Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā)

    ൩. പുത്തമംസൂപമസുത്തവണ്ണനാ

    3. Puttamaṃsūpamasuttavaṇṇanā

    ൬൩. തതിയേ ചത്താരോമേ, ഭിക്ഖവേ, ആഹാരാതിആദി വുത്തനയമേവ. യസ്മാ പനസ്സ അട്ഠുപ്പത്തികോ നിക്ഖേപോ, തസ്മാ തം ദസ്സേത്വാവേത്ഥ അനുപുബ്ബപദവണ്ണനം കരിസ്സാമി. കതരായ പന ഇദം അട്ഠുപ്പത്തിയാ നിക്ഖിത്തന്തി? ലാഭസക്കാരേന. ഭഗവതോ കിര മഹാലാഭസക്കാരോ ഉപ്പജ്ജി, യഥാ തം ചത്താരോ അസങ്ഖ്യേയ്യേ പൂരിതദാനപാരമീസഞ്ചയസ്സ. സബ്ബദിസാസു ഹിസ്സ യമകമഹാമേഘോ വുട്ഠഹിത്വാ മഹോഘം വിയ സബ്ബപാരമിയോ ‘‘ഏകസ്മിം അത്തഭാവേ വിപാകം ദസ്സാമാ’’തി സമ്പിണ്ഡിതാ വിയ ലാഭസക്കാരമഹോഘം നിബ്ബത്തയിംസു. തതോ തതോ അന്നപാനയാനവത്ഥമാലാഗന്ധവിലേപനാദിഹത്ഥാ ഖത്തിയബ്രാഹ്മണാദയോ ആഗന്ത്വാ, ‘‘കഹം ബുദ്ധോ, കഹം ഭഗവാ, കഹം ദേവദേവോ നരാസഭോ പുരിസസീഹോ’’തി? ഭഗവന്തം പരിയേസന്തി. സകടസതേഹിപി പച്ചയേ ആഹരിത്വാ ഓകാസം അലഭമാനാ സമന്താ ഗാവുതപ്പമാണമ്പി സകടധുരേന സകടധുരം ആഹച്ച തിട്ഠന്തി ചേവ അനുപ്പവത്തന്തി ച അന്ധകവിന്ദബ്രാഹ്മണാദയോ വിയ. സബ്ബം ഖന്ധകേ തേസു തേസു സുത്തേസു ച ആഗതനയേന വേദിതബ്ബം.

    63. Tatiye cattārome, bhikkhave, āhārātiādi vuttanayameva. Yasmā panassa aṭṭhuppattiko nikkhepo, tasmā taṃ dassetvāvettha anupubbapadavaṇṇanaṃ karissāmi. Katarāya pana idaṃ aṭṭhuppattiyā nikkhittanti? Lābhasakkārena. Bhagavato kira mahālābhasakkāro uppajji, yathā taṃ cattāro asaṅkhyeyye pūritadānapāramīsañcayassa. Sabbadisāsu hissa yamakamahāmegho vuṭṭhahitvā mahoghaṃ viya sabbapāramiyo ‘‘ekasmiṃ attabhāve vipākaṃ dassāmā’’ti sampiṇḍitā viya lābhasakkāramahoghaṃ nibbattayiṃsu. Tato tato annapānayānavatthamālāgandhavilepanādihatthā khattiyabrāhmaṇādayo āgantvā, ‘‘kahaṃ buddho, kahaṃ bhagavā, kahaṃ devadevo narāsabho purisasīho’’ti? Bhagavantaṃ pariyesanti. Sakaṭasatehipi paccaye āharitvā okāsaṃ alabhamānā samantā gāvutappamāṇampi sakaṭadhurena sakaṭadhuraṃ āhacca tiṭṭhanti ceva anuppavattanti ca andhakavindabrāhmaṇādayo viya. Sabbaṃ khandhake tesu tesu suttesu ca āgatanayena veditabbaṃ.

    യഥാ ഭഗവതോ, ഏവം ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സാപി. വുത്തഞ്ചേതം –

    Yathā bhagavato, evaṃ bhikkhusaṅghassāpi. Vuttañcetaṃ –

    ‘‘തേന ഖോ പന സമയേന ഭഗവാ സക്കതോ ഹോതി ഗരുകതോ മാനിതോ പൂജിതോ അപചിതോ ലാഭീ ചീവര-പിണ്ഡപാത-സേനാസന-ഗിലാന-പച്ചയ-ഭേസജ്ജ-പരിക്ഖാരാനം. ഭിക്ഖുസങ്ഘോപി ഖോ സക്കതോ ഹോതി…പേ॰… പരിക്ഖാരാന’’ന്തി (ഉദാ॰ ൧൪; സം॰ നി॰ ൨.൭൦).

    ‘‘Tena kho pana samayena bhagavā sakkato hoti garukato mānito pūjito apacito lābhī cīvara-piṇḍapāta-senāsana-gilāna-paccaya-bhesajja-parikkhārānaṃ. Bhikkhusaṅghopi kho sakkato hoti…pe… parikkhārāna’’nti (udā. 14; saṃ. ni. 2.70).

    തഥാ ‘‘യാവതാ ഖോ, ചുന്ദ, ഏതരഹി സങ്ഘോ വാ ഗണോ വാ ലോകേ ഉപ്പന്നോ, നാഹം, ചുന്ദ, അഞ്ഞം ഏകസങ്ഘമ്പി സമനുപസ്സാമി ഏവം ലാഭഗ്ഗയസഗ്ഗപത്തം യഥരിവായം, ചുന്ദ, ഭിക്ഖുസങ്ഘോ’’തി (ദീ॰ നി॰ ൩.൧൭൬).

    Tathā ‘‘yāvatā kho, cunda, etarahi saṅgho vā gaṇo vā loke uppanno, nāhaṃ, cunda, aññaṃ ekasaṅghampi samanupassāmi evaṃ lābhaggayasaggapattaṃ yatharivāyaṃ, cunda, bhikkhusaṅgho’’ti (dī. ni. 3.176).

    സ്വായം ഭഗവതോ ച സങ്ഘസ്സ ച ഉപ്പന്നോ ലാഭസക്കാരോ ഏകതോ ഹുത്വാ ദ്വിന്നം മഹാനദീനം ഉദകം വിയ അപ്പമേയ്യോ അഹോസി. അഥ സത്ഥാ രഹോഗതോ ചിന്തേസി – ‘‘മഹാലാഭസക്കാരോ അതീതബുദ്ധാനമ്പി ഏവരൂപോ അഹോസി, അനാഗതാനമ്പി ഏവരൂപോ ഭവിസ്സതി . കിം നു ഖോ ഭിക്ഖൂ ആഹാരപരിഗ്ഗാഹകേന സതിസമ്പജഞ്ഞേന സമന്നാഗതാ മജ്ഝത്താ നിച്ഛന്ദരാഗാ ഹുത്വാ ആഹാരം പരിഭുഞ്ജിതും സക്കോന്തി, ന സക്കോന്തീ’’തി?

    Svāyaṃ bhagavato ca saṅghassa ca uppanno lābhasakkāro ekato hutvā dvinnaṃ mahānadīnaṃ udakaṃ viya appameyyo ahosi. Atha satthā rahogato cintesi – ‘‘mahālābhasakkāro atītabuddhānampi evarūpo ahosi, anāgatānampi evarūpo bhavissati . Kiṃ nu kho bhikkhū āhārapariggāhakena satisampajaññena samannāgatā majjhattā nicchandarāgā hutvā āhāraṃ paribhuñjituṃ sakkonti, na sakkontī’’ti?

    സോ അദ്ദസ ഏകച്ചേ അധുനാ പബ്ബജിതേ കുലപുത്തേ അപച്ചവേക്ഖിത്വാ ആഹാരം പരിഭുഞ്ജമാനേ. ദിസ്വാനസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മയാ കപ്പസതസഹസ്സാധികാനി ചത്താരി അസങ്ഖ്യേയ്യാനി പാരമിയോ പൂരേന്തേന ന ചീവരാദിഹേതു പൂരിതാ, ഉത്തമഫലസ്സ പന അരഹത്തസ്സത്ഥായ പൂരിതാ. ഇമേപി ഭിക്ഖൂ മമ സന്തികേ പബ്ബജന്താ ന ചീവരാദിഹേതു പബ്ബജിതാ, അരഹത്തസ്സേവ പന അത്ഥായ പബ്ബജിതാ. തേ ഇദാനി അസാരമേവ സാരം അനത്ഥമേവ ച അത്ഥം കരോന്തീ’’തി ഏവമസ്സ ധമ്മസംവേഗോ ഉദപാദി. തതോ ചിന്തേസി – ‘‘സചേ പഞ്ചമം പാരാജികം പഞ്ഞപേതും സക്കാ അഭവിസ്സ, അപച്ചവേക്ഖിതാഹാരപരിഭോഗോ പഞ്ചമം പാരാജികം കത്വാ പഞ്ഞപേതബ്ബോ ഭവേയ്യ. ന പന സക്കാ ഏവം കാതും, ധുവപടിസേവനട്ഠാനഞ്ഹേതം സത്താനം. യഥാ പന കഥിതേ പഞ്ചമം പാരാജികം വിയ നം പസ്സിസ്സന്തി. ഏവം ധമ്മാദാസം സംവരം മരിയാദം ഠപേസ്സാമി, യം ആവജ്ജിത്വാ ആവജ്ജിത്വാ അനാഗതേ ഭിക്ഖൂ ചത്താരോ പച്ചയേ പച്ചവേക്ഖിത്വാ പരിഭുഞ്ജിസ്സന്തീ’’തി. ഇമായ അട്ഠുപ്പത്തിയാ ഇമം പുത്തമംസൂപമസുത്തന്തം നിക്ഖിപി. തത്ഥ ചത്താരോമേ, ഭിക്ഖവേ, ആഹാരാതിആദി ഹേട്ഠാ വുത്തത്ഥമേവ.

    So addasa ekacce adhunā pabbajite kulaputte apaccavekkhitvā āhāraṃ paribhuñjamāne. Disvānassa etadahosi – ‘‘mayā kappasatasahassādhikāni cattāri asaṅkhyeyyāni pāramiyo pūrentena na cīvarādihetu pūritā, uttamaphalassa pana arahattassatthāya pūritā. Imepi bhikkhū mama santike pabbajantā na cīvarādihetu pabbajitā, arahattasseva pana atthāya pabbajitā. Te idāni asārameva sāraṃ anatthameva ca atthaṃ karontī’’ti evamassa dhammasaṃvego udapādi. Tato cintesi – ‘‘sace pañcamaṃ pārājikaṃ paññapetuṃ sakkā abhavissa, apaccavekkhitāhāraparibhogo pañcamaṃ pārājikaṃ katvā paññapetabbo bhaveyya. Na pana sakkā evaṃ kātuṃ, dhuvapaṭisevanaṭṭhānañhetaṃ sattānaṃ. Yathā pana kathite pañcamaṃ pārājikaṃ viya naṃ passissanti. Evaṃ dhammādāsaṃ saṃvaraṃ mariyādaṃ ṭhapessāmi, yaṃ āvajjitvā āvajjitvā anāgate bhikkhū cattāro paccaye paccavekkhitvā paribhuñjissantī’’ti. Imāya aṭṭhuppattiyā imaṃ puttamaṃsūpamasuttantaṃ nikkhipi. Tattha cattārome, bhikkhave, āhārātiādi heṭṭhā vuttatthameva.

    ചത്താരോ പന ആഹാരേ വിത്ഥാരേത്വാ ഇദാനി തേസു ആദീനവം ദസ്സേതും കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, കബളീകാരോ ആഹാരോ ദട്ഠബ്ബോതിആദിമാഹ? തത്ഥ ജായമ്പതികാതി ജായാ ചേവ പതി ച. പരിത്തം സമ്ബലന്തി പുടഭത്തസത്തുമോദകാദീനം അഞ്ഞതരം അപ്പമത്തകം പാഥേയ്യം. കന്താരമഗ്ഗന്തി കന്താരഭൂതം മഗ്ഗം, കന്താരേ വാ മഗ്ഗം. കന്താരന്തി ചോരകന്താരം വാളകന്താരം അമനുസ്സകന്താരം നിരുദകകന്താരം അപ്പഭക്ഖകന്താരന്തി പഞ്ചവിധം. തേസു യത്ഥ ചോരഭയം അത്ഥി , തം ചോരകന്താരം. യത്ഥ സീഹബ്യഗ്ഘാദയോ വാളാ അത്ഥി, തം വാളകന്താരം. യത്ഥ ബലവാമുഖയക്ഖിനിആദീനം അമനുസ്സാനം വസേന ഭയം അത്ഥി, തം അമനുസ്സകന്താരം. യത്ഥ പാതും വാ ന്ഹായിതും വാ ഉദകം നത്ഥി, തം നിരുദകകന്താരം. യത്ഥ ഖാദിതബ്ബം വാ ഭുഞ്ജിതബ്ബം വാ അന്തമസോ കന്ദമൂലാദിമത്തമ്പി നത്ഥി, തം അപ്പഭക്ഖകന്താരം നാമ. യത്ഥ പനേതം പഞ്ചവിധമ്പി ഭയം അത്ഥി, തം കന്താരമേവ. തം പനേതം ഏകാഹദ്വീഹതീഹാദിവസേന നിത്ഥരിതബ്ബമ്പി അത്ഥി, ന തം ഇധ അധിപ്പേതം. ഇധ പന നിരുദകം അപ്പഭക്ഖം യോജനസതികകന്താരം അധിപ്പേതം. ഏവരൂപേ കന്താരേ മഗ്ഗം. പടിപജ്ജേയ്യുന്തി ഛാതകഭയേന ചേവ രോഗഭയേന ച രാജഭയേന ച ഉപദ്ദുതാ പടിപജ്ജേയ്യും ‘‘ഏതം കന്താരം നിത്ഥരിത്വാ ധമ്മികസ്സ രഞ്ഞോ നിരുപദ്ദവേ രട്ഠേ സുഖം വസിസ്സാമാ’’തി മഞ്ഞമാനാ.

    Cattāro pana āhāre vitthāretvā idāni tesu ādīnavaṃ dassetuṃ kathañca, bhikkhave, kabaḷīkāro āhāro daṭṭhabbotiādimāha? Tattha jāyampatikāti jāyā ceva pati ca. Parittaṃ sambalanti puṭabhattasattumodakādīnaṃ aññataraṃ appamattakaṃ pātheyyaṃ. Kantāramagganti kantārabhūtaṃ maggaṃ, kantāre vā maggaṃ. Kantāranti corakantāraṃ vāḷakantāraṃ amanussakantāraṃ nirudakakantāraṃ appabhakkhakantāranti pañcavidhaṃ. Tesu yattha corabhayaṃ atthi , taṃ corakantāraṃ. Yattha sīhabyagghādayo vāḷā atthi, taṃ vāḷakantāraṃ. Yattha balavāmukhayakkhiniādīnaṃ amanussānaṃ vasena bhayaṃ atthi, taṃ amanussakantāraṃ. Yattha pātuṃ vā nhāyituṃ vā udakaṃ natthi, taṃ nirudakakantāraṃ. Yattha khāditabbaṃ vā bhuñjitabbaṃ vā antamaso kandamūlādimattampi natthi, taṃ appabhakkhakantāraṃ nāma. Yattha panetaṃ pañcavidhampi bhayaṃ atthi, taṃ kantārameva. Taṃ panetaṃ ekāhadvīhatīhādivasena nittharitabbampi atthi, na taṃ idha adhippetaṃ. Idha pana nirudakaṃ appabhakkhaṃ yojanasatikakantāraṃ adhippetaṃ. Evarūpe kantāre maggaṃ. Paṭipajjeyyunti chātakabhayena ceva rogabhayena ca rājabhayena ca upaddutā paṭipajjeyyuṃ ‘‘etaṃ kantāraṃ nittharitvā dhammikassa rañño nirupaddave raṭṭhe sukhaṃ vasissāmā’’ti maññamānā.

    ഏകപുത്തകോതി ഉക്ഖിപിത്വാ ഗഹിതോ അനുകമ്പിതബ്ബയുത്തോ അഥിരസരീരോ ഏകപുത്തകോ. വല്ലൂരഞ്ച സോണ്ഡികഞ്ചാതി ഘനഘനട്ഠാനതോ ഗഹേത്വാ വല്ലൂരം, അട്ഠിനിസ്സിതസിരാനിസ്സിതട്ഠാനാനി ഗഹേത്വാ സൂലമംസഞ്ചാതി അത്ഥോ. പടിപിസേയ്യുന്തി പഹരേയ്യും. കഹം ഏകപുത്തകാതി അയം തേസം പരിദേവനാകാരോ.

    Ekaputtakoti ukkhipitvā gahito anukampitabbayutto athirasarīro ekaputtako. Vallūrañca soṇḍikañcāti ghanaghanaṭṭhānato gahetvā vallūraṃ, aṭṭhinissitasirānissitaṭṭhānāni gahetvā sūlamaṃsañcāti attho. Paṭipiseyyunti pahareyyuṃ. Kahaṃ ekaputtakāti ayaṃ tesaṃ paridevanākāro.

    അയം പനേത്ഥ ഭൂതമത്ഥം കത്വാ ആദിതോ പട്ഠായ സങ്ഖേപതോ അത്ഥവണ്ണനാ – ദ്വേ കിര ജായമ്പതികാ പുത്തം ഗഹേത്വാ പരിത്തേന പാഥേയ്യേന യോജനസതികം കന്താരമഗ്ഗം പടിപജ്ജിംസു. തേസം പഞ്ഞാസയോജനാനി ഗന്ത്വാ പാഥേയ്യം നിട്ഠാസി, തേ ഖുപ്പിപാസാതുരാ വിരളച്ഛായായം നിസീദിംസു. തതോ പുരിസോ ഭരിയം ആഹ – ‘‘ഭദ്ദേ ഇതോ സമന്താ പഞ്ഞാസയോജനാനി ഗാമോ വാ നിഗമോ വാ നത്ഥി. തസ്മാ യം തം പുരിസേന കാതബ്ബം ബഹുമ്പി കസിഗോരക്ഖാദികമ്മം, ന ദാനി സക്കാ തം മയാ കാതും, ഏഹി മം മാരേത്വാ ഉപഡ്ഢമംസം ഖാദിത്വാ ഉപഡ്ഢം പാഥേയ്യം കത്വാ പുത്തേന സദ്ധിം കന്താരം നിത്ഥരാഹീ’’തി. പുന സാപി തം ആഹ – ‘‘സാമി മയാ ദാനി യം തം ഇത്ഥിയാ കാതബ്ബം ബഹുമ്പി സുത്തകന്തനാദികമ്മം, തം കാതും ന സക്കാ, ഏഹി മം മാരേത്വാ ഉപഡ്ഢമംസം ഖാദിത്വാ ഉപഡ്ഢം പാഥേയ്യം കത്വാ പുത്തേന സദ്ധിം കന്താരം നിത്ഥരാഹീ’’തി. പുന സോപി തം ആഹ – ‘‘ഭദ്ദേ മാതുഗാമമരണേന ദ്വിന്നം മരണം പഞ്ഞായതി . ന ഹി മന്ദോ കുമാരോ മാതരാ വിനാ ജീവിതും സക്കോതി. യദി പന മയം ജീവാമ. പുന ദാരകം ലഭേയ്യാമ. ഹന്ദ ദാനി പുത്തകം മാരേത്വാ, മംസം ഗഹേത്വാ കന്താരം നിത്ഥരാമാ’’തി. തതോ മാതാ പുത്തമാഹ – ‘‘താത, പിതുസന്തികം ഗച്ഛാ’’തി, സോ അഗമാസി. അഥസ്സ പിതാ, ‘‘മയാ ‘പുത്തകം പോസേസ്സാമീ’തി കസിഗോരക്ഖാദീഹി അനപ്പകം ദുക്ഖമനുഭൂതം, ന സക്കോമി അഹം പുത്തം മാരേതും, ത്വംയേവ തവ പുത്തം മാരേഹീ’’തി വത്വാ, ‘‘താത മാതുസന്തികം ഗച്ഛാ’’തി ആഹ. സോ അഗമാസി. അഥസ്സ മാതാപി, ‘‘മയാ പുത്തം പത്ഥേന്തിയാ ഗോവതകുക്കുരവതദേവതായാചനാദീഹിപി താവ അനപ്പകം ദുക്ഖമനുഭൂതം, കോ പന വാദോ കുച്ഛിനാ പരിഹരന്തിയാ? ന സക്കോമി അഹം പുത്തം മാരേതു’’ന്തി വത്വാ ‘‘താത, പിതുസന്തികമേവ ഗച്ഛാ’’തി ആഹ. ഏവം സോ ദ്വിന്നമന്തരാ ഗച്ഛന്തോയേവ മതോ. തേ തം ദിസ്വാ പരിദേവിത്വാ വുത്തനയേന മംസാനി ഗഹേത്വാ ഖാദന്താ പക്കമിംസു.

    Ayaṃ panettha bhūtamatthaṃ katvā ādito paṭṭhāya saṅkhepato atthavaṇṇanā – dve kira jāyampatikā puttaṃ gahetvā parittena pātheyyena yojanasatikaṃ kantāramaggaṃ paṭipajjiṃsu. Tesaṃ paññāsayojanāni gantvā pātheyyaṃ niṭṭhāsi, te khuppipāsāturā viraḷacchāyāyaṃ nisīdiṃsu. Tato puriso bhariyaṃ āha – ‘‘bhadde ito samantā paññāsayojanāni gāmo vā nigamo vā natthi. Tasmā yaṃ taṃ purisena kātabbaṃ bahumpi kasigorakkhādikammaṃ, na dāni sakkā taṃ mayā kātuṃ, ehi maṃ māretvā upaḍḍhamaṃsaṃ khāditvā upaḍḍhaṃ pātheyyaṃ katvā puttena saddhiṃ kantāraṃ nittharāhī’’ti. Puna sāpi taṃ āha – ‘‘sāmi mayā dāni yaṃ taṃ itthiyā kātabbaṃ bahumpi suttakantanādikammaṃ, taṃ kātuṃ na sakkā, ehi maṃ māretvā upaḍḍhamaṃsaṃ khāditvā upaḍḍhaṃ pātheyyaṃ katvā puttena saddhiṃ kantāraṃ nittharāhī’’ti. Puna sopi taṃ āha – ‘‘bhadde mātugāmamaraṇena dvinnaṃ maraṇaṃ paññāyati . Na hi mando kumāro mātarā vinā jīvituṃ sakkoti. Yadi pana mayaṃ jīvāma. Puna dārakaṃ labheyyāma. Handa dāni puttakaṃ māretvā, maṃsaṃ gahetvā kantāraṃ nittharāmā’’ti. Tato mātā puttamāha – ‘‘tāta, pitusantikaṃ gacchā’’ti, so agamāsi. Athassa pitā, ‘‘mayā ‘puttakaṃ posessāmī’ti kasigorakkhādīhi anappakaṃ dukkhamanubhūtaṃ, na sakkomi ahaṃ puttaṃ māretuṃ, tvaṃyeva tava puttaṃ mārehī’’ti vatvā, ‘‘tāta mātusantikaṃ gacchā’’ti āha. So agamāsi. Athassa mātāpi, ‘‘mayā puttaṃ patthentiyā govatakukkuravatadevatāyācanādīhipi tāva anappakaṃ dukkhamanubhūtaṃ, ko pana vādo kucchinā pariharantiyā? Na sakkomi ahaṃ puttaṃ māretu’’nti vatvā ‘‘tāta, pitusantikameva gacchā’’ti āha. Evaṃ so dvinnamantarā gacchantoyeva mato. Te taṃ disvā paridevitvā vuttanayena maṃsāni gahetvā khādantā pakkamiṃsu.

    തേസം സോ പുത്തമംസാഹാരോ നവഹി കാരണേഹി പടികൂലത്താ നേവ ദവായ ഹോതി, ന മദായ, ന മണ്ഡനായ, ന വിഭൂസനായ, കേവലം കന്താരനിത്ഥരണത്ഥായേവ ഹോതി. കതമേഹി നവഹി കാരണേഹി പടികൂലോതി ചേ? സജാതിമംസതായ ഞാതിമംസതായ പുത്തമംസതായ പിയപുത്തമംസതായ തരുണമംസതായ ആമകമംസതായ അഭോഗമംസതായ അലോണതായ അധൂപിതതായാതി. ഏവഞ്ഹി തേ നവഹി കാരണേഹി പടികൂലം തം പുത്തമംസം ഖാദന്താ ന സാരത്താ ഗിദ്ധമാനസാ ഹുത്വാ ഖാദിംസു, മജ്ഝത്തഭാവേയേവ പന നിച്ഛന്ദരാഗപരിഭോഗേ ഠിതാ ഖാദിംസു. ന അട്ഠിന്ഹാരുചമ്മനിസ്സിതട്ഠാനാനി അപനേത്വാ ഥൂലഥൂലം വരമംസമേവ ഖാദിംസു, ഹത്ഥസമ്പത്തം മംസമേവ പന ഖാദിംസു. ന യാവദത്ഥം കണ്ഠപ്പമാണം കത്വാ ഖാദിംസു, ഥോകം ഥോകം പന ഏകദിവസം യാപനമത്തമേവ ഖാദിംസു. ന അഞ്ഞമഞ്ഞം മച്ഛരായന്താ ഖാദിംസു, വിഗതമച്ഛേരമലേന പന പരിസുദ്ധേനേവ ചേതസാ ഖാദിംസു. ന അഞ്ഞം കിഞ്ചി മിഗമംസം വാ മോരമംസാദീനം വാ അഞ്ഞതരം ഖാദാമാതി സമ്മൂള്ഹാ ഖാദിംസു, പിയപുത്തമംസഭാവം പന ജാനന്താവ ഖാദിംസു. ന ‘‘അഹോ വത മയം പുനപി ഏവരൂപം പുത്തമംസം ഖാദേയ്യാമാ’’തി പത്ഥനം കത്വാ ഖാദിംസു, പത്ഥനം പന വീതിവത്താവ ഹുത്വാ ഖാദിംസു. ന ‘‘ഏത്തകം കന്താരേ ഖാദിത്വാ അവസിട്ഠം കന്താരം അതിക്കമ്മ ലോണമ്ബിലാദീഹി യോജേത്വാ ഖാദിസ്സാമാ’’തി സന്നിധിം അകംസു, കന്താരപരിയോസാനേ പന ‘‘പുരേ മഹാജനോ പസ്സതീ’’തി ഭൂമിയം വാ നിഖണിംസു, അഗ്ഗിനാ വാ ഝാപയിംസു. ന ‘‘കോചി അഞ്ഞോ അമ്ഹേ വിയ ഏവരൂപം പുത്തമംസം ഖാദിതും ന ലഭതീ’’തി മാനം വാ ദപ്പം വാ അകംസു, നിഹതമാനാ പന നിഹതദപ്പാ ഹുത്വാ ഖാദിംസു. ‘‘കിം ഇമിനാ അലോണേന അനമ്ബിലേന അധൂപിതേന ദുഗ്ഗന്ധേനാ’’തി ന ഹീളേത്വാ ഖാദിംസു, ഹീളനം പന വീതിവത്താ ഹുത്വാ ഖാദിംസു . ന ‘‘തുയ്ഹം ഭാഗോ മയ്ഹം ഭാഗോ തവ പുത്തോ മമ പുത്തോ’’തി അഞ്ഞമഞ്ഞം അതിമഞ്ഞിംസു. സമഗ്ഗാ പന സമ്മോദമാനാ ഹുത്വാ ഖാദിംസു. ഇമം നേസം ഏവരൂപം നിച്ഛന്ദരാഗാദിപരിഭോഗം സമ്പസ്സമാനോ സത്ഥാ ഭിക്ഖുസങ്ഘമ്പി തം കാരണം അനുജാനാപേന്തോ തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, അപി നു തേ ദവായ വാ ആഹാരം ആഹാരേയ്യുന്തിആദിമാഹ. തത്ഥ ദവായ വാതിആദീനി വിസുദ്ധിമഗ്ഗേ (വിസുദ്ധി॰ ൧.൧൮) വിത്ഥാരിതാനേവ. കന്താരസ്സാതി നിത്തിണ്ണാവസേസസ്സ കന്താരസ്സ.

    Tesaṃ so puttamaṃsāhāro navahi kāraṇehi paṭikūlattā neva davāya hoti, na madāya, na maṇḍanāya, na vibhūsanāya, kevalaṃ kantāranittharaṇatthāyeva hoti. Katamehi navahi kāraṇehi paṭikūloti ce? Sajātimaṃsatāya ñātimaṃsatāya puttamaṃsatāya piyaputtamaṃsatāya taruṇamaṃsatāya āmakamaṃsatāya abhogamaṃsatāya aloṇatāya adhūpitatāyāti. Evañhi te navahi kāraṇehi paṭikūlaṃ taṃ puttamaṃsaṃ khādantā na sārattā giddhamānasā hutvā khādiṃsu, majjhattabhāveyeva pana nicchandarāgaparibhoge ṭhitā khādiṃsu. Na aṭṭhinhārucammanissitaṭṭhānāni apanetvā thūlathūlaṃ varamaṃsameva khādiṃsu, hatthasampattaṃ maṃsameva pana khādiṃsu. Na yāvadatthaṃ kaṇṭhappamāṇaṃ katvā khādiṃsu, thokaṃ thokaṃ pana ekadivasaṃ yāpanamattameva khādiṃsu. Na aññamaññaṃ maccharāyantā khādiṃsu, vigatamaccheramalena pana parisuddheneva cetasā khādiṃsu. Na aññaṃ kiñci migamaṃsaṃ vā moramaṃsādīnaṃ vā aññataraṃ khādāmāti sammūḷhā khādiṃsu, piyaputtamaṃsabhāvaṃ pana jānantāva khādiṃsu. Na ‘‘aho vata mayaṃ punapi evarūpaṃ puttamaṃsaṃ khādeyyāmā’’ti patthanaṃ katvā khādiṃsu, patthanaṃ pana vītivattāva hutvā khādiṃsu. Na ‘‘ettakaṃ kantāre khāditvā avasiṭṭhaṃ kantāraṃ atikkamma loṇambilādīhi yojetvā khādissāmā’’ti sannidhiṃ akaṃsu, kantārapariyosāne pana ‘‘pure mahājano passatī’’ti bhūmiyaṃ vā nikhaṇiṃsu, agginā vā jhāpayiṃsu. Na ‘‘koci añño amhe viya evarūpaṃ puttamaṃsaṃ khādituṃ na labhatī’’ti mānaṃ vā dappaṃ vā akaṃsu, nihatamānā pana nihatadappā hutvā khādiṃsu. ‘‘Kiṃ iminā aloṇena anambilena adhūpitena duggandhenā’’ti na hīḷetvā khādiṃsu, hīḷanaṃ pana vītivattā hutvā khādiṃsu . Na ‘‘tuyhaṃ bhāgo mayhaṃ bhāgo tava putto mama putto’’ti aññamaññaṃ atimaññiṃsu. Samaggā pana sammodamānā hutvā khādiṃsu. Imaṃ nesaṃ evarūpaṃ nicchandarāgādiparibhogaṃ sampassamāno satthā bhikkhusaṅghampi taṃ kāraṇaṃ anujānāpento taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu te davāya vā āhāraṃ āhāreyyuntiādimāha. Tattha davāya vātiādīni visuddhimagge (visuddhi. 1.18) vitthāritāneva. Kantārassāti nittiṇṇāvasesassa kantārassa.

    ഏവമേവ ഖോതി നവന്നം പാടികുല്യാനം വസേന പിയപുത്തമംസസദിസോ കത്വാ ദട്ഠബ്ബോതി അത്ഥോ. കതമേസം നവന്നം? ഗമനപാടികുല്യതാദീനം. ഗമനപാടികുല്യതം പച്ചവേക്ഖന്തോപി കബളീകാരാഹാരം പരിഗ്ഗണ്ഹാതി, പരിയേസനപാടികുല്യതം പച്ചവേക്ഖന്തോപി, പരിഭോഗനിധാനആസയപരിപക്കാപരിപക്കസമ്മക്ഖണനിസ്സന്ദപാടികുല്യതം പച്ചവേക്ഖന്തോപി, താനി പനേതാനി ഗമനപാടികുല്യതാദീനി വിസുദ്ധിമഗ്ഗേ (വിസുദ്ധി॰ ൧.൨൯൪) ആഹാരപാടികുല്യതാനിദ്ദേസേ വിത്ഥാരിതാനേവ. ഇതി ഇമേസം നവന്നം പാടികുല്യാനം വസേന പുത്തമംസൂപമം കത്വാ ആഹാരോ പരിഭുഞ്ജിതബ്ബോ.

    Evameva khoti navannaṃ pāṭikulyānaṃ vasena piyaputtamaṃsasadiso katvā daṭṭhabboti attho. Katamesaṃ navannaṃ? Gamanapāṭikulyatādīnaṃ. Gamanapāṭikulyataṃ paccavekkhantopi kabaḷīkārāhāraṃ pariggaṇhāti, pariyesanapāṭikulyataṃ paccavekkhantopi, paribhoganidhānaāsayaparipakkāparipakkasammakkhaṇanissandapāṭikulyataṃ paccavekkhantopi, tāni panetāni gamanapāṭikulyatādīni visuddhimagge (visuddhi. 1.294) āhārapāṭikulyatāniddese vitthāritāneva. Iti imesaṃ navannaṃ pāṭikulyānaṃ vasena puttamaṃsūpamaṃ katvā āhāro paribhuñjitabbo.

    യഥാ തേ ജായമ്പതികാ പാടികുല്യം പിയപുത്തമംസം ഖാദന്താ ന സാരത്താ ഗിദ്ധമാനസാ ഹുത്വാ ഖാദിംസു, മജ്ഝത്തഭാവേയേവ നിച്ഛന്ദരാഗപരിഭോഗേ ഠിതാ ഖാദിംസു, ഏവം നിച്ഛന്ദരാഗപരിഭോഗം കത്വാ പരിഭുഞ്ജിതബ്ബോ. യഥാ ച തേ ന അട്ഠിന്ഹാരുചമ്മനിസ്സിതം അപനേത്വാ ഥൂലഥൂലം വരമംസമേവ ഖാദിംസു, ഹത്ഥസമ്പത്തമേവ പന ഖാദിംസു, ഏവം സുക്ഖഭത്തമന്ദബ്യഞ്ജനാദീനി പിട്ഠിഹത്ഥേന അപടിക്ഖിപിത്വാ വട്ടകേന വിയ കുക്കുടേന വിയ ച ഓധിം അദസ്സേത്വാ തതോ തതോ സപ്പിമംസാദിസംസട്ഠവരഭോജനംയേവ വിചിനിത്വാ അഭുഞ്ജന്തേന സീഹേന വിയ സപദാനം പരിഭുഞ്ജിതബ്ബോ.

    Yathā te jāyampatikā pāṭikulyaṃ piyaputtamaṃsaṃ khādantā na sārattā giddhamānasā hutvā khādiṃsu, majjhattabhāveyeva nicchandarāgaparibhoge ṭhitā khādiṃsu, evaṃ nicchandarāgaparibhogaṃ katvā paribhuñjitabbo. Yathā ca te na aṭṭhinhārucammanissitaṃ apanetvā thūlathūlaṃ varamaṃsameva khādiṃsu, hatthasampattameva pana khādiṃsu, evaṃ sukkhabhattamandabyañjanādīni piṭṭhihatthena apaṭikkhipitvā vaṭṭakena viya kukkuṭena viya ca odhiṃ adassetvā tato tato sappimaṃsādisaṃsaṭṭhavarabhojanaṃyeva vicinitvā abhuñjantena sīhena viya sapadānaṃ paribhuñjitabbo.

    യഥാ ച തേ ന യാവദത്ഥം കണ്ഠപ്പമാണം ഖാദിംസു, ഥോകം ഥോകം പന ഏകേകദിവസം യാപനമത്തമേവ ഖാദിംസു, ഏവമേവ ആഹരഹത്ഥകാദിബ്രാഹ്മണാനം അഞ്ഞതരേന വിയ യാവദത്ഥം ഉദരാവദേഹകം അഭുഞ്ജന്തേന ചതുന്നം പഞ്ചന്നം വാ ആലോപാനം ഓകാസം ഠപേത്വാവ ധമ്മസേനാപതിനാ വിയ പരിഭുഞ്ജിതബ്ബോ. സോ കിര പഞ്ചചത്താലീസ വസ്സാനി തിട്ഠമാനോ ‘‘പച്ഛാഭത്തേ അമ്ബിലുഗ്ഗാരസമുട്ഠാപകം കത്വാ ഏകദിവസമ്പി ആഹാരം ന ആഹാരേസി’’ന്തി വത്വാ സീഹനാദം നദന്തോ ഇമം ഗാഥമാഹ –

    Yathā ca te na yāvadatthaṃ kaṇṭhappamāṇaṃ khādiṃsu, thokaṃ thokaṃ pana ekekadivasaṃ yāpanamattameva khādiṃsu, evameva āharahatthakādibrāhmaṇānaṃ aññatarena viya yāvadatthaṃ udarāvadehakaṃ abhuñjantena catunnaṃ pañcannaṃ vā ālopānaṃ okāsaṃ ṭhapetvāva dhammasenāpatinā viya paribhuñjitabbo. So kira pañcacattālīsa vassāni tiṭṭhamāno ‘‘pacchābhatte ambiluggārasamuṭṭhāpakaṃ katvā ekadivasampi āhāraṃ na āhāresi’’nti vatvā sīhanādaṃ nadanto imaṃ gāthamāha –

    ‘‘ചത്താരോ പഞ്ച ആലോപേ, അഭുത്വാ ഉദകം പിവേ;

    ‘‘Cattāro pañca ālope, abhutvā udakaṃ pive;

    അലം ഫാസുവിഹാരായ, പഹിതത്തസ്സ ഭിക്ഖുനോ’’തി. (ഥേരഗാ॰ ൯൮൩);

    Alaṃ phāsuvihārāya, pahitattassa bhikkhuno’’ti. (theragā. 983);

    യഥാ ച തേ ന അഞ്ഞമഞ്ഞം മച്ഛരായന്താ ഖാദിംസു, വിഗതമലമച്ഛേരേന പന പരിസുദ്ധേനേവ ചേതസാ ഖാദിംസു, ഏവമേവ പിണ്ഡപാതം ലഭിത്വാ അമച്ഛരായിത്വാ ‘‘ഇമം സബ്ബം ഗണ്ഹന്തസ്സ സബ്ബം ദസ്സാമി, ഉപഡ്ഢം ഗണ്ഹന്തസ്സ ഉപഡ്ഢം, സചേ ഗഹിതാവസേസോ ഭവിസ്സതി, അത്തനാ പരിഭുഞ്ജിസ്സാമീ’’തി സാരണീയധമ്മേ ഠിതേനേവ പരിഭുഞ്ജിതബ്ബോ. യഥാ ച തേ ന ‘‘അഞ്ഞം കിഞ്ചി മയം മിഗമംസം വാ മോരമംസാദീനം വാ അഞ്ഞതരം ഖാദാമാ’’തി സമ്മൂള്ഹാ ഖാദിംസു, പിയപുത്തമംസഭാവം പന ജാനന്താവ ഖാദിംസു, ഏവമേവ പിണ്ഡപാതം ലഭിത്വാ ‘‘അഹം ഖാദാമി ഭുഞ്ജാമീ’’തി അത്തൂപലദ്ധിസമ്മോഹം അനുപ്പാദേത്വാ ‘‘കബളീകാരാഹാരോ ന ജാനാതി ‘ചാതുമഹാഭൂതികകായം വഡ്ഢേമീ’തി, കായോപി ന ജാനാതി ‘കബളീകാരാഹാരോ മം വഡ്ഢേതീ’’’തി, ഏവം സമ്മോഹം പഹായ പരിഭുഞ്ജിതബ്ബോ. സതിസമ്പജഞ്ഞവസേനാപി ചേസ അസമ്മൂള്ഹേനേവ ഹുത്വാ പരിഭുഞ്ജിതബ്ബോ.

    Yathā ca te na aññamaññaṃ maccharāyantā khādiṃsu, vigatamalamaccherena pana parisuddheneva cetasā khādiṃsu, evameva piṇḍapātaṃ labhitvā amaccharāyitvā ‘‘imaṃ sabbaṃ gaṇhantassa sabbaṃ dassāmi, upaḍḍhaṃ gaṇhantassa upaḍḍhaṃ, sace gahitāvaseso bhavissati, attanā paribhuñjissāmī’’ti sāraṇīyadhamme ṭhiteneva paribhuñjitabbo. Yathā ca te na ‘‘aññaṃ kiñci mayaṃ migamaṃsaṃ vā moramaṃsādīnaṃ vā aññataraṃ khādāmā’’ti sammūḷhā khādiṃsu, piyaputtamaṃsabhāvaṃ pana jānantāva khādiṃsu, evameva piṇḍapātaṃ labhitvā ‘‘ahaṃ khādāmi bhuñjāmī’’ti attūpaladdhisammohaṃ anuppādetvā ‘‘kabaḷīkārāhāro na jānāti ‘cātumahābhūtikakāyaṃ vaḍḍhemī’ti, kāyopi na jānāti ‘kabaḷīkārāhāro maṃ vaḍḍhetī’’’ti, evaṃ sammohaṃ pahāya paribhuñjitabbo. Satisampajaññavasenāpi cesa asammūḷheneva hutvā paribhuñjitabbo.

    യഥാ ച തേ ന ‘‘അഹോ വത മയം പുനപി ഏവരൂപം പുത്തമംസം ഖാദേയ്യാമാ’’തി പത്ഥനം കത്വാ ഖാദിംസു, പത്ഥനം പന വീതിവത്താവ ഹുത്വാ ഖാദിംസു, ഏവമേവ പണീതഭോജനം ലദ്ധാ ‘അഹോ വതാഹം സ്വേപി പുനദിവസേപി ഏവരൂപം ലഭേയ്യം’, ലൂഖം വാ പന ലദ്ധാ ‘‘ഹിയ്യോ വിയ മേ അജ്ജ പണീതഭോജനം ന ലദ്ധ’’ന്തി പത്ഥനം വാ അനുസോചനം വാ അകത്വാ നിത്തണ്ഹേന –

    Yathā ca te na ‘‘aho vata mayaṃ punapi evarūpaṃ puttamaṃsaṃ khādeyyāmā’’ti patthanaṃ katvā khādiṃsu, patthanaṃ pana vītivattāva hutvā khādiṃsu, evameva paṇītabhojanaṃ laddhā ‘aho vatāhaṃ svepi punadivasepi evarūpaṃ labheyyaṃ’, lūkhaṃ vā pana laddhā ‘‘hiyyo viya me ajja paṇītabhojanaṃ na laddha’’nti patthanaṃ vā anusocanaṃ vā akatvā nittaṇhena –

    ‘‘അതീതം നാനുസോചാമി, നപ്പജപ്പാമിനാഗതം;

    ‘‘Atītaṃ nānusocāmi, nappajappāmināgataṃ;

    പച്ചുപ്പന്നേന യാപേമി, തേന വണ്ണോ പസീദതീ’’തി. (ജാ॰ ൨.൨൨.൯൦) –

    Paccuppannena yāpemi, tena vaṇṇo pasīdatī’’ti. (jā. 2.22.90) –

    ഇമം ഓവാദം അനുസ്സരന്തേന ‘‘പച്ചുപ്പന്നേനേവ യാപേസ്സാമീ’’തി പരിഭുഞ്ജിതബ്ബോ.

    Imaṃ ovādaṃ anussarantena ‘‘paccuppanneneva yāpessāmī’’ti paribhuñjitabbo.

    യഥാ ച തേ ന ‘‘ഏത്തകം കന്താരേ ഖാദിത്വാ അവസിട്ഠം കന്താരം അതിക്കമ്മ ലോണമ്ബിലാദീഹി യോജേത്വാ ഖാദിസ്സാമാ’’തി സന്നിധിം അകംസു, കന്താരപരിയോസാനേ പന ‘‘പുരേ മഹാജനോ പസ്സതീ’’തി ഭൂമിയം വാ നിഖണിംസു, അഗ്ഗിനാ വാ ഝാപയിംസു, ഏവമേവ –

    Yathā ca te na ‘‘ettakaṃ kantāre khāditvā avasiṭṭhaṃ kantāraṃ atikkamma loṇambilādīhi yojetvā khādissāmā’’ti sannidhiṃ akaṃsu, kantārapariyosāne pana ‘‘pure mahājano passatī’’ti bhūmiyaṃ vā nikhaṇiṃsu, agginā vā jhāpayiṃsu, evameva –

    ‘‘അന്നാനമഥോ പാനാനം,

    ‘‘Annānamatho pānānaṃ,

    ഖാദനീയാനം അഥോപി വത്ഥാനം;

    Khādanīyānaṃ athopi vatthānaṃ;

    ലദ്ധാ ന സന്നിധിം കയിരാ,

    Laddhā na sannidhiṃ kayirā,

    ന ച പരിത്തസേ താനി അലഭമാനോ’’തി. (സു॰ നി॰ ൯൩൦); –

    Na ca parittase tāni alabhamāno’’ti. (su. ni. 930); –

    ഇമം ഓവാദം അനുസ്സരന്തേന ചതൂസു പച്ചയേസു യം യം ലഭതി, തതോ തതോ അത്തനോ യാപനമത്തം ഗഹേത്വാ, സേസം സബ്രഹ്മചാരീനം വിസ്സജ്ജേത്വാ സന്നിധിം പരിവജ്ജന്തേന പരിഭുഞ്ജിതബ്ബോ. യഥാ ച തേ ന ‘‘കോചി അഞ്ഞോ അമ്ഹേ വിയ ഏവരൂപം പുത്തമംസം ഖാദിതും ന ലഭതീ’’തി മാനം വാ ദപ്പം വാ അകംസു, നിഹതമാനാ പന നിഹതദപ്പാ ഹുത്വാ ഖാദിംസു, ഏവമേവ പണീതഭോജനം ലഭിത്വാ ‘‘അഹമസ്മി ലാഭീ ചീവരപിണ്ഡപാതാദീന’’ന്തി ന മാനോ വാ ദപ്പോ വാ കാതബ്ബോ. ‘‘നായം പബ്ബജ്ജാ ചീവരാദിഹേതു, അരഹത്തഹേതു പനായം പബ്ബജ്ജാ’’തി പച്ചവേക്ഖിത്വാ നിഹതമാനദപ്പേനേവ പരിഭുഞ്ജിതബ്ബോ.

    Imaṃ ovādaṃ anussarantena catūsu paccayesu yaṃ yaṃ labhati, tato tato attano yāpanamattaṃ gahetvā, sesaṃ sabrahmacārīnaṃ vissajjetvā sannidhiṃ parivajjantena paribhuñjitabbo. Yathā ca te na ‘‘koci añño amhe viya evarūpaṃ puttamaṃsaṃ khādituṃ na labhatī’’ti mānaṃ vā dappaṃ vā akaṃsu, nihatamānā pana nihatadappā hutvā khādiṃsu, evameva paṇītabhojanaṃ labhitvā ‘‘ahamasmi lābhī cīvarapiṇḍapātādīna’’nti na māno vā dappo vā kātabbo. ‘‘Nāyaṃ pabbajjā cīvarādihetu, arahattahetu panāyaṃ pabbajjā’’ti paccavekkhitvā nihatamānadappeneva paribhuñjitabbo.

    യഥാ ച തേ ‘‘കിം ഇമിനാ അലോണേന അനമ്ബിലേന അധൂപിതേന ദുഗ്ഗന്ധേനാ’’തി ഹീളേത്വാ ന ഖാദിംസു, ഹീളനം പന വീതിവത്താ ഹുത്വാ ഖാദിംസു, ഏവമേവ പിണ്ഡപാതം ലഭിത്വാ ‘‘കിം ഇമിനാ അസ്സഗോണഭത്തസദിസേന ലൂഖേന നിരസേന, സുവാനദോണിയം തം പക്ഖിപഥാ’’തി ഏവം പിണ്ഡപാതം വാ ‘‘കോ ഇമം ഭുഞ്ജിസ്സതി, കാകസുനഖാദീനം ദേഹീ’’തി ഏവം ദായകം വാ അഹീളേന്തേന –

    Yathā ca te ‘‘kiṃ iminā aloṇena anambilena adhūpitena duggandhenā’’ti hīḷetvā na khādiṃsu, hīḷanaṃ pana vītivattā hutvā khādiṃsu, evameva piṇḍapātaṃ labhitvā ‘‘kiṃ iminā assagoṇabhattasadisena lūkhena nirasena, suvānadoṇiyaṃ taṃ pakkhipathā’’ti evaṃ piṇḍapātaṃ vā ‘‘ko imaṃ bhuñjissati, kākasunakhādīnaṃ dehī’’ti evaṃ dāyakaṃ vā ahīḷentena –

    ‘‘സ പത്തപാണി വിചരന്തോ, അമൂഗോ മൂഗസമ്മതോ;

    ‘‘Sa pattapāṇi vicaranto, amūgo mūgasammato;

    അപ്പം ദാനം ന ഹീളേയ്യ, ദാതാരം നാവജാനിയാ’’തി. (സു॰ നി॰ ൭൧൮); –

    Appaṃ dānaṃ na hīḷeyya, dātāraṃ nāvajāniyā’’ti. (su. ni. 718); –

    ഇമം ഓവാദം അനുസ്സരന്തേന പരിഭുഞ്ജിതബ്ബോ. യഥാ ച തേ ന ‘‘തുയ്ഹം ഭാഗോ, മയ്ഹം ഭാഗോ, തവ പുത്തോ മമ പുത്തോ’’തി അഞ്ഞമഞ്ഞം അതിമഞ്ഞിംസു, സമഗ്ഗാ പന, സമ്മോദമാനാ ഹുത്വാ ഖാദിംസു, ഏവമേവം പിണ്ഡപാതം ലഭിത്വാ യഥാ ഏകച്ചോ ‘‘കോ തുമ്ഹാദിസാനം ദസ്സതി നിക്കാരണാ ഉമ്മാരേസു പക്ഖലന്താനം ആഹിണ്ഡന്താനം വിജാതമാതാപി വോ ദാതബ്ബം ന മഞ്ഞതി, മയം പന ഗതഗതട്ഠാനേ പണീതാനി ചീവരാദീനി ലഭാമാ’’തി സീലവന്തേ സബ്രഹ്മചാരീ അതിമഞ്ഞതി, യം സന്ധായ വുത്തം –

    Imaṃ ovādaṃ anussarantena paribhuñjitabbo. Yathā ca te na ‘‘tuyhaṃ bhāgo, mayhaṃ bhāgo, tava putto mama putto’’ti aññamaññaṃ atimaññiṃsu, samaggā pana, sammodamānā hutvā khādiṃsu, evamevaṃ piṇḍapātaṃ labhitvā yathā ekacco ‘‘ko tumhādisānaṃ dassati nikkāraṇā ummāresu pakkhalantānaṃ āhiṇḍantānaṃ vijātamātāpi vo dātabbaṃ na maññati, mayaṃ pana gatagataṭṭhāne paṇītāni cīvarādīni labhāmā’’ti sīlavante sabrahmacārī atimaññati, yaṃ sandhāya vuttaṃ –

    ‘‘സോ തേന ലാഭസക്കാരസിലോകേന അഭിഭൂതോ പരിയാദിണ്ണചിത്തോ അഞ്ഞേ പേസലേ ഭിക്ഖൂ അതിമഞ്ഞതി. തഞ്ഹി തസ്സ, ഭിക്ഖവേ, മോഘപുരിസസ്സ ഹോതി ദീഘരത്തം അഹിതായ ദുക്ഖായാ’’തി (സം॰ നി॰ ൨.൧൬൧).

    ‘‘So tena lābhasakkārasilokena abhibhūto pariyādiṇṇacitto aññe pesale bhikkhū atimaññati. Tañhi tassa, bhikkhave, moghapurisassa hoti dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti (saṃ. ni. 2.161).

    ഏവം കഞ്ചി അനതിമഞ്ഞിത്വാ സബ്ബേഹി സബ്രഹ്മചാരീഹി സദ്ധിം സമഗ്ഗേന സമ്മോദമാനേന ഹുത്വാ പരിഭുഞ്ജിതബ്ബം.

    Evaṃ kañci anatimaññitvā sabbehi sabrahmacārīhi saddhiṃ samaggena sammodamānena hutvā paribhuñjitabbaṃ.

    പരിഞ്ഞാതേതി ഞാതപരിഞ്ഞാ തീരണപരിഞ്ഞാ പഹാനപരിഞ്ഞാതി ഇമാഹി തീഹി പരിഞ്ഞാഹി പരിഞ്ഞാതേ. കഥം? ഇധ ഭിക്ഖു ‘‘കബളീകാരാഹാരോ നാമ അയം സവത്ഥുകവസേന ഓജട്ഠമകരൂപം ഹോതി, ഓജട്ഠമകരൂപം കത്ഥ പടിഹഞ്ഞതി? ജിവ്ഹാപസാദേ, ജിവ്ഹാപസാദോ കിന്നിസ്സിതോ? ചതുമഹാഭൂതനിസ്സിതോ. ഇതി ഓജട്ഠമകം ജിവ്ഹാപസാദോ തസ്സ പച്ചയാനി മഹാഭൂതാനീതി ഇമേ ധമ്മാ രൂപക്ഖന്ധോ നാമ, തം പരിഗ്ഗണ്ഹതോ ഉപ്പന്നാ ഫസ്സപഞ്ചമകാ ധമ്മാ ചത്താരോ അരൂപക്ഖന്ധാ. ഇതി സബ്ബേപിമേ പഞ്ചക്ഖന്ധാ സങ്ഖേപതോ നാമരൂപമത്തം ഹോതീ’’തി പജാനാതി. സോ തേ ധമ്മേ സരസലക്ഖണതോ വവത്ഥപേത്വാ തേസം പച്ചയം പരിയേസന്തോ അനുലോമപടിലോമം പടിച്ചസമുപ്പാദം പസ്സതി. ഏത്താവതാനേന കബളീകാരാഹാരമുഖേന സപ്പച്ചയസ്സ നാമരൂപസ്സ യാഥാവതോ ദിട്ഠത്താ കബളീകാരാഹാരോ ഞാതപരിഞ്ഞായ പരിഞ്ഞാതോ ഹോതി. സോ തദേവ സപ്പച്ചയം നാമരൂപം അനിച്ചം ദുക്ഖം അനത്താതി തീണി ലക്ഖണാനി ആരോപേത്വാ സത്തന്നം അനുപസ്സനാനം വസേന സമ്മസതി. ഏത്താവതാനേന സോ തിലക്ഖണപടിവേധസമ്മസനഞാണസങ്ഖാതായ തീരണപരിഞ്ഞായ പരിഞ്ഞാതോ ഹോതി. തസ്മിംയേവ നാമരൂപേ ഛന്ദരാഗാവകഡ്ഢനേന അനാഗാമിമഗ്ഗേന പരിജാനതാ പഹാനപരിഞ്ഞായ പരിഞ്ഞാതോ ഹോതീതി.

    Pariññāteti ñātapariññā tīraṇapariññā pahānapariññāti imāhi tīhi pariññāhi pariññāte. Kathaṃ? Idha bhikkhu ‘‘kabaḷīkārāhāro nāma ayaṃ savatthukavasena ojaṭṭhamakarūpaṃ hoti, ojaṭṭhamakarūpaṃ kattha paṭihaññati? Jivhāpasāde, jivhāpasādo kinnissito? Catumahābhūtanissito. Iti ojaṭṭhamakaṃ jivhāpasādo tassa paccayāni mahābhūtānīti ime dhammā rūpakkhandho nāma, taṃ pariggaṇhato uppannā phassapañcamakā dhammā cattāro arūpakkhandhā. Iti sabbepime pañcakkhandhā saṅkhepato nāmarūpamattaṃ hotī’’ti pajānāti. So te dhamme sarasalakkhaṇato vavatthapetvā tesaṃ paccayaṃ pariyesanto anulomapaṭilomaṃ paṭiccasamuppādaṃ passati. Ettāvatānena kabaḷīkārāhāramukhena sappaccayassa nāmarūpassa yāthāvato diṭṭhattā kabaḷīkārāhāro ñātapariññāya pariññāto hoti. So tadeva sappaccayaṃ nāmarūpaṃ aniccaṃ dukkhaṃ anattāti tīṇi lakkhaṇāni āropetvā sattannaṃ anupassanānaṃ vasena sammasati. Ettāvatānena so tilakkhaṇapaṭivedhasammasanañāṇasaṅkhātāya tīraṇapariññāya pariññāto hoti. Tasmiṃyeva nāmarūpe chandarāgāvakaḍḍhanena anāgāmimaggena parijānatā pahānapariññāya pariññāto hotīti.

    പഞ്ചകാമഗുണികോതി പഞ്ചകാമഗുണസമ്ഭവോ രാഗോ പരിഞ്ഞാതോ ഹോതി. ഏത്ഥ പന തിസ്സോ പരിഞ്ഞാ ഏകപരിഞ്ഞാ സബ്ബപരിഞ്ഞാ മൂലപരിഞ്ഞാതി. കതമാ ഏകപരിഞ്ഞാ? യോ ഭിക്ഖു ജിവ്ഹാദ്വാരേ ഏകരസതണ്ഹം പരിജാനാതി, തേന പഞ്ചകാമഗുണികോ രാഗോ പരിഞ്ഞാതോവ ഹോതീതി. കസ്മാ? തസ്സായേവ തത്ഥ ഉപ്പജ്ജനതോ. സായേവ ഹി തണ്ഹാ ചക്ഖുദ്വാരേ ഉപ്പന്നാ രൂപരാഗോ നാമ ഹോതി, സോതദ്വാരാദീസു ഉപ്പന്നാ സദ്ദരാഗാദയോ. ഇതി യഥാ ഏകസ്സേവ ചോരസ്സ പഞ്ചമഗ്ഗേ ഹനതോ ഏകസ്മിം മഗ്ഗേ ഗഹേത്വാ സീസേ ഛിന്നേ പഞ്ചപി മഗ്ഗാ ഖേമാ ഹോന്തി, ഏവം ജിവ്ഹാദ്വാരേ രസതണ്ഹായ പരിഞ്ഞാതായ പഞ്ചകാമഗുണികോ രാഗോ പരിഞ്ഞാതോ ഹോതീതി അയം ഏകപരിഞ്ഞാ നാമ.

    Pañcakāmaguṇikoti pañcakāmaguṇasambhavo rāgo pariññāto hoti. Ettha pana tisso pariññā ekapariññā sabbapariññā mūlapariññāti. Katamā ekapariññā? Yo bhikkhu jivhādvāre ekarasataṇhaṃ parijānāti, tena pañcakāmaguṇiko rāgo pariññātova hotīti. Kasmā? Tassāyeva tattha uppajjanato. Sāyeva hi taṇhā cakkhudvāre uppannā rūparāgo nāma hoti, sotadvārādīsu uppannā saddarāgādayo. Iti yathā ekasseva corassa pañcamagge hanato ekasmiṃ magge gahetvā sīse chinne pañcapi maggā khemā honti, evaṃ jivhādvāre rasataṇhāya pariññātāya pañcakāmaguṇiko rāgo pariññāto hotīti ayaṃ ekapariññā nāma.

    കതമാ സബ്ബപരിഞ്ഞാ? പത്തേ പക്ഖിത്തപിണ്ഡപാതസ്മിഞ്ഹി ഏകസ്മിംയേവ പഞ്ചകാമഗുണികരാഗോ ലബ്ഭതി. കഥം? പരിസുദ്ധം താവസ്സ വണ്ണം ഓലോകയതോ രൂപരാഗോ ഹോതി, ഉണ്ഹേ സപ്പിമ്ഹി തത്ഥ ആസിഞ്ചന്തേ പടപടാതി സദ്ദോ ഉട്ഠഹതി, തഥാരൂപം ഖാദനീയം വാ ഖാദന്തസ്സ മുരുമുരൂതി സദ്ദോ ഉപ്പജ്ജതി, തം അസ്സാദയതോ സദ്ദരാഗോ. ജീരകാദിവസഗന്ധം അസ്സാദേന്തസ്സ ഗന്ധരാഗോ, സാദുരസവസേന രസരാഗോ. മുദുഭോജനം ഫസ്സവന്തന്തി അസ്സാദയതോ ഫോട്ഠബ്ബരാഗോ. ഇതി ഇമസ്മിം ആഹാരേ സതിസമ്പജഞ്ഞേന പരിഗ്ഗഹേത്വാ നിച്ഛന്ദരാഗപരിഭോഗേന പരിഭുത്തേ സബ്ബോപി സോ പരിഞ്ഞാതോ ഹോതീതി അയം സബ്ബപരിഞ്ഞാ നാമ.

    Katamā sabbapariññā? Patte pakkhittapiṇḍapātasmiñhi ekasmiṃyeva pañcakāmaguṇikarāgo labbhati. Kathaṃ? Parisuddhaṃ tāvassa vaṇṇaṃ olokayato rūparāgo hoti, uṇhe sappimhi tattha āsiñcante paṭapaṭāti saddo uṭṭhahati, tathārūpaṃ khādanīyaṃ vā khādantassa murumurūti saddo uppajjati, taṃ assādayato saddarāgo. Jīrakādivasagandhaṃ assādentassa gandharāgo, sādurasavasena rasarāgo. Mudubhojanaṃ phassavantanti assādayato phoṭṭhabbarāgo. Iti imasmiṃ āhāre satisampajaññena pariggahetvā nicchandarāgaparibhogena paribhutte sabbopi so pariññāto hotīti ayaṃ sabbapariññā nāma.

    കതമാ മൂലപരിഞ്ഞാ? പഞ്ചകാമഗുണികരാഗസ്സ ഹി കബളീകാരാഹാരോ മൂലം. കസ്മാ? തസ്മിം സതി തസ്സുപ്പത്തിതോ . ബ്രാഹ്മണതിസ്സഭയേ കിര ദ്വാദസ വസ്സാനി ജായമ്പതികാനം ഉപനിജ്ഝാനചിത്തം നാമ നാഹോസി. കസ്മാ? ആഹാരമന്ദതായ. ഭയേ പന വൂപസന്തേ യോജനസതികോ തമ്ബപണ്ണിദീപോ ദാരകാനം ജാതമങ്ഗലേഹി ഏകമങ്ഗലോ അഹോസി. ഇതി മൂലഭൂതേ ആഹാരേ പരിഞ്ഞാതേ പഞ്ചകാമഗുണികോ രാഗോ പരിഞ്ഞാതോവ ഹോതീതി അയം മൂലപരിഞ്ഞാ നാമ.

    Katamā mūlapariññā? Pañcakāmaguṇikarāgassa hi kabaḷīkārāhāro mūlaṃ. Kasmā? Tasmiṃ sati tassuppattito . Brāhmaṇatissabhaye kira dvādasa vassāni jāyampatikānaṃ upanijjhānacittaṃ nāma nāhosi. Kasmā? Āhāramandatāya. Bhaye pana vūpasante yojanasatiko tambapaṇṇidīpo dārakānaṃ jātamaṅgalehi ekamaṅgalo ahosi. Iti mūlabhūte āhāre pariññāte pañcakāmaguṇiko rāgo pariññātova hotīti ayaṃ mūlapariññā nāma.

    നത്ഥി തം സംയോജനന്തി തേന രാഗേന സദ്ധിം പഹാനേകട്ഠതായ പഹീനത്താ നത്ഥി. ഏവമയം ദേസനാ യാവ അനാഗാമിമഗ്ഗാ കഥിതാ. ‘‘ഏത്തകേന പന മാ വോസാനം ആപജ്ജിംസൂ’’തി ഏതേസംയേവ രൂപാദീനം വസേന പഞ്ചസു ഖന്ധേസു വിപസ്സനം വഡ്ഢേത്വാ യാവ അരഹത്താ കഥേതും വട്ടതീതി. പഠമാഹാരോ (നിട്ഠിതോ).

    Natthi taṃ saṃyojananti tena rāgena saddhiṃ pahānekaṭṭhatāya pahīnattā natthi. Evamayaṃ desanā yāva anāgāmimaggā kathitā. ‘‘Ettakena pana mā vosānaṃ āpajjiṃsū’’ti etesaṃyeva rūpādīnaṃ vasena pañcasu khandhesu vipassanaṃ vaḍḍhetvā yāva arahattā kathetuṃ vaṭṭatīti. Paṭhamāhāro (niṭṭhito).

    ദുതിയേ നിച്ചമ്മാതി ഖുരതോ പട്ഠായ യാവ സിങ്ഗമൂലാ സകലസരീരതോ ഉദ്ദാലിതചമ്മാ കിംസുകരാസിവണ്ണാ. കസ്മാ പന അഞ്ഞം ഹത്ഥിഅസ്സഗോണാദിഉപമം അഗഹേത്വാ നിച്ചമ്മഗാവൂപമാ ഗഹിതാതി? തിതിക്ഖിതും അസമത്ഥഭാവദീപനത്ഥം. മാതുഗാമോ ഹി ഉപ്പന്നം ദുക്ഖവേദനം തിതിക്ഖിതും അധിവാസേതും ന സക്കോതി, ഏവമേവ ഫസ്സാഹാരോ അബലോ ദുബ്ബലോതി ദസ്സനത്ഥം സദിസമേവ ഉപമം ആഹരി. കുട്ടന്തി സിലാകുട്ടാദീനം അഞ്ഞതരം. കുട്ടനിസ്സിതാ പാണാ നാമ ഉണ്ണനാഭിസരബൂമൂസികാദയോ. രുക്ഖനിസ്സിതാതി ഉച്ചാലിങ്ഗപാണകാദയോ. ഉദകനിസ്സിതാതി മച്ഛസുംസുമാരാദയോ. ആകാസനിസ്സിതാതി ഡംസമകസകാകകുലലാദയോ. ഖാദേയ്യുന്തി ലുഞ്ചിത്വാ ഖാദേയ്യും. സാ തസ്മിം തസ്മിം ഠാനേ തം തംഠാനസന്നിസ്സയമൂലികം പാണഖാദനഭയം സമ്പസ്സമാനാ നേവ അത്തനോ സക്കാരസമ്മാനം, ന പിട്ഠിപരികമ്മസരീരസമ്ബാഹനഉണ്ഹോദകാനി ഇച്ഛതി, ഏവമേവ ഭിക്ഖു ഫസ്സാഹാരമൂലകം കിലേസപാണകഖാദനഭയം സമ്പസ്സമാനോ തേഭൂമകഫസ്സേന അനത്ഥികോ ഹോതി.

    Dutiye niccammāti khurato paṭṭhāya yāva siṅgamūlā sakalasarīrato uddālitacammā kiṃsukarāsivaṇṇā. Kasmā pana aññaṃ hatthiassagoṇādiupamaṃ agahetvā niccammagāvūpamā gahitāti? Titikkhituṃ asamatthabhāvadīpanatthaṃ. Mātugāmo hi uppannaṃ dukkhavedanaṃ titikkhituṃ adhivāsetuṃ na sakkoti, evameva phassāhāro abalo dubbaloti dassanatthaṃ sadisameva upamaṃ āhari. Kuṭṭanti silākuṭṭādīnaṃ aññataraṃ. Kuṭṭanissitā pāṇā nāma uṇṇanābhisarabūmūsikādayo. Rukkhanissitāti uccāliṅgapāṇakādayo. Udakanissitāti macchasuṃsumārādayo. Ākāsanissitāti ḍaṃsamakasakākakulalādayo. Khādeyyunti luñcitvā khādeyyuṃ. Sā tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne taṃ taṃṭhānasannissayamūlikaṃ pāṇakhādanabhayaṃ sampassamānā neva attano sakkārasammānaṃ, na piṭṭhiparikammasarīrasambāhanauṇhodakāni icchati, evameva bhikkhu phassāhāramūlakaṃ kilesapāṇakakhādanabhayaṃ sampassamāno tebhūmakaphassena anatthiko hoti.

    ഫസ്സേ, ഭിക്ഖവേ, ആഹാരേ പരിഞ്ഞാതേതി തീഹി പരിഞ്ഞാഹി പരിഞ്ഞാതേ. ഇധാപി തിസ്സോ പരിഞ്ഞാ. തത്ഥ ‘‘ഫസ്സോ സങ്ഖാരക്ഖന്ധോ , തംസമ്പയുത്താ വേദനാ വേദനാക്ഖന്ധോ, സഞ്ഞാ സഞ്ഞാക്ഖന്ധോ, ചിത്തം വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധോ, തേസം വത്ഥാരമ്മണാനി രൂപക്ഖന്ധോ’’തി ഏവം സപ്പച്ചയസ്സ നാമരൂപസ്സ യാഥാവതോ ദസ്സനം ഞാതപരിഞ്ഞാ. തത്ഥേവ തിലക്ഖണം ആരോപേത്വാ സത്തന്നം അനുപസ്സനാനം വസേന അനിച്ചാദിതോ തുലനം തീരണപരിഞ്ഞാ. തസ്മിംയേവ പന നാമരൂപേ ഛന്ദരാഗനിക്കഡ്ഢനോ അരഹത്തമഗ്ഗോ പഹാനപരിഞ്ഞാ. തിസ്സോ വേദനാതി ഏവം ഫസ്സാഹാരേ തീഹി പരിഞ്ഞാഹി പരിഞ്ഞാതേ തിസ്സോ വേദനാ പരിഞ്ഞാതാവ ഹോന്തി തമ്മൂലകത്താ തംസമ്പയുത്തത്താ ച. ഇതി ഫസ്സാഹാരവസേന ദേസനാ യാവ അരഹത്താ കഥിതാ. ദുതിയാഹാരോ.

    Phasse, bhikkhave, āhāre pariññāteti tīhi pariññāhi pariññāte. Idhāpi tisso pariññā. Tattha ‘‘phasso saṅkhārakkhandho , taṃsampayuttā vedanā vedanākkhandho, saññā saññākkhandho, cittaṃ viññāṇakkhandho, tesaṃ vatthārammaṇāni rūpakkhandho’’ti evaṃ sappaccayassa nāmarūpassa yāthāvato dassanaṃ ñātapariññā. Tattheva tilakkhaṇaṃ āropetvā sattannaṃ anupassanānaṃ vasena aniccādito tulanaṃ tīraṇapariññā. Tasmiṃyeva pana nāmarūpe chandarāganikkaḍḍhano arahattamaggo pahānapariññā. Tisso vedanāti evaṃ phassāhāre tīhi pariññāhi pariññāte tisso vedanā pariññātāva honti tammūlakattā taṃsampayuttattā ca. Iti phassāhāravasena desanā yāva arahattā kathitā. Dutiyāhāro.

    തതിയേ അങ്ഗാരകാസൂതി അങ്ഗാരാനം കാസു. കാസൂതി രാസിപി വുച്ചതി ആവാടോപി.

    Tatiye aṅgārakāsūti aṅgārānaṃ kāsu. Kāsūti rāsipi vuccati āvāṭopi.

    ‘‘അങ്ഗാരകാസും അപരേ ഫുണന്തി,

    ‘‘Aṅgārakāsuṃ apare phuṇanti,

    നരാ രുദന്താ പരിദഡ്ഢഗത്താ;

    Narā rudantā paridaḍḍhagattā;

    ഭയഞ്ഹി മം വിന്ദതി സൂത ദിസ്വാ,

    Bhayañhi maṃ vindati sūta disvā,

    പുച്ഛാമി തം മാതലി ദേവസാരഥീ’’തി. (ജാ॰ ൨.൨൨.൪൬൨); –

    Pucchāmi taṃ mātali devasārathī’’ti. (jā. 2.22.462); –

    ഏത്ഥ രാസി ‘‘കാസൂ’’തി വുത്തോ.

    Ettha rāsi ‘‘kāsū’’ti vutto.

    ‘‘കിന്നു സന്തരമാനോവ, കാസും ഖനസി സാരഥീ’’തി? (ജാ॰ ൨.൨൨.൩). –

    ‘‘Kinnu santaramānova, kāsuṃ khanasi sārathī’’ti? (Jā. 2.22.3). –

    ഏത്ഥ ആവാടോ. ഇധാപി അയമേവ അധിപ്പേതോ. സാധികപോരിസാതി അതിരേകപോരിസാ പഞ്ചരതനപ്പമാണാ. വീതച്ചികാനം വീതധൂമാനന്തി ഏതേനസ്സ മഹാപരിളാഹതം ദസ്സേതി. ജാലായ വാ ഹി ധൂമേ വാ സതി വാതോ സമുട്ഠാതി, പരിളാഹോ മഹാ ന ഹോതി, തദഭാവേ വാതാഭാവതോ പരിളാഹോ മഹാ ഹോതി. ആരകാവസ്സാതി ദൂരേയേവ ഭവേയ്യ.

    Ettha āvāṭo. Idhāpi ayameva adhippeto. Sādhikaporisāti atirekaporisā pañcaratanappamāṇā. Vītaccikānaṃ vītadhūmānanti etenassa mahāpariḷāhataṃ dasseti. Jālāya vā hi dhūme vā sati vāto samuṭṭhāti, pariḷāho mahā na hoti, tadabhāve vātābhāvato pariḷāho mahā hoti. Ārakāvassāti dūreyeva bhaveyya.

    ഏവമേവ ഖോതി ഏത്ഥ ഇദം ഓപമ്മസംസന്ദനം – അങ്ഗാരകാസു വിയ ഹി തേഭൂമകവട്ടം ദട്ഠബ്ബം. ജീവിതുകാമോ പുരിസോ വിയ വട്ടനിസ്സിതോ ബാലപുഥുജ്ജനോ. ദ്വേ ബലവന്തോ പുരിസാ വിയ കുസലാകുസലകമ്മം. തേസം തം പുരിസം നാനാബാഹാസു ഗഹേത്വാ അങ്ഗാരകാസും ഉപകഡ്ഢനകാലോ വിയ പുഥുജ്ജനസ്സ കമ്മായൂഹനകാലോ. കമ്മഞ്ഹി ആയൂഹിയമാനമേവ പടിസന്ധിം ആകഡ്ഢതി നാമ. അങ്ഗാരകാസുനിദാനം ദുക്ഖം വിയ കമ്മനിദാനം വട്ടദുക്ഖം വേദിതബ്ബം.

    Evamevakhoti ettha idaṃ opammasaṃsandanaṃ – aṅgārakāsu viya hi tebhūmakavaṭṭaṃ daṭṭhabbaṃ. Jīvitukāmo puriso viya vaṭṭanissito bālaputhujjano. Dve balavanto purisā viya kusalākusalakammaṃ. Tesaṃ taṃ purisaṃ nānābāhāsu gahetvā aṅgārakāsuṃ upakaḍḍhanakālo viya puthujjanassa kammāyūhanakālo. Kammañhi āyūhiyamānameva paṭisandhiṃ ākaḍḍhati nāma. Aṅgārakāsunidānaṃ dukkhaṃ viya kammanidānaṃ vaṭṭadukkhaṃ veditabbaṃ.

    പരിഞ്ഞാതേതി തീഹി പരിഞ്ഞാഹി പരിഞ്ഞാതേ. പരിഞ്ഞായോജനാ പനേത്ഥ ഫസ്സേ വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബാ. തിസ്സോ തണ്ഹാതി കാമതണ്ഹാ ഭവതണ്ഹാ വിഭവതണ്ഹാതി ഇമാ പരിഞ്ഞാതാ ഹോന്തി. കസ്മാ? തണ്ഹാമൂലകത്താ മനോസഞ്ചേതനായ. ന ഹി ഹേതുമ്ഹി അപ്പഹീനേ ഫലം പഹീയതി. ഇതി മനോസഞ്ചേതനാഹാരവസേനപി യാവ അരഹത്താ ദേസനാ കഥിതാ. തതിയാഹാരോ.

    Pariññāteti tīhi pariññāhi pariññāte. Pariññāyojanā panettha phasse vuttanayeneva veditabbā. Tisso taṇhāti kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhāti imā pariññātā honti. Kasmā? Taṇhāmūlakattā manosañcetanāya. Na hi hetumhi appahīne phalaṃ pahīyati. Iti manosañcetanāhāravasenapi yāva arahattā desanā kathitā. Tatiyāhāro.

    ചതുത്ഥേ ആഗുചാരിന്തി പാപചാരിം ദോസകാരകം. കഥം സോ പുരിസോതി സോ പുരിസോ കഥംഭൂതോ, കിം യാപേതി, ന യാപേതീതി പുച്ഛതി? തഥേവ ദേവ ജീവതീതി യഥാ പുബ്ബേ, ഇദാനിപി തഥേവ ജീവതി.

    Catutthe āgucārinti pāpacāriṃ dosakārakaṃ. Kathaṃ so purisoti so puriso kathaṃbhūto, kiṃ yāpeti, na yāpetīti pucchati? Tatheva deva jīvatīti yathā pubbe, idānipi tatheva jīvati.

    ഏവമേവ ഖോതി ഇധാപി ഇദം ഓപമ്മസംസന്ദനം – രാജാ വിയ ഹി കമ്മം ദട്ഠബ്ബം, ആഗുചാരീ പുരിസോ വിയ വട്ടസന്നിസ്സിതോ ബാലപുഥുജ്ജനോ, തീണി സത്തിസതാനി വിയ പടിസന്ധിവിഞ്ഞാണം, ആഗുചാരിം പുരിസം ‘‘തീഹി സത്തിസതേഹി ഹനഥാ’’തി രഞ്ഞാ ആണത്തകാലോ വിയ കമ്മരഞ്ഞാ വട്ടസന്നിസ്സിതപുഥുജ്ജനം ഗഹേത്വാ പടിസന്ധിയം പക്ഖിപനകാലോ. തത്ഥ കിഞ്ചാപി തീണി സത്തിസതാനി വിയ പടിസന്ധിവിഞ്ഞാണം, സത്തീസു പന ദുക്ഖം നത്ഥി, സത്തീഹി പഹടവണമൂലകം ദുക്ഖം, ഏവമേവ പടിസന്ധിയമ്പി ദുക്ഖം നത്ഥി, ദിന്നായ പന പടിസന്ധിയാ പവത്തേ വിപാകദുക്ഖം സത്തിപഹടവണമൂലകം ദുക്ഖം വിയ ഹോതി.

    Evamevakhoti idhāpi idaṃ opammasaṃsandanaṃ – rājā viya hi kammaṃ daṭṭhabbaṃ, āgucārī puriso viya vaṭṭasannissito bālaputhujjano, tīṇi sattisatāni viya paṭisandhiviññāṇaṃ, āgucāriṃ purisaṃ ‘‘tīhi sattisatehi hanathā’’ti raññā āṇattakālo viya kammaraññā vaṭṭasannissitaputhujjanaṃ gahetvā paṭisandhiyaṃ pakkhipanakālo. Tattha kiñcāpi tīṇi sattisatāni viya paṭisandhiviññāṇaṃ, sattīsu pana dukkhaṃ natthi, sattīhi pahaṭavaṇamūlakaṃ dukkhaṃ, evameva paṭisandhiyampi dukkhaṃ natthi, dinnāya pana paṭisandhiyā pavatte vipākadukkhaṃ sattipahaṭavaṇamūlakaṃ dukkhaṃ viya hoti.

    പരിഞ്ഞാതേതി തീഹേവ പരിഞ്ഞാഹി പരിഞ്ഞാതേ. ഇധാപി പരിഞ്ഞായോജനാ ഫസ്സാഹാരേ വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബാ. നാമരൂപന്തി വിഞ്ഞാണപച്ചയാ നാമരൂപം. വിഞ്ഞാണസ്മിഞ്ഹി പരിഞ്ഞാതേ തം പരിഞ്ഞാതമേവ ഹോതി തമ്മൂലകത്താ സഹുപ്പന്നത്താ ച. ഇതി വിഞ്ഞാണാഹാരവസേനപി യാവ അരഹത്താ ദേസനാ കഥിതാതി. ചതുത്ഥാഹാരോ. തതിയം.

    Pariññāteti tīheva pariññāhi pariññāte. Idhāpi pariññāyojanā phassāhāre vuttanayeneva veditabbā. Nāmarūpanti viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ. Viññāṇasmiñhi pariññāte taṃ pariññātameva hoti tammūlakattā sahuppannattā ca. Iti viññāṇāhāravasenapi yāva arahattā desanā kathitāti. Catutthāhāro. Tatiyaṃ.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൩. പുത്തമംസൂപമസുത്തം • 3. Puttamaṃsūpamasuttaṃ

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൩. പുത്തമംസൂപമസുത്തവണ്ണനാ • 3. Puttamaṃsūpamasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact