| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
੨. ਦੁਤਿਯવਗ੍ਗੋ
2. Dutiyavaggo
੧. ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
1. Puññakiriyavatthusuttavaṇṇanā
੬੦. ਦੁਤਿਯવਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਠਮੇ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ਪੁਜ੍ਜਭવਫਲਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਪੁਨਨ੍ਤੀਤਿ વਾ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ, ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਤਾਨਿ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਕਿਰਿਯਾ ਚਾਤਿ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾ। ਤਾ ਏવ ਚ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਆਨਿਸਂਸਾਨਂ વਤ੍ਥੁਭਾવਤੋ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੂਨਿ। ਦਾਨਮਯਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭવਮੂਲਸ੍ਸ ਅਨੁਗ੍ਗਹવਸੇਨ ਪੂਜਾવਸੇਨ વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਰੇਸਂ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਚੇਤਨਾ ਦੀਯਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਦਾਨਂ, ਦਾਨਮੇવ ਦਾਨਮਯਂ। ਚੀવਰਾਦੀਸੁ ਹਿ ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਅਨ੍ਨਾਦੀਸੁ વਾ ਦਸਸੁ ਦਾਨવਤ੍ਥੂਸੁ ਰੂਪਾਦੀਸੁ વਾ ਛਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਤਂ ਤਂ ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਕਾਲੇ ਪਚ੍ਛਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣੇ ਚਾਤਿ ਤੀਸੁ ਕਾਲੇਸੁ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪવਤ੍ਤਚੇਤਨਾ ਦਾਨਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ ਨਾਮ।
60. Dutiyavaggassa paṭhame puññakiriyavatthūnīti pujjabhavaphalaṃ nibbattenti, attano santānaṃ punantīti vā puññāni, puññāni ca tāni hetupaccayehi kattabbato kiriyā cāti puññakiriyā. Tā eva ca tesaṃ tesaṃ ānisaṃsānaṃ vatthubhāvato puññakiriyavatthūni. Dānamayanti anupacchinnabhavamūlassa anuggahavasena pūjāvasena vā attano deyyadhammassa paresaṃ pariccāgacetanā dīyati etāyāti dānaṃ, dānameva dānamayaṃ. Cīvarādīsu hi catūsu paccayesu annādīsu vā dasasu dānavatthūsu rūpādīsu vā chasu ārammaṇesu taṃ taṃ dentassa tesaṃ uppādanato paṭṭhāya pubbabhāge pariccāgakāle pacchā somanassacittena anussaraṇe cāti tīsu kālesu vuttanayena pavattacetanā dānamayaṃ puññakiriyavatthu nāma.
ਸੀਲਮਯਨ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਚਸੀਲਉਪੋਸਥਨਿਯਮਾਦਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਚ, ਅਟ੍ਠ, ਦਸ વਾ ਸੀਲਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਲਪੂਰਣਤ੍ਥਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ વਿਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨੋਰਥਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ વਤਮ੍ਹਿ ਸਾਧੁ ਸੁਟ੍ਠੂ’’ਤਿ ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਯ ਚੀવਰਾਦਿਕੇ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤਿਯਾ ਆਪਾਥਗਤੇਸੁ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਚਕ੍ਖੁਦ੍વਾਰਾਦੀਨਿ ਸਂવਰਨ੍ਤਸ੍ਸ વੀਰਿਯੇਨ ਆਜੀવਂ ਸੋਧੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਪવਤ੍ਤਾ ਚੇਤਨਾ ਸੀਲਤੀਤਿ ਸੀਲਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ ਨਾਮ।
Sīlamayanti niccasīlauposathaniyamādivasena pañca, aṭṭha, dasa vā sīlāni samādiyantassa sīlapūraṇatthaṃ pabbajissāmīti vihāraṃ gacchantassa pabbajantassa manorathaṃ matthakaṃ pāpetvā ‘‘pabbajito vatamhi sādhu suṭṭhū’’ti āvajjentassa saddhāya pātimokkhaṃ paripūrentassa paññāya cīvarādike paccavekkhantassa satiyā āpāthagatesu rūpādīsu cakkhudvārādīni saṃvarantassa vīriyena ājīvaṃ sodhentassa ca pavattā cetanā sīlatīti sīlamayaṃ puññakiriyavatthu nāma.
ਤਥਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ (ਪਟਿ॰ ਮ॰ ੧.੪੮) વੁਤ੍ਤੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗੇਨ ਚਕ੍ਖੁਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨਤ੍ਤਤੋ વਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਤਂ, ਘਾਨਂ, ਜਿવ੍ਹਂ, ਕਾਯਂ, ਮਨਂ। ਰੂਪੇ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮੇ, ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ…ਪੇ॰… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ। ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ…ਪੇ॰… ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ, ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ વੇਦਨਂ। ਰੂਪਸਞ੍ਞਂ…ਪੇ॰… ਧਮ੍ਮਸਞ੍ਞਂ। ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨਤ੍ਤਤੋ વਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਾ ਚੇਤਨਾ, ਯਾ ਚ ਪਥવੀਕਸਿਣਾਦੀਸੁ ਅਟ੍ਠਤਿਂਸਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਪવਤ੍ਤਾ ਝਾਨਚੇਤਨਾ, ਯਾ ਚ ਅਨવਜ੍ਜੇਸੁ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨવਿਜ੍ਜਾਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਪਰਿਚਯਮਨਸਿਕਾਰਾਦਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਾ ਚੇਤਨਾ, ਸਬ੍ਬਾ ਭਾવੇਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਭਾવਨਾਮਯਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ ਚਾਤਿ।
Tathā paṭisambhidāyaṃ (paṭi. ma. 1.48) vuttena vipassanāmaggena cakkhuṃ aniccato dukkhato anattato vipassantassa sotaṃ, ghānaṃ, jivhaṃ, kāyaṃ, manaṃ. Rūpe…pe… dhamme, cakkhuviññāṇaṃ…pe… manoviññāṇaṃ. Cakkhusamphassaṃ…pe… manosamphassaṃ, cakkhusamphassajaṃ vedanaṃ…pe… manosamphassajaṃ vedanaṃ. Rūpasaññaṃ…pe… dhammasaññaṃ. Jarāmaraṇaṃ aniccato dukkhato anattato vipassantassa yā cetanā, yā ca pathavīkasiṇādīsu aṭṭhatiṃsāya ārammaṇesu pavattā jhānacetanā, yā ca anavajjesu kammāyatanasippāyatanavijjāṭṭhānesu paricayamanasikārādivasena pavattā cetanā, sabbā bhāveti etāyāti bhāvanāmayaṃ vuttanayena puññakiriyavatthu cāti.
ਏਕਮੇਕਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਯਥਾਰਹਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਾਯੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਤ੍ਥਂ વਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ વਚੀਕਮ੍ਮਂ, ਕਾਯਙ੍ਗਂ વਾਚਙ੍ਗਞ੍ਚ ਅਚੋਪੇਤ੍વਾ ਮਨਸਾ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ। ਅਨ੍ਨਾਦੀਨਿ ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚਾਪਿ ‘‘ਅਨ੍ਨਦਾਨਾਦੀਨਿ ਦੇਮੀ’’ਤਿ વਾ ਦਾਨਪਾਰਮਿਂ ਆવਜ੍ਜੇਤ੍વਾ વਾ ਦਾਨਕਾਲੇ ਦਾਨਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ। વਤ੍ਤਸੀਸੇ ਠਤ੍વਾ ਦਦਤੋ ਸੀਲਮਯਂ, ਖਯਤੋ વਯਤੋ ਕਮ੍ਮਤੋ ਸਮ੍ਮਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਦਦਤੋ ਭਾવਨਾਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ।
Ekamekañcettha yathārahaṃ pubbabhāgato paṭṭhāya kāyena karontassa kāyakammaṃ hoti, tadatthaṃ vācaṃ nicchārentassa vacīkammaṃ, kāyaṅgaṃ vācaṅgañca acopetvā manasā cintentassa manokammaṃ. Annādīni dentassa cāpi ‘‘annadānādīni demī’’ti vā dānapāramiṃ āvajjetvā vā dānakāle dānamayaṃ puññakiriyavatthu hoti. Vattasīse ṭhatvā dadato sīlamayaṃ, khayato vayato kammato sammasanaṃ paṭṭhapetvā dadato bhāvanāmayaṃ puññakiriyavatthu hoti.
ਅਪਰਾਨਿਪਿ ਸਤ੍ਤ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੂਨਿ – ਅਪਚਿਤਿਸਹਗਤਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ વੇਯ੍ਯਾવਚ੍ਚਸਹਗਤਂ ਪਤ੍ਤਿਅਨੁਪ੍ਪਦਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨਂ ਦੇਸਨਾਮਯਂ ਸવਨਮਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਗਤਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੂਤਿ। ਸਰਣਗਮਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਗਤੇਨੇવ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤਿ। ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਪਰਤੋ ਆવਿ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ।
Aparānipi satta puññakiriyavatthūni – apacitisahagataṃ puññakiriyavatthu veyyāvaccasahagataṃ pattianuppadānaṃ abbhanumodanaṃ desanāmayaṃ savanamayaṃ diṭṭhijugataṃ puññakiriyavatthūti. Saraṇagamanampi hi diṭṭhijugateneva saṅgayhati. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ parato āvi bhavissati.
ਤਤ੍ਥ વੁਡ੍ਢਤਰਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਪਤ੍ਤਚੀવਰਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਭਿવਾਦਨਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਦਾਨਾਦਿવਸੇਨ ਅਪਚਾਯਨਸਹਗਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। વੁਡ੍ਢਤਰਾਨਂ વਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕਰਣવਸੇਨ, ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਟ੍ਠਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਾਮੇ ਭਿਕ੍ਖਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਉਪਸਂਹਰਣવਸੇਨ ‘‘ਗਚ੍ਛ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਤ੍ਤਂ ਆਹਰਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ વੇਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਾਹਰਣਾਦਿવਸੇਨ ਚ વੇਯ੍ਯਾવਚ੍ਚਸਹਗਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਦਤ੍વਾ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਪੂਜਂ ਕਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ વਾ ਤਾਦਿਸਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਪਰਿਣਾਮવਸੇਨ ਪਤ੍ਤਿਅਨੁਪ੍ਪਦਾਨਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਥਾ ਪਰੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਾਯ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕੇવਲਂ વਾ ਪਰੇਹਿ ਕਤਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ‘‘ਸਾਧੁ, ਸੁਟ੍ਠੂ’’ਤਿ ਅਨੁਮੋਦਨવਸੇਨ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਗੁਣਧਮ੍ਮਂ ਅਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤੋ ਹਿਤਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਪਰੇਸਂ ਦੇਸੇਤਿ – ਇਦਂ ਦੇਸਨਾਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ ਨਾਮ। ਯਂ ਪਨ ਏਕੋ ‘‘ਏવਂ ਮਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋਤਿ ਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਚ੍ਛਾਯ ਠਤ੍વਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਤਂ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ। ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਹਿਤਪਰਹਿਤਾਨਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨੂਪਾਯੋ’’ਤਿ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਪੁਰੇਚਾਰਿਕਹਿਤਫਰਣੇਨ ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਇਦਂ ਸવਨਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ। ਯਂ ਪਨੇਕੋ ‘‘ਇਤਿ ਮਂ ਸਦ੍ਧੋਤਿ ਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸੁਣਾਤਿ, ਤਂ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ। ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਉਜੁਗਮਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਗਤਂ, ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪવਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਏਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਇਦਞ੍ਹਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ વਾ ਪਚ੍ਛਾਭਾਗੇ વਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਉਜੁਕਰਣਕਾਲੇ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮੇવ ਹੋਤਿ। ਅਪਰੇ ਪਨਾਹੁ ‘‘વਿਜਾਨਨਪਜਾਨਨવਸੇਨ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਕੁਸਲਞ੍ਚ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਞਾਣਾਦਿ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿ । ਤਤ੍ਥ ਕੁਸਲੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਪੁਞ੍ਞਾਨੁਸ੍ਸਰਣવਣ੍ਣਾਰਹવਣ੍ਣਨਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ, ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਞਾਣੇਨ ਕਮ੍ਮਪਥਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ । ਇਤਰਂ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਗਤਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਨਿਯਮਲਕ੍ਖਣਂ। ਯਞ੍ਹਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਉਜੁਭਾવੇਨੇવ ਤਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ।
Tattha vuḍḍhataraṃ disvā paccuggamanapattacīvarapaṭiggahaṇābhivādanamaggasampadānādivasena apacāyanasahagataṃ veditabbaṃ. Vuḍḍhatarānaṃ vattapaṭipattikaraṇavasena, gāmaṃ piṇḍāya paviṭṭhaṃ bhikkhuṃ disvā pattaṃ gahetvā gāme bhikkhaṃ sampādetvā upasaṃharaṇavasena ‘‘gaccha bhikkhūnaṃ pattaṃ āharā’’ti sutvā vegena gantvā pattāharaṇādivasena ca veyyāvaccasahagataṃ veditabbaṃ. Cattāro paccaye datvā pupphagandhādīhi ratanattayassa pūjaṃ katvā aññaṃ vā tādisaṃ puññaṃ katvā ‘‘sabbasattānaṃ patti hotū’’ti pariṇāmavasena pattianuppadānaṃ veditabbaṃ. Tathā parehi dinnāya pattiyā kevalaṃ vā parehi kataṃ puññaṃ ‘‘sādhu, suṭṭhū’’ti anumodanavasena abbhanumodanaṃ veditabbaṃ. Attano paguṇadhammaṃ apaccāsīsanto hitajjhāsayena paresaṃ deseti – idaṃ desanāmayaṃ puññakiriyavatthu nāma. Yaṃ pana eko ‘‘evaṃ maṃ dhammakathikoti jānissantī’’ti icchāya ṭhatvā lābhasakkārasilokasannissito dhammaṃ deseti, taṃ na mahapphalaṃ hoti. ‘‘Addhā ayaṃ attahitaparahitānaṃ paṭipajjanūpāyo’’ti yonisomanasikārapurecārikahitapharaṇena muducittena dhammaṃ suṇāti, idaṃ savanamayaṃ puññakiriyavatthu hoti. Yaṃ paneko ‘‘iti maṃ saddhoti jānissantī’’ti suṇāti, taṃ na mahapphalaṃ hoti. Diṭṭhiyā ujugamanaṃ diṭṭhijugataṃ, ‘‘atthi dinna’’ntiādinayappavattassa sammādassanassa etaṃ adhivacanaṃ. Idañhi pubbabhāge vā pacchābhāge vā ñāṇavippayuttampi ujukaraṇakāle ñāṇasampayuttameva hoti. Apare panāhu ‘‘vijānanapajānanavasena dassanaṃ diṭṭhi kusalañca viññāṇaṃ kammassakatāñāṇādi ca sammādassana’’nti . Tattha kusalena viññāṇena ñāṇassa anuppādepi attanā katapuññānussaraṇavaṇṇārahavaṇṇanādīnaṃ saṅgaho, kammassakatāñāṇena kammapathasammādiṭṭhiyā . Itaraṃ pana diṭṭhijugataṃ sabbesaṃ niyamalakkhaṇaṃ. Yañhi kiñci puññaṃ karontassa diṭṭhiyā ujubhāveneva taṃ mahapphalaṃ hoti.
ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੂਨਂ ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਤੀਹਿ ਦਾਨਮਯਾਦੀਹਿ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੂਹਿ ਸਙ੍ਗਹੋ। ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਅਪਚਾਯਨવੇਯ੍ਯਾવਚ੍ਚਾਨਿ ਸੀਲਮਯੇ, ਪਤ੍ਤਿਅਨੁਪ੍ਪਦਾਨਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨਾਨਿ ਦਾਨਮਯੇ, ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਸવਨਾਨਿ ਭਾવਨਾਮਯੇ, ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਗਤਂ ਤੀਸੁਪਿ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
Imesaṃ pana sattannaṃ puññakiriyavatthūnaṃ purimehi tīhi dānamayādīhi puññakiriyavatthūhi saṅgaho. Tattha hi apacāyanaveyyāvaccāni sīlamaye, pattianuppadānaabbhanumodanāni dānamaye, dhammadesanāsavanāni bhāvanāmaye, diṭṭhijugataṃ tīsupi. Tenāha bhagavā –
‘‘ਤੀਣਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੂਨਿ। ਕਤਮਾਨਿ ਤੀਣਿ? ਦਾਨਮਯਂ…ਪੇ॰… ਭਾવਨਾਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੂ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੮.੩੬)।
‘‘Tīṇimāni, bhikkhave, puññakiriyavatthūni. Katamāni tīṇi? Dānamayaṃ…pe… bhāvanāmayaṃ puññakiriyavatthū’’ti (a. ni. 8.36).
ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਕਾਮਾવਚਰਕੁਸਲਚੇਤਨਾਨਂ વਸੇਨ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੂਨਂ ਪવਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ। ਯਥਾ ਹਿ ਪਗੁਣਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਚ੍ਚੇ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਪਗੁਣਂ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਭਾવਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਞਾਣવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਪવਤ੍ਤਤਿ। ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਨ ਮਹਗ੍ਗਤਕੁਸਲਚੇਤਨਾਨਂ વਸੇਨ ਭਾવਨਾਮਯਮੇવ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ, ਨ ਇਤਰਾਨਿ। ਗਾਥਾਯ ਅਤ੍ਥੋ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤੋਯੇવ।
Ettha ca aṭṭhannaṃ kāmāvacarakusalacetanānaṃ vasena tiṇṇampi puññakiriyavatthūnaṃ pavatti hoti. Yathā hi paguṇaṃ dhammaṃ parivattentassa ekacce anusandhiṃ asallakkhentasseva gacchanti, evaṃ paguṇaṃ samathavipassanābhāvanaṃ anuyuñjantassa antarantarā ñāṇavippayuttacittenāpi manasikāro pavattati. Sabbaṃ taṃ pana mahaggatakusalacetanānaṃ vasena bhāvanāmayameva puññakiriyavatthu hoti, na itarāni. Gāthāya attho heṭṭhā vuttoyeva.
ਪਠਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Paṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਪਾਲ਼ਿ • Itivuttakapāḷi / ੧. ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯવਤ੍ਥੁਸੁਤ੍ਤਂ • 1. Puññakiriyavatthusuttaṃ
