| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಭಙ್ಗ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā |
೧೫. ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾವಿಭಙ್ಗೋ
15. Paṭisambhidāvibhaṅgo
೧. ಸುತ್ತನ್ತಭಾಜನೀಯಂ
1. Suttantabhājanīyaṃ
೧. ಸಙ್ಗಹವಾರವಣ್ಣನಾ
1. Saṅgahavāravaṇṇanā
೭೧೮. ಏಸೇವ ನಯೋತಿ ಸಙ್ಖೇಪೇನ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತಮೇವ ನಯಂ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಧಮ್ಮಪ್ಪಭೇದಸ್ಸ ಹೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ನಿರುತ್ತಿಪಟಿಭಾನಪ್ಪಭೇದಾ ತಬ್ಬಿಸಯಾನಂ ಅತ್ಥಾದೀನಂ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಾದಿಭೇದೇಹಿ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
718. Esevanayoti saṅkhepena dassetvā tameva nayaṃ vitthārato dassetuṃ ‘‘dhammappabhedassa hī’’tiādimāha. Niruttipaṭibhānappabhedā tabbisayānaṃ atthādīnaṃ paccayuppannādibhedehi bhinditvā veditabbā.
‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಚ್ಚಯಸಮುಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ಏತೇನ ಸಚ್ಚಹೇತುಧಮ್ಮಪಚ್ಚಯಾಕಾರವಾರೇಸು ಆಗತಾನಿ ದುಕ್ಖಾದೀನಿ ಗಹಿತಾನಿ। ಸಚ್ಚಪಚ್ಚಯಾಕಾರವಾರೇಸು ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಪರಿಯತ್ತಿವಾರೇ ಭಾಸಿತತ್ಥೋ, ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯೇ ವಿಪಾಕೋ ಕಿರಿಯಞ್ಚಾತಿ ಏವಂ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಾನಮೇವ ವಸೇನ ಪಞ್ಚ ಅತ್ಥಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ತಥಾ ಧಮ್ಮಾ ಚ।
‘‘Yaṃ kiñci paccayasamuppanna’’nti etena saccahetudhammapaccayākāravāresu āgatāni dukkhādīni gahitāni. Saccapaccayākāravāresu nibbānaṃ, pariyattivāre bhāsitattho, abhidhammabhājanīye vipāko kiriyañcāti evaṃ pāḷiyaṃ vuttānameva vasena pañca atthā veditabbā, tathā dhammā ca.
ವಿದಹತೀತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಕಹೇತುಆದೀನಂ ಸಾಧಾರಣಂ ನಿಬ್ಬಚನಂ, ತದತ್ಥಂ ಪನ ವಿಭಾವೇತುಮಾಹ ‘‘ಪವತ್ತೇತಿ ಚೇವ ಪಾಪೇತಿ ಚಾ’’ತಿ। ತೇಸು ಪುರಿಮೋ ಅತ್ಥೋ ಮಗ್ಗವಜ್ಜೇಸು ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಭಾಸಿತಮ್ಪಿ ಹಿ ಅವಬೋಧನವಸೇನ ಅತ್ಥಂ ಪವತ್ತೇತೀತಿ। ಮಗ್ಗೋ ಪನ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಾಪೇತೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪಚ್ಛಿಮೋ।
Vidahatīti nibbattakahetuādīnaṃ sādhāraṇaṃ nibbacanaṃ, tadatthaṃ pana vibhāvetumāha ‘‘pavatteti ceva pāpeti cā’’ti. Tesu purimo attho maggavajjesu daṭṭhabbo. Bhāsitampi hi avabodhanavasena atthaṃ pavattetīti. Maggo pana nibbānaṃ pāpetīti tasmiṃ pacchimo.
ಧಮ್ಮನಿರುತ್ತಾಭಿಲಾಪೇತಿ ಏತ್ಥ ಧಮ್ಮ-ಸದ್ದೋ ಸಭಾವವಾಚಕೋತಿ ಕತ್ವಾ ಆಹ ‘‘ಯಾ ಸಭಾವನಿರುತ್ತೀ’’ತಿ, ಅವಿಪರೀತನಿರುತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಸ್ಸಾ ಅಭಿಲಾಪೇತಿ ತಸ್ಸಾ ನಿರುತ್ತಿಯಾ ಅವಚನಭೂತಾಯ ಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಲಾಪೇತಿ ಕೇಚಿ ವಣ್ಣಯನ್ತಿ। ಏವಂ ಸತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಅಭಿಲಪಿತಬ್ಬಾ , ನ ವಚನನ್ತಿ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನ ಚ ವಚನತೋ ಅಞ್ಞಂ ಅಭಿಲಪಿತಬ್ಬಂ ಉಚ್ಚಾರೇತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಿ, ಅಥಾಪಿ ಫಸ್ಸಾದಿವಚನೇಹಿ ಬೋಧೇತಬ್ಬಂ ಅಭಿಲಪಿತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ, ಏವಂ ಸತಿ ಅತ್ಥಧಮ್ಮವಜ್ಜಂ ತೇಹಿ ಬೋಧೇತಬ್ಬಂ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ತೇಸಂ ನಿರುತ್ತಿಭಾವೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ‘‘ಫಸ್ಸೋತಿ ಚ ಸಭಾವನಿರುತ್ತಿ, ಫಸ್ಸಂ ಫಸ್ಸಾತಿ ನ ಸಭಾವನಿರುತ್ತೀ’’ತಿ ದಸ್ಸಿತೋವಾಯಮತ್ಥೋ, ನ ಚ ಅವಚನಂ ಏವಂಪಕಾರಂ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ವಚನಭೂತಾಯ ಏವ ತಸ್ಸಾ ಸಭಾವನಿರುತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಲಾಪೇ ಉಚ್ಚಾರಣೇತಿ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
Dhammaniruttābhilāpeti ettha dhamma-saddo sabhāvavācakoti katvā āha ‘‘yā sabhāvaniruttī’’ti, aviparītaniruttīti attho. Tassā abhilāpeti tassā niruttiyā avacanabhūtāya paññattiyā abhilāpeti keci vaṇṇayanti. Evaṃ sati paññatti abhilapitabbā , na vacananti āpajjati, na ca vacanato aññaṃ abhilapitabbaṃ uccāretabbaṃ atthi, athāpi phassādivacanehi bodhetabbaṃ abhilapitabbaṃ siyā, evaṃ sati atthadhammavajjaṃ tehi bodhetabbaṃ na vijjatīti tesaṃ niruttibhāvo āpajjati. ‘‘Phassoti ca sabhāvanirutti, phassaṃ phassāti na sabhāvaniruttī’’ti dassitovāyamattho, na ca avacanaṃ evaṃpakāraṃ atthi, tasmā vacanabhūtāya eva tassā sabhāvaniruttiyā abhilāpe uccāraṇeti attho daṭṭhabbo.
ತಂ ಸಭಾವನಿರುತ್ತಿಂ ಸದ್ದಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂ ಸಭಾವನಿರುತ್ತಾಭಿಲಾಪೇ ಪಭೇದಗತಂ ಞಾಣಂ ನಿರುತ್ತಿಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ನಿರುತ್ತಿಸದ್ದಾರಮ್ಮಣಾಯ ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣವೀಥಿಯಾ ಪರತೋ ಮನೋದ್ವಾರೇ ನಿರುತ್ತಿಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಪವತ್ತತೀತಿ ವದನ್ತಿ। ‘‘ನಿರುತ್ತಿಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾರಮ್ಮಣಾ’’ತಿ ಚ ವಚನಂ ಸದ್ದಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಜಾನನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತನ್ತಿ। ಏವಂ ಪನ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾರಮ್ಮಣೇ ಅಞ್ಞಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾರಮ್ಮಣನ್ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಯಥಾ ಪನ ದಿಬ್ಬಸೋತಞಾಣಂ ಮನುಸ್ಸಾಮನುಸ್ಸಾದಿಸದ್ದಪ್ಪಭೇದನಿಚ್ಛಯಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಭೂತಂ ತಂ ತಂ ಸದ್ದವಿಭಾವಕಂ, ಏವಂ ಸಭಾವಾಸಭಾವನಿರುತ್ತಿನಿಚ್ಛಯಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಭೂತಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸಭಾವನಿರುತ್ತಿಸದ್ದಾರಮ್ಮಣಂ ತಂವಿಭಾವಕಞಾಣಂ ನಿರುತ್ತಿಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೇ ನ ಪಾಳಿವಿರೋಧೋ ಹೋತಿ। ತಂ ಸಭಾವನಿರುತ್ತಿಂ ಸದ್ದಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಚ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸದ್ದಾರಮ್ಮಣಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಂ ಪವತ್ತಯನ್ತಸ್ಸಾತಿ ನ ನ ಸಕ್ಕಾ ವತ್ತುಂ। ತಮ್ಪಿ ಹಿ ಞಾಣಂ ಸಭಾವನಿರುತ್ತಿಂ ವಿಭಾವೇನ್ತಂಯೇವ ತಂತಂಸದ್ದಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾನನ್ತರಂ ತಂತಂಪಭೇದನಿಚ್ಛಯಹೇತುತ್ತಾ ನಿರುತ್ತಿಂ ಭಿನ್ದನ್ತಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝನ್ತಮೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಚ ಪಭೇದಗತಮ್ಪಿ ಹೋತೀತಿ। ಸಭಾವನಿರುತ್ತೀತಿ ಮಾಗಧಭಾಸಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾತಿ ತತೋ ಅಞ್ಞಂ ಸಕ್ಕಟನಾಮಾದಿಸದ್ದಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಪನಾ’’ತಿ ಆಹ। ಬ್ಯಞ್ಜನನ್ತಿ ನಿಪಾತಪದಮಾಹ।
Taṃ sabhāvaniruttiṃ saddaṃ ārammaṇaṃ katvā paccavekkhantassa tasmiṃ sabhāvaniruttābhilāpe pabhedagataṃ ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidāti vuttattā niruttisaddārammaṇāya sotaviññāṇavīthiyā parato manodvāre niruttipaṭisambhidā pavattatīti vadanti. ‘‘Niruttipaṭisambhidā paccuppannārammaṇā’’ti ca vacanaṃ saddaṃ gahetvā pacchā jānanaṃ sandhāya vuttanti. Evaṃ pana aññasmiṃ paccuppannārammaṇe aññaṃ paccuppannārammaṇanti vuttanti āpajjati. Yathā pana dibbasotañāṇaṃ manussāmanussādisaddappabhedanicchayassa paccayabhūtaṃ taṃ taṃ saddavibhāvakaṃ, evaṃ sabhāvāsabhāvaniruttinicchayassa paccayabhūtaṃ paccuppannasabhāvaniruttisaddārammaṇaṃ taṃvibhāvakañāṇaṃ niruttipaṭisambhidāti vuccamāne na pāḷivirodho hoti. Taṃ sabhāvaniruttiṃ saddaṃ ārammaṇaṃ katvā paccavekkhantassāti ca paccuppannasaddārammaṇaṃ paccavekkhaṇaṃ pavattayantassāti na na sakkā vattuṃ. Tampi hi ñāṇaṃ sabhāvaniruttiṃ vibhāventaṃyeva taṃtaṃsaddapaccavekkhaṇānantaraṃ taṃtaṃpabhedanicchayahetuttā niruttiṃ bhindantaṃ paṭivijjhantameva uppajjatīti ca pabhedagatampi hotīti. Sabhāvaniruttīti māgadhabhāsā adhippetāti tato aññaṃ sakkaṭanāmādisaddaṃ sandhāya ‘‘aññaṃ panā’’ti āha. Byañjananti nipātapadamāha.
ಕಥಿತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ। ಬೋಧಿಮಣ್ಡ-ಸದ್ದೋ ಪಠಮಾಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧಟ್ಠಾನೇ ಏವ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ, ನ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಬೋಧಿರುಕ್ಖಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಿತಟ್ಠಾನೇ। ಸುವಣ್ಣಸಲಾಕನ್ತಿ ಸೇಟ್ಠಸಲಾಕಂ, ಧಮ್ಮದೇಸನತ್ಥಂ ಸಲಾಕಂ ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ನ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಯಂ ಠಿತೇನ ಪವಾರಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾತೋ ಅಞ್ಞೇನೇವ ಪಕಾರೇನ ಜಾನಿತಬ್ಬತೋ ನ ಸಕ್ಕಟಭಾಸಾಜಾನನಂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಕಿಚ್ಚನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Kathitaṃ aṭṭhakathāyaṃ. Bodhimaṇḍa-saddo paṭhamābhisambuddhaṭṭhāne eva daṭṭhabbo, na yattha katthaci bodhirukkhassa patiṭṭhitaṭṭhāne. Suvaṇṇasalākanti seṭṭhasalākaṃ, dhammadesanatthaṃ salākaṃ gahetvāti attho, na paṭisambhidāyaṃ ṭhitena pavāritaṃ, tasmā paṭisambhidāto aññeneva pakārena jānitabbato na sakkaṭabhāsājānanaṃ paṭisambhidākiccanti adhippāyo.
ಇದಂ ಕಥಿತನ್ತಿ ಮಾಗಧಭಾಸಾಯ ಸಭಾವನಿರುತ್ತಿತಾಞಾಪನತ್ಥಂ ಇದಂ ಇದಾನಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಕಥಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಛದ್ದನ್ತವಾರಣ (ಜಾ॰ ೧.೧೬.೯೭ ಆದಯೋ) -ತಿತ್ತಿರಜಾತಕಾದೀಸು (ಜಾ॰ ೧.೪.೭೩ ಆದಯೋ) ತಿರಚ್ಛಾನೇಸು ಚ ಮಾಗಧಭಾಸಾ ಉಸ್ಸನ್ನಾ, ನ ಓಟ್ಟಕಾದಿಭಾಸಾ ಸಕ್ಕಟಂ ವಾ।
Idaṃ kathitanti māgadhabhāsāya sabhāvaniruttitāñāpanatthaṃ idaṃ idāni vattabbaṃ kathitanti attho. Chaddantavāraṇa (jā. 1.16.97 ādayo) -tittirajātakādīsu (jā. 1.4.73 ādayo) tiracchānesu ca māgadhabhāsā ussannā, na oṭṭakādibhāsā sakkaṭaṃ vā.
ತತ್ಥಾತಿ ಮಾಗಧಸೇಸಭಾಸಾಸು। ಸೇಸಾ ಪರಿವತ್ತನ್ತಿ ಏಕನ್ತೇನ ಕಾಲನ್ತರೇ ಅಞ್ಞಥಾ ಹೋನ್ತಿ ವಿನಸ್ಸನ್ತಿ ಚ। ಮಾಗಧಾ ಪನ ಕತ್ಥಚಿ ಕದಾಚಿ ಪರಿವತ್ತನ್ತೀಪಿ ನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಬ್ಬದಾ ಸಬ್ಬಥಾ ಚ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಕಪ್ಪವಿನಾಸೇಪಿ ತಿಟ್ಠತಿಯೇವಾತಿ ‘‘ಅಯಮೇವೇಕಾ ನ ಪರಿವತ್ತತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಪಪಞ್ಚೋತಿ ಚಿರಾಯನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಬುದ್ಧವಚನಮೇವ ಚೇತಸ್ಸ ವಿಸಯೋ, ತೇನೇವ ‘‘ನೇಲಙ್ಗೋ ಸೇತಪಚ್ಛಾದೋ’’ತಿ ಗಾಥಂ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಚಿತ್ತೋ ಗಹಪತಿ ‘‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಏತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಭಾಸಿತ’ನ್ತಿ? ‘ಏವಂ ಗಹಪತೀ’ತಿ। ‘ತೇನ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಮುಹುತ್ತಂ ಆಗಮೇಥ, ಯಾವಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಪೇಕ್ಖಾಮೀ’’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೪.೩೪೭) ಆಹಾತಿ ವದನ್ತಿ।
Tatthāti māgadhasesabhāsāsu. Sesā parivattanti ekantena kālantare aññathā honti vinassanti ca. Māgadhā pana katthaci kadāci parivattantīpi na sabbattha sabbadā sabbathā ca parivattati, kappavināsepi tiṭṭhatiyevāti ‘‘ayamevekā na parivattatī’’ti āha. Papañcoti cirāyananti attho. Buddhavacanameva cetassa visayo, teneva ‘‘nelaṅgo setapacchādo’’ti gāthaṃ pucchito citto gahapati ‘‘‘kiṃ nu kho etaṃ, bhante, bhagavatā bhāsita’nti? ‘Evaṃ gahapatī’ti. ‘Tena hi, bhante, muhuttaṃ āgametha, yāvassa atthaṃ pekkhāmī’’’ti (saṃ. ni. 4.347) āhāti vadanti.
ಸಬ್ಬತ್ಥಕಞಾಣನ್ತಿ ಅತ್ಥಾದೀಸು ಞಾಣಂ। ತಞ್ಹಿ ಸಬ್ಬೇಸು ತೇಸು ತೀಸು ಚತೂಸುಪಿ ವಾ ಪವತ್ತತ್ತಾ, ಕುಸಲಕಿರಿಯಭೂತಾಯ ಪಟಿಭಾನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಯ ಧಮ್ಮತ್ಥಭಾವತೋ ತೀಸು ಏವ ವಾ ಪವತ್ತತ್ತಾ ‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥಕಞಾಣ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇಮಾನಿ ಞಾಣಾನಿ ಇದಮತ್ಥಜೋತಕಾನೀತಿ ಸಾತ್ಥಕಾನಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬತ್ತಾ ಸಬ್ಬೋ ಅತ್ಥೋ ಏತಸ್ಸಾತಿಪಿ ಸಬ್ಬತ್ಥಕಂ, ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಖಿತ್ತನ್ತಿ ವಾ। ಸೇಕ್ಖೇ ಪವತ್ತಾ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ವಿಸದಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ವದನ್ತಿ। ಪುಬ್ಬಯೋಗೋ ವಿಯ ಪನ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಿ ಅರಹತೋಪಿ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾವಿಸದತಾಯ ಪಚ್ಚಯೋ ನ ನ ಹೋತೀತಿ ಪಞ್ಚನ್ನಮ್ಪಿ ಯಥಾಯೋಗಂ ಸೇಕ್ಖಾಸೇಕ್ಖಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾವಿಸದತ್ತಕಾರಣತಾ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾ।
Sabbatthakañāṇanti atthādīsu ñāṇaṃ. Tañhi sabbesu tesu tīsu catūsupi vā pavattattā, kusalakiriyabhūtāya paṭibhānapaṭisambhidāya dhammatthabhāvato tīsu eva vā pavattattā ‘‘sabbatthakañāṇa’’nti vuttaṃ. Imāni ñāṇāni idamatthajotakānīti sātthakānaṃ paccavekkhitabbattā sabbo attho etassātipi sabbatthakaṃ, sabbasmiṃ khittanti vā. Sekkhe pavattā arahattappattiyā visadā hontīti vadanti. Pubbayogo viya pana arahattappatti arahatopi paṭisambhidāvisadatāya paccayo na na hotīti pañcannampi yathāyogaṃ sekkhāsekkhapaṭisambhidāvisadattakāraṇatā yojetabbā.
ಪುಚ್ಛಾಯ ಪರತೋ ಪವತ್ತಾ ಕಥಾತಿ ಕತ್ವಾ ಅಟ್ಠಕಥಾ ‘‘ಪರಿಪುಚ್ಛಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ। ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಪೂರೇತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಪಟಿಪತ್ತಿಗರುತಾಯ ಲಾಭಂ ಹೀಳೇನ್ತೇನ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಕಮ್ಪಿ ಕಮ್ಬಲಂ ವಾಸಿಯಾ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಪರಿಭಣ್ಡಕರಣಂ ಮಯಾ ಕತಂ ಆವಜ್ಜಿತ್ವಾ ಲಾಭಗರುನೋ ಪರಿಯತ್ತಿಧರಾ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಾವ ಭವಿತುಂ ನ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಥೇರಸ್ಸ ಕಙ್ಖುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅವಿಸದತಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪಞ್ಹವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇನ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ವಿಸದತಾ ದಸ್ಸಿತಾ। ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಅನನ್ತರಂ ವುತ್ತೋ ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಏವಾತಿ ವದನ್ತಿ।
Pucchāya parato pavattā kathāti katvā aṭṭhakathā ‘‘paripucchā’’ti vuttā. Paṭipattiṃ pūretabbaṃ maññissantīti paṭipattigarutāya lābhaṃ hīḷentena satasahassagghanakampi kambalaṃ vāsiyā koṭṭetvā paribhaṇḍakaraṇaṃ mayā kataṃ āvajjitvā lābhagaruno pariyattidharā dhammakathikāva bhavituṃ na maññissantīti vuttaṃ hoti. Ettha ca therassa kaṅkhuppattiyā pubbe avisadataṃ dassetvā arahattappattassa pañhavissajjanena arahattappattiyā visadatā dassitā. Tissatthero anantaraṃ vutto tissatthero evāti vadanti.
ಪಭೇದೋ ನಾಮ ಮಗ್ಗೇಹಿ ಅಧಿಗತಾನಂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾನಂ ಪಭೇದಗಮನಂ। ಅಧಿಗಮೋ ತೇಹಿ ಪಟಿಲಾಭೋ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಲೋಕುತ್ತರೋ, ಪಭೇದೋ ಕಾಮಾವಚರೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ನ ಪನ ತಥಾತಿ ಯಥಾ ಅಧಿಗಮಸ್ಸ ಬಲವಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ನ ತಥಾ ಪಭೇದಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದಾನಿ ಪರಿಯತ್ತಿಯಾದೀನಂ ಅಧಿಗಮಸ್ಸ ಬಲವಪಚ್ಚಯತ್ತಾಭಾವಂ, ಪುಬ್ಬಯೋಗಸ್ಸ ಚ ಬಲವಪಚ್ಚಯತ್ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಪರಿಯತ್ತಿಸವನಪರಿಪುಚ್ಛಾ ಹೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಧಿಗಮೋ ನತ್ಥೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಇದಾನಿ ಯಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಇಮೇ ಪನಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಪುಬ್ಬಯೋಗಾಧಿಗಮಾ ಹಿ ದ್ವೇಪಿ ವಿಸದಕಾರಣಾತಿ ‘‘ಪುಬ್ಬಯೋಗೋ ಪಭೇದಸ್ಸ ಬಲವಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ।
Pabhedo nāma maggehi adhigatānaṃ paṭisambhidānaṃ pabhedagamanaṃ. Adhigamo tehi paṭilābho, tasmā so lokuttaro, pabhedo kāmāvacaro daṭṭhabbo. Na pana tathāti yathā adhigamassa balavapaccayo hoti, na tathā pabhedassāti attho. Idāni pariyattiyādīnaṃ adhigamassa balavapaccayattābhāvaṃ, pubbayogassa ca balavapaccayattaṃ dassento ‘‘pariyattisavanaparipucchā hī’’tiādimāha. Tattha paṭisambhidā nāma natthīti paṭisambhidādhigamo natthīti adhippāyo. Idāni yaṃ vuttaṃ hoti, taṃ dassento ‘‘ime panā’’tiādimāha. Pubbayogādhigamā hi dvepi visadakāraṇāti ‘‘pubbayogo pabhedassa balavapaccayo hotī’’ti vuttanti.
ಸಙ್ಗಹವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Saṅgahavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
೨. ಸಚ್ಚವಾರಾದಿವಣ್ಣನಾ
2. Saccavārādivaṇṇanā
೭೧೯. ಹೇತುವಾರೇ ಕಾಲತ್ತಯೇಪಿ ಹೇತುಫಲಧಮ್ಮಾ ‘‘ಅತ್ಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ, ತೇಸಞ್ಚ ಹೇತುಧಮ್ಮಾ ‘‘ಧಮ್ಮಾ’’ತಿ, ಧಮ್ಮವಾರೇ ವೇನೇಯ್ಯವಸೇನ ಅತೀತಾನಞ್ಚ ಸಙ್ಗಹಿತತ್ತಾ ‘‘ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸಮುಪ್ಪನ್ನಾ’’ತಿಆದಿ ನ ವುತ್ತನ್ತಿ ಅತೀತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾ ‘‘ಅತ್ಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ, ತಂನಿಬ್ಬತ್ತಕಾ ಚ ‘‘ಧಮ್ಮಾ’’ತಿ ಇದಮೇತೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ವಾರಾನಂ ನಾನತ್ತಂ।
719. Hetuvāre kālattayepi hetuphaladhammā ‘‘atthā’’ti vuttā, tesañca hetudhammā ‘‘dhammā’’ti, dhammavāre veneyyavasena atītānañca saṅgahitattā ‘‘uppannā samuppannā’’tiādi na vuttanti atītapaccuppannā ‘‘atthā’’ti vuttā, taṃnibbattakā ca ‘‘dhammā’’ti idametesaṃ dvinnampi vārānaṃ nānattaṃ.
ಸಚ್ಚವಾರಾದಿವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Saccavārādivaṇṇanā niṭṭhitā.
ಸುತ್ತನ್ತಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Suttantabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
೨. ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
೭೨೫. ಅವುತ್ತತ್ತಾತಿ ‘‘ತೇಸಂ ವಿಪಾಕೇ ಞಾಣ’’ನ್ತಿ ಸಾಮಞ್ಞೇನ ವತ್ವಾ ವಿಸೇಸೇನ ಅವುತ್ತತ್ತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಕಿರಿಯಾನಂ ಅವಿಪಾಕತ್ತಾ ಧಮ್ಮಭಾವೋ ನ ವುತ್ತೋತಿ। ಯದಿ ಏವಂ ವಿಪಾಕಾ ನ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥಭಾವೋ ಚ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ? ನ, ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ। ಏವಞ್ಚೇ ಕುಸಲಾಕುಸಲಾನಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಭಾವೋ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ। ನಪ್ಪಟಿಸಿದ್ಧೋ, ವಿಪಾಕಸ್ಸ ಪನ ಪಧಾನಹೇತುತಾಯ ಪಾಕಟತ್ತಾ ಧಮ್ಮಭಾವೋವ ತೇಸಂ ವುತ್ತೋ। ಕಿರಿಯಾನಂ ಪಚ್ಚಯತ್ತಾ ಧಮ್ಮಭಾವೋ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ಚೇ? ನಾಯಂ ದೋಸೋ ಅಪ್ಪಟಿಸಿದ್ಧತ್ತಾ, ಕಮ್ಮಫಲಸಮ್ಬನ್ಧಸ್ಸ ಪನ ಅಹೇತುತ್ತಾ ಧಮ್ಮಭಾವೋ ನ ವುತ್ತೋ। ಅಪಿಚ ‘‘ಅಯಂ ಇಮಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೋ, ಇದಂ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಭೇದಂ ಅಕತ್ವಾ ಕೇವಲಂ ಕುಸಲಾಕುಸಲೇ ವಿಪಾಕಕಿರಿಯಧಮ್ಮೇ ಚ ಸಭಾವತೋ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಅತ್ಥಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಚ ಹೋತೀತಿಪಿ ತೇಸಂ ಅತ್ಥಧಮ್ಮತಾ ನ ವುತ್ತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ । ಕುಸಲಾಕುಸಲವಾರೇಸು ಚ ಧಮ್ಮಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಕುಸಲಾಕುಸಲಾನಂ ಪಚ್ಚಯಭಾವಂ ಸತ್ತಿವಿಸೇಸಂ ಸನಿಪ್ಫಾದೇತಬ್ಬತಂ ಪಸ್ಸನ್ತೀ ನಿಪ್ಫಾದೇತಬ್ಬಾಪೇಕ್ಖಾ ಹೋತೀತಿ ತಂಸಮ್ಬನ್ಧೇನೇವ ‘‘ತೇಸಂ ವಿಪಾಕೇ ಞಾಣಂ ಅತ್ಥಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಸಭಾವದಸ್ಸನಮತ್ತಮೇವ ಪನ ಅತ್ಥಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಯ ಕಿಚ್ಚಂ ನಿಪ್ಫನ್ನಫಲಮತ್ತದಸ್ಸನತೋತಿ ತಸ್ಸಾ ನಿಪ್ಫಾದಕಾನಪೇಕ್ಖತ್ತಾ ವಿಪಾಕವಾರೇ ‘‘ತೇಸಂ ವಿಪಚ್ಚನಕೇ ಞಾಣಂ ಧಮ್ಮಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ’’ತಿ ನ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
725. Avuttattāti ‘‘tesaṃ vipāke ñāṇa’’nti sāmaññena vatvā visesena avuttattāti adhippāyo. Ettha ca kiriyānaṃ avipākattā dhammabhāvo na vuttoti. Yadi evaṃ vipākā na hontīti atthabhāvo ca na vattabboti? Na, paccayuppannattā. Evañce kusalākusalānampi atthabhāvo āpajjatīti. Nappaṭisiddho, vipākassa pana padhānahetutāya pākaṭattā dhammabhāvova tesaṃ vutto. Kiriyānaṃ paccayattā dhammabhāvo āpajjatīti ce? Nāyaṃ doso appaṭisiddhattā, kammaphalasambandhassa pana ahetuttā dhammabhāvo na vutto. Apica ‘‘ayaṃ imassa paccayo, idaṃ paccayuppanna’’nti evaṃ bhedaṃ akatvā kevalaṃ kusalākusale vipākakiriyadhamme ca sabhāvato paccavekkhantassa dhammapaṭisambhidā atthapaṭisambhidā ca hotītipi tesaṃ atthadhammatā na vuttāti veditabbā . Kusalākusalavāresu ca dhammapaṭisambhidā kusalākusalānaṃ paccayabhāvaṃ sattivisesaṃ sanipphādetabbataṃ passantī nipphādetabbāpekkhā hotīti taṃsambandheneva ‘‘tesaṃ vipāke ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’’ti vuttaṃ. Sabhāvadassanamattameva pana atthapaṭisambhidāya kiccaṃ nipphannaphalamattadassanatoti tassā nipphādakānapekkhattā vipākavāre ‘‘tesaṃ vipaccanake ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā’’ti na vuttanti veditabbaṃ.
ಸಭಾವಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾತಿ ನ ಸತ್ತಾದಿಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ, ಅವಿಪರೀತಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ವಾ। ಖೋಭೇತ್ವಾತಿ ಲೋಮಹಂಸಜನನಸಾಧುಕಾರದಾನಾದೀಹಿ ಖೋಭೇತ್ವಾ। ಪುನ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನೇ ಜಾನಿಸ್ಸಥಾತಿ ಅಪ್ಪಸ್ಸುತತ್ತಾ ದುತಿಯವಾರಂ ಕಥೇನ್ತೋ ತದೇವ ಕಥೇಸ್ಸತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Sabhāvapaññattiyāti na sattādipaññattiyā, aviparītapaññattiyā vā. Khobhetvāti lomahaṃsajananasādhukāradānādīhi khobhetvā. Puna dhammassavanejānissathāti appassutattā dutiyavāraṃ kathento tadeva kathessatīti adhippāyo.
೭೪೬. ಭೂಮಿದಸ್ಸನತ್ಥನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಕಾಮಾವಚರಾ ಲೋಕುತ್ತರಾ ಚ ಭೂಮಿ ‘‘ಭೂಮೀ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ವಾತಿ।
746. Bhūmidassanatthanti ettha kāmāvacarā lokuttarā ca bhūmi ‘‘bhūmī’’ti veditabbā, cittuppādā vāti.
ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
೩. ಪಞ್ಹಪುಚ್ಛಕವಣ್ಣನಾ
3. Pañhapucchakavaṇṇanā
೭೪೭. ಪಚ್ಚಯಸಮುಪ್ಪನ್ನಞ್ಚ ಅತ್ಥಂ ಪಚ್ಚಯಧಮ್ಮಞ್ಚಾತಿ ವಚನೇಹಿ ಹೇತಾದಿಪಚ್ಚಯಸಮುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಕುಸಲಾಕುಸಲರೂಪಾನಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಪರಿಯಾಯಂ, ಹೇತಾದಿಪಚ್ಚಯಭೂತಾನಂ ವಿಪಾಕಕಿರಿಯರೂಪಾನಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮಪರಿಯಾಯಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪಟಿಭಾನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಯ ಕಾಮಾವಚರವಿಪಾಕಾರಮ್ಮಣತಾ ಮಹಗ್ಗತಾರಮ್ಮಣತಾ ಚ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಞಾಣಾರಮ್ಮಣತ್ತೇ ನ ಯುಜ್ಜತಿ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಞಾಣಾನಂ ಕಾಮಾವಚರಲೋಕುತ್ತರಕುಸಲೇಸು ಕಾಮಾವಚರಕಿರಿಯಾಲೋಕುತ್ತರವಿಪಾಕೇಸು ಚ ಉಪ್ಪತ್ತಿತೋ। ಸಬ್ಬಞಾಣಾರಮ್ಮಣತಾಯ ಸತಿ ಯುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ‘‘ಯೇನ ಞಾಣೇನ ತಾನಿ ಞಾಣಾನಿ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ (ವಿಭ॰ ೭೨೬) ವಚನತೋ ಪನ ನ ಸಬ್ಬಞಾಣಾರಮ್ಮಣತಾತಿ ಕಥಯನ್ತಿ। ಸುತ್ತನ್ತಭಾಜನೀಯೇ ಪನ ‘‘ಞಾಣೇಸು ಞಾಣಂ ಪಟಿಭಾನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ’’ತಿ ಅವಿಸೇಸೇನ ವುತ್ತತ್ತಾ ಸಬ್ಬಞಾಣಾರಮ್ಮಣತಾ ಸಿಯಾ। ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯೇಪಿ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದವಸೇನ ಕಥನಂ ನಿರವಸೇಸಕಥನನ್ತಿ ಯಥಾದಸ್ಸಿತವಿಸಯವಚನವಸೇನ ‘‘ಯೇನ ಞಾಣೇನ ತಾನಿ ಞಾಣಾನಿ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ ಯಂ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಅಞ್ಞಾರಮ್ಮಣತಂ ನ ಪಟಿಸೇಧೇತೀತಿ। ಯಥಾ ಚ ಅತ್ಥಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾವಿಸಯಾನಂ ನ ನಿರವಸೇಸೇನ ಕಥನಂ ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯೇ, ಏವಂ ಪಟಿಭಾನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾವಿಸಯಸ್ಸಪೀತಿ। ಏವಂ ಪಟಿಭಾನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಯ ಸಬ್ಬಞಾಣವಿಸಯತ್ತಾ ‘‘ತಿಸ್ಸೋ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಸಿಯಾ ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣಾ ಸಿಯಾ ಮಹಗ್ಗತಾರಮ್ಮಣಾ ಸಿಯಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಾರಮ್ಮಣಾ’’ತಿ (ವಿಭ॰ ೭೪೯) ವುತ್ತಾ।
747. Paccayasamuppannañca atthaṃ paccayadhammañcāti vacanehi hetādipaccayasamuppannānaṃ kusalākusalarūpānampi atthapariyāyaṃ, hetādipaccayabhūtānaṃ vipākakiriyarūpānampi dhammapariyāyañca dasseti. Paṭibhānapaṭisambhidāya kāmāvacaravipākārammaṇatā mahaggatārammaṇatā ca paṭisambhidāñāṇārammaṇatte na yujjati paṭisambhidāñāṇānaṃ kāmāvacaralokuttarakusalesu kāmāvacarakiriyālokuttaravipākesu ca uppattito. Sabbañāṇārammaṇatāya sati yujjeyya, ‘‘yena ñāṇena tāni ñāṇāni jānātī’’ti (vibha. 726) vacanato pana na sabbañāṇārammaṇatāti kathayanti. Suttantabhājanīye pana ‘‘ñāṇesu ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā’’ti avisesena vuttattā sabbañāṇārammaṇatā siyā. Abhidhammabhājanīyepi cittuppādavasena kathanaṃ niravasesakathananti yathādassitavisayavacanavasena ‘‘yena ñāṇena tāni ñāṇāni jānātī’’ti yaṃ vuttaṃ, taṃ aññārammaṇataṃ na paṭisedhetīti. Yathā ca atthapaṭisambhidāvisayānaṃ na niravasesena kathanaṃ abhidhammabhājanīye, evaṃ paṭibhānapaṭisambhidāvisayassapīti. Evaṃ paṭibhānapaṭisambhidāya sabbañāṇavisayattā ‘‘tisso paṭisambhidā siyā parittārammaṇā siyā mahaggatārammaṇā siyā appamāṇārammaṇā’’ti (vibha. 749) vuttā.
ಯದಿಪಿ ‘‘ಸಿಯಾ ಅತ್ಥಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ನ ಮಗ್ಗಾರಮ್ಮಣಾ’’ತಿ (ವಿಭ॰ ೭೪೯) ವಚನತೋ ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯೇ ವುತ್ತಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಸ್ವೇವ ಪಞ್ಹಪುಚ್ಛಕನಯೋ ಪವತ್ತೋ। ನ ಹಿ ಮಗ್ಗೋ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನೋ ನ ಹೋತಿ, ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯೇ ಚ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಞಾಣವಿಸಯಾ ಏವ ಪಟಿಭಾನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ವುತ್ತಾತಿ ನ ತಸ್ಸಾ ಮಹಗ್ಗತಾರಮ್ಮಣತಾತಿ। ಏವಮಪಿ ದ್ವೇಪಿ ಏತಾ ಪಾಳಿಯೋ ವಿರುಜ್ಝನ್ತಿ, ತಾಸು ಬಲವತರಾಯ ಠತ್ವಾ ಇತರಾಯ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಮಗ್ಗಿತಬ್ಬೋ। ಕುಸಲಾಕುಸಲಾನಂ ಪನ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನತ್ತಪಟಿವೇಧೋಪಿ ಕುಸಲಾಕುಸಲಭಾವಪಟಿವೇಧವಿನಿಮುತ್ತೋ ನತ್ಥೀತಿ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯಾ ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಏಕನ್ತಧಮ್ಮವಿಸಯತ್ತಾ, ತಥಾ ವಿಪಾಕಕಿರಿಯಾನಂ ಪಚ್ಚಯಭಾವಪಟಿವೇಧೋಪಿ ವಿಪಾಕಕಿರಿಯಭಾವಪಟಿವೇಧವಿನಿಮುತ್ತೋ ನತ್ಥೀತಿ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯಾ ತತ್ಥ ಅತ್ಥಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಏಕನ್ತಿಕಅತ್ಥವಿಸಯತ್ತಾ। ಕಿಞ್ಚಿ ಪನ ಞಾಣಂ ಅಪ್ಪಟಿಭಾನಭೂತಂ ನತ್ಥಿ ಞೇಯ್ಯಪ್ಪಕಾಸನತೋತಿ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಞಾಣೇ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯಾ ಪಟಿಭಾನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಭವಿತುಂ ಅರಹತಿ। ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಸು ಪಞ್ಹಪುಚ್ಛಕಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಂ ದ್ವೇಪಿ ಪಾಳಿಯೋ ನ ವಿರುಜ್ಝನ್ತಿ।
Yadipi ‘‘siyā atthapaṭisambhidā na maggārammaṇā’’ti (vibha. 749) vacanato abhidhammabhājanīye vuttapaṭisambhidāsveva pañhapucchakanayo pavatto. Na hi maggo paccayuppanno na hoti, abhidhammabhājanīye ca paṭisambhidāñāṇavisayā eva paṭibhānapaṭisambhidā vuttāti na tassā mahaggatārammaṇatāti. Evamapi dvepi etā pāḷiyo virujjhanti, tāsu balavatarāya ṭhatvā itarāya adhippāyo maggitabbo. Kusalākusalānaṃ pana paccayuppannattapaṭivedhopi kusalākusalabhāvapaṭivedhavinimutto natthīti nippariyāyā tattha dhammapaṭisambhidā ekantadhammavisayattā, tathā vipākakiriyānaṃ paccayabhāvapaṭivedhopi vipākakiriyabhāvapaṭivedhavinimutto natthīti nippariyāyā tattha atthapaṭisambhidā ekantikaatthavisayattā. Kiñci pana ñāṇaṃ appaṭibhānabhūtaṃ natthi ñeyyappakāsanatoti sabbasmimpi ñāṇe nippariyāyā paṭibhānapaṭisambhidā bhavituṃ arahati. Nippariyāyapaṭisambhidāsu pañhapucchakassa pavattiyaṃ dvepi pāḷiyo na virujjhanti.
ಸದ್ದಾರಮ್ಮಣತ್ತಾ ಬಹಿದ್ಧಾರಮ್ಮಣಾತಿ ಏತ್ಥ ಪರಸ್ಸ ಅಭಿಲಾಪಸದ್ದಾರಮ್ಮಣತ್ತಾತಿ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ನ ಹಿ ಸದ್ದಾರಮ್ಮಣತಾ ಬಹಿದ್ಧಾರಮ್ಮಣತಾಯ ಕಾರಣಂ ಸದ್ದಸ್ಸ ಅಜ್ಝತ್ತಸ್ಸ ಚ ಸಬ್ಭಾವಾತಿ। ಅನುವತ್ತಮಾನೋ ಚ ಸೋ ಏವ ಸದ್ದೋತಿ ವಿಸೇಸನಂ ನ ಕತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
Saddārammaṇattā bahiddhārammaṇāti ettha parassa abhilāpasaddārammaṇattāti bhavitabbaṃ. Na hi saddārammaṇatā bahiddhārammaṇatāya kāraṇaṃ saddassa ajjhattassa ca sabbhāvāti. Anuvattamāno ca so eva saddoti visesanaṃ na katanti daṭṭhabbaṃ.
ಪಞ್ಹಪುಚ್ಛಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paṭisambhidāvibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ವಿಭಙ್ಗಪಾಳಿ • Vibhaṅgapāḷi / ೧೫. ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾವಿಭಙ್ಗೋ • 15. Paṭisambhidāvibhaṅgo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಮ್ಮೋಹವಿನೋದನೀ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
೧. ಸುತ್ತನ್ತಭಾಜನೀಯಂ • 1. Suttantabhājanīyaṃ
೨. ಅಭಿಧಮ್ಮಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
೩. ಪಞ್ಹಾಪುಚ್ಛಕವಣ್ಣನಾ • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಭಙ್ಗ-ಅನುಟೀಕಾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ೧೫. ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾವಿಭಙ್ಗೋ • 15. Paṭisambhidāvibhaṅgo
