Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
౭. పియజాతికసుత్తవణ్ణనా
7. Piyajātikasuttavaṇṇanā
౩౫౩. పకతినియామేనాతి యథా సోకుప్పత్తితో పుబ్బే ఇతి కత్తబ్బేసు అసమ్మోహవసేన చిత్తం పక్ఖన్దతి, తాని చస్స ఉపట్ఠహన్తి, న ఏవం సోకస్స చిత్తసఙ్కోచసభావతో. తేన వుత్తం ‘‘పకతినియామేన పన న పటిభన్తీ’’తి. కేచి పన ‘‘సామన్తా కతిపయే న కుటుమ్బం సన్ధారేతి. తేనాహ ‘న సబ్బేన సబ్బం పటిభన్తీ’తి’’ వదన్తి. ఏత్థాతి దుతియపదే. అనేకత్థత్తా ధాతూనం ‘‘న పటిభాతీ’’తి పదస్స ‘‘న రుచ్చతీ’’తి అత్థమాహ. న పటిభాతీతి వా భుఞ్జితుకామతాచిత్తం న ఉపట్ఠితన్తి అత్థో. పతిట్ఠితోకాసన్తి ఇన్ద్రియావిట్ఠట్ఠానం వదతి. పియాయితబ్బతో పియో జాతి ఉప్పత్తిట్ఠానం ఏతేసన్తి పియజాతికా. పియో పభుతి ఏతేసన్తి పియప్పభుతికాతి వత్తబ్బే, ఉ-కారస్స వ-కారం, త-కారస్స చ లోపం కత్వా ‘‘పియప్పభావికా’’తి వుత్తం. తేనాహ ‘‘పియతో పభవన్తీ’’తి.
353.Pakatiniyāmenāti yathā sokuppattito pubbe iti kattabbesu asammohavasena cittaṃ pakkhandati, tāni cassa upaṭṭhahanti, na evaṃ sokassa cittasaṅkocasabhāvato. Tena vuttaṃ ‘‘pakatiniyāmena pana na paṭibhantī’’ti. Keci pana ‘‘sāmantā katipaye na kuṭumbaṃ sandhāreti. Tenāha ‘na sabbena sabbaṃ paṭibhantī’ti’’ vadanti. Etthāti dutiyapade. Anekatthattā dhātūnaṃ ‘‘na paṭibhātī’’ti padassa ‘‘na ruccatī’’ti atthamāha. Na paṭibhātīti vā bhuñjitukāmatācittaṃ na upaṭṭhitanti attho. Patiṭṭhitokāsanti indriyāviṭṭhaṭṭhānaṃ vadati. Piyāyitabbato piyo jāti uppattiṭṭhānaṃ etesanti piyajātikā. Piyo pabhuti etesanti piyappabhutikāti vattabbe, u-kārassa va-kāraṃ, ta-kārassa ca lopaṃ katvā ‘‘piyappabhāvikā’’ti vuttaṃ. Tenāha ‘‘piyato pabhavantī’’ti.
౩౫౫. పర-సద్దేన సమానత్థం అజ్ఝత్తికభావనిసేధనత్థం ‘‘పిరే’’తి పదన్తి ఆహ ‘‘అమ్హాకం పరే’’తి. పిరేతి వా ‘‘పరతో’’తి ఇమినా సమానత్థం నిపాతపదన్తి ఆహ ‘‘చర పిరేతి పరతో గచ్ఛా’’తి.
355. Para-saddena samānatthaṃ ajjhattikabhāvanisedhanatthaṃ ‘‘pire’’ti padanti āha ‘‘amhākaṃ pare’’ti. Pireti vā ‘‘parato’’ti iminā samānatthaṃ nipātapadanti āha ‘‘cara pireti parato gacchā’’ti.
౩౫౬. ద్విధా ఛేత్వాతి ఏత్థ యది ఇత్థీ తస్స పురిసస్స పియా, కథం ద్విధా ఛిన్దతీతి ఆహ ‘‘యది హీ’’తిఆది.
356.Dvidhā chetvāti ettha yadi itthī tassa purisassa piyā, kathaṃ dvidhā chindatīti āha ‘‘yadi hī’’tiādi.
౩౫౭. కథం కథేయ్యన్తి యథా భగవా ఏతస్స బ్రాహ్మణస్స కథేసి, సో చ మే కథేసి, తథా చాహం కథేయ్యం. మరణవసేన విపరిణామో అత్తభావస్స పరివత్తత్తా. పలాయిత్వా గమనవసేన అఞ్ఞథాభావో మిత్తసన్థవస్స సమాగమస్స చ అఞ్ఞథాభూతత్తా.
357.Kathaṃ katheyyanti yathā bhagavā etassa brāhmaṇassa kathesi, so ca me kathesi, tathā cāhaṃ katheyyaṃ. Maraṇavasena vipariṇāmo attabhāvassa parivattattā. Palāyitvā gamanavasena aññathābhāvo mittasanthavassa samāgamassa ca aññathābhūtattā.
ఛడ్డితభావేనాతి పరివత్తితభావేన. హత్థగమనవసేన అఞ్ఞథాభావో పుబ్బే సవసే వత్తితానం ఇదాని వసే అవత్తనభావేన.
Chaḍḍitabhāvenāti parivattitabhāvena. Hatthagamanavasena aññathābhāvo pubbe savase vattitānaṃ idāni vase avattanabhāvena.
ఆచమేహీతి ఆచమనం ముఖవిక్ఖాలనం కారేహి. యస్మా ముఖం విక్ఖాలేన్తా హి హత్థపాదే ధోవిత్వా విక్ఖాలేన్తి, తస్మా ‘‘ఆచమిత్వా’’తి వత్వా పచ్ఛాపి తస్స అత్థం దస్సేన్తో ‘‘ముఖం విక్ఖాలేత్వా’’తి ఆహ. సేసం సువిఞ్ఞేయ్యమేవ.
Ācamehīti ācamanaṃ mukhavikkhālanaṃ kārehi. Yasmā mukhaṃ vikkhālentā hi hatthapāde dhovitvā vikkhālenti, tasmā ‘‘ācamitvā’’ti vatvā pacchāpi tassa atthaṃ dassento ‘‘mukhaṃ vikkhāletvā’’ti āha. Sesaṃ suviññeyyameva.
పియజాతికసుత్తవణ్ణనాయ లీనత్థప్పకాసనా సమత్తా.
Piyajātikasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya / ౭. పియజాతికసుత్తం • 7. Piyajātikasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౭. పియజాతికసుత్తవణ్ణనా • 7. Piyajātikasuttavaṇṇanā