Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഖുദ്ദസിക്ഖാ-മൂലസിക്ഖാ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
൪൫. പവാരണാനിദ്ദേസവണ്ണനാ
45. Pavāraṇāniddesavaṇṇanā
൪൩൩. ‘‘അഞ്ഞമഞ്ഞപ്പവാരണാ’’ത്യാദീനം അഞ്ഞമഞ്ഞേഹി കാതബ്ബാ പവാരണാ. തത്ഥ തിണ്ണം ചതുന്നഞ്ച ഗണഞത്തിം ഠപേത്വാ അഞ്ഞമഞ്ഞപ്പവാരണാ, ദ്വിന്നം പന അട്ഠപേത്വാവ. അധിട്ഠാനന്തി അധിട്ഠാനപ്പവാരണാ, യുപച്ചയന്താനം ഭാവേ നിയതനപുംസകത്താ ‘‘അധിട്ഠാന’’ന്തി വുത്തം. സേസാ പഞ്ചാദീഹി കാതബ്ബാ അവസേസാ സങ്ഘപ്പവാരണാ സങ്ഘവസേന ഞത്തിം ഠപേത്വാ കാതബ്ബാ. ഏതേന നവസു സങ്ഘപ്പവാരണാദയോ തിസ്സോ ദസ്സിതാ. നവ ഹി പവാരണാ ചാതുദ്ദസീ പന്നരസീ സാമഗ്ഗീതി ദിവസവസേന, തേവാചീ ദ്വേവാചീ ഏകവാചീതി കത്തബ്ബാകാരവസേന, സങ്ഘേ പവാരണാ, ഗണേ പവാരണാ, പുഗ്ഗലേ പവാരണാതി കാരകവസേന ച. തത്ഥ പുരിമവസ്സംവുത്ഥാനം പുബ്ബകത്തികപുണ്ണമാ വാ തേസംയേവ സചേ ഭണ്ഡനകാരകേഹി ഉപദ്ദുതാ പവാരണം പച്ചുക്കഡ്ഢന്തി, അഥ കത്തികമാസസ്സ കാളപക്ഖചാതുദ്ദസോ വാ പച്ഛിമകത്തികപുണ്ണമാ വാ പച്ഛിമവസ്സംവുത്ഥാനഞ്ച പച്ഛിമകത്തികപുണ്ണമാ ഏവ വാ പവാരണാദിവസാ ഹോന്തി. ഇദം പന പകതിചാരിത്തം. തഥാരൂപപ്പച്ചയേ സതി ദ്വിന്നം കത്തികപുണ്ണമാനം പുരിമേസു ചാതുദ്ദസേസുപി പവാരണം കാതും വട്ടതി. ഭിന്നസ്സ പന സങ്ഘസ്സ സാമഗ്ഗിയം യോ കോചി ദിവസോ പവാരണാദിവസോ ഹോതി. ഇമാ ദിവസവസേന തിസ്സോ പവാരണാ. കത്തബ്ബാകാരവസേന പന വക്ഖമാനനയേന വിഞ്ഞാതബ്ബാ.
433.‘‘Aññamaññappavāraṇā’’tyādīnaṃ aññamaññehi kātabbā pavāraṇā. Tattha tiṇṇaṃ catunnañca gaṇañattiṃ ṭhapetvā aññamaññappavāraṇā, dvinnaṃ pana aṭṭhapetvāva. Adhiṭṭhānanti adhiṭṭhānappavāraṇā, yupaccayantānaṃ bhāve niyatanapuṃsakattā ‘‘adhiṭṭhāna’’nti vuttaṃ. Sesā pañcādīhi kātabbā avasesā saṅghappavāraṇā saṅghavasena ñattiṃ ṭhapetvā kātabbā. Etena navasu saṅghappavāraṇādayo tisso dassitā. Nava hi pavāraṇā cātuddasī pannarasī sāmaggīti divasavasena, tevācī dvevācī ekavācīti kattabbākāravasena, saṅghe pavāraṇā, gaṇe pavāraṇā, puggale pavāraṇāti kārakavasena ca. Tattha purimavassaṃvutthānaṃ pubbakattikapuṇṇamā vā tesaṃyeva sace bhaṇḍanakārakehi upaddutā pavāraṇaṃ paccukkaḍḍhanti, atha kattikamāsassa kāḷapakkhacātuddaso vā pacchimakattikapuṇṇamā vā pacchimavassaṃvutthānañca pacchimakattikapuṇṇamā eva vā pavāraṇādivasā honti. Idaṃ pana pakaticārittaṃ. Tathārūpappaccaye sati dvinnaṃ kattikapuṇṇamānaṃ purimesu cātuddasesupi pavāraṇaṃ kātuṃ vaṭṭati. Bhinnassa pana saṅghassa sāmaggiyaṃ yo koci divaso pavāraṇādivaso hoti. Imā divasavasena tisso pavāraṇā. Kattabbākāravasena pana vakkhamānanayena viññātabbā.
൪൩൪. ‘‘പുബ്ബകിച്ചേ’’തിആദീസു –
434.‘‘Pubbakicce’’tiādīsu –
‘‘സമ്മജ്ജനീ പദീപോ ച, ഉദകം ആസനേന ച;
‘‘Sammajjanī padīpo ca, udakaṃ āsanena ca;
പവാരണായ ഏതാനി, പുബ്ബകരണന്തി വുച്ചതി.
Pavāraṇāya etāni, pubbakaraṇanti vuccati.
‘‘ഛന്ദപ്പവാരണാ ഉതുക്ഖാനം, ഭിക്ഖുഗണനാ ച ഓവാദോ;
‘‘Chandappavāraṇā utukkhānaṃ, bhikkhugaṇanā ca ovādo;
പവാരണായ ഏതാനി, പുബ്ബകിച്ചന്തി വുച്ചതി.
Pavāraṇāya etāni, pubbakiccanti vuccati.
‘‘പവാരണാ യാവതികാ ച ഭിക്ഖൂ കമ്മപ്പത്താ,
‘‘Pavāraṇā yāvatikā ca bhikkhū kammappattā,
സഭാഗാപത്തിയോ ച ന വിജ്ജന്തി;
Sabhāgāpattiyo ca na vijjanti;
വജ്ജനീയാ ച പുഗ്ഗലാ തസ്മിം ന ഹോന്തി,
Vajjanīyā ca puggalā tasmiṃ na honti,
പത്തകല്ലന്തി വുച്ചതീ’’തി. –
Pattakallanti vuccatī’’ti. –
ഏവം അട്ഠകഥായം വുത്താ പുബ്ബകിച്ചാദയോ വേദിതബ്ബാ. ഞത്തിന്തി ഇദാനി വക്ഖമാനം സാമഞ്ഞം സങ്ഘഞത്തിം. ഏവം പന ഞത്തിയാ ഠപിതായ കാരണേ സതി തേവാചികദ്വേവാചികഏകവാചികസമാനവസ്സികവസേനപി പവാരേതും വട്ടതി. അയമേവ പന ഞത്തി ‘‘സങ്ഘോ പവാരേയ്യാ’’തി ഏത്ഥ ‘‘സങ്ഘോ തേവാചികം പവാരേയ്യ, സങ്ഘോ ദ്വേവാചികം പവാരേയ്യ, സങ്ഘോ ഏകവാചികം പവാരേയ്യ, സങ്ഘോ സമാനവസ്സികം പവാരേയ്യാ’’തിപി ഠപേതും വട്ടതി. ചാതുദ്ദസിയം പന സാമഗ്ഗിയഞ്ച ‘‘ചാതുദ്ദസീ സാമഗ്ഗീ’’തി വത്തബ്ബം.
Evaṃ aṭṭhakathāyaṃ vuttā pubbakiccādayo veditabbā. Ñattinti idāni vakkhamānaṃ sāmaññaṃ saṅghañattiṃ. Evaṃ pana ñattiyā ṭhapitāya kāraṇe sati tevācikadvevācikaekavācikasamānavassikavasenapi pavāretuṃ vaṭṭati. Ayameva pana ñatti ‘‘saṅgho pavāreyyā’’ti ettha ‘‘saṅgho tevācikaṃ pavāreyya, saṅgho dvevācikaṃ pavāreyya, saṅgho ekavācikaṃ pavāreyya, saṅgho samānavassikaṃ pavāreyyā’’tipi ṭhapetuṃ vaṭṭati. Cātuddasiyaṃ pana sāmaggiyañca ‘‘cātuddasī sāmaggī’’ti vattabbaṃ.
൪൩൭. ഥേരേസു ഉക്കുടികം നിസജ്ജ പവാരേന്തേസു നവോ യാവ സയം പവാരേതി, താവ ഉക്കുടികോ ഏവ അച്ഛതൂതി യോജനാ. അച്ഛതൂതി നിസീദേയ്യ.
437. Theresu ukkuṭikaṃ nisajja pavārentesu navo yāva sayaṃ pavāreti, tāva ukkuṭiko eva acchatūti yojanā. Acchatūti nisīdeyya.
൪൪൦-൨. ധമ്മസാകച്ഛാ ച കലഹോ ചാതി ദ്വന്ദോ. രത്തിയാ ഖേപിതഭാവതോ തേവാചികായ ഓകാസേ അസതി ദസവിധേ വാ അന്തരായേ സതി ‘‘സുണാതു മേ…പേ॰… സമാനവസ്സികം പവാരേയ്യാ’’തി അനുരൂപതോ ഞത്തിം വത്വാ യഥാഠപിതഞത്തിയാ അനുരൂപേന പവാരേയ്യാതി സമ്ബന്ധോ വേദിതബ്ബോ. അനുരൂപതോതി ‘‘സുണാതു മേ…പേ॰… ദാനം ദേന്തേഹി രത്തി ഖേപിതാ, സചേ…പേ॰… രത്തി വിഭായിസ്സതി, യദി സങ്ഘസ്സ പത്തകല്ല’’ന്തിആദിനാ തേന ഖേപിതരത്തിയാ അനുരൂപേന. ‘‘സുണാതു മേ ഭന്തേ സങ്ഘോ, അയം രാജന്തരായോ, സചേ സങ്ഘോ തേവാചികം…പേ॰… സങ്ഘോ ഭവിസ്സതി, അഥായം രാജന്തരായോ ഭവിസ്സതി, യദി സങ്ഘസ്സ പത്തകല്ല’’ന്തിആദിനാ രാജന്തരായാദീനം അനുരൂപേന വാതി അത്ഥോ. ‘‘അഥായം ബ്രഹ്മചരിയന്തരായോ ഭവിസ്സതീ’’തി പന പേയ്യാലവസേന അന്തേ വുത്തം ബ്രഹ്മചരിയന്തരായം ഗഹേത്വാ വുത്തം. ‘‘ദ്വേവാചിക’’ന്തിആദികം പന വിസും വിസും വത്തബ്ബമ്പി ലങ്ഘനക്കമേന സമ്പിണ്ഡേത്വാ വുത്തം. വചനസമയേ പന ‘‘ദ്വേവാചികം പവാരേയ്യ’’ഇച്ചാദിനാ വത്തബ്ബം. ആഗച്ഛേയ്യും യദി സമാആദികാ ചാതി ‘‘ആഗച്ഛേയ്യും യദി സമാ’’ഇച്ചാദയോ ഉപോസഥേ വുത്താ ഗാഥായോ ച. ഏത്ഥാതി ഏതിസ്സം പവാരണായം. അയമേവ ച ആഹരണക്കമോ –
440-2. Dhammasākacchā ca kalaho cāti dvando. Rattiyā khepitabhāvato tevācikāya okāse asati dasavidhe vā antarāye sati ‘‘suṇātu me…pe… samānavassikaṃ pavāreyyā’’ti anurūpato ñattiṃ vatvā yathāṭhapitañattiyā anurūpena pavāreyyāti sambandho veditabbo. Anurūpatoti ‘‘suṇātu me…pe… dānaṃ dentehi ratti khepitā, sace…pe… ratti vibhāyissati, yadi saṅghassa pattakalla’’ntiādinā tena khepitarattiyā anurūpena. ‘‘Suṇātu me bhante saṅgho, ayaṃ rājantarāyo, sace saṅgho tevācikaṃ…pe… saṅgho bhavissati, athāyaṃ rājantarāyo bhavissati, yadi saṅghassa pattakalla’’ntiādinā rājantarāyādīnaṃ anurūpena vāti attho. ‘‘Athāyaṃ brahmacariyantarāyo bhavissatī’’ti pana peyyālavasena ante vuttaṃ brahmacariyantarāyaṃ gahetvā vuttaṃ. ‘‘Dvevācika’’ntiādikaṃ pana visuṃ visuṃ vattabbampi laṅghanakkamena sampiṇḍetvā vuttaṃ. Vacanasamaye pana ‘‘dvevācikaṃ pavāreyya’’iccādinā vattabbaṃ. Āgaccheyyuṃ yadi samāādikā cāti ‘‘āgaccheyyuṃ yadi samā’’iccādayo uposathe vuttā gāthāyo ca. Etthāti etissaṃ pavāraṇāyaṃ. Ayameva ca āharaṇakkamo –
ആഗച്ഛേയ്യും യദി സമാ, പവാരേന്തേവ ഥോകികാ;
Āgaccheyyuṃ yadi samā, pavārenteva thokikā;
പവാരിതാ തേ സുപ്പവാരിതാ, അഞ്ഞേഹി ച പവാരിയം;
Pavāritā te suppavāritā, aññehi ca pavāriyaṃ;
പവാരിതേസു സകലാ-യേകച്ചായുട്ഠിതായ വാ.
Pavāritesu sakalā-yekaccāyuṭṭhitāya vā.
പവാരേയ്യുഞ്ച തേ തേസം, സന്തികേ ബഹുകാ സചേ;
Pavāreyyuñca te tesaṃ, santike bahukā sace;
കത്വാ സബ്ബവികപ്പേസു, പുബ്ബകിച്ചം പുനുദ്ദിസേതി.
Katvā sabbavikappesu, pubbakiccaṃ punuddiseti.
‘‘ആവാസികാനം പന്നരസോ’’തിആദികാ ഗാഥായോ പന ഏത്ഥാപി സമാനാ.
‘‘Āvāsikānaṃ pannaraso’’tiādikā gāthāyo pana etthāpi samānā.
൪൪൩. ഞത്തിം വത്വാതി വക്ഖമാനഗണഞത്തിം വത്വാ.
443.Ñattiṃ vatvāti vakkhamānagaṇañattiṃ vatvā.
൪൪൪. സമുദീരിയാതി അഞ്ഞേ ദ്വേ തയോ വാ വക്ഖമാനക്കമേന വത്തബ്ബാ.
444.Samudīriyāti aññe dve tayo vā vakkhamānakkamena vattabbā.
൪൪൬-൮. കത്തബ്ബം കത്വാതി യോജേതബ്ബം. കത്തബ്ബന്തി പുബ്ബകിച്ചാദികം. നവേനപി ‘‘അഹം ഭന്തേ…പേ॰… പടികരിസ്സാമീ’’തി ഥേരോ ഈരിയോതി യോജേതബ്ബം. ഏവന്തി ഇദാനി വക്ഖമാനം പരാമസതി.
446-8. Kattabbaṃ katvāti yojetabbaṃ. Kattabbanti pubbakiccādikaṃ. Navenapi ‘‘ahaṃ bhante…pe… paṭikarissāmī’’ti thero īriyoti yojetabbaṃ. Evanti idāni vakkhamānaṃ parāmasati.
൪൪൯. ‘‘യസ്മി’’ന്തിആദി വുത്തനയത്താ ഉത്താനമേവ.
449.‘‘Yasmi’’ntiādi vuttanayattā uttānameva.
൪൫൦. ഗാഥായോതി ‘‘വഗ്ഗേ സമഗ്ഗേ വഗ്ഗോതി, സഞ്ഞിനോ’’തിആദികാ ഹേട്ഠാ വുത്തഗാഥായോ വാ. അയം പനേത്ഥ വിസേസോ – കരോതോതി ഏത്ഥ പവാരണം കരോതോതി അത്ഥോ ഗഹേതബ്ബോ. തതിയ ഗാഥായ ‘‘പാതിമോക്ഖം ന ഉദ്ദിസേ’’തി അപനേത്വാ ‘‘നോ കരേയ്യ പവാരണ’’ന്തി പദം പക്ഖിപിതബ്ബം. ചതുത്ഥഗാഥായ ‘‘അനുപോസഥേ’’തിആദിഗാഥാബന്ധം അപനേത്വാ ‘‘നേവ പവാരണേ കാതും, സാ കപ്പതി പവാരണാ’’തി പക്ഖിപിതബ്ബം. പഞ്ചമഗാഥായ ‘‘അട്ഠിതോപോസഥാവാസാ’’തി അപനേത്വാ ‘‘പവാരണാഠിതാവാസാ’’തി പക്ഖിപിതബ്ബം.
450.Gāthāyoti ‘‘vagge samagge vaggoti, saññino’’tiādikā heṭṭhā vuttagāthāyo vā. Ayaṃ panettha viseso – karototi ettha pavāraṇaṃ karototi attho gahetabbo. Tatiya gāthāya ‘‘pātimokkhaṃ na uddise’’ti apanetvā ‘‘no kareyya pavāraṇa’’nti padaṃ pakkhipitabbaṃ. Catutthagāthāya ‘‘anuposathe’’tiādigāthābandhaṃ apanetvā ‘‘neva pavāraṇe kātuṃ, sā kappati pavāraṇā’’ti pakkhipitabbaṃ. Pañcamagāthāya ‘‘aṭṭhitoposathāvāsā’’ti apanetvā ‘‘pavāraṇāṭhitāvāsā’’ti pakkhipitabbaṃ.
൪൫൧. സങ്ഘമ്ഹി പവാരിതേവാതി പുരിമവസ്സൂപഗതേ സങ്ഘമ്ഹി പവാരിതേ ഏവ. പാരിസുദ്ധിഉപോസഥം കരേയ്യാതി ന ഏകസ്മിം ഉപോസഥഗ്ഗേ ദ്വേ ഞത്തിയോ ഠപേതബ്ബാതി അധിപ്പായോ. പച്ഛിമികായ ഉപഗന്ത്വാ അപരിനിട്ഠിതവസ്സോ അവുത്ഥോ. അനുപാഗതോതി വസ്സം അനുപാഗതോ. അയമേത്ഥാധിപ്പായോ – പുരിമികായ വസ്സം ഉപഗതാ പഞ്ച വാ അതിരേകാ വാ പച്ഛിമികായ ഉപഗതാ തേഹി സമാ വാ ഊനതരാ വാ പുരിമികായ വാ ഉപഗതേഹി പച്ഛിമികായ ഉപഗതാ ഥോകതരാ ചേവ ഹോന്തി, സങ്ഘപ്പവാരണായ ഗണം പൂരേന്തി സങ്ഘപ്പവാരണാവസേന ഞത്തിം ഠപേത്വാ, അഥ ച ഉഭോപി ഏകതോ ഹുത്വാ സങ്ഘം ന പൂരേന്തി, ഗണം പന പൂരേന്തി, ഗണഞത്തിം ഠപേത്വാ പവാരേതബ്ബം, പച്ഛാ തേസം സന്തികേ പാരിസുദ്ധിഉപോസഥോ കാതബ്ബോ. യദി പന പുരിമികായ ഏകോ, പച്ഛിമികായ ഏകോ, ഏകേന ഏകസ്സ സന്തികേ പവാരേതബ്ബം, ഏകേന പാരിസുദ്ധിഉപോസഥോ കാതബ്ബോ. സചേ പുരിമേഹി വസ്സൂപഗതേഹി പച്ഛാ വസ്സൂപഗതാ ഏകേനപി അധികാ സങ്ഘം പൂരേന്തി, പഠമം പാതിമോക്ഖം ഉദ്ദിസിത്വാ പച്ഛാ തേസം സന്തികേ പവാരേതബ്ബന്തി. ഗണേപി ഏസേവ നയോ. ഏവമുപരിപി യഥായോഗം ചിന്തനീയം.
451.Saṅghamhi pavāritevāti purimavassūpagate saṅghamhi pavārite eva. Pārisuddhiuposathaṃ kareyyāti na ekasmiṃ uposathagge dve ñattiyo ṭhapetabbāti adhippāyo. Pacchimikāya upagantvā apariniṭṭhitavasso avuttho. Anupāgatoti vassaṃ anupāgato. Ayametthādhippāyo – purimikāya vassaṃ upagatā pañca vā atirekā vā pacchimikāya upagatā tehi samā vā ūnatarā vā purimikāya vā upagatehi pacchimikāya upagatā thokatarā ceva honti, saṅghappavāraṇāya gaṇaṃ pūrenti saṅghappavāraṇāvasena ñattiṃ ṭhapetvā, atha ca ubhopi ekato hutvā saṅghaṃ na pūrenti, gaṇaṃ pana pūrenti, gaṇañattiṃ ṭhapetvā pavāretabbaṃ, pacchā tesaṃ santike pārisuddhiuposatho kātabbo. Yadi pana purimikāya eko, pacchimikāya eko, ekena ekassa santike pavāretabbaṃ, ekena pārisuddhiuposatho kātabbo. Sace purimehi vassūpagatehi pacchā vassūpagatā ekenapi adhikā saṅghaṃ pūrenti, paṭhamaṃ pātimokkhaṃ uddisitvā pacchā tesaṃ santike pavāretabbanti. Gaṇepi eseva nayo. Evamuparipi yathāyogaṃ cintanīyaṃ.
൪൫൨. ചാതുമാസിനിയാതി അപരകത്തികപുണ്ണമായം. സങ്ഘേനാതി പഠമം വസ്സൂപഗതേന സങ്ഘേന. വുത്ഥാ വസ്സാ യേഹി തേ വുത്ഥവസ്സാ, പച്ഛിമവസ്സൂപഗതാ. സചേ അപ്പതരാ സിയുന്തി ഇമിനാ യദി അധികതരാ വാ സമസമാ വാ ഹോന്തി, പവാരണാഞത്തിം ഠപേത്വാ പച്ഛിമവസ്സൂപഗതേഹി പഠമം പവാരിതേ പച്ഛാ ഇതരേഹി പാരിസുദ്ധിഉപോസഥോ കാതബ്ബോതി ദീപേതീതി.
452.Cātumāsiniyāti aparakattikapuṇṇamāyaṃ. Saṅghenāti paṭhamaṃ vassūpagatena saṅghena. Vutthā vassā yehi te vutthavassā, pacchimavassūpagatā. Sace appatarā siyunti iminā yadi adhikatarā vā samasamā vā honti, pavāraṇāñattiṃ ṭhapetvā pacchimavassūpagatehi paṭhamaṃ pavārite pacchā itarehi pārisuddhiuposatho kātabboti dīpetīti.
പവാരണാനിദ്ദേസവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Pavāraṇāniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.