Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
പടിസ്സവദുക്കടാപത്തികഥാവണ്ണനാ
Paṭissavadukkaṭāpattikathāvaṇṇanā
൨൦൭. യസ്മാ നാനാസീമായം ദ്വീസു ആവാസേസു വസ്സം വസന്തസ്സ ദുതിയേ ‘‘വസാമീ’’തി ചിത്തേ ഉപ്പന്നേ പഠമസേനാസനഗ്ഗാഹോ പടിപ്പസ്സമ്ഭതി, പുന പഠമേയേവ ‘‘വസാമീ’’തി ചിത്തേ ഉപ്പന്നേ ദുതിയോ പടിപ്പസ്സമ്ഭതി, തസ്മാ ‘‘തസ്സ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ പുരിമികാ ച ന പഞ്ഞായതീ’’തി വുത്തം. പടിസ്സവസ്സ വിസംവാദനപച്ചയാ ഹോന്തമ്പി ദുക്കടം സതിയേവ പടിസ്സവേ ഹോതീതി ആഹ ‘‘തസ്സ തസ്സ പടിസ്സവേ ദുക്കട’’ന്തി. തേനേവാഹ ‘‘തഞ്ച ഖോ…പേ॰… പച്ഛാ വിസംവാദനപച്ചയാ’’തി.
207. Yasmā nānāsīmāyaṃ dvīsu āvāsesu vassaṃ vasantassa dutiye ‘‘vasāmī’’ti citte uppanne paṭhamasenāsanaggāho paṭippassambhati, puna paṭhameyeva ‘‘vasāmī’’ti citte uppanne dutiyo paṭippassambhati, tasmā ‘‘tassa, bhikkhave, bhikkhuno purimikā ca na paññāyatī’’ti vuttaṃ. Paṭissavassa visaṃvādanapaccayā hontampi dukkaṭaṃ satiyeva paṭissave hotīti āha ‘‘tassa tassa paṭissave dukkaṭa’’nti. Tenevāha ‘‘tañca kho…pe… pacchā visaṃvādanapaccayā’’ti.
അകരണീയോതി സത്താഹകരണീയേന അകരണീയോ. സകരണീയോതി സത്താഹകരണീയേനേവ സകരണീയോ. യദി ഏവം ‘‘സത്താഹകരണീയേന അകരണീയോ സകരണീയോ’’തി ച കസ്മാ ന വുത്തന്തി? ‘‘അകരണീയോ’’തി വുത്തേപി സത്താഹകരണീയേന സകരണീയാകരണീയതാ വിഞ്ഞായതീതി കത്വാ ന വുത്തം. യദി ഏവം പരതോ ‘‘സത്താഹകരണീയേന പക്കമതീ’’തി വാരദ്വയേപി ‘‘സകരണീയോ പക്കമതീ’’തി ഏത്തകമേവ കസ്മാ ന വുത്തന്തി? വുച്ചതേ – തത്ഥ ‘‘സത്താഹകരണീയേനാ’’തി അവത്വാ ‘‘സകരണീയോ പക്കമതീ’’തി വുത്തേ സോ തം സത്താഹം ബഹിദ്ധാ വീതിനാമേതീതി ന സക്കാ വത്തുന്തി ‘‘സത്താഹകരണീയേന പക്കമതീ’’തി വുത്തം. ഏവഞ്ഹി വുത്തേ സത്താഹസ്സ അധികതത്താ സോ തം സത്താഹം ബഹി വീതിനാമേതീതി സക്കാ വത്തും.
Akaraṇīyoti sattāhakaraṇīyena akaraṇīyo. Sakaraṇīyoti sattāhakaraṇīyeneva sakaraṇīyo. Yadi evaṃ ‘‘sattāhakaraṇīyena akaraṇīyo sakaraṇīyo’’ti ca kasmā na vuttanti? ‘‘Akaraṇīyo’’ti vuttepi sattāhakaraṇīyena sakaraṇīyākaraṇīyatā viññāyatīti katvā na vuttaṃ. Yadi evaṃ parato ‘‘sattāhakaraṇīyena pakkamatī’’ti vāradvayepi ‘‘sakaraṇīyo pakkamatī’’ti ettakameva kasmā na vuttanti? Vuccate – tattha ‘‘sattāhakaraṇīyenā’’ti avatvā ‘‘sakaraṇīyo pakkamatī’’ti vutte so taṃ sattāhaṃ bahiddhā vītināmetīti na sakkā vattunti ‘‘sattāhakaraṇīyena pakkamatī’’ti vuttaṃ. Evañhi vutte sattāhassa adhikatattā so taṃ sattāhaṃ bahi vītināmetīti sakkā vattuṃ.
ഏത്ഥ ച ആദിമ്ഹി ചത്താരോ വാരാ നിരപേക്ഖഗമനം സന്ധായ വുത്താ, തത്ഥാപി പുരിമാ ദ്വേ വാരാ വസ്സം അനുപഗതസ്സ വസേന വുത്താ, പച്ഛിമാ പന ദ്വേ വാരാ വസ്സം ഉപഗതസ്സ വസേന, തതോ പരം ദ്വേ വാരാ സാപേക്ഖഗമനം സന്ധായ വുത്താ, തത്ഥാപി പഠമവാരോ സാപേക്ഖസ്സപി സത്താഹകരണീയേന ഗന്ത്വാ തം സത്താഹം ബഹിദ്ധാ വീതിനാമേന്തസ്സ വസ്സച്ഛേദദസ്സനത്ഥം വുത്തോ, ഇതരോ വുത്തനയേനേവ ഗന്ത്വാ അന്തോസത്താഹേ നിവത്തന്തസ്സ വസ്സച്ഛേദാഭാവദസ്സനത്ഥം. ‘‘സോ സത്താഹം അനാഗതായ പവാരണായ സകരണീയോ പക്കമതീ’’തി അയം പന വാരോ നവമിതോ പട്ഠായ ഗന്ത്വാ സത്താഹം ബഹിദ്ധാ വീതിനാമേന്തസ്സപി വസ്സച്ഛേദാഭാവദസ്സനത്ഥം വുത്തോ. ഏത്ഥ ച ‘‘അകരണീയോ പക്കമതീ’’തി ദുതിയവാരസ്സ അനാഗതത്താ നവമിതോ പട്ഠായ ഗച്ഛന്തേനപി സതിയേവ കരണീയേ ഗന്തബ്ബം, നാസതീതി ദട്ഠബ്ബം. ഇമേ ച സത്ത വാരാ ബഹിദ്ധാ കതഉപോസഥികസ്സ വസേന ആഗതാ, അപരേ സത്ത അന്തോവിഹാരം ഗന്ത്വാ കതഉപോസഥസ്സ വസേനാതി ഏവം പുരിമികായ വസേന ചുദ്ദസ വാരാ വുത്താ, തതോ പരം പച്ഛിമികായ വസേന തേയേവ ചുദ്ദസ വാരാ വുത്താതി ഏവമേതേസം നാനാകരണം വേദിതബ്ബം.
Ettha ca ādimhi cattāro vārā nirapekkhagamanaṃ sandhāya vuttā, tatthāpi purimā dve vārā vassaṃ anupagatassa vasena vuttā, pacchimā pana dve vārā vassaṃ upagatassa vasena, tato paraṃ dve vārā sāpekkhagamanaṃ sandhāya vuttā, tatthāpi paṭhamavāro sāpekkhassapi sattāhakaraṇīyena gantvā taṃ sattāhaṃ bahiddhā vītināmentassa vassacchedadassanatthaṃ vutto, itaro vuttanayeneva gantvā antosattāhe nivattantassa vassacchedābhāvadassanatthaṃ. ‘‘So sattāhaṃ anāgatāya pavāraṇāya sakaraṇīyo pakkamatī’’ti ayaṃ pana vāro navamito paṭṭhāya gantvā sattāhaṃ bahiddhā vītināmentassapi vassacchedābhāvadassanatthaṃ vutto. Ettha ca ‘‘akaraṇīyo pakkamatī’’ti dutiyavārassa anāgatattā navamito paṭṭhāya gacchantenapi satiyeva karaṇīye gantabbaṃ, nāsatīti daṭṭhabbaṃ. Ime ca satta vārā bahiddhā katauposathikassa vasena āgatā, apare satta antovihāraṃ gantvā katauposathassa vasenāti evaṃ purimikāya vasena cuddasa vārā vuttā, tato paraṃ pacchimikāya vasena teyeva cuddasa vārā vuttāti evametesaṃ nānākaraṇaṃ veditabbaṃ.
ഇമേഹി പന സബ്ബവാരേഹി വുത്തമത്ഥം സമ്പിണ്ഡേത്വാ ദസ്സേതും ‘‘സോ തദഹേവ അകരണീയോതിആദീസൂ’’തിആദി ആരദ്ധം. കോ പന വാദോ ദ്വീഹതീഹം വസിത്വാ അന്തോസത്താഹേ നിവത്തന്തസ്സാതി വസ്സം ഉപഗന്ത്വാ ദ്വീഹതീഹം വസിത്വാ സത്താഹകരണീയേന ഗന്ത്വാ അന്തോസത്താഹേ നിവത്തന്തസ്സ കോ പന വാദോ, കഥാ ഏവ നത്ഥീതി അധിപ്പായോ. അസതിയാ പന വസ്സം ന ഉപേതീതി ‘‘ഇമസ്മിം വിഹാരേ ഇമം തേമാസം വസ്സം ഉപേമീ’’തി വചീഭേദം കത്വാ ന ഉപേതി.
Imehi pana sabbavārehi vuttamatthaṃ sampiṇḍetvā dassetuṃ ‘‘so tadaheva akaraṇīyotiādīsū’’tiādi āraddhaṃ. Ko pana vādo dvīhatīhaṃ vasitvā antosattāhe nivattantassāti vassaṃ upagantvā dvīhatīhaṃ vasitvā sattāhakaraṇīyena gantvā antosattāhe nivattantassa ko pana vādo, kathā eva natthīti adhippāyo. Asatiyā pana vassaṃ na upetīti ‘‘imasmiṃ vihāre imaṃ temāsaṃ vassaṃ upemī’’ti vacībhedaṃ katvā na upeti.
കോമുദിയാ ചാതുമാസിനിയാതി പച്ഛിമകത്തികപുണ്ണമായം. സാ ഹി കുമുദാനം അത്ഥിതായ കോമുദീ, ചതുന്നം വസ്സികാനം മാസാനം പരിയോസാനത്താ ‘‘ചാതുമാസിനീ’’തി വുച്ചതി. തദാ ഹി കുമുദാനി സുപുപ്ഫിതാനി ഹോന്തി, തസ്മാ കുമുദാനം സമൂഹോ, കുമുദാനി ഏവ വാ കോമുദാ, തേ ഏത്ഥ അത്ഥീതി ‘‘കോമുദീ’’തി വുച്ചതി, കുമുദവതീതി വുത്തം ഹോതി. സേസമേത്ഥ ഉത്താനമേവ.
Komudiyā cātumāsiniyāti pacchimakattikapuṇṇamāyaṃ. Sā hi kumudānaṃ atthitāya komudī, catunnaṃ vassikānaṃ māsānaṃ pariyosānattā ‘‘cātumāsinī’’ti vuccati. Tadā hi kumudāni supupphitāni honti, tasmā kumudānaṃ samūho, kumudāni eva vā komudā, te ettha atthīti ‘‘komudī’’ti vuccati, kumudavatīti vuttaṃ hoti. Sesamettha uttānameva.
പടിസ്സവദുക്കടാപത്തികഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Paṭissavadukkaṭāpattikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
വസ്സൂപനായികക്ഖന്ധകവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Vassūpanāyikakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi / ൧൧൮. പടിസ്സവദുക്കടാപത്തി • 118. Paṭissavadukkaṭāpatti
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / അധമ്മികകതികാദികഥാ • Adhammikakatikādikathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / അധമ്മികകതികാദികഥാവണ്ണനാ • Adhammikakatikādikathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / അധമ്മികകതികാദികഥാവണ്ണനാ • Adhammikakatikādikathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൧൧൮. പടിസ്സവദുക്കടാപത്തികഥാ • 118. Paṭissavadukkaṭāpattikathā