Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
૪. પુરાણચીવરસિક્ખાપદવણ્ણના
4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
૫૦૩. ચતુત્થે ભત્તવિસ્સગ્ગન્તિ પાળિપદસ્સ ભત્તકિચ્ચન્તિ અત્થો વેદિતબ્બો, ‘‘ભત્તસંવિધાન’’ન્તિપિ કેચિ. તત્થ નામ ત્વન્તિ ઇમસ્સપિ સો નામ ત્વન્તિ અત્થો વેદિતબ્બો, ‘‘તાય નામ ત્વ’’ન્તિ કેચિ.
503. Catutthe bhattavissagganti pāḷipadassa bhattakiccanti attho veditabbo, ‘‘bhattasaṃvidhāna’’ntipi keci. Tattha nāma tvanti imassapi so nāma tvanti attho veditabbo, ‘‘tāya nāma tva’’nti keci.
૫૦૫. પિતા ચ માતા ચ પિતરો, પિતૂનં પિતરો પિતામહા, તેસંયેવ યુગો પિતામહયુગો, તસ્મા યાવ સત્તમા પિતામહયુગા પિતામહદ્વન્દાતિ એવમેત્થ અત્થો દટ્ઠબ્બો. એવઞ્હિ પિતામહગ્ગહણેનેવ માતામહોપિ ગહિતોતિ. ‘‘યાવ સત્તમા પિતામહયુગા’’તિ વચનતો હેટ્ઠા ચ ઉદ્ધઞ્ચ અટ્ઠમયુગો ઞાતિ નામ ન હોતિ. દેસનામુખમેવ ચેતન્તિ પિતામહયુગાતિ પિતામહ-ગ્ગહણં દેસનામુખં પિતામહીમાતામહીઆદીનમ્પિ અધિપ્પેતત્તા. પિતુ માતા પિતામહી. માતુ પિતા માતામહો . માતુ માતા માતામહી. એત્થ કિઞ્ચાપિ પઞ્ચસતસાકિયાનીનં વસેન ભિક્ખુભાવે ઠત્વા પરિવત્તલિઙ્ગાય ભિક્ખુનિયા ચ વસેન એકતોઉપસમ્પન્ના ભિક્ખુની લબ્ભતિ, તથાપિ પકતિનિયામેનેવ દસ્સેતું ‘‘ભિક્ખુની નામ ઉભતોસઙ્ઘે ઉપસમ્પન્ના’’તિ વુત્તં. ‘‘કપ્પં કત્વાતિ વચનતો દિન્નકપ્પમેવ પાચિત્તિયં જનેતી’’તિ વદન્તિ. ‘‘પુરાણચીવરં નામ સકિં નિવત્થમ્પિ સકિં પારુતમ્પી’’તિ ઇદં નિદસ્સનમત્તન્તિ આહ ‘‘અન્તમસો પરિભોગસીસેના’’તિઆદિ. ‘‘કાયેન ફુસિત્વા પરિભોગોયેવ પરિભોગો નામા’’તિ કુરુન્દિયં અધિપ્પાયો.
505. Pitā ca mātā ca pitaro, pitūnaṃ pitaro pitāmahā, tesaṃyeva yugo pitāmahayugo, tasmā yāva sattamā pitāmahayugā pitāmahadvandāti evamettha attho daṭṭhabbo. Evañhi pitāmahaggahaṇeneva mātāmahopi gahitoti. ‘‘Yāva sattamā pitāmahayugā’’ti vacanato heṭṭhā ca uddhañca aṭṭhamayugo ñāti nāma na hoti. Desanāmukhameva cetanti pitāmahayugāti pitāmaha-ggahaṇaṃ desanāmukhaṃ pitāmahīmātāmahīādīnampi adhippetattā. Pitu mātā pitāmahī. Mātu pitā mātāmaho. Mātu mātā mātāmahī. Ettha kiñcāpi pañcasatasākiyānīnaṃ vasena bhikkhubhāve ṭhatvā parivattaliṅgāya bhikkhuniyā ca vasena ekatoupasampannā bhikkhunī labbhati, tathāpi pakatiniyāmeneva dassetuṃ ‘‘bhikkhunī nāma ubhatosaṅghe upasampannā’’ti vuttaṃ. ‘‘Kappaṃ katvāti vacanato dinnakappameva pācittiyaṃ janetī’’ti vadanti. ‘‘Purāṇacīvaraṃ nāma sakiṃ nivatthampi sakiṃ pārutampī’’ti idaṃ nidassanamattanti āha ‘‘antamaso paribhogasīsenā’’tiādi. ‘‘Kāyena phusitvā paribhogoyeva paribhogo nāmā’’ti kurundiyaṃ adhippāyo.
૫૦૬. કાયવિકારં કત્વાતિ ઇદં યાવ ‘‘ઓરતો ઠપેતી’’તિ પદં, તાવ સબ્બપદેસુ સમ્બન્ધિતબ્બં. યથા સા ‘‘ધોવાપેતુકામો અય’’ન્તિ જાનાતિ, એવં કાયવિકારં કત્વાતિ અત્થો. ‘‘કાયવિકારં કત્વા’’તિ વચનતો કાયવાચાહિ કઞ્ચિ વિકારં અકત્વા હત્થેન હત્થે દેન્તસ્સપિ અનાપત્તિ. અન્તોદ્વાદસહત્થે ઓકાસેતિ ઇદં વિસેસનં યથાસમ્ભવં યોજેતબ્બં. તથા હિ હત્થેન હત્થે દેન્તસ્સ પાદમૂલે ચ ઠપેત્વા દેન્તસ્સ ‘‘અન્તોદ્વાદસહત્થે ઓકાસે’’તિ ઇદં વત્તબ્બન્તિ નત્થિ અઞ્ઞથા અસમ્ભવતો. સતિ હિ સમ્ભવે બ્યભિચારે ચ વિસેસનં સાત્થકં હોતિ. ઉપરિ ‘‘ખિપતી’’તિઆદીનિ પન સન્ધાય ઇદં વિસેસનં વુત્તં, તસ્મા અન્તોદ્વાદસહત્થે ઓકાસે ઠત્વા ઉપરિ ખિપન્તસ્સ અઞ્ઞસ્સ હત્થે પેસેન્તસ્સ ચ આપત્તિ. ઉપચારં પન મુઞ્ચિત્વા કાયવાચાહિ વિકારં કત્વા આણાપેન્તસ્સપિ અનાપત્તિ. ઉપચારેતિ અન્તોદ્વાદસહત્થમેવ ઓકાસં વદતિ. ઉપચારં મુઞ્ચિત્વાતિ દ્વાદસહત્થૂપચારં મુઞ્ચિત્વા.
506.Kāyavikāraṃ katvāti idaṃ yāva ‘‘orato ṭhapetī’’ti padaṃ, tāva sabbapadesu sambandhitabbaṃ. Yathā sā ‘‘dhovāpetukāmo aya’’nti jānāti, evaṃ kāyavikāraṃ katvāti attho. ‘‘Kāyavikāraṃ katvā’’ti vacanato kāyavācāhi kañci vikāraṃ akatvā hatthena hatthe dentassapi anāpatti. Antodvādasahatthe okāseti idaṃ visesanaṃ yathāsambhavaṃ yojetabbaṃ. Tathā hi hatthena hatthe dentassa pādamūle ca ṭhapetvā dentassa ‘‘antodvādasahatthe okāse’’ti idaṃ vattabbanti natthi aññathā asambhavato. Sati hi sambhave byabhicāre ca visesanaṃ sātthakaṃ hoti. Upari ‘‘khipatī’’tiādīni pana sandhāya idaṃ visesanaṃ vuttaṃ, tasmā antodvādasahatthe okāse ṭhatvā upari khipantassa aññassa hatthe pesentassa ca āpatti. Upacāraṃ pana muñcitvā kāyavācāhi vikāraṃ katvā āṇāpentassapi anāpatti. Upacāreti antodvādasahatthameva okāsaṃ vadati. Upacāraṃ muñcitvāti dvādasahatthūpacāraṃ muñcitvā.
એકેન વત્થુનાતિ પઠમં કત્વા નિટ્ઠાપિતં સન્ધાય વુત્તં. રજને અનાપત્તીતિ રજનં પચ્ચાસીસન્તસ્સપિ ‘‘ધોવિત્વા આનેહી’’તિ વુત્તત્તા અનાપત્તિ અનાણત્તિયા કતત્તા. ‘‘અવુત્તા ધોવતી’’તિ ઇમિના ‘‘અવુત્તા રજતિ, અવુત્તા આકોટેતી’’તિ ઇદમ્પિ વુત્તમેવ હોતીતિ આહ – ‘‘અવુત્તા ધોવતીતિ ઇમિના લક્ખણેન અનાપત્તી’’તિ. સમ્બહુલા આપત્તિયો આપજ્જતીતિ પાચિત્તિયેન સદ્ધિં દ્વે દુક્કટાનિ આપજ્જતિ. યથાવત્થુકમેવાતિ નિસ્સગ્ગિયમેવાતિ અત્થો. પઞ્ચ સતાનિ પરિમાણમેતાસન્તિ પઞ્ચસતા.
Ekena vatthunāti paṭhamaṃ katvā niṭṭhāpitaṃ sandhāya vuttaṃ. Rajane anāpattīti rajanaṃ paccāsīsantassapi ‘‘dhovitvā ānehī’’ti vuttattā anāpatti anāṇattiyā katattā. ‘‘Avuttā dhovatī’’ti iminā ‘‘avuttā rajati, avuttā ākoṭetī’’ti idampi vuttameva hotīti āha – ‘‘avuttā dhovatīti iminā lakkhaṇena anāpattī’’ti. Sambahulā āpattiyo āpajjatīti pācittiyena saddhiṃ dve dukkaṭāni āpajjati. Yathāvatthukamevāti nissaggiyamevāti attho. Pañca satāni parimāṇametāsanti pañcasatā.
૫૦૭. ચીવરં ધોવાતિ…પે॰… આણાપેન્તસ્સાતિ એત્થ તાય ધોવનં પચ્ચાસીસન્તસ્સપિ અનાપત્તિ. પુરાણચીવરતા, ઉપચારે ઠત્વા અઞ્ઞાતિકાય ભિક્ખુનિયા આણાપનં, તસ્સા ધોવનાદીનિ ચાતિ ઇમાનેત્થ તીણિ અઙ્ગાનિ.
507.Cīvaraṃdhovāti…pe… āṇāpentassāti ettha tāya dhovanaṃ paccāsīsantassapi anāpatti. Purāṇacīvaratā, upacāre ṭhatvā aññātikāya bhikkhuniyā āṇāpanaṃ, tassā dhovanādīni cāti imānettha tīṇi aṅgāni.
પુરાણચીવરસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૪. પુરાણચીવરસિક્ખાપદં • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૪. પુરાણચીવરસિક્ખાપદવણ્ણના • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૪. પુરાણચીવરસિક્ખાપદવણ્ણના • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૪. પુરાણચીવરસિક્ખાપદવણ્ણના • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā