Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೬. ಪಿಯಞ್ಜಹತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    6. Piyañjahattheragāthāvaṇṇanā

    ಉಪ್ಪತನ್ತೇಸು ನಿಪತೇತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಿಯಞ್ಜಹತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಸೋಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಪುಞ್ಞಂ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಇತೋ ಏಕನವುತೇ ಕಪ್ಪೇ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಿಮವನ್ತೇ ರುಕ್ಖದೇವತಾ ಹುತ್ವಾ ಪಬ್ಬತನ್ತರೇ ವಸನ್ತೋ ದೇವತಾಸಮಾಗಮೇಸು ಅಪ್ಪಾನುಭಾವತಾಯ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತೇ ಠತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥರಿ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸುವಿಸುದ್ಧಂ ರಮಣೀಯಂ ಗಙ್ಗಾಯಂ ಪುಲಿನಪ್ಪದೇಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಸತ್ಥು ಗುಣೇ ಅನುಸ್ಸರಿ – ‘‘ಇತೋಪಿ ಸುವಿಸುದ್ಧಾ ಸತ್ಥು ಗುಣಾ ಅನನ್ತಾ ಅಪರಿಮೇಯ್ಯಾ ಚಾ’’ತಿ, ಏವಂ ಸೋ ಸತ್ಥು ಗುಣೇ ಆರಬ್ಭ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಲಿಚ್ಛವಿರಾಜಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಯುದ್ಧಸೋಣ್ಡೋ ಅಪರಾಜಿತಸಙ್ಗಾಮೋ ಅಮಿತ್ತಾನಂ ಪಿಯಹಾನಿಕರಣೇನ ಪಿಯಞ್ಜಹೋತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ। ಸೋ ಸತ್ಥು ವೇಸಾಲಿಗಮನೇ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ವಸಮಾನೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೧೩.೮೪-೯೦) –

    Uppatantesu nipateti āyasmato piyañjahattherassa gāthā. Kā uppatti? Sopi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ puññaṃ upacinanto ito ekanavute kappe vipassissa bhagavato kāle himavante rukkhadevatā hutvā pabbatantare vasanto devatāsamāgamesu appānubhāvatāya parisapariyante ṭhatvā dhammaṃ sutvā satthari paṭiladdhasaddho ekadivasaṃ suvisuddhaṃ ramaṇīyaṃ gaṅgāyaṃ pulinappadesaṃ disvā satthu guṇe anussari – ‘‘itopi suvisuddhā satthu guṇā anantā aparimeyyā cā’’ti, evaṃ so satthu guṇe ārabbha cittaṃ pasādetvā tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde vesāliyaṃ licchavirājakule nibbattitvā vayappatto yuddhasoṇḍo aparājitasaṅgāmo amittānaṃ piyahānikaraṇena piyañjahoti paññāyittha. So satthu vesāligamane paṭiladdhasaddho pabbajitvā araññe vasamāno vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.13.84-90) –

    ‘‘ಪಬ್ಬತೇ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹಿ, ವಸಾಮಿ ಪಬ್ಬತನ್ತರೇ।

    ‘‘Pabbate himavantamhi, vasāmi pabbatantare;

    ಪುಲಿನಂ ಸೋಭನಂ ದಿಸ್ವಾ, ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಂ ಅನುಸ್ಸರಿಂ॥

    Pulinaṃ sobhanaṃ disvā, buddhaseṭṭhaṃ anussariṃ.

    ‘‘ಞಾಣೇ ಉಪನಿಧಾ ನತ್ಥಿ, ಸಙ್ಖಾರಂ ನತ್ಥಿ ಸತ್ಥುನೋ।

    ‘‘Ñāṇe upanidhā natthi, saṅkhāraṃ natthi satthuno;

    ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಂ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ, ಞಾಣೇನ ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ॥

    Sabbadhammaṃ abhiññāya, ñāṇena adhimuccati.

    ‘‘ನಮೋ ತೇ ಪುರಿಸಾಜಞ್ಞ, ನಮೋ ತೇ ಪುರಿಸುತ್ತಮ।

    ‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;

    ಞಾಣೇನ ತೇ ಸಮೋ ನತ್ಥಿ, ಯಾವತಾ ಞಾಣಮುತ್ತಮಂ॥

    Ñāṇena te samo natthi, yāvatā ñāṇamuttamaṃ.

    ‘‘ಞಾಣೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ, ಕಪ್ಪಂ ಸಗ್ಗಮ್ಹಿ ಮೋದಹಂ।

    ‘‘Ñāṇe cittaṃ pasādetvā, kappaṃ saggamhi modahaṃ;

    ಅವಸೇಸೇಸು ಕಪ್ಪೇಸು, ಕುಸಲಂ ಚರಿತಂ ಮಯಾ॥

    Avasesesu kappesu, kusalaṃ caritaṃ mayā.

    ‘‘ಏಕನವುತಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಸಞ್ಞಮಲಭಿಂ ತದಾ।

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ saññamalabhiṃ tadā;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಞಾಣಸಞ್ಞಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, ñāṇasaññāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಇತೋ ಸತ್ತತಿಕಪ್ಪಮ್ಹಿ, ಏಕೋ ಪುಲಿನಪುಪ್ಫಿಯೋ।

    ‘‘Ito sattatikappamhi, eko pulinapupphiyo;

    ಸತ್ತರತನಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಮಹಬ್ಬಲೋ॥

    Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ‘‘ಅನ್ಧಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ ಪಟಿಪತ್ತಿತೋ ವಿಧುರಾ ಅರಿಯಾನಂ ಪಟಿಪತ್ತೀ’’ತಿ ಇಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ದಸ್ಸನವಸೇನ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ –

    Arahattaṃ pana patvā ‘‘andhaputhujjanānaṃ paṭipattito vidhurā ariyānaṃ paṭipattī’’ti imassa atthassa dassanavasena aññaṃ byākaronto –

    ೭೬.

    76.

    ‘‘ಉಪ್ಪತನ್ತೇಸು ನಿಪತೇ, ನಿಪತನ್ತೇಸು ಉಪ್ಪತೇ।

    ‘‘Uppatantesu nipate, nipatantesu uppate;

    ವಸೇ ಅವಸಮಾನೇಸು, ರಮಮಾನೇಸು ನೋ ರಮೇ’’ತಿ॥ – ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।

    Vase avasamānesu, ramamānesu no rame’’ti. – gāthaṃ abhāsi;

    ತತ್ಥ ಉಪ್ಪತನ್ತೇಸೂತಿ ಉಣ್ಣಮನ್ತೇಸು, ಸತ್ತೇಸು ಮಾನುದ್ಧಚ್ಚಥಮ್ಭಸಾರಮ್ಭಾದೀಹಿ ಅತ್ತುಕ್ಕಂಸನೇನ ಅನುಪಸನ್ತೇಸು। ನಿಪತೇತಿ ನಮೇಯ್ಯ, ತೇಸಞ್ಞೇವ ಪಾಪಧಮ್ಮಾನಂ ಪರಿವಜ್ಜನೇನ ನಿವಾತವುತ್ತಿ ಭವೇಯ್ಯ। ನಿಪತನ್ತೇಸೂತಿ ಓಣಮನ್ತೇಸು, ಹೀನಾಧಿಮುತ್ತಿಕತಾಯ ಕೋಸಜ್ಜೇನ ಚ ಗುಣತೋ ನಿಹೀಯಮಾನೇಸು। ಉಪ್ಪತೇತಿ ಉಣ್ಣಮೇಯ್ಯ, ಪಣೀತಾಧಿಮುತ್ತಿಕತಾಯ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭೇನ ಚ ಗುಣತೋ ಉಸ್ಸುಕ್ಕೇಯ್ಯ। ಅಥ ವಾ ಉಪ್ಪತನ್ತೇಸೂತಿ ಉಟ್ಠಹನ್ತೇಸು, ಕಿಲೇಸೇಸು ಪರಿಯುಟ್ಠಾನವಸೇನ ಸೀಸಂ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತೇಸು। ನಿಪತೇತಿ ಪಟಿಸಙ್ಖಾನಬಲೇನ ಯಥಾ ತೇ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತಥಾ ಅನುರೂಪಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಯ ನಿಪತೇಯ್ಯ, ವಿಕ್ಖಮ್ಭೇಯ್ಯ ಚೇವ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ ಚ। ನಿಪತನ್ತೇಸೂತಿ ಪರಿಪತನ್ತೇಸು, ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೇಸು ವೀರಿಯಪಯೋಗಮನ್ದತಾಯ ವಾ ಯಥಾರದ್ಧೇಸು ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಧಮ್ಮೇಸು ಹಾಯ ಮಾನೇಸು । ಉಪ್ಪತೇತಿ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೇನ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭಸಮ್ಪದಾಯ ಚ ತೇ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯ ವಡ್ಢೇಯ್ಯ ಚ। ವಸೇ ಅವಸಮಾನೇಸೂತಿ ಸತ್ತೇಸು ಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸಂ ಅರಿಯವಾಸಞ್ಚ ಅವಸನ್ತೇಸು ಸಯಂ ತಂ ವಾಸಂ ವಸೇಯ್ಯಾತಿ, ಅರಿಯೇಸು ವಾ ಕಿಲೇಸವಾಸಂ ದುತಿಯಕವಾಸಂ ಅವಸನ್ತೇಸು ಯೇನ ವಾಸೇನ ತೇ ಅವಸಮಾನಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ಸಯಂ ತಥಾ ವಸೇ। ರಮಮಾನೇಸು ನೋ ರಮೇತಿ ಸತ್ತೇಸು ಕಾಮಗುಣರತಿಯಾ ಕಿಲೇಸರತಿಯಾ ರಮನ್ತೇಸು ಸಯಂ ತಥಾ ನೋ ರಮೇ ನಂ ರಮೇಯ್ಯ, ಅರಿಯೇಸು ವಾ ನಿರಾಮಿಸಾಯ ಝಾನಾದಿರತಿಯಾ ರಮಮಾನೇಸು ಸಯಮ್ಪಿ ತಥಾ ರಮೇ, ತತೋ ಅಞ್ಞಥಾ ಪನ ಕದಾಚಿಪಿ ನೋ ರಮೇ ನಾಭಿರಮೇಯ್ಯ ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Tattha uppatantesūti uṇṇamantesu, sattesu mānuddhaccathambhasārambhādīhi attukkaṃsanena anupasantesu. Nipateti nameyya, tesaññeva pāpadhammānaṃ parivajjanena nivātavutti bhaveyya. Nipatantesūti oṇamantesu, hīnādhimuttikatāya kosajjena ca guṇato nihīyamānesu. Uppateti uṇṇameyya, paṇītādhimuttikatāya vīriyārambhena ca guṇato ussukkeyya. Atha vā uppatantesūti uṭṭhahantesu, kilesesu pariyuṭṭhānavasena sīsaṃ ukkhipantesu. Nipateti paṭisaṅkhānabalena yathā te na uppajjanti, tathā anurūpapaccavekkhaṇāya nipateyya, vikkhambheyya ceva samucchindeyya ca. Nipatantesūti paripatantesu, ayonisomanasikāresu vīriyapayogamandatāya vā yathāraddhesu samathavipassanādhammesu hāya mānesu . Uppateti yonisomanasikārena vīriyārambhasampadāya ca te upaṭṭhāpeyya uppādeyya vaḍḍheyya ca. Vaseavasamānesūti sattesu maggabrahmacariyavāsaṃ ariyavāsañca avasantesu sayaṃ taṃ vāsaṃ vaseyyāti, ariyesu vā kilesavāsaṃ dutiyakavāsaṃ avasantesu yena vāsena te avasamānā nāma honti, sayaṃ tathā vase. Ramamānesu no rameti sattesu kāmaguṇaratiyā kilesaratiyā ramantesu sayaṃ tathā no rame naṃ rameyya, ariyesu vā nirāmisāya jhānādiratiyā ramamānesu sayampi tathā rame, tato aññathā pana kadācipi no rame nābhirameyya vāti attho.

    ಪಿಯಞ್ಜಹತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Piyañjahattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೬. ಪಿಯಞ್ಜಹತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 6. Piyañjahattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact