| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મિલિન્દપઞ્હપાળિ • Milindapañhapāḷi |
૪. નિબ્બાનવગ્ગો
4. Nibbānavaggo
૧. ફસ્સાદિવિનિબ્ભુજનપઞ્હો
1. Phassādivinibbhujanapañho
૧. રાજા આહ ‘‘ભન્તે નાગસેન, સક્કા ઇમેસં ધમ્માનં એકતોભાવગતાનં વિનિબ્ભુજિત્વા વિનિબ્ભુજિત્વા નાનાકરણં પઞ્ઞાપેતું ‘અયં ફસ્સો, અયં વેદના, અયં સઞ્ઞા, અયં ચેતના, ઇદં વિઞ્ઞાણં, અયં વિતક્કો, અયં વિચારો’તિ’’? ‘‘ન સક્કા, મહારાજ, ઇમેસં ધમ્માનં એકતોભાવગતાનં વિનિબ્ભુજિત્વા વિનિબ્ભુજિત્વા નાનાકરણં પઞ્ઞાપેતું ‘અયં ફસ્સો, અયં વેદના, અયં સઞ્ઞા, અયં ચેતના, ઇદં વિઞ્ઞાણં, અયં વિતક્કો, અયં વિચારો’’’તિ.
1. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, sakkā imesaṃ dhammānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ paññāpetuṃ ‘ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ viññāṇaṃ, ayaṃ vitakko, ayaṃ vicāro’ti’’? ‘‘Na sakkā, mahārāja, imesaṃ dhammānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ paññāpetuṃ ‘ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ viññāṇaṃ, ayaṃ vitakko, ayaṃ vicāro’’’ti.
‘‘ઓપમ્મં કરોહી’’તિ. ‘‘યથા, મહારાજ, રઞ્ઞો સૂદો અરસં વા રસં વા 1 કરેય્ય, સો તત્થ દધિમ્પિ પક્ખિપેય્ય, લોણમ્પિ પક્ખિપેય્ય, સિઙ્ગિવેરમ્પિ પક્ખિપેય્ય, જીરકમ્પિ પક્ખિપેય્ય, મરિચમ્પિ પક્ખિપેય્ય, અઞ્ઞાનિપિ પકારાનિ પક્ખિપેય્ય, તમેનં રાજા એવં વદેય્ય, ‘દધિસ્સ મે રસં આહર, લોણસ્સ મે રસં આહર, સિઙ્ગિવેરસ્સ મે રસં આહર, જીરકસ્સ મે રસં આહર, મરિચસ્સ મે રસં આહર, સબ્બેસં મે પક્ખિત્તાનં રસં આહરા’તિ. સક્કા નુ ખો, મહારાજ, તેસં રસાનં એકતોભાવગતાનં વિનિબ્ભુજિત્વા વિનિબ્ભુજિત્વા રસં આહરિતું અમ્બિલત્તં વા લવણત્તં વા તિત્તકત્તં વા કટુકત્તં વા કસાયત્તં વા મધુરત્તં વા’’તિ? ‘‘ન હિ, ભન્તે, સક્કા તેસં રસાનં એકતોભાવગતાનં વિનિબ્ભુજિત્વા વિનિબ્ભુજિત્વા રસં આહરિતું અમ્બિલત્તં વા લવણત્તં વા તિત્તકત્તં વા કટુકત્તં વા કસાયત્તં વા મધુરત્તં વા, અપિ ચ ખો પન સકેન સકેન લક્ખણેન ઉપટ્ઠહન્તી’’તિ. ‘‘એવમેવ ખો, મહારાજ, ન સક્કા ઇમેસં ધમ્માનં એકતોભાવગતાનં વિનિબ્ભુજિત્વા વિનિબ્ભુજિત્વા નાનાકરણં પઞ્ઞાપેતું ‘અયં ફસ્સો, અયં વેદના, અયં સઞ્ઞા, અયં ચેતના, ઇદં વિઞ્ઞાણં, અયં વિતક્કો, અયં વિચારો’તિ, અપિ ચ ખો પન સકેન સકેન લક્ખણેન ઉપટ્ઠહન્તી’’તિ.
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, rañño sūdo arasaṃ vā rasaṃ vā 2 kareyya, so tattha dadhimpi pakkhipeyya, loṇampi pakkhipeyya, siṅgiverampi pakkhipeyya, jīrakampi pakkhipeyya, maricampi pakkhipeyya, aññānipi pakārāni pakkhipeyya, tamenaṃ rājā evaṃ vadeyya, ‘dadhissa me rasaṃ āhara, loṇassa me rasaṃ āhara, siṅgiverassa me rasaṃ āhara, jīrakassa me rasaṃ āhara, maricassa me rasaṃ āhara, sabbesaṃ me pakkhittānaṃ rasaṃ āharā’ti. Sakkā nu kho, mahārāja, tesaṃ rasānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā rasaṃ āharituṃ ambilattaṃ vā lavaṇattaṃ vā tittakattaṃ vā kaṭukattaṃ vā kasāyattaṃ vā madhurattaṃ vā’’ti? ‘‘Na hi, bhante, sakkā tesaṃ rasānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā rasaṃ āharituṃ ambilattaṃ vā lavaṇattaṃ vā tittakattaṃ vā kaṭukattaṃ vā kasāyattaṃ vā madhurattaṃ vā, api ca kho pana sakena sakena lakkhaṇena upaṭṭhahantī’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, na sakkā imesaṃ dhammānaṃ ekatobhāvagatānaṃ vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ paññāpetuṃ ‘ayaṃ phasso, ayaṃ vedanā, ayaṃ saññā, ayaṃ cetanā, idaṃ viññāṇaṃ, ayaṃ vitakko, ayaṃ vicāro’ti, api ca kho pana sakena sakena lakkhaṇena upaṭṭhahantī’’ti.
‘‘કલ્લોસિ , ભન્તે નાગસેના’’તિ.
‘‘Kallosi , bhante nāgasenā’’ti.
ફસ્સાદિવિનિબ્ભુજનપઞ્હો પઠમો.
Phassādivinibbhujanapañho paṭhamo.
Footnotes:
