Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
൪. പുരാണചീവരസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
൫൦൩. ചതുത്ഥേ ഭത്തവിസ്സഗ്ഗന്തി പാളിപദസ്സ ഭത്തകിച്ചന്തി അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ, ‘‘ഭത്തസംവിധാന’’ന്തിപി കേചി. തത്ഥ നാമ ത്വന്തി ഇമസ്സപി സോ നാമ ത്വന്തി അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ, ‘‘തായ നാമ ത്വ’’ന്തി കേചി.
503. Catutthe bhattavissagganti pāḷipadassa bhattakiccanti attho veditabbo, ‘‘bhattasaṃvidhāna’’ntipi keci. Tattha nāma tvanti imassapi so nāma tvanti attho veditabbo, ‘‘tāya nāma tva’’nti keci.
൫൦൫. പിതാ ച മാതാ ച പിതരോ, പിതൂനം പിതരോ പിതാമഹാ, തേസംയേവ യുഗോ പിതാമഹയുഗോ, തസ്മാ യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ പിതാമഹദ്വന്ദാതി ഏവമേത്ഥ അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ. ഏവഞ്ഹി പിതാമഹഗ്ഗഹണേനേവ മാതാമഹോപി ഗഹിതോതി. ‘‘യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ’’തി വചനതോ ഹേട്ഠാ ച ഉദ്ധഞ്ച അട്ഠമയുഗോ ഞാതി നാമ ന ഹോതി. ദേസനാമുഖമേവ ചേതന്തി പിതാമഹയുഗാതി പിതാമഹ-ഗ്ഗഹണം ദേസനാമുഖം പിതാമഹീമാതാമഹീആദീനമ്പി അധിപ്പേതത്താ. പിതു മാതാ പിതാമഹീ. മാതു പിതാ മാതാമഹോ . മാതു മാതാ മാതാമഹീ. ഏത്ഥ കിഞ്ചാപി പഞ്ചസതസാകിയാനീനം വസേന ഭിക്ഖുഭാവേ ഠത്വാ പരിവത്തലിങ്ഗായ ഭിക്ഖുനിയാ ച വസേന ഏകതോഉപസമ്പന്നാ ഭിക്ഖുനീ ലബ്ഭതി, തഥാപി പകതിനിയാമേനേവ ദസ്സേതും ‘‘ഭിക്ഖുനീ നാമ ഉഭതോസങ്ഘേ ഉപസമ്പന്നാ’’തി വുത്തം. ‘‘കപ്പം കത്വാതി വചനതോ ദിന്നകപ്പമേവ പാചിത്തിയം ജനേതീ’’തി വദന്തി. ‘‘പുരാണചീവരം നാമ സകിം നിവത്ഥമ്പി സകിം പാരുതമ്പീ’’തി ഇദം നിദസ്സനമത്തന്തി ആഹ ‘‘അന്തമസോ പരിഭോഗസീസേനാ’’തിആദി. ‘‘കായേന ഫുസിത്വാ പരിഭോഗോയേവ പരിഭോഗോ നാമാ’’തി കുരുന്ദിയം അധിപ്പായോ.
505. Pitā ca mātā ca pitaro, pitūnaṃ pitaro pitāmahā, tesaṃyeva yugo pitāmahayugo, tasmā yāva sattamā pitāmahayugā pitāmahadvandāti evamettha attho daṭṭhabbo. Evañhi pitāmahaggahaṇeneva mātāmahopi gahitoti. ‘‘Yāva sattamā pitāmahayugā’’ti vacanato heṭṭhā ca uddhañca aṭṭhamayugo ñāti nāma na hoti. Desanāmukhameva cetanti pitāmahayugāti pitāmaha-ggahaṇaṃ desanāmukhaṃ pitāmahīmātāmahīādīnampi adhippetattā. Pitu mātā pitāmahī. Mātu pitā mātāmaho. Mātu mātā mātāmahī. Ettha kiñcāpi pañcasatasākiyānīnaṃ vasena bhikkhubhāve ṭhatvā parivattaliṅgāya bhikkhuniyā ca vasena ekatoupasampannā bhikkhunī labbhati, tathāpi pakatiniyāmeneva dassetuṃ ‘‘bhikkhunī nāma ubhatosaṅghe upasampannā’’ti vuttaṃ. ‘‘Kappaṃ katvāti vacanato dinnakappameva pācittiyaṃ janetī’’ti vadanti. ‘‘Purāṇacīvaraṃ nāma sakiṃ nivatthampi sakiṃ pārutampī’’ti idaṃ nidassanamattanti āha ‘‘antamaso paribhogasīsenā’’tiādi. ‘‘Kāyena phusitvā paribhogoyeva paribhogo nāmā’’ti kurundiyaṃ adhippāyo.
൫൦൬. കായവികാരം കത്വാതി ഇദം യാവ ‘‘ഓരതോ ഠപേതീ’’തി പദം, താവ സബ്ബപദേസു സമ്ബന്ധിതബ്ബം. യഥാ സാ ‘‘ധോവാപേതുകാമോ അയ’’ന്തി ജാനാതി, ഏവം കായവികാരം കത്വാതി അത്ഥോ. ‘‘കായവികാരം കത്വാ’’തി വചനതോ കായവാചാഹി കഞ്ചി വികാരം അകത്വാ ഹത്ഥേന ഹത്ഥേ ദേന്തസ്സപി അനാപത്തി. അന്തോദ്വാദസഹത്ഥേ ഓകാസേതി ഇദം വിസേസനം യഥാസമ്ഭവം യോജേതബ്ബം. തഥാ ഹി ഹത്ഥേന ഹത്ഥേ ദേന്തസ്സ പാദമൂലേ ച ഠപേത്വാ ദേന്തസ്സ ‘‘അന്തോദ്വാദസഹത്ഥേ ഓകാസേ’’തി ഇദം വത്തബ്ബന്തി നത്ഥി അഞ്ഞഥാ അസമ്ഭവതോ. സതി ഹി സമ്ഭവേ ബ്യഭിചാരേ ച വിസേസനം സാത്ഥകം ഹോതി. ഉപരി ‘‘ഖിപതീ’’തിആദീനി പന സന്ധായ ഇദം വിസേസനം വുത്തം, തസ്മാ അന്തോദ്വാദസഹത്ഥേ ഓകാസേ ഠത്വാ ഉപരി ഖിപന്തസ്സ അഞ്ഞസ്സ ഹത്ഥേ പേസേന്തസ്സ ച ആപത്തി. ഉപചാരം പന മുഞ്ചിത്വാ കായവാചാഹി വികാരം കത്വാ ആണാപേന്തസ്സപി അനാപത്തി. ഉപചാരേതി അന്തോദ്വാദസഹത്ഥമേവ ഓകാസം വദതി. ഉപചാരം മുഞ്ചിത്വാതി ദ്വാദസഹത്ഥൂപചാരം മുഞ്ചിത്വാ.
506.Kāyavikāraṃ katvāti idaṃ yāva ‘‘orato ṭhapetī’’ti padaṃ, tāva sabbapadesu sambandhitabbaṃ. Yathā sā ‘‘dhovāpetukāmo aya’’nti jānāti, evaṃ kāyavikāraṃ katvāti attho. ‘‘Kāyavikāraṃ katvā’’ti vacanato kāyavācāhi kañci vikāraṃ akatvā hatthena hatthe dentassapi anāpatti. Antodvādasahatthe okāseti idaṃ visesanaṃ yathāsambhavaṃ yojetabbaṃ. Tathā hi hatthena hatthe dentassa pādamūle ca ṭhapetvā dentassa ‘‘antodvādasahatthe okāse’’ti idaṃ vattabbanti natthi aññathā asambhavato. Sati hi sambhave byabhicāre ca visesanaṃ sātthakaṃ hoti. Upari ‘‘khipatī’’tiādīni pana sandhāya idaṃ visesanaṃ vuttaṃ, tasmā antodvādasahatthe okāse ṭhatvā upari khipantassa aññassa hatthe pesentassa ca āpatti. Upacāraṃ pana muñcitvā kāyavācāhi vikāraṃ katvā āṇāpentassapi anāpatti. Upacāreti antodvādasahatthameva okāsaṃ vadati. Upacāraṃ muñcitvāti dvādasahatthūpacāraṃ muñcitvā.
ഏകേന വത്ഥുനാതി പഠമം കത്വാ നിട്ഠാപിതം സന്ധായ വുത്തം. രജനേ അനാപത്തീതി രജനം പച്ചാസീസന്തസ്സപി ‘‘ധോവിത്വാ ആനേഹീ’’തി വുത്തത്താ അനാപത്തി അനാണത്തിയാ കതത്താ. ‘‘അവുത്താ ധോവതീ’’തി ഇമിനാ ‘‘അവുത്താ രജതി, അവുത്താ ആകോടേതീ’’തി ഇദമ്പി വുത്തമേവ ഹോതീതി ആഹ – ‘‘അവുത്താ ധോവതീതി ഇമിനാ ലക്ഖണേന അനാപത്തീ’’തി. സമ്ബഹുലാ ആപത്തിയോ ആപജ്ജതീതി പാചിത്തിയേന സദ്ധിം ദ്വേ ദുക്കടാനി ആപജ്ജതി. യഥാവത്ഥുകമേവാതി നിസ്സഗ്ഗിയമേവാതി അത്ഥോ. പഞ്ച സതാനി പരിമാണമേതാസന്തി പഞ്ചസതാ.
Ekena vatthunāti paṭhamaṃ katvā niṭṭhāpitaṃ sandhāya vuttaṃ. Rajane anāpattīti rajanaṃ paccāsīsantassapi ‘‘dhovitvā ānehī’’ti vuttattā anāpatti anāṇattiyā katattā. ‘‘Avuttā dhovatī’’ti iminā ‘‘avuttā rajati, avuttā ākoṭetī’’ti idampi vuttameva hotīti āha – ‘‘avuttā dhovatīti iminā lakkhaṇena anāpattī’’ti. Sambahulā āpattiyo āpajjatīti pācittiyena saddhiṃ dve dukkaṭāni āpajjati. Yathāvatthukamevāti nissaggiyamevāti attho. Pañca satāni parimāṇametāsanti pañcasatā.
൫൦൭. ചീവരം ധോവാതി…പേ॰… ആണാപേന്തസ്സാതി ഏത്ഥ തായ ധോവനം പച്ചാസീസന്തസ്സപി അനാപത്തി. പുരാണചീവരതാ, ഉപചാരേ ഠത്വാ അഞ്ഞാതികായ ഭിക്ഖുനിയാ ആണാപനം, തസ്സാ ധോവനാദീനി ചാതി ഇമാനേത്ഥ തീണി അങ്ഗാനി.
507.Cīvaraṃdhovāti…pe… āṇāpentassāti ettha tāya dhovanaṃ paccāsīsantassapi anāpatti. Purāṇacīvaratā, upacāre ṭhatvā aññātikāya bhikkhuniyā āṇāpanaṃ, tassā dhovanādīni cāti imānettha tīṇi aṅgāni.
പുരാണചീവരസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൪. പുരാണചീവരസിക്ഖാപദം • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൪. പുരാണചീവരസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൪. പുരാണചീവരസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൪. പുരാണചീവരസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 4. Purāṇacīvarasikkhāpadavaṇṇanā