Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౫. ఫాసువిహారసుత్తవణ్ణనా
5. Phāsuvihārasuttavaṇṇanā
౧౦౫. పఞ్చమే మేత్తా ఏతస్స అత్థీతి మేత్తం, తంసముట్ఠానం కాయకమ్మం మేత్తం కాయకమ్మం. ఏస నయో సేసద్వయేపి. ఆవీతి పకాసనం. పకాసభావో చేత్థ యం ఉద్దిస్స తం కాయకమ్మం కరీయతి, తస్స సమ్ముఖభావతోతి ఆహ ‘‘సమ్ముఖా’’తి. రహోతి అప్పకాసం. అప్పకాసతా చ యం ఉద్దిస్స తం కాయకమ్మం కరీయతి, తస్స అపచ్చక్ఖభావతోతి ఆహ ‘‘పరమ్ముఖా’’తి. ఇమాని మేత్తకాయకమ్మాదీని భిక్ఖూనం వసేన ఆగతాని తేసం సేట్ఠపరిసభావతో, గిహీసుపి లబ్భన్తియేవ. భిక్ఖూనఞ్హి మేత్తచిత్తేన ఆభిసమాచారికపూరణం మేత్తం కాయకమ్మం నామ . గిహీనం చేతియవన్దనత్థాయ బోధివన్దనత్థాయ సఙ్ఘనిమన్తనత్థాయ గమనం గామం పిణ్డాయ పవిట్ఠే భిక్ఖూ దిస్వా పచ్చుగ్గమనం పత్తప్పటిగ్గహణం ఆసనపఞ్ఞాపనం అనుగమనన్తి ఏవమాదికం మేత్తం కాయకమ్మం నామ. భిక్ఖూనం మేత్తచిత్తేన ఆచారపఞ్ఞత్తిసిక్ఖాపనం కమ్మట్ఠానకథనం ధమ్మదేసనా తేపిటకమ్పి బుద్ధవచనం మేత్తం వచీకమ్మం నామ. గిహీనం ‘‘చేతియవన్దనాయ గచ్ఛామ, బోధివన్దనాయ గచ్ఛామ, ధమ్మస్సవనం కరిస్సామ, దీపమాలం పుప్ఫపూజం కరిస్సామ, తీణి సుచరితాని సమాదాయ వత్తిస్సామ, సలాకభత్తాదీని దస్సామ, వస్సావాసికం దస్సామ, అజ్జ సఙ్ఘస్స చత్తారో పచ్చయే దస్సామ, సఙ్ఘం నిమన్తేత్వా ఖాదనీయాదీని సంవిదహథ, ఆసనాని పఞ్ఞపేథ, పానీయం ఉపట్ఠపేథ, సఙ్ఘం పచ్చుగ్గన్త్వా ఆనేథ, పఞ్ఞత్తాసనే నిసీదాపేథ, ఛన్దజాతా ఉస్సాహజాతా వేయ్యావచ్చం కరోథా’’తిఆదికథనకాలే మేత్తం వచీకమ్మం నామ. భిక్ఖూనం పాతోవ ఉట్ఠాయ సరీరప్పటిజగ్గనం కత్వా చేతియఙ్గణం గన్త్వా వత్తాదీని కత్వా వివిత్తసేనాసనే నిసీదిత్వా ‘‘ఇమస్మిం విహారే భిక్ఖూ సుఖీ హోన్తు అవేరా అబ్యాపజ్జా’’తి చిన్తనం మేత్తం మనోకమ్మం నామ, గిహీనం ‘‘అయ్యా సుఖీ హోన్తు అవేరా అబ్యాపజ్జా’’తి చిన్తనం మేత్తం మనోకమ్మం నామ.
105. Pañcame mettā etassa atthīti mettaṃ, taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ mettaṃ kāyakammaṃ. Esa nayo sesadvayepi. Āvīti pakāsanaṃ. Pakāsabhāvo cettha yaṃ uddissa taṃ kāyakammaṃ karīyati, tassa sammukhabhāvatoti āha ‘‘sammukhā’’ti. Rahoti appakāsaṃ. Appakāsatā ca yaṃ uddissa taṃ kāyakammaṃ karīyati, tassa apaccakkhabhāvatoti āha ‘‘parammukhā’’ti. Imāni mettakāyakammādīni bhikkhūnaṃ vasena āgatāni tesaṃ seṭṭhaparisabhāvato, gihīsupi labbhantiyeva. Bhikkhūnañhi mettacittena ābhisamācārikapūraṇaṃ mettaṃ kāyakammaṃ nāma . Gihīnaṃ cetiyavandanatthāya bodhivandanatthāya saṅghanimantanatthāya gamanaṃ gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭhe bhikkhū disvā paccuggamanaṃ pattappaṭiggahaṇaṃ āsanapaññāpanaṃ anugamananti evamādikaṃ mettaṃ kāyakammaṃ nāma. Bhikkhūnaṃ mettacittena ācārapaññattisikkhāpanaṃ kammaṭṭhānakathanaṃ dhammadesanā tepiṭakampi buddhavacanaṃ mettaṃ vacīkammaṃ nāma. Gihīnaṃ ‘‘cetiyavandanāya gacchāma, bodhivandanāya gacchāma, dhammassavanaṃ karissāma, dīpamālaṃ pupphapūjaṃ karissāma, tīṇi sucaritāni samādāya vattissāma, salākabhattādīni dassāma, vassāvāsikaṃ dassāma, ajja saṅghassa cattāro paccaye dassāma, saṅghaṃ nimantetvā khādanīyādīni saṃvidahatha, āsanāni paññapetha, pānīyaṃ upaṭṭhapetha, saṅghaṃ paccuggantvā ānetha, paññattāsane nisīdāpetha, chandajātā ussāhajātā veyyāvaccaṃ karothā’’tiādikathanakāle mettaṃ vacīkammaṃ nāma. Bhikkhūnaṃ pātova uṭṭhāya sarīrappaṭijagganaṃ katvā cetiyaṅgaṇaṃ gantvā vattādīni katvā vivittasenāsane nisīditvā ‘‘imasmiṃ vihāre bhikkhū sukhī hontu averā abyāpajjā’’ti cintanaṃ mettaṃ manokammaṃ nāma, gihīnaṃ ‘‘ayyā sukhī hontu averā abyāpajjā’’ti cintanaṃ mettaṃ manokammaṃ nāma.
తత్థ నవకానం చీవరకమ్మాదీసు సహాయభావగమనం సమ్ముఖా కాయకమ్మం నామ, థేరానం పన పాదధోవనసిఞ్చనబీజనదానాదిభేదమ్పి సబ్బం సామీచికమ్మం సమ్ముఖా కాయకమ్మం నామ, ఉభయేహిపి దున్నిక్ఖిత్తానం దారుభణ్డాదీనం తేసు అవఞ్ఞం అకత్వా అత్తనా దున్నిక్ఖిత్తానం వియ పటిసామనం పరమ్ముఖా మేత్తం కాయకమ్మం నామ. ‘‘దేవత్థేరో తిస్సత్థేరో’’తి వుత్తం ఏవం పగ్గయ్హవచనం సమ్ముఖా మేత్తం వచీకమ్మం నామ, విహారే అసన్తం పన పటిపుచ్ఛన్తస్స ‘‘కుహిం అమ్హాకం దేవత్థేరో, కుహిం అమ్హాకం తిస్సత్థేరో, కదా ను ఖో ఆగమిస్సతీ’’తి ఏవం పియవచనం పరమ్ముఖా మేత్తం వచీకమ్మం నామ. మేత్తాసినేహసినిద్ధాని పన నయనాని ఉమ్మీలేత్వా పసన్నేన ముఖేన ఓలోకనం సమ్ముఖా మేత్తం మనోకమ్మం నామ, ‘‘దేవత్థేరో తిస్సత్థేరో అరోగో హోతు అబ్యాపజ్జో’’తి సమన్నాహరణం పరమ్ముఖా మేత్తం మనోకమ్మం నామ. కామఞ్చేత్థ మేత్తాసినేహసినిద్ధానం నయనానం ఉమ్మీలనం, పసన్నేన ముఖేన ఓలోకనఞ్చ మేత్తం కాయకమ్మమేవ. యస్స పన చిత్తస్స వసేన నయనానం మేత్తాసినేహసినిద్ధతా, ముఖస్స చ పసన్నతా, తం సన్ధాయ వుత్తం ‘‘మేత్తం మనోకమ్మం నామా’’తి. సమాధిసంవత్తనప్పయోజనాని సమాధిసంవత్తనికాని.
Tattha navakānaṃ cīvarakammādīsu sahāyabhāvagamanaṃ sammukhā kāyakammaṃ nāma, therānaṃ pana pādadhovanasiñcanabījanadānādibhedampi sabbaṃ sāmīcikammaṃ sammukhā kāyakammaṃ nāma, ubhayehipi dunnikkhittānaṃ dārubhaṇḍādīnaṃ tesu avaññaṃ akatvā attanā dunnikkhittānaṃ viya paṭisāmanaṃ parammukhā mettaṃ kāyakammaṃ nāma. ‘‘Devatthero tissatthero’’ti vuttaṃ evaṃ paggayhavacanaṃ sammukhā mettaṃ vacīkammaṃ nāma, vihāre asantaṃ pana paṭipucchantassa ‘‘kuhiṃ amhākaṃ devatthero, kuhiṃ amhākaṃ tissatthero, kadā nu kho āgamissatī’’ti evaṃ piyavacanaṃ parammukhā mettaṃ vacīkammaṃ nāma. Mettāsinehasiniddhāni pana nayanāni ummīletvā pasannena mukhena olokanaṃ sammukhā mettaṃ manokammaṃ nāma, ‘‘devatthero tissatthero arogo hotu abyāpajjo’’ti samannāharaṇaṃ parammukhā mettaṃ manokammaṃ nāma. Kāmañcettha mettāsinehasiniddhānaṃ nayanānaṃ ummīlanaṃ, pasannena mukhena olokanañca mettaṃ kāyakammameva. Yassa pana cittassa vasena nayanānaṃ mettāsinehasiniddhatā, mukhassa ca pasannatā, taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘mettaṃ manokammaṃ nāmā’’ti. Samādhisaṃvattanappayojanāni samādhisaṃvattanikāni.
సమానసీలతం గతోతి తేసు తేసు దిసాభాగేసు విహరన్తేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం సమానసీలతం గతో. యాయన్తి యా అయం మయ్హఞ్చేవ తుమ్హాకఞ్చ పచ్చక్ఖభూతా. దిట్ఠీతి సమ్మాదిట్ఠి. అరియాతి నిద్దోసా. నియ్యాతీతి వట్టదుక్ఖతో నిస్సరతి నిగ్గచ్ఛతి. సయం నియ్యన్తీయేవ హి తంసమఙ్గిపుగ్గలం వట్టదుక్ఖతో నియ్యాపేతీతి వుచ్చతి. యా సత్థు అనుసిట్ఠి, తం కరోతీతి తక్కరో , తస్స, యథానుసిట్ఠం పటిపజ్జకస్సాతి అత్థో. దుక్ఖక్ఖయాయాతి సబ్బదుక్ఖక్ఖయత్థం. దిట్ఠిసామఞ్ఞగతోతి సమానదిట్ఠిభావం ఉపగతో.
Samānasīlataṃgatoti tesu tesu disābhāgesu viharantehi bhikkhūhi saddhiṃ samānasīlataṃ gato. Yāyanti yā ayaṃ mayhañceva tumhākañca paccakkhabhūtā. Diṭṭhīti sammādiṭṭhi. Ariyāti niddosā. Niyyātīti vaṭṭadukkhato nissarati niggacchati. Sayaṃ niyyantīyeva hi taṃsamaṅgipuggalaṃ vaṭṭadukkhato niyyāpetīti vuccati. Yā satthu anusiṭṭhi, taṃ karotīti takkaro, tassa, yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjakassāti attho. Dukkhakkhayāyāti sabbadukkhakkhayatthaṃ. Diṭṭhisāmaññagatoti samānadiṭṭhibhāvaṃ upagato.
ఫాసువిహారసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Phāsuvihārasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౫. ఫాసువిహారసుత్తం • 5. Phāsuvihārasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౫. ఫాసువిహారసుత్తవణ్ణనా • 5. Phāsuvihārasuttavaṇṇanā