Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
൧൦. പുരേജാതപച്ചയനിദ്ദേസവണ്ണനാ
10. Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā
൧൦. ദസ്സിതമേവ നയദസ്സനവസേനാതി യോജനാ. യദി ദസ്സിതമേവ, കസ്മാ വുത്തം ‘‘സാവസേസവസേന ദേസനാ കതാ’’തി ആഹ ‘‘സരൂപേന അദസ്സിതത്താ’’തി. ‘‘യം യം ധമ്മം പുരേജാതം ആരബ്ഭ യേ യേ ധമ്മാ ഉപ്പജ്ജന്തി ചിത്തചേതസികാ ധമ്മാ, തേ തേ ധമ്മാ തേസം തേസം ധമ്മാനം പുരേജാതപച്ചയേന പച്ചയോ’’തി ഏവം സരൂപേന പാളിയം അദസ്സിതത്താ. ഇദ്ധിവിധാഭിഞ്ഞായ ചാതി ച-സദ്ദേന ചുതൂപപാതഞാണസ്സപി സങ്ഗഹോ ദട്ഠബ്ബോ. തസ്സപി ഹി രൂപധമ്മാരമ്മണകാലേ അട്ഠാരസസു യം കിഞ്ചി ആരമ്മണപുരേജാതം ഹോതി പച്ചുപ്പന്നാരമ്മണത്താ. ‘‘ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ’’തി ഹി വുത്തം. ദിബ്ബചക്ഖുദിബ്ബസോതഞാണേസു ച വത്തബ്ബമേവ നത്ഥി.
10. Dassitameva nayadassanavasenāti yojanā. Yadi dassitameva, kasmā vuttaṃ ‘‘sāvasesavasena desanā katā’’ti āha ‘‘sarūpena adassitattā’’ti. ‘‘Yaṃ yaṃ dhammaṃ purejātaṃ ārabbha ye ye dhammā uppajjanti cittacetasikā dhammā, te te dhammā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ purejātapaccayena paccayo’’ti evaṃ sarūpena pāḷiyaṃ adassitattā. Iddhividhābhiññāya cāti ca-saddena cutūpapātañāṇassapi saṅgaho daṭṭhabbo. Tassapi hi rūpadhammārammaṇakāle aṭṭhārasasu yaṃ kiñci ārammaṇapurejātaṃ hoti paccuppannārammaṇattā. ‘‘Cavamāne upapajjamāne’’ti hi vuttaṃ. Dibbacakkhudibbasotañāṇesu ca vattabbameva natthi.
ഇതരസ്സപി അഭാവാതി ആരമ്മണപുരേജാതസ്സപി അഭാവാ അഗ്ഗഹണം പടിസന്ധിഭാവിനോതി യോജനാ. സതിപി കസ്സചി പടിസന്ധിഭാവിനോ ആരമ്മണപുരേജാതേ വിഭൂതം പന കത്വാ ആരമ്മണകരണാഭാവതോ അവിജ്ജമാനസദിസന്തി കത്വാ വുത്തം ‘‘ഇതരസ്സപി അഭാവാ’’തി. തേനേവാഹ ‘‘പടിസന്ധിയാ വിയ അപരിബ്യത്തസ്സ ആരമ്മണസ്സ ആരമ്മണമത്തഭാവതോ’’തി. സന്തീരണഭാവിനോ മനോവിഞ്ഞാണധാതുയാപി ഏകന്തേനേവ പുരേജാതപച്ചയോ രൂപാദീനി പഞ്ചാരമ്മണാനീതി യോജനാ. ഏത്ഥ ച ‘‘മനോധാതൂനഞ്ചാ’’തിആദി ‘‘തദാരമ്മണഭാവിനോ’’തി പദസ്സ പുരതോ വത്തബ്ബോ, ഉപ്പടിപാടിയാ ലിഖിതം.
Itarassapi abhāvāti ārammaṇapurejātassapi abhāvā aggahaṇaṃ paṭisandhibhāvinoti yojanā. Satipi kassaci paṭisandhibhāvino ārammaṇapurejāte vibhūtaṃ pana katvā ārammaṇakaraṇābhāvato avijjamānasadisanti katvā vuttaṃ ‘‘itarassapi abhāvā’’ti. Tenevāha ‘‘paṭisandhiyā viya aparibyattassa ārammaṇassa ārammaṇamattabhāvato’’ti. Santīraṇabhāvino manoviññāṇadhātuyāpi ekanteneva purejātapaccayo rūpādīni pañcārammaṇānīti yojanā. Ettha ca ‘‘manodhātūnañcā’’tiādi ‘‘tadārammaṇabhāvino’’ti padassa purato vattabbo, uppaṭipāṭiyā likhitaṃ.
പുരേജാതപച്ചയനിദ്ദേസവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / പട്ഠാനപാളി • Paṭṭhānapāḷi / (൨) പച്ചയനിദ്ദേസോ • (2) Paccayaniddeso
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൧൦. പുരേജാതപച്ചയനിദ്ദേസവണ്ണനാ • 10. Purejātapaccayaniddesavaṇṇanā