Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya |
౧౦. పుణ్ణమసుత్తం
10. Puṇṇamasuttaṃ
౮౨. ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి పుబ్బారామే మిగారమాతుపాసాదే మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం. తేన ఖో పన సమయేన భగవా తదహుపోసథే పన్నరసే పుణ్ణాయ పుణ్ణమాయ రత్తియా భిక్ఖుసఙ్ఘపరివుతో అజ్ఝోకాసే నిసిన్నో హోతి.
82. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ. Tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe pannarase puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā bhikkhusaṅghaparivuto ajjhokāse nisinno hoti.
అథ ఖో అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఉట్ఠాయాసనా ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా యేన భగవా తేనఞ్జలిం పణామేత్వా భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘పుచ్ఛేయ్యాహం, భన్తే, భగవన్తం కిఞ్చిదేవ 1 దేసం, సచే మే భగవా ఓకాసం కరోతి పఞ్హస్స వేయ్యాకరణాయా’’తి? ‘‘తేన హి త్వం, భిక్ఖు, సకే ఆసనే నిసీదిత్వా పుచ్ఛ యదాకఙ్ఖసీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు భగవతో పటిస్సుత్వా సకే ఆసనే నిసీదిత్వా భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఇమే ను ఖో, భన్తే, పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధా, సేయ్యథిదం – రూపుపాదానక్ఖన్ధో, వేదనుపాదానక్ఖన్ధో, సఞ్ఞుపాదానక్ఖన్ధో, సఙ్ఖారుపాదానక్ఖన్ధో, విఞ్ఞాణుపాదానక్ఖన్ధో’’తి.
Atha kho aññataro bhikkhu uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘puccheyyāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ kiñcideva 2 desaṃ, sace me bhagavā okāsaṃ karoti pañhassa veyyākaraṇāyā’’ti? ‘‘Tena hi tvaṃ, bhikkhu, sake āsane nisīditvā puccha yadākaṅkhasī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato paṭissutvā sake āsane nisīditvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ime nu kho, bhante, pañcupādānakkhandhā, seyyathidaṃ – rūpupādānakkhandho, vedanupādānakkhandho, saññupādānakkhandho, saṅkhārupādānakkhandho, viññāṇupādānakkhandho’’ti.
‘‘ఇమే ఖో పన, భిక్ఖు, పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధా; సేయ్యథిదం – రూపుపాదానక్ఖన్ధో…పే॰… విఞ్ఞాణుపాదానక్ఖన్ధో’’తి. ‘‘సాధు, భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు భగవతో భాసితం అభినన్దిత్వా అనుమోదిత్వా భగవన్తం ఉత్తరిం పఞ్హం అపుచ్ఛి –
‘‘Ime kho pana, bhikkhu, pañcupādānakkhandhā; seyyathidaṃ – rūpupādānakkhandho…pe… viññāṇupādānakkhandho’’ti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –
‘‘ఇమే ఖో పన, భన్తే, పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధా కింమూలకా’’తి? ‘‘ఇమే ఖో, భిక్ఖు, పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధా ఛన్దమూలకా’’తి…పే॰… తఞ్ఞేవ ను ఖో, భన్తే, ఉపాదానం తే పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధా ఉదాహు అఞ్ఞత్ర పఞ్చహి ఉపాదానక్ఖన్ధేహి ఉపాదానన్తి? ‘‘న ఖో, భిక్ఖు, తఞ్ఞేవ ఉపాదానం తే పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధా నాపి అఞ్ఞత్ర పఞ్చహి ఉపాదానక్ఖన్ధేహి ఉపాదానం, అపి చ యో తత్థ ఛన్దరాగో తం తత్థ ఉపాదాన’’న్తి. ‘‘సాధు, భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు…పే॰… ఉత్తరిం పఞ్హం అపుచ్ఛి –
‘‘Ime kho pana, bhante, pañcupādānakkhandhā kiṃmūlakā’’ti? ‘‘Ime kho, bhikkhu, pañcupādānakkhandhā chandamūlakā’’ti…pe… taññeva nu kho, bhante, upādānaṃ te pañcupādānakkhandhā udāhu aññatra pañcahi upādānakkhandhehi upādānanti? ‘‘Na kho, bhikkhu, taññeva upādānaṃ te pañcupādānakkhandhā nāpi aññatra pañcahi upādānakkhandhehi upādānaṃ, api ca yo tattha chandarāgo taṃ tattha upādāna’’nti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… uttariṃ pañhaṃ apucchi –
‘‘సియా పన, భన్తే, పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధేసు ఛన్దరాగవేమత్తతా’’తి? ‘‘సియా, భిక్ఖూ’’తి భగవా అవోచ – ‘‘ఇధ, భిక్ఖు, ఏకచ్చస్స ఏవం హోతి – ‘ఏవంరూపో సియం అనాగతమద్ధానం, ఏవంవేదనో సియం అనాగతమద్ధానం, ఏవంసఞ్ఞో సియం అనాగతమద్ధానం, ఏవంసఙ్ఖారో సియం అనాగతమద్ధానం , ఏవంవిఞ్ఞాణో సియం అనాగతమద్ధాన’న్తి. ఏవం ఖో, భిక్ఖు, సియా పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధేసు ఛన్దరాగవేమత్తతా’’తి? ‘‘సాధు, భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు…పే॰… ఉత్తరిం పఞ్హం అపుచ్ఛి –
‘‘Siyā pana, bhante, pañcupādānakkhandhesu chandarāgavemattatā’’ti? ‘‘Siyā, bhikkhū’’ti bhagavā avoca – ‘‘idha, bhikkhu, ekaccassa evaṃ hoti – ‘evaṃrūpo siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃvedano siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃsañño siyaṃ anāgatamaddhānaṃ, evaṃsaṅkhāro siyaṃ anāgatamaddhānaṃ , evaṃviññāṇo siyaṃ anāgatamaddhāna’nti. Evaṃ kho, bhikkhu, siyā pañcupādānakkhandhesu chandarāgavemattatā’’ti? ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… uttariṃ pañhaṃ apucchi –
‘‘కిత్తావతా ను ఖో, భన్తే, ఖన్ధానం ఖన్ధాధివచన’’న్తి? ‘‘యం కిఞ్చి, భిక్ఖు, రూపం అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా ఓళారికం వా సుఖుమం వా హీనం వా పణీతం వా యం దూరే సన్తికే వా, అయం వుచ్చతి రూపక్ఖన్ధో. యా కాచి వేదనా… యా కాచి సఞ్ఞా … యే కేచి సఙ్ఖారా… యం కిఞ్చి విఞ్ఞాణం అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా ఓళారికం వా సుఖుమం వా హీనం వా పణీతం వా యం దూరే సన్తికే వా, అయం వుచ్చతి విఞ్ఞాణక్ఖన్ధో. ఏత్తావతా ఖో, భిక్ఖు, ఖన్ధానం ఖన్ధాధివచన’’న్తి. ‘‘సాధు, భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు…పే॰… అపుచ్ఛి –
‘‘Kittāvatā nu kho, bhante, khandhānaṃ khandhādhivacana’’nti? ‘‘Yaṃ kiñci, bhikkhu, rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, ayaṃ vuccati rūpakkhandho. Yā kāci vedanā… yā kāci saññā … ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, ayaṃ vuccati viññāṇakkhandho. Ettāvatā kho, bhikkhu, khandhānaṃ khandhādhivacana’’nti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… apucchi –
‘‘కో ను ఖో, భన్తే, హేతు కో పచ్చయో రూపక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ; కో హేతు కో పచ్చయో వేదనాక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ; కో హేతు కో పచ్చయో సఞ్ఞాక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ; కో హేతు కో పచ్చయో సఙ్ఖారక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ; కో హేతు కో పచ్చయో విఞ్ఞాణక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయా’’తి? ‘‘చత్తారో ఖో, భిక్ఖు, మహాభూతా హేతు, చత్తారో మహాభూతా పచ్చయో రూపక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ. ఫస్సో హేతు ఫస్సో పచ్చయో వేదనాక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ. ఫస్సో హేతు ఫస్సో పచ్చయో సఞ్ఞాక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ. ఫస్సో హేతు , ఫస్సో పచ్చయో సఙ్ఖారక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయ. నామరూపం హేతు, నామరూపం పచ్చయో విఞ్ఞాణక్ఖన్ధస్స పఞ్ఞాపనాయా’’తి. ‘‘సాధు, భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు…పే॰… అపుచ్ఛి –
‘‘Ko nu kho, bhante, hetu ko paccayo rūpakkhandhassa paññāpanāya; ko hetu ko paccayo vedanākkhandhassa paññāpanāya; ko hetu ko paccayo saññākkhandhassa paññāpanāya; ko hetu ko paccayo saṅkhārakkhandhassa paññāpanāya; ko hetu ko paccayo viññāṇakkhandhassa paññāpanāyā’’ti? ‘‘Cattāro kho, bhikkhu, mahābhūtā hetu, cattāro mahābhūtā paccayo rūpakkhandhassa paññāpanāya. Phasso hetu phasso paccayo vedanākkhandhassa paññāpanāya. Phasso hetu phasso paccayo saññākkhandhassa paññāpanāya. Phasso hetu , phasso paccayo saṅkhārakkhandhassa paññāpanāya. Nāmarūpaṃ hetu, nāmarūpaṃ paccayo viññāṇakkhandhassa paññāpanāyā’’ti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… apucchi –
‘‘కథం ను ఖో, భన్తే, సక్కాయదిట్ఠి హోతీ’’తి? ‘‘ఇధ, భిక్ఖు, అస్సుతవా పుథుజ్జనో అరియానం అదస్సావీ అరియధమ్మస్స అకోవిదో అరియధమ్మే అవినీతో, సప్పురిసానం అదస్సావీ సప్పురిసధమ్మస్స అకోవిదో సప్పురిసధమ్మే అవినీతో రూపం అత్తతో సమనుపస్సతి, రూపవన్తం వా అత్తానం; అత్తని వా రూపం, రూపస్మిం వా అత్తానం; వేదనం… సఞ్ఞం… సఙ్ఖారే… విఞ్ఞాణం… అత్తతో సమనుపస్సతి, విఞ్ఞాణవన్తం వా అత్తానం; అత్తని వా విఞ్ఞాణం, విఞ్ఞాణస్మిం వా అత్తానం. ఏవం ఖో, భిక్ఖు, సక్కాయదిట్ఠి హోతీ’’తి. ‘‘సాధు, భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు…పే॰… అపుచ్ఛి –
‘‘Kathaṃ nu kho, bhante, sakkāyadiṭṭhi hotī’’ti? ‘‘Idha, bhikkhu, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ… attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Evaṃ kho, bhikkhu, sakkāyadiṭṭhi hotī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… apucchi –
‘‘కథం పన, భన్తే, సక్కాయదిట్ఠి న హోతీ’’తి? ‘‘ఇధ, భిక్ఖు, సుతవా అరియసావకో అరియానం దస్సావీ అరియధమ్మస్స కోవిదో అరియధమ్మే సువినీతో, సప్పురిసానం దస్సావీ సప్పురిసధమ్మస్స కోవిదో సప్పురిసధమ్మే సువినీతో న రూపం అత్తతో సమనుపస్సతి, న రూపవన్తం వా అత్తానం; న అత్తని వా రూపం, న రూపస్మిం వా అత్తానం; న వేదనం… న సఞ్ఞం… న సఙ్ఖారే… న విఞ్ఞాణం అత్తతో సమనుపస్సతి, న విఞ్ఞాణవన్తం వా అత్తానం; న అత్తని వా విఞ్ఞాణం, న విఞ్ఞాణస్మిం వా అత్తానం. ఏవం ఖో, భిక్ఖు, సక్కాయదిట్ఠి న హోతీ’’తి. ‘‘సాధు , భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు…పే॰… అపుచ్ఛి –
‘‘Kathaṃ pana, bhante, sakkāyadiṭṭhi na hotī’’ti? ‘‘Idha, bhikkhu, sutavā ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ vā attānaṃ; na attani vā rūpaṃ, na rūpasmiṃ vā attānaṃ; na vedanaṃ… na saññaṃ… na saṅkhāre… na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; na attani vā viññāṇaṃ, na viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Evaṃ kho, bhikkhu, sakkāyadiṭṭhi na hotī’’ti. ‘‘Sādhu , bhante’’ti kho so bhikkhu…pe… apucchi –
‘‘కో ను ఖో, భన్తే, రూపస్స అస్సాదో, కో ఆదీనవో, కిం నిస్సరణం; కో వేదనాయ… కో సఞ్ఞాయ… కో సఙ్ఖారానం… కో విఞ్ఞాణస్స అస్సాదో, కో ఆదీనవో, కిం నిస్సరణ’’న్తి? ‘‘యం ఖో, భిక్ఖు, రూపం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి సుఖం సోమనస్సం – అయం రూపస్స అస్సాదో. యం రూపం అనిచ్చం దుక్ఖం విపరిణామధమ్మం – అయం రూపస్స ఆదీనవో. యో రూపస్మిం ఛన్దరాగవినయో ఛన్దరాగప్పహానం – ఇదం రూపస్స నిస్సరణం. యం వేదనం పటిచ్చ… యం సఞ్ఞం పటిచ్చ… యే సఙ్ఖారే పటిచ్చ… యం విఞ్ఞాణం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతి సుఖం సోమనస్సం – అయం విఞ్ఞాణస్స అస్సాదో. యం విఞ్ఞాణం అనిచ్చం దుక్ఖం విపరిణామధమ్మం – అయం విఞ్ఞాణస్స ఆదీనవో. యో విఞ్ఞాణస్మిం ఛన్దరాగవినయో ఛన్దరాగప్పహానం – ఇదం విఞ్ఞాణస్స నిస్సరణ’’న్తి. ‘‘సాధు, భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు భగవతో భాసితం అభినన్దిత్వా అనుమోదిత్వా భగవన్తం ఉత్తరిం పఞ్హం అపుచ్ఛి –
‘‘Ko nu kho, bhante, rūpassa assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇaṃ; ko vedanāya… ko saññāya… ko saṅkhārānaṃ… ko viññāṇassa assādo, ko ādīnavo, kiṃ nissaraṇa’’nti? ‘‘Yaṃ kho, bhikkhu, rūpaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ – ayaṃ rūpassa assādo. Yaṃ rūpaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ – ayaṃ rūpassa ādīnavo. Yo rūpasmiṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ – idaṃ rūpassa nissaraṇaṃ. Yaṃ vedanaṃ paṭicca… yaṃ saññaṃ paṭicca… ye saṅkhāre paṭicca… yaṃ viññāṇaṃ paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ – ayaṃ viññāṇassa assādo. Yaṃ viññāṇaṃ aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ – ayaṃ viññāṇassa ādīnavo. Yo viññāṇasmiṃ chandarāgavinayo chandarāgappahānaṃ – idaṃ viññāṇassa nissaraṇa’’nti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttariṃ pañhaṃ apucchi –
‘‘కథం ను ఖో, భన్తే, జానతో, కథం పస్సతో ఇమస్మిఞ్చ సవిఞ్ఞాణకే కాయే బహిద్ధా చ సబ్బనిమిత్తేసు అహఙ్కారమమఙ్కారమానానుసయా న హోన్తీ’’తి? ‘‘యం కిఞ్చి, భిక్ఖు, రూపం అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా ఓళారికం వా సుఖుమం వా హీనం వా పణీతం వా యం దూరే సన్తికే వా, సబ్బం రూపం – ‘నేతం మమ, నేసోహమస్మి, న మేసో అత్తా’తి ఏవమేతం యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ పస్సతి. యా కాచి వేదనా… యా కాచి సఞ్ఞా… యే కేచి సఙ్ఖారా… యం కిఞ్చి విఞ్ఞాణం అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నం అజ్ఝత్తం వా బహిద్ధా వా ఓళారికం వా సుఖుమం వా హీనం వా పణీతం వా యం దూరే సన్తికే వా, సబ్బం విఞ్ఞాణం – ‘నేతం మమ, నేసోహమస్మి, న మేసో అత్తా’తి ఏవమేతం యథాభూతం సమ్మప్పఞ్ఞాయ పస్సతి. ఏవం ఖో, భిక్ఖు, జానతో ఏవం పస్సతో ఇమస్మిఞ్చ సవిఞ్ఞాణకే కాయే బహిద్ధా చ సబ్బనిమిత్తేసు అహఙ్కారమమఙ్కారమానానుసయా న హోన్తీ’’తి.
‘‘Kathaṃ nu kho, bhante, jānato, kathaṃ passato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na hontī’’ti? ‘‘Yaṃ kiñci, bhikkhu, rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ – ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Yā kāci vedanā… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ – ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Evaṃ kho, bhikkhu, jānato evaṃ passato imasmiñca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaṅkāramamaṅkāramānānusayā na hontī’’ti.
తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరస్స భిక్ఖునో ఏవం చేతసో పరివితక్కో ఉదపాది – ‘‘ఇతి కిర భో రూపం అనత్తా, వేదనా… సఞ్ఞా… సఙ్ఖారా… విఞ్ఞాణం అనత్తా; అనత్తకతాని కమ్మాని కథమత్తానం 3 ఫుసిస్సన్తీ’’తి. అథ ఖో భగవా తస్స భిక్ఖునో చేతసా చేతో పరివితక్కమఞ్ఞాయ భిక్ఖూ ఆమన్తేసి –
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘iti kira bho rūpaṃ anattā, vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ anattā; anattakatāni kammāni kathamattānaṃ 4 phusissantī’’ti. Atha kho bhagavā tassa bhikkhuno cetasā ceto parivitakkamaññāya bhikkhū āmantesi –
‘‘ఠానం ఖో పనేతం, భిక్ఖవే, విజ్జతి యం ఇధేకచ్చో మోఘపురిసో అవిద్వా అవిజ్జాగతో తణ్హాధిపతేయ్యేన చేతసా సత్థుసాసనం అతిధావితబ్బం మఞ్ఞేయ్య. ఇతి కిర, భో, రూపం అనత్తా, వేదనా… సఞ్ఞా… సఙ్ఖారా… విఞ్ఞాణం అనత్తా. అనత్తకతాని కమ్మాని కథమత్తానం ఫుసిస్సన్తీతి? పటిపుచ్ఛావినీతా ఖో మే తుమ్హే, భిక్ఖవే, తత్ర తత్ర తేసు తేసు ధమ్మేసు.
‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, bhikkhave, vijjati yaṃ idhekacco moghapuriso avidvā avijjāgato taṇhādhipateyyena cetasā satthusāsanaṃ atidhāvitabbaṃ maññeyya. Iti kira, bho, rūpaṃ anattā, vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ anattā. Anattakatāni kammāni kathamattānaṃ phusissantīti? Paṭipucchāvinītā kho me tumhe, bhikkhave, tatra tatra tesu tesu dhammesu.
‘‘తం కిం మఞ్ఞథ, భిక్ఖవే, రూపం నిచ్చం వా అనిచ్చం వా’’తి? ‘‘అనిచ్చం, భన్తే’’. ‘‘వేదనా… సఞ్ఞా… సఙ్ఖారా… విఞ్ఞాణం నిచ్చం వా అనిచ్చం వా’’తి ? ‘‘అనిచ్చం, భన్తే’’. ‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం వా తం సుఖం వా’’తి? ‘‘దుక్ఖం, భన్తే’’. ‘‘యం పనానిచ్చం దుక్ఖం విపరిణామధమ్మం, కల్లం ను తం సమనుపస్సితుం – ‘ఏతం మమ, ఏసోహమస్మి, ఏసో మే అత్తా’’’తి? ‘‘నో హేతం, భన్తే’’. తస్మాతిహ…పే॰… ఏవం పస్సం…పే॰… నాపరం ఇత్థత్తాయాతి పజానాతీ’’తి.
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti ? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. Tasmātiha…pe… evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
‘‘ద్వే ఖన్ధా తఞ్ఞేవ సియం, అధివచనఞ్చ హేతునా;
‘‘Dve khandhā taññeva siyaṃ, adhivacanañca hetunā;
సక్కాయేన దువే వుత్తా, అస్సాదవిఞ్ఞాణకేన చ;
Sakkāyena duve vuttā, assādaviññāṇakena ca;
ఏతే దసవిధా వుత్తా, హోతి భిక్ఖు పుచ్ఛాయా’’తి. దసమం;
Ete dasavidhā vuttā, hoti bhikkhu pucchāyā’’ti. dasamaṃ;
ఖజ్జనీయవగ్గో అట్ఠమో.
Khajjanīyavaggo aṭṭhamo.
తస్సుద్దానం –
Tassuddānaṃ –
అస్సాదో ద్వే సముదయా, అరహన్తేహి అపరే ద్వే;
Assādo dve samudayā, arahantehi apare dve;
సీహో ఖజ్జనీ పిణ్డోల్యం, పాలిలేయ్యేన పుణ్ణమాతి.
Sīho khajjanī piṇḍolyaṃ, pālileyyena puṇṇamāti.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౧౦. పుణ్ణమసుత్తవణ్ణనా • 10. Puṇṇamasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ౧౦. పుణ్ణమసుత్తవణ్ణనా • 10. Puṇṇamasuttavaṇṇanā