Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi

    ૪. પટિસન્દહનપુગ્ગલવેદિયનપઞ્હો

    4. Paṭisandahanapuggalavediyanapañho

    . રાજા આહ ‘‘ભન્તે નાગસેન, યો ન પટિસન્દહતિ, વેદેતિ સો કિઞ્ચિ દુક્ખં વેદન’’ન્તિ? થેરો આહ ‘‘કિઞ્ચિ વેદેતિ, કિઞ્ચિ ન વેદેતી’’તિ. ‘‘કિં વેદેતિ, કિં ન વેદેતી’’તિ? ‘‘કાયિકં, મહારાજ, વેદનં વેદેતિ, ચેતસિકં વેદનં ન વેદેતી’’તિ. ‘‘કથં, ભન્તે, કાયિકં વેદનં વેદેતિ, કથં ચેતસિકં વેદનં ન વેદેતી’’તિ? ‘‘યો હેતુ યો પચ્ચયો કાયિકાય દુક્ખવેદનાય ઉપ્પત્તિયા, તસ્સ હેતુસ્સ તસ્સ પચ્ચયસ્સ અનુપરમા કાયિકં દુક્ખવેદનં વેદેતિ, યો હેતુ યો પચ્ચયો ચેતસિકાય દુક્ખવેદનાય ઉપ્પત્તિયા, તસ્સ હેતુસ્સ તસ્સ પચ્ચયસ્સ ઉપરમા ચેતસિકં દુક્ખવેદનં ન વેદેતિ. ભાસિતમ્પેતં, મહારાજ, ભગવતા – ‘સો એકં વેદનં વેદેતિ કાયિકં ન ચેતસિક’’’ન્તિ.

    4. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, yo na paṭisandahati, vedeti so kiñci dukkhaṃ vedana’’nti? Thero āha ‘‘kiñci vedeti, kiñci na vedetī’’ti. ‘‘Kiṃ vedeti, kiṃ na vedetī’’ti? ‘‘Kāyikaṃ, mahārāja, vedanaṃ vedeti, cetasikaṃ vedanaṃ na vedetī’’ti. ‘‘Kathaṃ, bhante, kāyikaṃ vedanaṃ vedeti, kathaṃ cetasikaṃ vedanaṃ na vedetī’’ti? ‘‘Yo hetu yo paccayo kāyikāya dukkhavedanāya uppattiyā, tassa hetussa tassa paccayassa anuparamā kāyikaṃ dukkhavedanaṃ vedeti, yo hetu yo paccayo cetasikāya dukkhavedanāya uppattiyā, tassa hetussa tassa paccayassa uparamā cetasikaṃ dukkhavedanaṃ na vedeti. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā – ‘so ekaṃ vedanaṃ vedeti kāyikaṃ na cetasika’’’nti.

    ‘‘ભન્તે નાગસેન, યો દુક્ખં વેદનં વેદેતિ, કસ્મા સો ન પરિનિબ્બાયતી’’તિ? ‘‘નત્થિ, મહારાજ, અરહતો અનુનયો વા પટિઘો વા, ન ચ અરહન્તો અપક્કં પાતેન્તિ પરિપાકં આગમેન્તિ પણ્ડિતા. ભાસિતમ્પેતં , મહારાજ, થેરેન સારિપુત્તેન ધમ્મસેનાપતિના –

    ‘‘Bhante nāgasena, yo dukkhaṃ vedanaṃ vedeti, kasmā so na parinibbāyatī’’ti? ‘‘Natthi, mahārāja, arahato anunayo vā paṭigho vā, na ca arahanto apakkaṃ pātenti paripākaṃ āgamenti paṇḍitā. Bhāsitampetaṃ , mahārāja, therena sāriputtena dhammasenāpatinā –

    ‘‘‘નાભિનન્દામિ મરણં, નાભિનન્દામિ જીવિતં;

    ‘‘‘Nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvitaṃ;

    કાલઞ્ચ પટિકઙ્ખામિ, નિબ્બિસં ભતકો યથા.

    Kālañca paṭikaṅkhāmi, nibbisaṃ bhatako yathā.

    ‘‘‘નાભિનન્દામિ મરણં, નાભિનન્દામિ જીવિતં;

    ‘‘‘Nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvitaṃ;

    કાલઞ્ચ પટિકઙ્ખામિ, સમ્પજાનો પતિસ્સતો’’’તિ.

    Kālañca paṭikaṅkhāmi, sampajāno patissato’’’ti.

    ‘‘કલ્લોસિ, ભન્તે નાગસેના’’તિ 1.

    ‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti 2.

    પટિસન્દહનપુગ્ગલવેદિયનપઞ્હો ચતુત્થો.

    Paṭisandahanapuggalavediyanapañho catuttho.







    Footnotes:
    1. પસ્સ થેરગા॰ ૬૫૪
    2. passa theragā. 654

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact