| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Apadāna-aṭṭhakathā |
೫. ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ
5. Pilindavacchattheraapadānavaṇṇanā
ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ। ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಮಹಾಭೋಗಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದೇವತಾನಂ ಪಿಯಮನಾಪಭಾವೇನ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ। ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ತಸ್ಸ ಥೂಪಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇ ಬುದ್ಧೇ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ರಾಜಾ ಹುತ್ವಾ ಮಹಾಜನಂ ಪಞ್ಚಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸಗ್ಗಪರಾಯನಂ ಅಕಾಸಿ। ಸೋ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇಯೇವ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತಿ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಪಿಲಿನ್ದೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ವಚ್ಛೋತಿ ಗೋತ್ತಂ। ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛೋತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ। ಸಂಸಾರೇ ಪನ ಸಂವೇಗಬಹುಲತಾಯ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಚೂಳಗನ್ಧಾರಂ ನಾಮ ವಿಜ್ಜಂ ಸಾಧೇತ್ವಾ ತಾಯ ವಿಜ್ಜಾಯ ಆಕಾಸಚಾರೀ ಪರಚಿತ್ತವಿದೂ ಚ ಹುತ್ವಾ ರಾಜಗಹೇ ಲಾಭಗ್ಗಯಸಗ್ಗಪತ್ತೋ ಪಟಿವಸತಿ।
Nibbutelokanāthamhītiādikaṃ āyasmato pilindavacchattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare mahābhogakule nibbatto heṭṭhā vuttanayena satthu santike dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ devatānaṃ piyamanāpabhāvena aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā taṃ ṭhānantaraṃ patthetvā yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā tato cuto devamanussesu saṃsaranto sumedhassa bhagavato kāle kulagehe nibbatto. Parinibbute bhagavati tassa thūpaṃ pūjetvā saṅghassa mahādānaṃ pavattetvā tato cavitvā devamanussesu ubhayasampattiyo anubhavitvā anuppanne buddhe cakkavattī rājā hutvā mahājanaṃ pañcasīlesu patiṭṭhāpetvā saggaparāyanaṃ akāsi. So anuppanneyeva amhākaṃ bhagavati sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbatti, pilindotissa nāmaṃ akaṃsu. Vacchoti gottaṃ. So aparabhāge pilindavacchoti paññāyittha. Saṃsāre pana saṃvegabahulatāya paribbājakapabbajjaṃ pabbajitvā cūḷagandhāraṃ nāma vijjaṃ sādhetvā tāya vijjāya ākāsacārī paracittavidū ca hutvā rājagahe lābhaggayasaggapatto paṭivasati.
ಅಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವಾ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ರಾಜಗಹಂ ಉಪಗತೋ। ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವೇನ ತಸ್ಸ ಸಾ ವಿಜ್ಜಾ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ಅತ್ತನೋ ಕಿಚ್ಚಂ ನ ಸಾಧೇತಿ। ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸುತಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ ‘ಯತ್ಥ ಮಹಾಗನ್ಧಾರವಿಜ್ಜಾ ಧರತಿ , ತತ್ಥ ಚೂಳಗನ್ಧಾರವಿಜ್ಜಾ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜತೀ’ತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಪನ ಗೋತಮಸ್ಸ ಆಗತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಾಯಂ ಮಮ ವಿಜ್ಜಾ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಮಹಾಗನ್ಧಾರವಿಜ್ಜಂ ಜಾನಾತಿ, ಯಂನೂನಾಹಂ ತಂ ಪಯಿರುಪಾಸಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ತಂ ವಿಜ್ಜಂ ಪರಿಯಾಪುಣೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಂ, ಮಹಾಸಮಣ, ತವ ಸನ್ತಿಕೇ ಏಕಂ ವಿಜ್ಜಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿತುಕಾಮೋ, ಓಕಾಸಂ ಮೇ ಕರೋಹೀ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ। ಸೋ ‘‘ವಿಜ್ಜಾಯ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಪಬ್ಬಜಿ। ತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಚರಿತಾನುಕೂಲಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಅದಾಸಿ। ಸೋ ಉಪನಿಸ್ಸಯಸಮ್ಪನ್ನತಾಯ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ।
Atha amhākaṃ bhagavā abhisambuddho hutvā anukkamena rājagahaṃ upagato. Tato paṭṭhāya buddhānubhāvena tassa sā vijjā na sampajjati, attano kiccaṃ na sādheti. So cintesi – ‘‘sutaṃ kho panetaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ ‘yattha mahāgandhāravijjā dharati , tattha cūḷagandhāravijjā na sampajjatī’ti samaṇassa pana gotamassa āgatakālato paṭṭhāya nāyaṃ mama vijjā sampajjati, nissaṃsayaṃ samaṇo gotamo mahāgandhāravijjaṃ jānāti, yaṃnūnāhaṃ taṃ payirupāsitvā tassa santike taṃ vijjaṃ pariyāpuṇeyya’’nti. So bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etadavoca – ‘‘ahaṃ, mahāsamaṇa, tava santike ekaṃ vijjaṃ pariyāpuṇitukāmo, okāsaṃ me karohī’’ti. ‘‘Tena hi mama santike pabbajāhī’’ti āha. So ‘‘vijjāya parikammaṃ pabbajjā’’ti maññamāno pabbaji. Tassa bhagavā dhammaṃ kathetvā caritānukūlaṃ kammaṭṭhānaṃ adāsi. So upanissayasampannatāya nacirasseva vipassanaṃ paṭṭhapetvā arahattaṃ pāpuṇi.
೫೫. ಯಾ ಪನ ಪುರಿಮಜಾತಿಯಂ ತಸ್ಸೋವಾದೇ ಠತ್ವಾ ಸಗ್ಗೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ ದೇವತಾ, ತಾ ಕತಞ್ಞುತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ತಸ್ಮಿಂ ಸಞ್ಜಾತಬಹುಮಾನಾ ಸಾಯಂ ಪಾತಂ ಥೇರಂ ಪಯಿರುಪಾಸಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ನಂ ಭಗವಾ ದೇವತಾನಂ ಅತಿವಿಯ ಪಿಯಮನಾಪಭಾವೇನ ಅಗ್ಗಭಾವೇ ಠಪೇಸಿ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದೇವತಾನಂ ಪಿಯಮನಾಪಾನಂ ಯದಿದಂ ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೨೦೯, ೨೧೫)। ಏವಂ ಸೋ ಪತ್ತಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ।
55. Yā pana purimajātiyaṃ tassovāde ṭhatvā sagge nibbattā devatā, tā kataññutaṃ nissāya tasmiṃ sañjātabahumānā sāyaṃ pātaṃ theraṃ payirupāsitvā gacchanti. Tasmā naṃ bhagavā devatānaṃ ativiya piyamanāpabhāvena aggabhāve ṭhapesi ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ devatānaṃ piyamanāpānaṃ yadidaṃ pilindavaccho’’ti (a. ni. 1.209, 215). Evaṃ so pattaaggaṭṭhāno attano pubbakammaṃ anussaritvā pītisomanassavasena pubbacaritāpadānaṃ pakāsento nibbute lokanāthamhītiādimāha.
ತತ್ಥ ಕಾಮರೂಪಾರೂಪಲೋಕಸ್ಸ ನಾಥೋ ಪಧಾನೋತಿ ಲೋಕನಾಥೋ। ಮೇಧಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಅನಾವರಣಞಾಣಾದಯೋ, ಸುನ್ದರಾ, ಪಸಟ್ಠಾ ವಾ ಮೇಧಾ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಸುಮೇಧೋ, ಅಗ್ಗೋ ಚ ಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಚಾತಿ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಸುಮೇಧೇ ಲೋಕನಾಯಕೇ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲೇ ಖನ್ಧಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ನಿಬ್ಬುತೇ ಸತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸುಮನೋತಿ ಸದ್ಧಾಯ ಪಸಾದಿತಚಿತ್ತೋ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಸುನ್ದರಮನೋ ಅಹಂ ತಸ್ಸ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಥೂಪಪೂಜಂ ಚೇತಿಯಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Tattha kāmarūpārūpalokassa nātho padhānoti lokanātho. Medhā vuccanti sabbaññutaññāṇaanāvaraṇañāṇādayo, sundarā, pasaṭṭhā vā medhā yassa so sumedho, aggo ca so puggalo cāti aggapuggalo, tasmiṃ sumedhe lokanāyake aggapuggale khandhaparinibbānena nibbute satīti sambandho. Pasannacitto sumanoti saddhāya pasāditacitto somanassena sundaramano ahaṃ tassa sumedhassa bhagavato thūpapūjaṃ cetiyapūjaṃ akāsinti attho.
೫೬. ಯೇ ಚ ಖೀಣಾಸವಾ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಾಗಮೇ ಯೇ ಚ ಖೀಣಾಸವಾ ಪಹೀನಕಿಲೇಸಾ ಛಳಭಿಞ್ಞಾ ಛಹಿ ಅಭಿಞ್ಞಾಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮಹಿದ್ಧಿಕಾ ಮಹನ್ತೇಹಿ ಇದ್ಧೀಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಸನ್ತಿ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಖೀಣಾಸವೇ ಅಹಂ ತತ್ಥ ಸಮಾನೇತ್ವಾ ಸುಟ್ಠು ಆದರೇನ ಆನೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಸಕಲಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಭತ್ತಂ ಅಕಾಸಿಂ ತೇಸಂ ಭೋಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
56.Ye ca khīṇāsavā tatthāti tasmiṃ samāgame ye ca khīṇāsavā pahīnakilesā chaḷabhiññā chahi abhiññāhi samannāgatā mahiddhikā mahantehi iddhīhi samannāgatā santi, te sabbe khīṇāsave ahaṃ tattha samānetvā suṭṭhu ādarena ānetvā saṅghabhattaṃ sakalasaṅghassa dātabbabhattaṃ akāsiṃ tesaṃ bhojesinti attho.
೫೭. ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ತದಾ ಅಹೂತಿ ತದಾ ಮಮ ಸಙ್ಘಭತ್ತದಾನಕಾಲೇ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ನಾಮೇನ ಸುಮೇಧೋ ನಾಮ ಉಪಟ್ಠಾಕಸಾವಕೋ ಅಹು ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೋ ಸಾವಕೋ ಮಯ್ಹಂ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಂ ಅನುಮೋದಿತ್ಥ ಅನುಮೋದಿತೋ ಆನಿಸಂಸಂ ಕಥೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
57.Upaṭṭhāko tadā ahūti tadā mama saṅghabhattadānakāle sumedhassa bhagavato nāmena sumedho nāma upaṭṭhākasāvako ahu ahosīti attho. So sāvako mayhaṃ pūjāsakkāraṃ anumodittha anumodito ānisaṃsaṃ kathesīti attho.
೫೮. ತೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನಾತಿ ತೇನ ಥೂಪಪೂಜಾಕರಣವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ ದೇವಲೋಕೇ ದಿಬ್ಬವಿಮಾನಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಂ ಉಪಗತೋ ಅಸ್ಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ, ತತ್ಥ ನಿಬ್ಬತ್ತೋಮ್ಹೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಛಳಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮಾನೇ ಛ ಅಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ದೇವಚ್ಛರಾಯೋ ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಚಿತ್ತಂ ರಮಿಂಸು ರಮಾಪೇಸುನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
58.Tena cittappasādenāti tena thūpapūjākaraṇavasena uppannena cittappasādena devaloke dibbavimānaṃ upapajjiṃ upagato asmīti attho, tattha nibbattomhīti vuttaṃ hoti. Chaḷāsītisahassānīti tasmiṃ vimāne cha asītisahassāni devaccharāyo me mayhaṃ cittaṃ ramiṃsu ramāpesunti sambandho.
೫೯. ಮಮೇವ ಅನುವತ್ತನ್ತೀತಿ ತಾ ಅಚ್ಛರಾಯೋ ಸಬ್ಬಕಾಮೇಹಿ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ರೂಪಾದಿವತ್ಥುಕಾಮೇಹಿ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿಯೋ ಮಮಂ ಏವ ಅನುವತ್ತನ್ತಿ ಮಮ ವಚನಂ ಅನುಕರೋನ್ತಿ ಸದಾ ನಿಚ್ಚಕಾಲನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ।
59.Mameva anuvattantīti tā accharāyo sabbakāmehi dibbehi rūpādivatthukāmehi upaṭṭhahantiyo mamaṃ eva anuvattanti mama vacanaṃ anukaronti sadā niccakālanti attho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Pilindavacchattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಅಪದಾನಪಾಳಿ • Apadānapāḷi / ೫. ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛತ್ಥೇರಅಪದಾನಂ • 5. Pilindavacchattheraapadānaṃ
