Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
పుచ్ఛాగణనగాథాయో
Pucchāgaṇanagāthāyo
కుసలాది ఏకకత్తయ-మథాది అన్తేన మజ్ఝిమన్తేన;
Kusalādi ekakattaya-mathādi antena majjhimantena;
ఆది చ మజ్ఝేన దుకా, తయో తికేకో చ విఞ్ఞేయ్యో.
Ādi ca majjhena dukā, tayo tikeko ca viññeyyo.
తేస్వేకేకం మూలం కత్వా, తం సత్తసత్తకా పుచ్ఛా;
Tesvekekaṃ mūlaṃ katvā, taṃ sattasattakā pucchā;
ఏకేకపచ్చయే యథా, భవన్తి ఏకూనపఞ్ఞాస.
Ekekapaccaye yathā, bhavanti ekūnapaññāsa.
ఛసత్తతాధికసతం, సహస్సమేకఞ్చ సుద్ధికే పుచ్ఛా;
Chasattatādhikasataṃ, sahassamekañca suddhike pucchā;
ఏస చ నయోనులోమే, పచ్చనీయే చాతి నాఞ్ఞత్థ.
Esa ca nayonulome, paccanīye cāti nāññattha.
రాసిగుణితస్స రాసిస్సడ్ఢం, సహ రాసికస్స పిణ్డో సో;
Rāsiguṇitassa rāsissaḍḍhaṃ, saha rāsikassa piṇḍo so;
రాసిస్స వా సహేకస్సడ్ఢం, పున రాసినా గుణితం.
Rāsissa vā sahekassaḍḍhaṃ, puna rāsinā guṇitaṃ.
ఇతి హేతుమూలకాదుక-తికాదయో ఛచ్చ సత్తతిసతా ద్వే;
Iti hetumūlakāduka-tikādayo chacca sattatisatā dve;
చతువీసతేత్థ పుచ్ఛా, అడ్ఢుడ్ఢసహస్సనహుతఞ్చ.
Catuvīsatettha pucchā, aḍḍhuḍḍhasahassanahutañca.
తాసం యస్మా సుద్ధిక-నయో న పచ్చేకపచ్చయే తస్మా;
Tāsaṃ yasmā suddhika-nayo na paccekapaccaye tasmā;
చతువీసతిగుణితానం, ససుద్ధికానం అయం గణనా.
Catuvīsatiguṇitānaṃ, sasuddhikānaṃ ayaṃ gaṇanā.
లక్ఖత్తయం ద్వినహుతం, పఞ్చ సహస్సాని సత్త చ సతాని;
Lakkhattayaṃ dvinahutaṃ, pañca sahassāni satta ca satāni;
ద్వాపఞ్ఞాసా ఏతా, అనులోమే పిణ్డితా పుచ్ఛా.
Dvāpaññāsā etā, anulome piṇḍitā pucchā.
అనులోమసదిసగణనా, భవన్తి పుచ్ఛానయే చ పచ్చనీయే;
Anulomasadisagaṇanā, bhavanti pucchānaye ca paccanīye;
హాపేత్వా పన సేసే, నయద్వయే సుద్ధికే లద్ధా.
Hāpetvā pana sese, nayadvaye suddhike laddhā.
ఛప్పఞ్ఞాస భవన్తి పుచ్ఛా, ఛసతసహితఞ్చ లక్ఖతేరసకం;
Chappaññāsa bhavanti pucchā, chasatasahitañca lakkhaterasakaṃ;
పుచ్ఛానయేసు గణితా, పటిచ్చవారే చతూస్వపి.
Pucchānayesu gaṇitā, paṭiccavāre catūsvapi.
సత్తహి గుణితా కుసలత్తికే ద్వయం, నవుతిఞ్చేవ పఞ్చసతా;
Sattahi guṇitā kusalattike dvayaṃ, navutiñceva pañcasatā;
చత్తారి సహస్సాని చ, తథేకనవుతే చ లక్ఖకా.
Cattāri sahassāni ca, tathekanavute ca lakkhakā.
నాద్వావీసతి గుణితా, తికేసు సబ్బేసు వీసతి చ కోటి;
Nādvāvīsati guṇitā, tikesu sabbesu vīsati ca koṭi;
లక్ఖత్తయం సహస్సం, చతువీసతి చాపి విఞ్ఞేయ్యా.
Lakkhattayaṃ sahassaṃ, catuvīsati cāpi viññeyyā.
తికపట్ఠానం.
Tikapaṭṭhānaṃ.
ఏకకపచ్చయే పన, నవ నవ కత్వా ససోళసద్విసతం;
Ekakapaccaye pana, nava nava katvā sasoḷasadvisataṃ;
హేతుదుకపఠమవారే, పఠమనయే సుద్ధికే పుచ్ఛా.
Hetudukapaṭhamavāre, paṭhamanaye suddhike pucchā.
హేతాదిమూలకనయే-స్వేకేకస్మిం దుకాదిభేదయుతే;
Hetādimūlakanaye-svekekasmiṃ dukādibhedayute;
చతురాసీతిచతుసత-సహితం సహస్సద్వయం పుచ్ఛా.
Caturāsīticatusata-sahitaṃ sahassadvayaṃ pucchā.
తా చతువీసతిగుణితా, ససుద్ధికా ఏత్థ హోన్తి అనులోమే;
Tā catuvīsatiguṇitā, sasuddhikā ettha honti anulome;
ద్వత్తింసట్ఠసతాధిక-సహస్సనవకడ్ఢలక్ఖకా.
Dvattiṃsaṭṭhasatādhika-sahassanavakaḍḍhalakkhakā.
ఏవం పచ్చనీయే ద్వే, సుద్ధికరహితా చతూస్వతో హోన్తి;
Evaṃ paccanīye dve, suddhikarahitā catūsvato honti;
ఛన్నవుతట్ఠసతట్ఠ-తింససహస్సద్విలక్ఖకాని.
Channavutaṭṭhasataṭṭha-tiṃsasahassadvilakkhakāni.
తా పన సత్తగుణా ద్వే, సత్తతిసతద్వయం సహస్సాని;
Tā pana sattaguṇā dve, sattatisatadvayaṃ sahassāni;
ద్వాసత్తతి హోన్తి తతో, సోళస లక్ఖాని హేతుదుకే.
Dvāsattati honti tato, soḷasa lakkhāni hetuduke.
తా సతగుణా దుకసతే, సతద్వయం సత్తవీసతి సహస్సా;
Tā sataguṇā dukasate, satadvayaṃ sattavīsati sahassā;
ద్వాసత్తతిలక్ఖాని చ, సోళసకోటి తతో పుచ్ఛా.
Dvāsattatilakkhāni ca, soḷasakoṭi tato pucchā.
దుకపట్ఠానం.
Dukapaṭṭhānaṃ.
దుకతికపట్ఠానే తిక-పక్ఖేపో హోతి ఏకమేకదుకే;
Dukatikapaṭṭhāne tika-pakkhepo hoti ekamekaduke;
తస్స ఛసట్ఠిగుణేన తే, ఛసట్ఠిసతం దుకా హోన్తి.
Tassa chasaṭṭhiguṇena te, chasaṭṭhisataṃ dukā honti.
హేతుదుకలద్ధపుచ్ఛా, గుణితా తేహి చ హోన్తి తికపదమేవ;
Hetudukaladdhapucchā, guṇitā tehi ca honti tikapadameva;
దుకపట్ఠానే పుచ్ఛా, తాసం గణనా అయం ఞేయ్యా.
Dukapaṭṭhāne pucchā, tāsaṃ gaṇanā ayaṃ ñeyyā.
ద్వాపఞ్ఞాస సతాని చ, నవేవ నహుతాని నవ చ సట్ఠిఞ్చ;
Dvāpaññāsa satāni ca, naveva nahutāni nava ca saṭṭhiñca;
లక్ఖాని తీహి సహితం, సతం సహస్సఞ్చ కోటినం.
Lakkhāni tīhi sahitaṃ, sataṃ sahassañca koṭinaṃ.
దుకతికపట్ఠానం.
Dukatikapaṭṭhānaṃ.
తికదుకపట్ఠానే తిక-మేకేకం ద్విసతభేదనం కత్వా;
Tikadukapaṭṭhāne tika-mekekaṃ dvisatabhedanaṃ katvā;
ద్వావీసద్విసతగుణా, ఞేయ్యా కుసలత్తికే లద్ధా.
Dvāvīsadvisataguṇā, ñeyyā kusalattike laddhā.
పుచ్ఛా అట్ఠసతాధిక-చతుసహస్సద్విలక్ఖయుత్తానం;
Pucchā aṭṭhasatādhika-catusahassadvilakkhayuttānaṃ;
కోటీనం ఛక్కమథో, కోటిసహస్సాని చత్తారి.
Koṭīnaṃ chakkamatho, koṭisahassāni cattāri.
తికదుకపట్ఠానం.
Tikadukapaṭṭhānaṃ.
తికతికపట్ఠానే , తేసట్ఠివిధేకేకభేదనా తు తికా;
Tikatikapaṭṭhāne , tesaṭṭhividhekekabhedanā tu tikā;
తేహి చ గుణితా కుసల-త్తికపుచ్ఛాపి హోన్తి పుచ్ఛా తా.
Tehi ca guṇitā kusala-ttikapucchāpi honti pucchā tā.
ద్వాదస పఞ్చసతా చతు-సట్ఠిసహస్సాని నవుతి చేకూనా;
Dvādasa pañcasatā catu-saṭṭhisahassāni navuti cekūnā;
లక్ఖానమేకసట్ఠి, ద్వాదససతకోటియో చేవ.
Lakkhānamekasaṭṭhi, dvādasasatakoṭiyo ceva.
తికతికపట్ఠానం.
Tikatikapaṭṭhānaṃ.
ద్వయహీనద్వయసతగుణో, ఏకేకో దుకదుకే తేహి;
Dvayahīnadvayasataguṇo, ekeko dukaduke tehi;
హేతుదుకే లద్ధా సఙ్ఖ్య-భేదేహి చ వడ్ఢితా పుచ్ఛా.
Hetuduke laddhā saṅkhya-bhedehi ca vaḍḍhitā pucchā.
ఛసతయుతాని పఞ్చా-సీతిసహస్సాని లక్ఖనవకఞ్చ;
Chasatayutāni pañcā-sītisahassāni lakkhanavakañca;
ఏకాదసాపి కోటి, పున కోటిసతాని తేత్తింస.
Ekādasāpi koṭi, puna koṭisatāni tettiṃsa.
దుకదుకపట్ఠానం.
Dukadukapaṭṭhānaṃ.
సమ్పిణ్డితా తు పుచ్ఛా, అనులోమే ఛబ్బిధేపి పట్ఠానే;
Sampiṇḍitā tu pucchā, anulome chabbidhepi paṭṭhāne;
ఛత్తింసతిసతసహస్స-ట్ఠకయుతసత్తనహుతాని.
Chattiṃsatisatasahassa-ṭṭhakayutasattanahutāni.
లక్ఖాని ఛచ్చ చత్తా-లీసేవ నవాథ కోటియో దస చ;
Lakkhāni chacca cattā-līseva navātha koṭiyo dasa ca;
సత్తకోటిసతేహి చ, కోటిసహస్సాని నవ హోన్తి.
Sattakoṭisatehi ca, koṭisahassāni nava honti.
తా చతుగుణితా పుచ్ఛా, చతుప్పభేదే సమన్తపట్ఠానే;
Tā catuguṇitā pucchā, catuppabhede samantapaṭṭhāne;
చతుచత్తాలీససతత్తయం, సహస్సాని తేరస చ.
Catucattālīsasatattayaṃ, sahassāni terasa ca.
సత్తాసీతి చ లక్ఖానం, కోటీనఞ్చ సత్తసత్తతియో;
Sattāsīti ca lakkhānaṃ, koṭīnañca sattasattatiyo;
హోన్తిట్ఠసతానిట్ఠ-తింససతసహస్సాని ఇతి గణనా.
Hontiṭṭhasatāniṭṭha-tiṃsasatasahassāni iti gaṇanā.
పట్ఠానస్స పుచ్ఛాగణనగాథా.
Paṭṭhānassa pucchāgaṇanagāthā.
పట్ఠానపకరణ-మూలటీకా సమత్తా.
Paṭṭhānapakaraṇa-mūlaṭīkā samattā.
ఇతి భదన్తఆనన్దాచరియకేన కతా లీనత్థపదవణ్ణనా
Iti bhadantaānandācariyakena katā līnatthapadavaṇṇanā
అభిధమ్మస్స మూలటీకా సమత్తా.
Abhidhammassa mūlaṭīkā samattā.