| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಚೂಳನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā |
೩. ಪುಣ್ಣಕಮಾಣವಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
3. Puṇṇakamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā
೧೨. ತತಿಯೇ ಪುಣ್ಣಕಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೇ – ಅನೇಜನ್ತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಮೋಘರಾಜಾನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಮೂಲದಸ್ಸಾವಿನ್ತಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಾದಿದಸ್ಸಾವಿಂ। ಇಸಯೋತಿ ಇಸಿನಾಮಕಾ ಜಟಿಲಾ। ಯಞ್ಞನ್ತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ। ಅಕಪ್ಪಯಿಂಸೂತಿ ಪರಿಯೇಸಿಂಸು।
12. Tatiye puṇṇakasuttaniddese – anejanti idampi purimanayeneva mogharājānaṃ paṭikkhipitvā vuttaṃ. Tattha mūladassāvinti akusalamūlādidassāviṃ. Isayoti isināmakā jaṭilā. Yaññanti deyyadhammaṃ. Akappayiṃsūti pariyesiṃsu.
ಹೇತುದಸ್ಸಾವೀತಿಆದೀನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಕಾರಣವೇವಚನಾನೇವ। ಕಾರಣಞ್ಹಿ ಯಸ್ಮಾ ಅತ್ತನೋ ಫಲತ್ಥಾಯ ಹಿನೋತಿ ಪವತ್ತತಿ, ತಸ್ಮಾ ಹೇತೂತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಯಸ್ಮಾ ತಂ ಫಲಂ ನಿದೇತಿ ‘ಹನ್ದ, ಗಣ್ಹಥ ನ’ನ್ತಿ ಅಪ್ಪೇತಿ ವಿಯ, ತಸ್ಮಾ ನಿದಾನನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಸಮ್ಭವದಸ್ಸಾವೀತಿಆದೀನಿ ಪಞ್ಚ ಪದಾನಿ ಹೇಟ್ಠಾ ದಸ್ಸಿತನಯಾನಿ ಏವ। ಯಸ್ಮಾ ತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಏತಿ ಪವತ್ತತಿ, ತಞ್ಚ ಫಲಂ ತತೋ ಸಮುದೇತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಚ್ಚಯೋತಿ ಚ ಸಮುದಯೋತಿ ಚ ವುಚ್ಚತಿ।
Hetudassāvītiādīni sabbāni kāraṇavevacanāneva. Kāraṇañhi yasmā attano phalatthāya hinoti pavattati, tasmā hetūti vuccati. Yasmā taṃ phalaṃ nideti ‘handa, gaṇhatha na’nti appeti viya, tasmā nidānanti vuccati. Sambhavadassāvītiādīni pañca padāni heṭṭhā dassitanayāni eva. Yasmā taṃ paṭicca eti pavattati, tañca phalaṃ tato samudeti uppajjati, tasmā paccayoti ca samudayoti ca vuccati.
ಯಾ ವಾ ಪನಞ್ಞಾಪಿ ಕಾಚಿ ಸುಗತಿಯೋತಿ ಚತುಅಪಾಯವಿನಿಮುತ್ತಕಾ ಉತ್ತರಮಾತಾದಯೋ ಅಪ್ಪೇಸಕ್ಖಾ ಕಪಣಮನುಸ್ಸಾ ಚ ದುಲ್ಲಭಘಾಸಚ್ಛಾದನಾ ದುಕ್ಖಪೀಳಿತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಯಾ ವಾ ಪನಞ್ಞಾಪಿ ಕಾಚಿ ದುಗ್ಗತಿಯೋತಿ ಯಮರಾಜನಾಗಸುಪಣ್ಣಪೇತಮಹಿದ್ಧಿಕಾದಯೋ ಪಚ್ಚೇತಬ್ಬಾ। ಅತ್ತಭಾವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಾತಿ ತೀಸು ಠಾನೇಸು ಪಟಿಸನ್ಧಿವಸೇನ ಅತ್ತಭಾವಪಟಿಲಾಭತ್ಥಾಯ। ಜಾನಾತೀತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣೇನ ಜಾನಾತಿ। ಪಸ್ಸತೀತಿ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖುನಾ ಪಸ್ಸತಿ।
Yā vā panaññāpi kāci sugatiyoti catuapāyavinimuttakā uttaramātādayo appesakkhā kapaṇamanussā ca dullabhaghāsacchādanā dukkhapīḷitā veditabbā. Yā vā panaññāpi kāci duggatiyoti yamarājanāgasupaṇṇapetamahiddhikādayo paccetabbā. Attabhāvābhinibbattiyāti tīsu ṭhānesu paṭisandhivasena attabhāvapaṭilābhatthāya. Jānātīti sabbaññutaññāṇena jānāti. Passatīti samantacakkhunā passati.
ಅಕುಸಲಾತಿ ಅಕೋಸಲ್ಲಸಮ್ಭೂತಾ। ಅಕುಸಲಂ ಭಜನ್ತೀತಿ ಅಕುಸಲಭಾಗಿಯಾ। ಅಕುಸಲಪಕ್ಖೇ ಭವಾತಿ ಅಕುಸಲಪಕ್ಖಿಕಾ। ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಅವಿಜ್ಜಾ ಮೂಲಂ ಕಾರಣಂ ಏತೇಸನ್ತಿ ಅವಿಜ್ಜಾಮೂಲಕಾ। ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಸಮೋಸರನ್ತಿ ಸಮ್ಮಾ ಓಸರನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಅವಿಜ್ಜಾಸಮೋಸರಣಾ। ಅವಿಜ್ಜಾಸಮುಗ್ಘಾತಾತಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೇನ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಹತಾಯ। ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಸಮುಗ್ಘಾತಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾ ಅಕುಸಲಧಮ್ಮಾ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಹತಭಾವಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ।
Akusalāti akosallasambhūtā. Akusalaṃ bhajantīti akusalabhāgiyā. Akusalapakkhe bhavāti akusalapakkhikā. Sabbe te avijjā mūlaṃ kāraṇaṃ etesanti avijjāmūlakā. Avijjāya samosaranti sammā osaranti gacchantīti avijjāsamosaraṇā. Avijjāsamugghātāti arahattamaggena avijjāya hatāya. Sabbe te samugghātaṃ gacchantīti vuttappakārā akusaladhammā, te sabbe hatabhāvaṃ pāpuṇanti.
ಅಪ್ಪಮಾದಮೂಲಕಾತಿ ಸತಿಅವಿಪ್ಪವಾಸೋ ಅಪ್ಪಮಾದೋ ಮೂಲಂ ಕಾರಣಂ ಏತೇಸನ್ತಿ ಅಪ್ಪಮಾದಮೂಲಕಾ। ಅಪ್ಪಮಾದೇಸು ಸಮ್ಮಾ ಓಸರನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಅಪ್ಪಮಾದಸಮೋಸರಣಾ। ಅಪ್ಪಮಾದೋ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತೀತಿ ಸಯಂ ಕಾಮಾವಚರೋಪಿ ಸಮಾನೋ ಚತುಭೂಮಕಧಮ್ಮಾನಂ ಪತಿಟ್ಠಾಭಾವೇನ ಅಗ್ಗೋ ನಾಮ ಜಾತೋ।
Appamādamūlakāti satiavippavāso appamādo mūlaṃ kāraṇaṃ etesanti appamādamūlakā. Appamādesu sammā osaranti gacchantīti appamādasamosaraṇā. Appamādo tesaṃ dhammānaṃ aggamakkhāyatīti sayaṃ kāmāvacaropi samāno catubhūmakadhammānaṃ patiṭṭhābhāvena aggo nāma jāto.
ಅಲಮತ್ತೋತಿ ಸಮತ್ಥಚಿತ್ತೋ। ಮಯಾ ಪುಚ್ಛಿತನ್ತಿ ಮಯಾ ಪುಟ್ಠಂ। ವಹಸ್ಸೇತಂ ಭಾರನ್ತಿ ಏತಂ ಆಭತಭಾರಂ ವಹಸ್ಸು। ಯೇ ಕೇಚಿ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾ। ‘‘ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಪಬ್ಬಜಿತಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ।
Alamattoti samatthacitto. Mayā pucchitanti mayā puṭṭhaṃ. Vahassetaṃ bhāranti etaṃ ābhatabhāraṃ vahassu. Ye keci isipabbajjaṃ pabbajitā. ‘‘Isipabbajjā pabbajitā’’tipi pāṭho.
ಆಜೀವಕಸಾವಕಾನಂ ಆಜೀವಕಾ ದೇವತಾತಿ ಯೇ ಆಜೀವಕವಚನಂ ಸುಣನ್ತಿ ಸುಸ್ಸುಸನ್ತಿ, ತೇ ಆಜೀವಕಸಾವಕಾ, ತೇಸಂ ಆಜೀವಕಸಾವಕಾನಂ। ಆಜೀವಕಾ ಚ ತೇಸಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ತೇ ಏವ ಆಜೀವಕಾ ದೇವತಾ। ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಯೇ ಯೇಸಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾತಿ ಯೇ ಆಜೀವಕಾದಯೋ ದಿಸಾಪರಿಯೋಸಾನಾ ಯೇಸಂ ಖತ್ತಿಯಾದೀನಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಾನುಚ್ಛವಿಕಾ। ತೇ ತೇಸಂ ದೇವತಾತಿ ತೇ ಆಜೀವಕಾದಯೋ ತೇಸಂ ಖತ್ತಿಯಾದೀನಂ ದೇವತಾ।
Ājīvakasāvakānaṃ ājīvakā devatāti ye ājīvakavacanaṃ suṇanti sussusanti, te ājīvakasāvakā, tesaṃ ājīvakasāvakānaṃ. Ājīvakā ca tesaṃ deyyadhammaṃ paṭiggaṇhanti, te eva ājīvakā devatā. Evaṃ sabbattha. Ye yesaṃ dakkhiṇeyyāti ye ājīvakādayo disāpariyosānā yesaṃ khattiyādīnaṃ deyyadhammānucchavikā. Te tesaṃ devatāti te ājīvakādayo tesaṃ khattiyādīnaṃ devatā.
ಯೇಪಿ ಯಞ್ಞಂ ಏಸನ್ತೀತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ। ಗವೇಸನ್ತೀತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತಿ। ಪರಿಯೇಸನ್ತೀತಿ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಿ। ಯಞ್ಞಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂತಿ ಯಞ್ಞಾ ಏವ ವಾ ಏತೇ ಪುಥುಕಾ। ಯಞ್ಞಯಾಜಕಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಯಾಜನಕಾ ಏವ ವಾ ಏತೇ ಪುಥುಕಾ। ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಾನುಚ್ಛವಿಕಾ ಏವ ವಾ ಏತೇ ಪುಥುಕಾ। ತೇ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಕಥಂ ಯಞ್ಞಾ ವಾ ಏತೇ ಪುಥೂ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವಿತ್ಥಾರೇನ ದಸ್ಸೇತಿ।
Yepi yaññaṃ esantīti deyyadhammaṃ icchanti. Gavesantīti olokenti. Pariyesantīti uppādenti. Yaññā vā ete puthūti yaññā eva vā ete puthukā. Yaññayājakā vā ete puthūti deyyadhammassa yājanakā eva vā ete puthukā. Dakkhiṇeyyā vā ete puthūti deyyadhammānucchavikā eva vā ete puthukā. Te vitthārato dassetuṃ ‘‘kathaṃ yaññā vā ete puthū’’tiādinā nayena vitthārena dasseti.
೧೩. ಆಸೀಸಮಾನಾತಿ ರೂಪಾದೀನಿ ಪತ್ಥಯಮಾನಾ। ಇತ್ಥತ್ತನ್ತಿ ಇತ್ಥಭಾವಞ್ಚ ಪತ್ಥಯಮಾನಾ, ಮನುಸ್ಸಾದಿಭಾವಂ ಇಚ್ಛನ್ತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಜರಂ ಸಿತಾತಿ ಜರಂ ನಿಸ್ಸಿತಾ। ಜರಾಮುಖೇನ ಚೇತ್ಥ ಸಬ್ಬಂ ವಟ್ಟದುಕ್ಖಂ ವುತ್ತಂ। ತೇನ ವಟ್ಟದುಕ್ಖನಿಸ್ಸಿತಾ ತತೋ ಅಪರಿಮುಚ್ಚಮಾನಾಯೇವ ಕಪ್ಪಯಿಂಸೂತಿ ದೀಪೇತಿ।
13.Āsīsamānāti rūpādīni patthayamānā. Itthattanti itthabhāvañca patthayamānā, manussādibhāvaṃ icchantāti vuttaṃ hoti. Jaraṃ sitāti jaraṃ nissitā. Jarāmukhena cettha sabbaṃ vaṭṭadukkhaṃ vuttaṃ. Tena vaṭṭadukkhanissitā tato aparimuccamānāyeva kappayiṃsūti dīpeti.
ರೂಪಪಟಿಲಾಭಂ ಆಸೀಸಮಾನಾತಿ ವಣ್ಣಾಯತನಸಮ್ಪತ್ತಿಲಾಭಂ ಪತ್ಥಯಮಾನಾ। ಸದ್ದಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ಅತ್ತಭಾವಪಟಿಲಾಭನ್ತಿ ಸಾರಪ್ಪತ್ತೇ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ಅತ್ತಭಾವಲಾಭಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಪತ್ಥಯಮಾನಾ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಕುಲಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕೇಸು ದೇವೇಸೂತಿ ಏತ್ಥ ಪುಬ್ಬಭವಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಏತ್ಥಾತಿ ಖತ್ತಿಯಕುಲಾದೀಸು।
Rūpapaṭilābhaṃ āsīsamānāti vaṇṇāyatanasampattilābhaṃ patthayamānā. Saddādīsupi eseva nayo. Khattiyamahāsālakule attabhāvapaṭilābhanti sārappatte khattiyānaṃ mahāsālakule attabhāvalābhaṃ paṭisandhiṃ patthayamānā. Brāhmaṇamahāsālakulādīsupi eseva nayo. Brahmakāyikesu devesūti ettha pubbabhavaṃ sandhāya vuttaṃ. Etthāti khattiyakulādīsu.
ಜರಾನಿಸ್ಸಿತಾತಿ ಜರಂ ಅಸ್ಸಿತಾ। ಬ್ಯಾಧಿನಿಸ್ಸಿತಾತಿಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏತೇಹಿ ಸಬ್ಬಂ ವಟ್ಟದುಕ್ಖಂ ಪರಿಯಾದಿಯಿತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ।
Jarānissitāti jaraṃ assitā. Byādhinissitātiādīsupi eseva nayo. Etehi sabbaṃ vaṭṭadukkhaṃ pariyādiyitvā dassitaṃ hoti.
೧೪. ಕಚ್ಚಿಸು ತೇ ಭಗವಾ ಯಞ್ಞಪಥೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ, ಅತಾರು ಜಾತಿಞ್ಚ ಜರಞ್ಚ ಮಾರಿಸಾತಿ ಏತ್ಥ ಯಞ್ಞೋ ಏವ ಯಞ್ಞಪಥೋ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಕಚ್ಚಿ ತೇ ಯಞ್ಞೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಯಞ್ಞಂ ಕಪ್ಪಯನ್ತಾ ವಟ್ಟದುಕ್ಖಮುತ್ತರಿಂಸೂತಿ।
14.Kaccisu te bhagavā yaññapathe appamattā, atāru jātiñca jarañca mārisāti ettha yañño eva yaññapatho. Idaṃ vuttaṃ hoti – kacci te yaññe appamattā hutvā yaññaṃ kappayantā vaṭṭadukkhamuttariṃsūti.
ಯೇಪಿ ಯಞ್ಞಂ ದೇನ್ತಿ ಯಜನ್ತೀತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮದಾನವಸೇನ ಯಜನ್ತಿ। ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತೀತಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತಿ।
Yepiyaññaṃ denti yajantīti deyyadhammadānavasena yajanti. Pariccajantīti vissajjenti.
೧೫. ಆಸೀಸನ್ತೀತಿ ರೂಪಪಟಿಲಾಭಾದಯೋ ಪತ್ಥೇನ್ತಿ। ಥೋಮಯನ್ತೀತಿ ‘‘ಸುಚಿಂ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಯಞ್ಞಾದೀನಿ ಪಸಂಸನ್ತಿ। ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತೀತಿ ರೂಪಾದಿಪಟಿಲಾಭಾಯ ವಾಚಂ ಗೀರನ್ತಿ। ಜುಹನ್ತೀತಿ ದೇನ್ತಿ। ಕಾಮಾಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ ಪಟಿಚ್ಚ ಲಾಭನ್ತಿ ರೂಪಾದಿಲಾಭಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಕಾಮೇ ಏವ ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ, ‘‘ಅಹೋ ವತ ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಸಿಯ್ಯು’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಣ್ಹಞ್ಚ ತತ್ಥ ವಡ್ಢೇನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಾಜಯೋಗಾತಿ ಯಾಗಾಧಿಮುತ್ತಾ। ಭವರಾಗರತ್ತಾತಿ ಏವಮಿಮೇಹಿ ಆಸೀಸನಾದೀಹಿ ಭವರಾಗೇನೇವ ರತ್ತಾ, ಭವರಾಗರತ್ತಾ ವಾ ಹುತ್ವಾ ಏತಾನಿ ಆಸೀಸನಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತಾ ನಾತರಿಂಸು ಜಾತಿಆದಿವಟ್ಟದುಕ್ಖಂ ನ ಉತ್ತರಿಂಸು।
15.Āsīsantīti rūpapaṭilābhādayo patthenti. Thomayantīti ‘‘suciṃ dinna’’ntiādinā nayena yaññādīni pasaṃsanti. Abhijappantīti rūpādipaṭilābhāya vācaṃ gīranti. Juhantīti denti. Kāmābhijappanti paṭicca lābhanti rūpādilābhaṃ paṭicca punappunaṃ kāme eva abhijappanti, ‘‘aho vata amhākampi siyyu’’nti vadanti, taṇhañca tattha vaḍḍhentīti vuttaṃ hoti. Yājayogāti yāgādhimuttā. Bhavarāgarattāti evamimehi āsīsanādīhi bhavarāgeneva rattā, bhavarāgarattā vā hutvā etāni āsīsanādīni karontā nātariṃsu jātiādivaṭṭadukkhaṃ na uttariṃsu.
ಯಞ್ಞಂ ವಾ ಥೋಮೇನ್ತೀತಿ ದಾನಂ ವಾ ವಣ್ಣೇನ್ತಿ। ಫಲಂ ವಾತಿ ರೂಪಾದಿಪಟಿಲಾಭಂ। ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೇ ವಾತಿ ಜಾತಿಸಮ್ಪನ್ನಾದೀಸು। ಸುಚಿಂ ದಿನ್ನನ್ತಿ ಸುಚಿಂ ಕತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ। ಮನಾಪನ್ತಿ ಮನವಡ್ಢನಕಂ। ಪಣೀತನ್ತಿ ಓಜವನ್ತಂ। ಕಾಲೇನಾತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪತ್ತಕಾಲೇ । ಕಪ್ಪಿಯನ್ತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ। ಅನವಜ್ಜನ್ತಿ ನಿದ್ದೋಸಂ। ಅಭಿಣ್ಹನ್ತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ। ದದಂ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದಿತನ್ತಿ ದದತೋ ಮುಞ್ಚನಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದಿತನ್ತಿ। ಥೋಮೇನ್ತಿ ಕಿತ್ತೇನ್ತೀತಿ ಗುಣಂ ಪಾಕಟಂ ಕರೋನ್ತಿ। ವಣ್ಣೇನ್ತೀತಿ ವಣ್ಣಂ ಭಣನ್ತಿ। ಪಸಂಸನ್ತೀತಿ ಪಸಾದಂ ಪಾಪೇನ್ತಿ।
Yaññaṃ vā thomentīti dānaṃ vā vaṇṇenti. Phalaṃ vāti rūpādipaṭilābhaṃ. Dakkhiṇeyye vāti jātisampannādīsu. Suciṃ dinnanti suciṃ katvā dinnaṃ. Manāpanti manavaḍḍhanakaṃ. Paṇītanti ojavantaṃ. Kālenāti tattha tattha sampattakāle . Kappiyanti akappiyaṃ vajjetvā dinnaṃ. Anavajjanti niddosaṃ. Abhiṇhanti punappunaṃ. Dadaṃ cittaṃ pasāditanti dadato muñcanacittaṃ pasāditanti. Thomenti kittentīti guṇaṃ pākaṭaṃ karonti. Vaṇṇentīti vaṇṇaṃ bhaṇanti. Pasaṃsantīti pasādaṃ pāpenti.
ಇತೋ ನಿದಾನನ್ತಿ ಇತೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕತೋ ದಿನ್ನಕಾರಣಾ। ಅಜ್ಝಾಯಕಾತಿ ಮನ್ತೇ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತಾ। ಮನ್ತಧರಾತಿ ಮನ್ತೇ ಧಾರೇನ್ತಾ। ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನನ್ತಿ ಇರುವೇದಯಜುವೇದಸಾಮವೇದಾನಂ। ಓಟ್ಠಪಹಟಕರಣವಸೇನ ಪಾರಂ ಗತಾತಿ ಪಾರಗೂ। ಸಹ ನಿಘಣ್ಡುನಾ ಚ ಕೇಟುಭೇನ ಚ ಸನಿಘಣ್ಡುಕೇಟುಭಾನಂ। ನಿಘಣ್ಡೂತಿ ನಿಘಣ್ಡುರುಕ್ಖಾದೀನಂ ವೇವಚನಪ್ಪಕಾಸಕಂ ಸತ್ಥಂ। ಕೇಟುಭನ್ತಿ ಕಿರಿಯಾಕಪ್ಪವಿಕಪ್ಪೋ ಕವೀನಂ ಉಪಕಾರಾವಹಂ ಸತ್ಥಂ । ಸಹ ಅಕ್ಖರಪ್ಪಭೇದೇನ ಸಾಕ್ಖರಪ್ಪಭೇದಾನಂ। ಅಕ್ಖರಪ್ಪಭೇದೋತಿ ಸಿಕ್ಖಾ ಚ ನಿರುತ್ತಿ ಚ। ಇತಿಹಾಸಪಞ್ಚಮಾನನ್ತಿ ಆಥಬ್ಬಣವೇದಂ ಚತುತ್ಥಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಇತಿಹ ಆಸ, ಇತಿಹ ಆಸಾ’’ತಿ ಈದಿಸವಚನಪಟಿಸಂಯುತ್ತಪುರಾಣಕಥಾಸಙ್ಖಾತೋ ಇತಿಹಾಸೋ ಪಞ್ಚಮೋ ಏತೇಸನ್ತಿ ಇತಿಹಾಸಪಞ್ಚಮಾ, ತೇಸಂ ಇತಿಹಾಸಪಞ್ಚಮಾನಂ ವೇದಾನಂ।
Ito nidānanti ito manussalokato dinnakāraṇā. Ajjhāyakāti mante parivattentā. Mantadharāti mante dhārentā. Tiṇṇaṃ vedānanti iruvedayajuvedasāmavedānaṃ. Oṭṭhapahaṭakaraṇavasena pāraṃ gatāti pāragū. Saha nighaṇḍunā ca keṭubhena ca sanighaṇḍukeṭubhānaṃ. Nighaṇḍūti nighaṇḍurukkhādīnaṃ vevacanappakāsakaṃ satthaṃ. Keṭubhanti kiriyākappavikappo kavīnaṃ upakārāvahaṃ satthaṃ . Saha akkharappabhedena sākkharappabhedānaṃ. Akkharappabhedoti sikkhā ca nirutti ca. Itihāsapañcamānanti āthabbaṇavedaṃ catutthaṃ katvā ‘‘itiha āsa, itiha āsā’’ti īdisavacanapaṭisaṃyuttapurāṇakathāsaṅkhāto itihāso pañcamo etesanti itihāsapañcamā, tesaṃ itihāsapañcamānaṃ vedānaṃ.
ಪದಂ ತದವಸೇಸಞ್ಚ ಬ್ಯಾಕರಣಂ ಅಧಿಯನ್ತಿ, ವೇದೇನ್ತಿ ವಾತಿ ಪದಕಾ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಾ। ಲೋಕಾಯತಂ ವುಚ್ಚತಿ ವಿತಣ್ಡವಾದಸತ್ಥಂ। ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣನ್ತಿ ಮಹಾಪುರಿಸಾನಂ ಬುದ್ಧಾದೀನಂ ಲಕ್ಖಣದೀಪಕಂ ದ್ವಾದಸಸಹಸ್ಸಗನ್ಥಪ್ಪಮಾಣಂ ಸತ್ಥಂ। ಯತ್ಥ ಸೋಳಸಸಹಸ್ಸಗಾಥಾಪದಪರಿಮಾಣಾ ಬುದ್ಧಮನ್ತಾ ನಾಮ ಅಹೇಸುಂ। ಯೇಸಂ ವಸೇನ ‘‘ಇಮಿನಾ ಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಬುದ್ಧಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ಇಮಿನಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ, ಅಗ್ಗಸಾವಕಾ , ಅಸೀತಿಮಹಾಸಾವಕಾ (ಥೇರಗಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೧೨೮೮), ಬುದ್ಧಮಾತಾ, ಬುದ್ಧಪಿತಾ, ಅಗ್ಗುಪಟ್ಠಾಕೋ, ಅಗ್ಗುಪಟ್ಠಾಯಿಕಾ, ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ’’ತಿ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ ಞಾಯತಿ। ಅನವಯಾತಿ ಇಮೇಸು ಲೋಕಾಯತಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣೇಸು ಅನೂನಾ ಪರಿಪೂರಕಾರಿನೋ, ಅವಯಾ ನ ಹೋನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅವಯಾ ನಾಮ ಯೇ ತಾನಿ ಅತ್ಥತೋ ಚ ಗನ್ಥತೋ ಚ ಸನ್ಧಾರೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ವೀತರಾಗಾತಿ ಪಹೀನರಾಗಾ। ಏತೇನ ಅರಹತ್ತಫಲಟ್ಠಾ ವುತ್ತಾ। ರಾಗವಿನಯಾಯ ವಾ ಪಟಿಪನ್ನಾತಿ ಏತೇನ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಟ್ಠಾ। ವೀತದೋಸಾತಿ ಅನಾಗಾಮಿಫಲಟ್ಠಾ। ದೋಸವಿನಯಾಯ ವಾ ಪಟಿಪನ್ನಾತಿ ಏತೇನ ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗಟ್ಠಾ। ವೀತಮೋಹಾತಿ ಅರಹತ್ತಫಲಟ್ಠಾ। ಮೋಹವಿನಯಾಯ ವಾ ಪಟಿಪನ್ನಾತಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಟ್ಠಾ। ಸೀಲಸಮಾಧಿಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನಾತಿ ಏತೇಹಿ ಚತೂಹಿ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಮಿಸ್ಸಕೇಹಿ ಸೀಲಾದೀಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನಾ। ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಸಮ್ಪನ್ನಾತಿ ಏತೇನ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಞಾಣಸಮ್ಪನ್ನಾ ವುತ್ತಾತಿ ಞಾತಬ್ಬಂ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಲೋಕಿಯಮೇವ। ಅಭಿಜಪ್ಪನ್ತೀತಿ ಪತ್ಥೇನ್ತಿ। ಜಪ್ಪನ್ತೀತಿ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಿ। ಪಜಪ್ಪನ್ತೀತಿ ಅತೀವ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಿ। ಯಾಜಯೋಗೇಸು ಯುತ್ತಾತಿ ಅನುಯೋಗೇ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇ ದಿಯ್ಯಮಾನೇ ಅಭಿಯೋಗವಸೇನ ಯುತ್ತಾ।
Padaṃ tadavasesañca byākaraṇaṃ adhiyanti, vedenti vāti padakā veyyākaraṇā. Lokāyataṃ vuccati vitaṇḍavādasatthaṃ. Mahāpurisalakkhaṇanti mahāpurisānaṃ buddhādīnaṃ lakkhaṇadīpakaṃ dvādasasahassaganthappamāṇaṃ satthaṃ. Yattha soḷasasahassagāthāpadaparimāṇā buddhamantā nāma ahesuṃ. Yesaṃ vasena ‘‘iminā lakkhaṇena samannāgatā buddhā nāma honti, iminā paccekabuddhā, aggasāvakā , asītimahāsāvakā (theragā. aṭṭha. 2.1288), buddhamātā, buddhapitā, aggupaṭṭhāko, aggupaṭṭhāyikā, rājā cakkavattī’’ti ayaṃ viseso ñāyati. Anavayāti imesu lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anūnā paripūrakārino, avayā na hontīti vuttaṃ hoti. Avayā nāma ye tāni atthato ca ganthato ca sandhāretuṃ na sakkonti. Vītarāgāti pahīnarāgā. Etena arahattaphalaṭṭhā vuttā. Rāgavinayāya vā paṭipannāti etena arahattamaggaṭṭhā. Vītadosāti anāgāmiphalaṭṭhā. Dosavinayāya vā paṭipannāti etena anāgāmimaggaṭṭhā. Vītamohāti arahattaphalaṭṭhā. Mohavinayāya vā paṭipannāti arahattamaggaṭṭhā. Sīlasamādhipaññāvimuttisampannāti etehi catūhi lokiyalokuttaramissakehi sīlādīhi sampannā. Vimuttiñāṇadassanasampannāti etena paccavekkhaṇañāṇasampannā vuttāti ñātabbaṃ, tañca kho lokiyameva. Abhijappantīti patthenti. Jappantīti paccāsīsanti. Pajappantīti atīva paccāsīsanti. Yājayogesu yuttāti anuyoge deyyadhamme diyyamāne abhiyogavasena yuttā.
೧೬. ಅಥ ಕೋ ಚರಹೀತಿ ಅಥ ಇದಾನಿ ಕೋ ಅಞ್ಞೋ ಅತಾರಿ।
16.Atha ko carahīti atha idāni ko añño atāri.
೧೭. ಸಙ್ಖಾಯಾತಿ ಞಾಣೇನ ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ। ಪರೋಪರಾನೀತಿ ಪರಾನಿ ಚ ಓಪರಾನಿ ಚ, ಪರತ್ತಭಾವಸಕತ್ತಭಾವಾದೀನಿ ಪರಾನಿ ಚ ಓಪರಾನಿ ಚಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ವಿಧೂಮೋತಿ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದಿಧೂಮವಿರಹಿತೋ । ಅನೀಘೋತಿ ರಾಗಾದಿಈಘವಿರಹಿತೋ। ಅತಾರಿ ಸೋತಿ ಸೋ ಏವರೂಪೋ ಅರಹಾ ಜಾತಿಜರಂ ಅತಾರಿ।
17.Saṅkhāyāti ñāṇena vīmaṃsitvā. Paroparānīti parāni ca oparāni ca, parattabhāvasakattabhāvādīni parāni ca oparāni cāti vuttaṃ hoti. Vidhūmoti kāyaduccaritādidhūmavirahito . Anīghoti rāgādiīghavirahito. Atāri soti so evarūpo arahā jātijaraṃ atāri.
ಸಕರೂಪಾತಿ ಅತ್ತನೋ ರೂಪಾ। ಪರರೂಪಾತಿ ಪರೇಸಂ ರೂಪಾ। ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ ವಿಧೂಮಿತನ್ತಿ ತಿವಿಧಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ ವಿಧೂಮಂ ಕತಂ। ವಿಧಮಿತನ್ತಿ ನಾಸಿತಂ।
Sakarūpāti attano rūpā. Pararūpāti paresaṃ rūpā. Kāyaduccaritaṃ vidhūmitanti tividhakāyaduccaritaṃ vidhūmaṃ kataṃ. Vidhamitanti nāsitaṃ.
ಮಾನೋ ಹಿ ತೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಖಾರಿಭಾರೋತಿ ಯಥಾ ಖಾರಿಭಾರೋ ಖನ್ಧೇನ ವಯ್ಹಮಾನೋ ಉಪರಿಟ್ಠಿತೋಪಿ ಅಕ್ಕನ್ತಕ್ಕನ್ತಟ್ಠಾನಂ ಪಥವಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಫಸ್ಸೇತಿ ವಿಯ, ಏವಂ ಜಾತಿಗೋತ್ತಕುಲಾದೀನಿ ಮಾನವತ್ಥೂನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಸ್ಸಾಪಿತೋ ಮಾನೋ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಇಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತೋ ಚತೂಸು ಅಪಾಯೇಸು ಸಂಸೀದಾಪೇತಿ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಮಾನೋ ಹಿ ತೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಖಾರಿಭಾರೋ’’ತಿ। ಕೋಧೋ ಧೂಮೋತಿ ತವ ಞಾಣಗ್ಗಿಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಟ್ಠೇನ ಕೋಧೋ ಧೂಮೋ। ತೇನ ಹಿ ತೇ ಉಪಕ್ಕಿಲಿಟ್ಠೋ ಞಾಣಗ್ಗಿ ನ ವಿರೋಚತಿ। ಭಸ್ಮನಿ ಮೋಸವಜ್ಜನ್ತಿ ನಿರೋಜಟ್ಠೇನ ಮುಸಾವಾದೋ ಛಾರಿಕಾ ನಾಮ। ಯಥಾ ಹಿ ಛಾರಿಕಾಯ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ಅಗ್ಗಿ ನ ಜೋತತಿ, ಏವಂ ತೇ ಮುಸಾವಾದೇನ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ಞಾಣನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಜಿವ್ಹಾ ಸುಜಾತಿ ಯಥಾ ತುಯ್ಹಂ ಸುವಣ್ಣರಜತಲೋಹಕಟ್ಠಮತ್ತಿಕಾಸು ಅಞ್ಞತರಮಯಾ ಯಾಗಯಜನತ್ಥಾಯ ಸುಜಾ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಮಯ್ಹಂ ಧಮ್ಮಯಾಗಯಜನತ್ಥಾಯ ಪಹುತಜಿವ್ಹಾ ಸುಜಾತಿ ವದತಿ। ಯಥಾ ತುಯ್ಹಂ ನದೀತೀರೇ ಯಜನಟ್ಠಾನಂ, ಏವಂ ಧಮ್ಮಯಾಗಯಜನಟ್ಠಾನಟ್ಠೇನ ಹದಯಂ ಜೋತಿಟ್ಠಾನಂ। ಅತ್ತಾತಿ ಚಿತ್ತಂ।
Māno hi te, brāhmaṇa, khāribhāroti yathā khāribhāro khandhena vayhamāno upariṭṭhitopi akkantakkantaṭṭhānaṃ pathaviyā saddhiṃ phasseti viya, evaṃ jātigottakulādīni mānavatthūni nissāya ussāpito māno, tattha tattha issaṃ uppādento catūsu apāyesu saṃsīdāpeti. Tenāha – ‘‘māno hi te, brāhmaṇa, khāribhāro’’ti. Kodho dhūmoti tava ñāṇaggissa upakkilesaṭṭhena kodho dhūmo. Tena hi te upakkiliṭṭho ñāṇaggi na virocati. Bhasmani mosavajjanti nirojaṭṭhena musāvādo chārikā nāma. Yathā hi chārikāya paṭicchanno aggi na jotati, evaṃ te musāvādena paṭicchannaṃ ñāṇanti dasseti. Jivhā sujāti yathā tuyhaṃ suvaṇṇarajatalohakaṭṭhamattikāsu aññataramayā yāgayajanatthāya sujā hoti, evaṃ mayhaṃ dhammayāgayajanatthāya pahutajivhā sujāti vadati. Yathā tuyhaṃ nadītīre yajanaṭṭhānaṃ, evaṃ dhammayāgayajanaṭṭhānaṭṭhena hadayaṃ jotiṭṭhānaṃ. Attāti cittaṃ.
ಜಾತೀತಿ ಜಾಯನಕವಸೇನ ಜಾತಿ। ಇದಮೇತ್ಥ ಸಭಾವಪಚ್ಚತ್ತಂ। ಸಞ್ಜಾಯನವಸೇನ ಸಞ್ಜಾತಿ, ಉಪಸಗ್ಗೇನ ಪದಂ ವಡ್ಢಿತಂ। ಓಕ್ಕಮನವಸೇನ ಓಕ್ಕನ್ತಿ। ಜಾಯನಟ್ಠೇನ ವಾ ಜಾತಿ। ಸಾ ಅಪರಿಪುಣ್ಣಾಯತನವಸೇನ ಯುತ್ತಾ। ಸಞ್ಜಾಯನಟ್ಠೇನ ಸಞ್ಜಾತಿ। ಸಾ ಪರಿಪುಣ್ಣಾಯತನವಸೇನ ಯುತ್ತಾ। ಓಕ್ಕಮನಟ್ಠೇನ ಓಕ್ಕನ್ತಿ। ಸಾ ಅಣ್ಡಜಜಲಾಬುಜವಸೇನ ಯುತ್ತಾ। ತೇ ಹಿ ಅಣ್ಡಕೋಸಞ್ಚ ವತ್ಥಿಕೋಸಞ್ಚ ಓಕ್ಕಮನ್ತಿ ಪವಿಸನ್ತಿ ಓಕ್ಕಮನ್ತಾ ಪವಿಸನ್ತಾ ವಿಯ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತನಟ್ಠೇನ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ಸಾ ಸಂಸೇದಜಓಪಪಾತಿಕವಸೇನ ಯುತ್ತಾ। ತೇ ಹಿ ಪಾಕಟಾ ಏವ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ। ಅಯಂ ತಾವ ಸಮ್ಮುತಿಕಥಾ।
Jātīti jāyanakavasena jāti. Idamettha sabhāvapaccattaṃ. Sañjāyanavasena sañjāti, upasaggena padaṃ vaḍḍhitaṃ. Okkamanavasena okkanti. Jāyanaṭṭhena vā jāti. Sā aparipuṇṇāyatanavasena yuttā. Sañjāyanaṭṭhena sañjāti. Sā paripuṇṇāyatanavasena yuttā. Okkamanaṭṭhena okkanti. Sā aṇḍajajalābujavasena yuttā. Te hi aṇḍakosañca vatthikosañca okkamanti pavisanti okkamantā pavisantā viya paṭisandhiṃ gaṇhanti. Abhinibbattanaṭṭhena abhinibbatti. Sā saṃsedajaopapātikavasena yuttā. Te hi pākaṭā eva hutvā nibbattanti. Ayaṃ tāva sammutikathā.
ಇದಾನಿ ಪರಮತ್ಥಕಥಾ ಹೋತಿ। ಖನ್ಧಾ ಏವ ಹಿ ಪರಮತ್ಥತೋ ಪಾತುಭವನ್ತಿ, ನ ಸತ್ತಾ। ತತ್ಥ ಚ ಖನ್ಧಾನನ್ತಿ ಏಕವೋಕಾರಭವೇ ಏಕಸ್ಸ, ಚತುವೋಕಾರಭವೇ ಚತುನ್ನಂ, ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭವೇ ಪಞ್ಚನ್ನಮ್ಪಿ ಗಹಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಪಾತುಭಾವೋತಿ ಉಪ್ಪತ್ತಿ। ಆಯತನಾನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ತತ್ರ ತತ್ರ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನಾಯತನಾನಂ ಸಙ್ಗಹೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಪಟಿಲಾಭೋತಿ ಸನ್ತತಿಯಾ ಪಾತುಭಾವೋಯೇವ। ಪಾತುಭವನ್ತಾನೇವ ಹಿ ತಾನಿ ಪಟಿಲದ್ಧಾನಿ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ। ಸಾ ಪನೇಸಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪಠಮಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಲಕ್ಖಣಾ ಜಾತಿ, ನಿಯ್ಯಾತನರಸಾ, ಅತೀತಭವತೋ ಇಧ ಉಮ್ಮುಜ್ಜನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಫಲವಸೇನ ದುಕ್ಖವಿಚಿತ್ತತಾಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ ವಾ।
Idāni paramatthakathā hoti. Khandhā eva hi paramatthato pātubhavanti, na sattā. Tattha ca khandhānanti ekavokārabhave ekassa, catuvokārabhave catunnaṃ, pañcavokārabhave pañcannampi gahaṇaṃ veditabbaṃ. Pātubhāvoti uppatti. Āyatanānanti ettha tatra tatra upapajjamānāyatanānaṃ saṅgaho veditabbo. Paṭilābhoti santatiyā pātubhāvoyeva. Pātubhavantāneva hi tāni paṭiladdhāni nāma honti. Sā panesā tattha tattha bhave paṭhamābhinibbattilakkhaṇā jāti, niyyātanarasā, atītabhavato idha ummujjanapaccupaṭṭhānā, phalavasena dukkhavicittatāpaccupaṭṭhānā vā.
ಜರಾತಿ ಸಭಾವಪಚ್ಚತ್ತಂ। ಜೀರಣತಾತಿ ಆಕಾರಭಾವನಿದ್ದೇಸೋ। ಖಣ್ಡಿಚ್ಚನ್ತಿಆದಯೋ ತಯೋ ಕಾಲಾತಿಕ್ಕಮೇ ಕಿಚ್ಚನಿದ್ದೇಸಾ, ಪಚ್ಛಿಮಾ ದ್ವೇ ಪಕತಿನಿದ್ದೇಸಾ। ಅಯಞ್ಹಿ ಜರಾತಿ ಇಮಿನಾ ಪದೇನ ಸಭಾವತೋ ದೀಪಿತಾ। ತೇನಸ್ಸಾ ಇದಂ ಸಭಾವಪಚ್ಚತ್ತಂ। ಜೀರಣತಾತಿ ಇಮಿನಾ ಆಕಾರತೋ, ತೇನಸ್ಸಾಯಂ ಆಕಾರನಿದ್ದೇಸೋ। ಖಣ್ಡಿಚ್ಚನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಕಾಲಾತಿಕ್ಕಮೇ ದನ್ತನಖಾನಂ ಖಣ್ಡಿತಭಾವಕರಣಕಿಚ್ಚತೋ। ಪಾಲಿಚ್ಚನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಕೇಸಲೋಮಾನಂ ಪಲಿತಭಾವಕರಣಕಿಚ್ಚತೋ। ವಲಿತ್ತಚತಾತಿ ಇಮಿನಾ ಮಂಸಂ ಮಿಲಾಪೇತ್ವಾ ತಚೇ ವಲಿಭಾವಕರಣಕಿಚ್ಚತೋ। ತೇನಸ್ಸಾ ಇಮೇ ಖಣ್ಡಿಚ್ಚನ್ತಿಆದಯೋ ತಯೋ ಕಾಲಾತಿಕ್ಕಮೇ ಕಿಚ್ಚನಿದ್ದೇಸಾ। ತೇಹಿ ಇಮೇಸಂ ವಿಕಾರಾನಂ ದಸ್ಸನವಸೇನ ಪಾಕಟೀಭೂತಾ ಪಾಕಟಜರಾ ದಸ್ಸಿತಾ। ಯಥೇವ ಹಿ ಉದಕಸ್ಸ ವಾ ವಾತಸ್ಸ ವಾ ಅಗ್ಗಿನೋ ವಾ ತಿಣರುಕ್ಖಾದೀನಂ ಸಂಭಗ್ಗಪಲಿಭಗ್ಗತಾಯ ವಾ ಝಾಮತಾಯ ವಾ ಗತಮಗ್ಗೋ ಪಾಕಟೋ ಹೋತಿ, ನ ಚ ಸೋ ಗತಮಗ್ಗೋ ತಾನೇವ ಉದಕಾದೀನಿ, ಏವಮೇವ ಜರಾಯ ದನ್ತಾದೀನಂ ಖಣ್ಡಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ಗತಮಗ್ಗೋ ಪಾಕಟೋ, ಚಕ್ಖುಂ ಉಮ್ಮೀಲೇತ್ವಾಪಿ ಗಯ್ಹತಿ, ನ ಚ ಖಣ್ಡಿಚ್ಚಾದೀನೇವ ಜರಾ। ನ ಹಿ ಜರಾ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಹೋತಿ।
Jarāti sabhāvapaccattaṃ. Jīraṇatāti ākārabhāvaniddeso. Khaṇḍiccantiādayo tayo kālātikkame kiccaniddesā, pacchimā dve pakatiniddesā. Ayañhi jarāti iminā padena sabhāvato dīpitā. Tenassā idaṃ sabhāvapaccattaṃ. Jīraṇatāti iminā ākārato, tenassāyaṃ ākāraniddeso. Khaṇḍiccanti iminā kālātikkame dantanakhānaṃ khaṇḍitabhāvakaraṇakiccato. Pāliccanti iminā kesalomānaṃ palitabhāvakaraṇakiccato. Valittacatāti iminā maṃsaṃ milāpetvā tace valibhāvakaraṇakiccato. Tenassā ime khaṇḍiccantiādayo tayo kālātikkame kiccaniddesā. Tehi imesaṃ vikārānaṃ dassanavasena pākaṭībhūtā pākaṭajarā dassitā. Yatheva hi udakassa vā vātassa vā aggino vā tiṇarukkhādīnaṃ saṃbhaggapalibhaggatāya vā jhāmatāya vā gatamaggo pākaṭo hoti, na ca so gatamaggo tāneva udakādīni, evameva jarāya dantādīnaṃ khaṇḍiccādivasena gatamaggo pākaṭo, cakkhuṃ ummīletvāpi gayhati, na ca khaṇḍiccādīneva jarā. Na hi jarā cakkhuviññeyyā hoti.
ಆಯುನೋ ಸಂಹಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪರಿಪಾಕೋತಿ ಇಮೇಹಿ ಪನ ಪದೇಹಿ ಕಾಲಾತಿಕ್ಕಮೇಯೇವ ಅಭಿಬ್ಯತ್ತಾಯ ಆಯುಕ್ಖಯಚಕ್ಖಾದಿಇನ್ದ್ರಿಯಪರಿಪಾಕಸಙ್ಖಾತಾಯ ಪಕತಿಯಾ ದೀಪಿತಾ, ತೇನಸ್ಸಿಮೇ ಪಚ್ಛಿಮಾ ದ್ವೇ ಪಕತಿನಿದ್ದೇಸಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ಜರಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ಆಯು ಹಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ಜರಾ ‘‘ಆಯುನೋ ಸಂಹಾನೀ’’ತಿ ಫಲೂಪಚಾರೇನ ವುತ್ತಾ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ದಹರಕಾಲೇ ಸುಪ್ಪಸನ್ನಾನಿ ಸುಖುಮಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ವಿಸಯಂ ಸುಖೇನೇವ ಗಣ್ಹನಸಮತ್ಥಾನಿ ಚಕ್ಖಾದೀನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಜರಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಪಕ್ಕಾನಿ ಆಲುಳಿತಾನಿ ಅವಿಸದಾನಿ, ಓಳಾರಿಕಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ವಿಸಯಂ ಗಹೇತುಂ ಅಸಮತ್ಥಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪರಿಪಾಕೋ’’ತಿ ಫಲೂಪಚಾರೇನೇವ ವುತ್ತಾ।
Āyunosaṃhāni indriyānaṃ paripākoti imehi pana padehi kālātikkameyeva abhibyattāya āyukkhayacakkhādiindriyaparipākasaṅkhātāya pakatiyā dīpitā, tenassime pacchimā dve pakatiniddesāti veditabbā. Tattha yasmā jaraṃ pattassa āyu hāyati, tasmā jarā ‘‘āyuno saṃhānī’’ti phalūpacārena vuttā. Yasmā ca daharakāle suppasannāni sukhumampi attano visayaṃ sukheneva gaṇhanasamatthāni cakkhādīni indriyāni jaraṃ pattassa paripakkāni āluḷitāni avisadāni, oḷārikampi attano visayaṃ gahetuṃ asamatthāni honti. Tasmā ‘‘indriyānaṃ paripāko’’ti phalūpacāreneva vuttā.
ಸಾ ಪನೇಸಾ ಏವಂ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಜರಾ ಪಾಕಟಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾತಿ ದುವಿಧಾ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ದನ್ತಾದೀಸು ಖಣ್ಡಾದಿಭಾವದಸ್ಸನತೋ ರೂಪಧಮ್ಮೇಸು ಜರಾ ಪಾಕಟಜರಾ ನಾಮ। ಅರೂಪಧಮ್ಮೇಸು ಪನ ಜರಾ ತಾದಿಸಸ್ಸ ವಿಕಾರಸ್ಸ ಅದಸ್ಸನತೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಜರಾ ನಾಮ। ತತ್ಥ ಯ್ವಾಯಂ ಖಣ್ಡಾದಿಭಾವೋ ದಿಸ್ಸತಿ, ಸೋ ತಾದಿಸಾನಂ ದನ್ತಾದೀನಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯತ್ತಾ ವಣ್ಣೋಯೇವ। ತಞ್ಚ ಚಕ್ಖುನಾ ದಿಸ್ವಾ ಮನೋದ್ವಾರೇನ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ದನ್ತಾ ಜರಾಯ ಪಹಟಾ’’ತಿ ಜರಂ ಜಾನಾತಿ। ಉದಕಟ್ಠಾನೇ ಬದ್ಧಾನಿ ಗೋಸಿಙ್ಗಾದೀನಿ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಉದಕಸ್ಸ ಅತ್ಥಿಭಾವಜಾನನಂ ವಿಯ।
Sā panesā evaṃ niddiṭṭhā sabbāpi jarā pākaṭā paṭicchannāti duvidhā hoti. Tattha dantādīsu khaṇḍādibhāvadassanato rūpadhammesu jarā pākaṭajarā nāma. Arūpadhammesu pana jarā tādisassa vikārassa adassanato paṭicchannajarā nāma. Tattha yvāyaṃ khaṇḍādibhāvo dissati, so tādisānaṃ dantādīnaṃ suviññeyyattā vaṇṇoyeva. Tañca cakkhunā disvā manodvārena cintetvā ‘‘ime dantā jarāya pahaṭā’’ti jaraṃ jānāti. Udakaṭṭhāne baddhāni gosiṅgādīni oloketvā heṭṭhā udakassa atthibhāvajānanaṃ viya.
ಪುನ ಅವೀಚಿ ಸವೀಚೀತಿ ಏವಮ್ಪಿ ಅಯಂ ಜರಾ ದುವಿಧಾ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಮಣಿಕನಕರಜತಪವಾಳಚನ್ದಸೂರಿಯಾದೀನಂ ಮನ್ದದಸಕಾದೀಸು ಪಾಣೀನಂ ವಿಯ ಚ ಪುಪ್ಫಫಲಪಲ್ಲವಾದೀಸು ಅಪಾಣೀನಂ ವಿಯ ಚ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ವಣ್ಣವಿಸೇಸಾದೀನಂ ದುಬ್ಬಿಞ್ಞೇಯ್ಯತ್ತಾ ಜರಾ ಅವೀಚಿಜರಾ ನಾಮ, ನಿರನ್ತರಜರಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತೋ ಅಞ್ಞೇಸು ಪನ ಯಥಾವುತ್ತೇಸು ಅನ್ತರನ್ತರಾ ವಣ್ಣವಿಸೇಸಾದೀನಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯತ್ತಾ ಜರಾ ಸವೀಚಿಜರಾ ನಾಮ।
Puna avīci savīcīti evampi ayaṃ jarā duvidhā hoti. Tattha maṇikanakarajatapavāḷacandasūriyādīnaṃ mandadasakādīsu pāṇīnaṃ viya ca pupphaphalapallavādīsu apāṇīnaṃ viya ca antarantarā vaṇṇavisesādīnaṃ dubbiññeyyattā jarā avīcijarā nāma, nirantarajarāti attho. Tato aññesu pana yathāvuttesu antarantarā vaṇṇavisesādīnaṃ suviññeyyattā jarā savīcijarā nāma.
ತತ್ಥ ಸವೀಚಿಜರಾ ಉಪಾದಿನ್ನಕಅನುಪಾದಿನ್ನಕವಸೇನ ಏವಂ ದೀಪೇತಬ್ಬಾ – ದಹರಕುಮಾರಕಾನಞ್ಹಿ ಪಠಮಮೇವ ಖೀರದನ್ತಾ ನಾಮ ಉಟ್ಠಹನ್ತಿ, ನ ತೇ ಥಿರಾ। ತೇಸು ಪನ ಪತಿತೇಸು ಪುನ ದನ್ತಾ ಉಟ್ಠಹನ್ತಿ, ತೇ ಪಠಮಮೇವ ಸೇತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಜರಾವಾತೇನ ಪನ ಪಹಟಕಾಲೇ ಕಾಳಕಾ ಹೋನ್ತಿ। ಕೇಸಾ ಪನ ಪಠಮಮೇವ ತಮ್ಬಾಪಿ ಹೋನ್ತಿ ಕಾಳಕಾಪಿ ಸೇತಕಾಪಿ। ಛವಿ ಪನ ಸಲೋಹಿತಕಾ ಹೋತಿ। ವಡ್ಢನ್ತಾನಂ ವಡ್ಢನ್ತಾನಂ ಓದಾತಾನಂ ಓದಾತಭಾವೋ, ಕಾಳಕಾನಂ ಕಾಳಕಭಾವೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ಜರಾವಾತೇನ ಪಹಟಕಾಲೇ ಚ ವಲಿಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಸಸ್ಸಂ ವಪಿತಕಾಲೇ ಸೇತಂ ಹೋತಿ, ಪಚ್ಛಾ ನೀಲಂ। ಜರಾವಾತೇನ ಪನ ಪಹಟಕಾಲೇ ಪಣ್ಡರಂ ಹೋತಿ। ಅಮ್ಬಙ್ಕುರೇನಾಪಿ ದೀಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಏವ। ಸಾ ಪನೇಸಾ ಖನ್ಧಪರಿಪಾಕಲಕ್ಖಣಾ ಜರಾ, ಮರಣೂಪನಯನರಸಾ, ಯೋಬ್ಬನವಿನಾಸಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಾಕಟಮೇವ। ಏವಂ ಭಗವಾ ಇದಮ್ಪಿ ಸುತ್ತಂ ಅರಹತ್ತನಿಕೂಟೇನೇವ ದೇಸೇಸಿ, ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಅಯಮ್ಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಸಹಸ್ಸೇನ। ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಚ ಅನೇಕಸಹಸ್ಸಾನಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಖುಂ ಉದಪಾದಿ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತಸದಿಸಮೇವ।
Tattha savīcijarā upādinnakaanupādinnakavasena evaṃ dīpetabbā – daharakumārakānañhi paṭhamameva khīradantā nāma uṭṭhahanti, na te thirā. Tesu pana patitesu puna dantā uṭṭhahanti, te paṭhamameva setā honti, jarāvātena pana pahaṭakāle kāḷakā honti. Kesā pana paṭhamameva tambāpi honti kāḷakāpi setakāpi. Chavi pana salohitakā hoti. Vaḍḍhantānaṃ vaḍḍhantānaṃ odātānaṃ odātabhāvo, kāḷakānaṃ kāḷakabhāvo paññāyati. Jarāvātena pahaṭakāle ca valiṃ gaṇhāti. Sabbampi sassaṃ vapitakāle setaṃ hoti, pacchā nīlaṃ. Jarāvātena pana pahaṭakāle paṇḍaraṃ hoti. Ambaṅkurenāpi dīpetuṃ vaṭṭati eva. Sā panesā khandhaparipākalakkhaṇā jarā, maraṇūpanayanarasā, yobbanavināsapaccupaṭṭhānā. Sesaṃ sabbattha pākaṭameva. Evaṃ bhagavā idampi suttaṃ arahattanikūṭeneva desesi, desanāpariyosāne ayampi brāhmaṇo arahatte patiṭṭhāsi saddhiṃ antevāsikasahassena. Aññesañca anekasahassānaṃ dhammacakkhuṃ udapādi. Sesaṃ vuttasadisameva.
ಸದ್ಧಮ್ಮಪ್ಪಜ್ಜೋತಿಕಾಯ ಚೂಳನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾಯ
Saddhammappajjotikāya cūḷaniddesa-aṭṭhakathāya
ಪುಣ್ಣಕಮಾಣವಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Puṇṇakamāṇavasuttaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಚೂಳನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿ • Cūḷaniddesapāḷi
೩. ಪುಣ್ಣಕಮಾಣವಪುಚ್ಛಾ • 3. Puṇṇakamāṇavapucchā
೩. ಪುಣ್ಣಕಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸೋ • 3. Puṇṇakamāṇavapucchāniddeso
