi attho saṅgahito yathāraddhassa atthassa kathetukamyatāpucchāya idhāgatattā. Anulomapaṭiccasamuppādadesanāyampettha byatirekamukhena avijjādinirodhā pana vijjāya sati hoti saṅkhārānaṃ asambhavoti vuttaṃ ‘‘nibbānaṃ bhājita’’nti. Sarūpena pana tāya vaṭṭameva pakāsitaṃ. Vakkhati hi pariyosāne ‘‘vaṭṭavivaṭṭameva kathita’’nti. Niyyātaneti nigamane. Phalenāti pattabbaphalena paṭipadāya sampāpakahetuno dassitattā. Yathā hi tividho hetu ñāpako, nibbattako, sampāpakoti, evaṃ tividhaṃ phalaṃ ñāpetabbaṃ, nibbattetabbaṃ, sampāpetabbanti. Tasmā pattabbaphalena nibbānena taṃsampāpakahetubhūtāya paṭipadāya dassitattāti attho. Tenāha ‘‘phalena hetthā’’tiādi. Ayaṃ vuccatīti evaṃ nibbānaphalā ayaṃ ‘‘sammāpaṭipadā’’ti vuccati. Asesavirāgā asesanirodhāti samucchedappahānavasena avijjāya asesavirajjanato asesanirujjhanato ca. Padadvayenapi anuppādanirodhameva vadati. Tañhi nibbānaṃ. Dutiyavikappe ayaṃ ettha adhippāyo – yena maggena karaṇabhūtena asesanirodho hoti, avijjāya asesanirodho yaṃ āgamma hoti, taṃ maggaṃ dassetunti. Evañhi satīti evaṃ padabhājanassa nibbānassa padatthe sati. Sānubhāvā paṭipadā vibhattā hotīti avijjāya asesanirodhahetupaṭipadā tattha sātisayasāmatthiyasamāyogato sānubhāvā vibhattā hoti. Micchāpaṭipadāgahaṇenettha vaṭṭassapi vibhattattā vuttaṃ ‘‘vaṭṭavivaṭṭameva kathita’’nti.
ಪಟಿಪದಾಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paṭipadāsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೩. ಪಟಿಪದಾಸುತ್ತಂ • 3. Paṭipadāsuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೩. ಪಟಿಪದಾಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Paṭipadāsuttavaṇṇanā
