Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઇતિવુત્તક-અટ્ઠકથા • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ૫. પુત્તસુત્તવણ્ણના

    5. Puttasuttavaṇṇanā

    ૭૪. પઞ્ચમે પુત્તાતિ અત્રજા ઓરસપુત્તા, દિન્નકાદયોપિ વા. સન્તોતિ ભવન્તા સંવિજ્જમાના લોકસ્મિન્તિ ઇમસ્મિં લોકે ઉપલબ્ભમાના. અત્થિભાવેન સન્તો, પાકટભાવેન વિજ્જમાના. અતિજાતોતિ અત્તનો ગુણેહિ માતાપિતરો અતિક્કમિત્વા જાતો, તેહિ અધિકગુણોતિ અત્થો. અનુજાતોતિ ગુણેહિ માતાપિતૂનં અનુરૂપો હુત્વા જાતો, તેહિ સમાનગુણોતિ અત્થો. અવજાતોતિ ગુણેહિ માતાપિતૂનં અધમો હુત્વા જાતો, તેહિ હીનગુણોતિ અત્થો. યેહિ પન ગુણેહિ યુત્તો માતાપિતૂનં અધિકો સમો હીનોતિ ચ અધિપ્પેતો, તે વિભજિત્વા દસ્સેતું ‘‘કથઞ્ચ, ભિક્ખવે, પુત્તો અતિજાતો હોતી’’તિ કથેતુકમ્યતાય પુચ્છં કત્વા ‘‘ઇધ, ભિક્ખવે, પુત્તસ્સા’’તિઆદિના નિદ્દેસો આરદ્ધો.

    74. Pañcame puttāti atrajā orasaputtā, dinnakādayopi vā. Santoti bhavantā saṃvijjamānā lokasminti imasmiṃ loke upalabbhamānā. Atthibhāvena santo, pākaṭabhāvena vijjamānā. Atijātoti attano guṇehi mātāpitaro atikkamitvā jāto, tehi adhikaguṇoti attho. Anujātoti guṇehi mātāpitūnaṃ anurūpo hutvā jāto, tehi samānaguṇoti attho. Avajātoti guṇehi mātāpitūnaṃ adhamo hutvā jāto, tehi hīnaguṇoti attho. Yehi pana guṇehi yutto mātāpitūnaṃ adhiko samo hīnoti ca adhippeto, te vibhajitvā dassetuṃ ‘‘kathañca, bhikkhave, putto atijāto hotī’’ti kathetukamyatāya pucchaṃ katvā ‘‘idha, bhikkhave, puttassā’’tiādinā niddeso āraddho.

    તત્થ ન બુદ્ધં સરણં ગતાતિઆદીસુ બુદ્ધોતિ સબ્બધમ્મેસુ અપ્પટિહતઞાણનિમિત્તાનુત્તરવિમોક્ખાધિગમપરિભાવિતં ખન્ધસન્તાનં, સબ્બઞ્ઞુતઞ્ઞાણપદટ્ઠાનં વા સચ્ચાભિસમ્બોધિં ઉપાદાય પઞ્ઞત્તિકો સત્તાતિસયો બુદ્ધો. યથાહ –

    Tattha na buddhaṃ saraṇaṃ gatātiādīsu buddhoti sabbadhammesu appaṭihatañāṇanimittānuttaravimokkhādhigamaparibhāvitaṃ khandhasantānaṃ, sabbaññutaññāṇapadaṭṭhānaṃ vā saccābhisambodhiṃ upādāya paññattiko sattātisayo buddho. Yathāha –

    ‘‘બુદ્ધોતિ યો સો ભગવા સયમ્ભૂ અનાચરિયકો પુબ્બે અનનુસ્સુતેસુ ધમ્મેસુ સામં સચ્ચાનિ અભિસમ્બુજ્ઝિ, તત્થ ચ સબ્બઞ્ઞુતં પત્તો, બલેસુ ચ વસીભાવ’’ન્તિ (ચૂળનિ॰ પારાયનત્થુતિગાથાનિદ્દેસ ૯૭; પટિ॰ મ॰ ૧.૧૬૧) –

    ‘‘Buddhoti yo so bhagavā sayambhū anācariyako pubbe ananussutesu dhammesu sāmaṃ saccāni abhisambujjhi, tattha ca sabbaññutaṃ patto, balesu ca vasībhāva’’nti (cūḷani. pārāyanatthutigāthāniddesa 97; paṭi. ma. 1.161) –

    અયં તાવ અત્થતો બુદ્ધવિભાવના.

    Ayaṃ tāva atthato buddhavibhāvanā.

    બ્યઞ્જનતો પન સવાસનાય કિલેસનિદ્દાય અચ્ચન્તવિગમેન બુદ્ધવા પટિબુદ્ધવાતિ બુદ્ધો, બુદ્ધિયા વા વિકસિતભાવેન બુદ્ધવા વિબુદ્ધવાતિ બુદ્ધો, બુજ્ઝિતાતિ બુદ્ધો, બોધેતાતિ બુદ્ધોતિ એવમાદિના નયેન વેદિતબ્બો. યથાહ –

    Byañjanato pana savāsanāya kilesaniddāya accantavigamena buddhavā paṭibuddhavāti buddho, buddhiyā vā vikasitabhāvena buddhavā vibuddhavāti buddho, bujjhitāti buddho, bodhetāti buddhoti evamādinā nayena veditabbo. Yathāha –

    ‘‘બુજ્ઝિતા સચ્ચાનીતિ બુદ્ધો, બોધેતા પજાયાતિ બુદ્ધો, સબ્બઞ્ઞુતાય બુદ્ધો, સબ્બદસ્સાવિતાય બુદ્ધો, અનઞ્ઞનેય્યતાય બુદ્ધો, વિસવિતાય બુદ્ધો, ખીણાસવસઙ્ખાતેન બુદ્ધો, નિરુપક્કિલેસસઙ્ખાતેન બુદ્ધો, એકન્તવીતરાગોતિ બુદ્ધો, એકન્તવીતદોસોતિ બુદ્ધો, એકન્તવીતમોહોતિ બુદ્ધો, એકન્તનિક્કિલેસોતિ બુદ્ધો, એકાયનમગ્ગં ગતોતિ બુદ્ધો, એકો અનુત્તરં સમ્માસમ્બોધિં અભિસમ્બુદ્ધોતિ બુદ્ધો, અબુદ્ધિવિહતત્તા બુદ્ધિપટિલાભાતિ બુદ્ધો, બુદ્ધોતિ ચેતં નામં ન માતરા કતં, ન પિતરા કતં, ન ભાતરા કતં, ન ભગિનિયા કતં, ન મિત્તામચ્ચેહિ કતં, ન ઞાતિસાલોહિતેહિ કતં, ન સમણબ્રાહ્મણેહિ કતં, ન દેવતાહિ કતં, અથ ખો વિમોક્ખન્તિકમેતં બુદ્ધાનં ભગવન્તાનં બોધિયા મૂલે સહ સબ્બઞ્ઞુતઞ્ઞાણસ્સ પટિલાભા સચ્છિકા પઞ્ઞત્તિ, યદિદં બુદ્ધો’’તિ (ચૂળનિ॰ પારાયનત્થુતિગાથાનિદ્દેસ ૯૭; પટિ॰ મ॰ ૧.૧૬૨).

    ‘‘Bujjhitā saccānīti buddho, bodhetā pajāyāti buddho, sabbaññutāya buddho, sabbadassāvitāya buddho, anaññaneyyatāya buddho, visavitāya buddho, khīṇāsavasaṅkhātena buddho, nirupakkilesasaṅkhātena buddho, ekantavītarāgoti buddho, ekantavītadosoti buddho, ekantavītamohoti buddho, ekantanikkilesoti buddho, ekāyanamaggaṃ gatoti buddho, eko anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti buddho, abuddhivihatattā buddhipaṭilābhāti buddho, buddhoti cetaṃ nāmaṃ na mātarā kataṃ, na pitarā kataṃ, na bhātarā kataṃ, na bhaginiyā kataṃ, na mittāmaccehi kataṃ, na ñātisālohitehi kataṃ, na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ, na devatāhi kataṃ, atha kho vimokkhantikametaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ bodhiyā mūle saha sabbaññutaññāṇassa paṭilābhā sacchikā paññatti, yadidaṃ buddho’’ti (cūḷani. pārāyanatthutigāthāniddesa 97; paṭi. ma. 1.162).

    હિંસતીતિ સરણં, સબ્બં અનત્થં અપાયદુક્ખં સબ્બં સંસારદુક્ખં હિંસતિ વિનાસેતિ વિદ્ધંસેતીતિ અત્થો. સરણં ગતાતિ ‘‘બુદ્ધો ભગવા અમ્હાકં સરણં ગતિ પરાયણં પટિસરણં અઘસ્સ હન્તા હિતસ્સ વિધાતા’’તિ ઇમિના અધિપ્પાયેન બુદ્ધં ભગવન્તં ગચ્છામ ભજામ સેવામ પયિરુપાસામ. એવં વા જાનામ બુજ્ઝામાતિ એવં ગતા ઉપગતા બુદ્ધં સરણં ગતા. તપ્પટિક્ખેપેન ન બુદ્ધં સરણં ગતા.

    Hiṃsatīti saraṇaṃ, sabbaṃ anatthaṃ apāyadukkhaṃ sabbaṃ saṃsāradukkhaṃ hiṃsati vināseti viddhaṃsetīti attho. Saraṇaṃ gatāti ‘‘buddho bhagavā amhākaṃ saraṇaṃ gati parāyaṇaṃ paṭisaraṇaṃ aghassa hantā hitassa vidhātā’’ti iminā adhippāyena buddhaṃ bhagavantaṃ gacchāma bhajāma sevāma payirupāsāma. Evaṃ vā jānāma bujjhāmāti evaṃ gatā upagatā buddhaṃ saraṇaṃ gatā. Tappaṭikkhepena na buddhaṃ saraṇaṃ gatā.

    ધમ્મં સરણં ગતાતિ અધિગતમગ્ગે સચ્છિકતનિરોધે યથાનુસિટ્ઠં પટિપજ્જમાને ચતૂસુ અપાયેસુ અપતમાને કત્વા ધારેતીતિ ધમ્મો. સો અત્થતો અરિયમગ્ગો ચેવ નિબ્બાનઞ્ચ. વુત્તઞ્હેતં –

    Dhammaṃ saraṇaṃ gatāti adhigatamagge sacchikatanirodhe yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjamāne catūsu apāyesu apatamāne katvā dhāretīti dhammo. So atthato ariyamaggo ceva nibbānañca. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘યાવતા, ભિક્ખવે, ધમ્મા સઙ્ખતા, અરિયો અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગો તેસં અગ્ગમક્ખાયતી’’તિ વિત્થારો (અ॰ નિ॰ ૪.૩૪).

    ‘‘Yāvatā, bhikkhave, dhammā saṅkhatā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo tesaṃ aggamakkhāyatī’’ti vitthāro (a. ni. 4.34).

    ન કેવલઞ્ચ અરિયમગ્ગનિબ્બાનાનિ એવ, અપિચ ખો અરિયફલેહિ સદ્ધિં પરિયત્તિધમ્મો ચ. વુત્તઞ્હેતં છત્તમાણવકવિમાને –

    Na kevalañca ariyamagganibbānāni eva, apica kho ariyaphalehi saddhiṃ pariyattidhammo ca. Vuttañhetaṃ chattamāṇavakavimāne –

    ‘‘રાગવિરાગમનેજમસોકં,

    ‘‘Rāgavirāgamanejamasokaṃ,

    ધમ્મમસઙ્ખતમપ્પટિકૂલં;

    Dhammamasaṅkhatamappaṭikūlaṃ;

    મધુરમિમં પગુણં સુવિભત્તં,

    Madhuramimaṃ paguṇaṃ suvibhattaṃ,

    ધમ્મમિમં સરણત્થમુપેહી’’તિ. (વિ॰ વ॰ ૮૮૭);

    Dhammamimaṃ saraṇatthamupehī’’ti. (vi. va. 887);

    તત્થ હિ રાગવિરાગોતિ મગ્ગો કથિતો, અનેજમસોકન્તિ ફલં, ધમ્મસઙ્ખતન્તિ નિબ્બાનં, અપ્પટિકૂલં મધુરમિમં પગુણં સુવિભત્તન્તિ પિટકત્તયેન વિભત્તા સબ્બધમ્મક્ખન્ધા કથિતા. તં ધમ્મં વુત્તનયેન સરણન્તિ ગતા ધમ્મં સરણં ગતા. તપ્પટિક્ખેપેન ન ધમ્મં સરણં ગતા.

    Tattha hi rāgavirāgoti maggo kathito, anejamasokanti phalaṃ, dhammasaṅkhatanti nibbānaṃ, appaṭikūlaṃ madhuramimaṃ paguṇaṃ suvibhattanti piṭakattayena vibhattā sabbadhammakkhandhā kathitā. Taṃ dhammaṃ vuttanayena saraṇanti gatā dhammaṃ saraṇaṃ gatā. Tappaṭikkhepena na dhammaṃ saraṇaṃ gatā.

    દિટ્ઠિસીલસઙ્ઘાતેન સંહતોતિ સઙ્ઘો. સો અત્થતો અટ્ઠઅરિયપુગ્ગલસમૂહો. વુત્તઞ્હેતં તસ્મિં એવ વિમાને –

    Diṭṭhisīlasaṅghātena saṃhatoti saṅgho. So atthato aṭṭhaariyapuggalasamūho. Vuttañhetaṃ tasmiṃ eva vimāne –

    ‘‘યત્થ ચ દિન્ન મહપ્ફલમાહુ,

    ‘‘Yattha ca dinna mahapphalamāhu,

    ચતૂસુ સુચીસુ પુરિસયુગેસુ;

    Catūsu sucīsu purisayugesu;

    અટ્ઠ ચ પુગ્ગલ ધમ્મદસા તે,

    Aṭṭha ca puggala dhammadasā te,

    સઙ્ઘમિમં સરણત્થમુપેહી’’તિ. (વિ॰ વ॰ ૮૮૮);

    Saṅghamimaṃ saraṇatthamupehī’’ti. (vi. va. 888);

    તં સઙ્ઘં વુત્તનયેન સરણન્તિ ગતા સઙ્ઘં સરણં ગતા. તપ્પટિક્ખેપેન ન સઙ્ઘં સરણં ગતાતિ.

    Taṃ saṅghaṃ vuttanayena saraṇanti gatā saṅghaṃ saraṇaṃ gatā. Tappaṭikkhepena na saṅghaṃ saraṇaṃ gatāti.

    એત્થ ચ સરણગમનકોસલ્લત્થં સરણં સરણગમનં, યો ચ સરણં ગચ્છતિ સરણગમનપ્પભેદો, ફલં, સંકિલેસો, ભેદો, વોદાનન્તિ અયં વિધિ વેદિતબ્બો.

    Ettha ca saraṇagamanakosallatthaṃ saraṇaṃ saraṇagamanaṃ, yo ca saraṇaṃ gacchati saraṇagamanappabhedo, phalaṃ, saṃkileso, bhedo, vodānanti ayaṃ vidhi veditabbo.

    તત્થ પદત્થતો તાવ હિંસતીતિ સરણં, સરણગતાનં તેનેવ સરણગમનેન ભયં સન્તાસં દુક્ખં દુગ્ગતિં પરિકિલેસં હનતિ વિનાસેતીતિ અત્થો, રતનત્તયસ્સેતં અધિવચનં. અથ વા હિતે પવત્તનેન અહિતા નિવત્તનેન ચ સત્તાનં ભયં હિંસતીતિ બુદ્ધો સરણં, ભવકન્તારતો ઉત્તારણેન અસ્સાસદાનેન ચ ધમ્મો, અપ્પકાનમ્પિ કારાનં વિપુલફલપટિલાભકરણેન સઙ્ઘો. તસ્મા ઇમિનાપિ પરિયાયેન રતનત્તયં સરણં. તપ્પસાદતગ્ગરુતાહિ વિહતકિલેસો તપ્પરાયણતાકારપ્પવત્તો ચિત્તુપ્પાદો સરણગમનં. તંસમઙ્ગિસત્તો સરણં ગચ્છતિ, વુત્તપ્પકારેન ચિત્તુપ્પાદેન ‘‘એતાનિ મે તીણિ રતનાનિ સરણં, એતાનિ પરાયણ’’ન્તિ એવં ઉપેતીતિ અત્થો. એવં તાવ સરણં સરણગમનં, યો ચ સરણં ગચ્છતીતિ ઇદં તયં વેદિતબ્બં.

    Tattha padatthato tāva hiṃsatīti saraṇaṃ, saraṇagatānaṃ teneva saraṇagamanena bhayaṃ santāsaṃ dukkhaṃ duggatiṃ parikilesaṃ hanati vināsetīti attho, ratanattayassetaṃ adhivacanaṃ. Atha vā hite pavattanena ahitā nivattanena ca sattānaṃ bhayaṃ hiṃsatīti buddho saraṇaṃ, bhavakantārato uttāraṇena assāsadānena ca dhammo, appakānampi kārānaṃ vipulaphalapaṭilābhakaraṇena saṅgho. Tasmā imināpi pariyāyena ratanattayaṃ saraṇaṃ. Tappasādataggarutāhi vihatakileso tapparāyaṇatākārappavatto cittuppādo saraṇagamanaṃ. Taṃsamaṅgisatto saraṇaṃ gacchati, vuttappakārena cittuppādena ‘‘etāni me tīṇi ratanāni saraṇaṃ, etāni parāyaṇa’’nti evaṃ upetīti attho. Evaṃ tāva saraṇaṃ saraṇagamanaṃ, yo ca saraṇaṃ gacchatīti idaṃ tayaṃ veditabbaṃ.

    પભેદતો પન દુવિધં સરણગમનં – લોકિયં, લોકુત્તરઞ્ચ. તત્થ લોકુત્તરં દિટ્ઠસચ્ચાનં મગ્ગક્ખણે સરણગમનુપક્કિલેસસમુચ્છેદેન આરમ્મણતો નિબ્બાનારમ્મણં હુત્વા કિચ્ચતો સકલેપિ રતનત્તયે ઇજ્ઝતિ, લોકિયં પુથુજ્જનાનં સરણગમનુપક્કિલેસવિક્ખમ્ભનેન આરમ્મણતો બુદ્ધાદિગુણારમ્મણં હુત્વા ઇજ્ઝતિ. તં અત્થતો બુદ્ધાદીસુ વત્થૂસુ સદ્ધાપટિલાભો , સદ્ધામૂલિકા ચ સમ્માદિટ્ઠિ દસસુ પુઞ્ઞકિરિયવત્થૂસુ દિટ્ઠિજુકમ્મન્તિ વુચ્ચતિ.

    Pabhedato pana duvidhaṃ saraṇagamanaṃ – lokiyaṃ, lokuttarañca. Tattha lokuttaraṃ diṭṭhasaccānaṃ maggakkhaṇe saraṇagamanupakkilesasamucchedena ārammaṇato nibbānārammaṇaṃ hutvā kiccato sakalepi ratanattaye ijjhati, lokiyaṃ puthujjanānaṃ saraṇagamanupakkilesavikkhambhanena ārammaṇato buddhādiguṇārammaṇaṃ hutvā ijjhati. Taṃ atthato buddhādīsu vatthūsu saddhāpaṭilābho , saddhāmūlikā ca sammādiṭṭhi dasasu puññakiriyavatthūsu diṭṭhijukammanti vuccati.

    તયિદં ચતુધા પવત્તતિ – અત્તસન્નિય્યાતનેન, તપ્પરાયણતાય, સિસ્સભાવૂપગમનેન, પણિપાતેનાતિ. તત્થ અત્તસન્નિય્યાતનં નામ ‘‘અજ્જ આદિં કત્વા અહં અત્તાનં બુદ્ધસ્સ નિય્યાતેમિ, ધમ્મસ્સ, સઙ્ઘસ્સા’’તિ એવં બુદ્ધાદીનં અત્તપરિચ્ચજનં. તપ્પરાયણં નામ ‘‘અજ્જ આદિં કત્વા અહં બુદ્ધપરાયણો, ધમ્મપરાયણો, સઙ્ઘપરાયણો ઇતિ મં ધારેહી’’તિ એવં તપ્પટિસરણભાવો તપ્પરાયણતા. સિસ્સભાવૂપગમનં નામ ‘‘અજ્જ આદિં કત્વા અહં બુદ્ધસ્સ અન્તેવાસિકો, ધમ્મસ્સ, સઙ્ઘસ્સ ઇતિ મં ધારેતૂ’’તિ એવં સિસ્સભાવસ્સ ઉપગમનં. પણિપાતો નામ ‘‘અજ્જ આદિં કત્વા અહં અભિવાદનપચ્ચુટ્ઠાનઅઞ્જલિકમ્મસામીચિકમ્મં બુદ્ધાદીનં એવ તિણ્ણં વત્થૂનં કરોમિ ઇતિ મં ધારેતૂ’’તિ એવં બુદ્ધાદીસુ પરમનિપચ્ચકારો. ઇમેસઞ્હિ ચતુન્નં આકારાનં અઞ્ઞતરં કરોન્તેન ગહિતં એવ હોતિ સરણગમનં.

    Tayidaṃ catudhā pavattati – attasanniyyātanena, tapparāyaṇatāya, sissabhāvūpagamanena, paṇipātenāti. Tattha attasanniyyātanaṃ nāma ‘‘ajja ādiṃ katvā ahaṃ attānaṃ buddhassa niyyātemi, dhammassa, saṅghassā’’ti evaṃ buddhādīnaṃ attapariccajanaṃ. Tapparāyaṇaṃ nāma ‘‘ajja ādiṃ katvā ahaṃ buddhaparāyaṇo, dhammaparāyaṇo, saṅghaparāyaṇo iti maṃ dhārehī’’ti evaṃ tappaṭisaraṇabhāvo tapparāyaṇatā. Sissabhāvūpagamanaṃ nāma ‘‘ajja ādiṃ katvā ahaṃ buddhassa antevāsiko, dhammassa, saṅghassa iti maṃ dhāretū’’ti evaṃ sissabhāvassa upagamanaṃ. Paṇipāto nāma ‘‘ajja ādiṃ katvā ahaṃ abhivādanapaccuṭṭhānaañjalikammasāmīcikammaṃ buddhādīnaṃ eva tiṇṇaṃ vatthūnaṃ karomi iti maṃ dhāretū’’ti evaṃ buddhādīsu paramanipaccakāro. Imesañhi catunnaṃ ākārānaṃ aññataraṃ karontena gahitaṃ eva hoti saraṇagamanaṃ.

    અપિચ ‘‘ભગવતો અત્તાનં પરિચ્ચજામિ, ધમ્મસ્સ, સઙ્ઘસ્સ અત્તાનં પરિચ્ચજામિ, જીવિતં પરિચ્ચજામિ, પરિચ્ચત્તો એવ મે અત્તા જીવિતઞ્ચ, જીવિતપરિયન્તિકં બુદ્ધં સરણં ગચ્છામિ, બુદ્ધો મે સરણં તાણં લેણ’’ન્તિ એવમ્પિ અત્તસન્નિય્યાતનં વેદિતબ્બં. ‘‘સત્થારઞ્ચ વતાહં પસ્સેય્યં, ભગવન્તમેવ પસ્સેય્યં; સુગતઞ્ચ વતાહં પસ્સેય્યં, ભગવન્તમેવ પસ્સેય્યં; સમ્માસમ્બુદ્ધઞ્ચ વતાહં પસ્સેય્યં; ભગવન્તમેવ પસ્સેય્ય’’ન્તિ (સં॰ નિ॰ ૨.૧૫૪) એવં મહાકસ્સપત્થેરસ્સ સરણગમનં વિય સિસ્સભાવૂપગમનં દટ્ઠબ્બં.

    Apica ‘‘bhagavato attānaṃ pariccajāmi, dhammassa, saṅghassa attānaṃ pariccajāmi, jīvitaṃ pariccajāmi, pariccatto eva me attā jīvitañca, jīvitapariyantikaṃ buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmi, buddho me saraṇaṃ tāṇaṃ leṇa’’nti evampi attasanniyyātanaṃ veditabbaṃ. ‘‘Satthārañca vatāhaṃ passeyyaṃ, bhagavantameva passeyyaṃ; sugatañca vatāhaṃ passeyyaṃ, bhagavantameva passeyyaṃ; sammāsambuddhañca vatāhaṃ passeyyaṃ; bhagavantameva passeyya’’nti (saṃ. ni. 2.154) evaṃ mahākassapattherassa saraṇagamanaṃ viya sissabhāvūpagamanaṃ daṭṭhabbaṃ.

    ‘‘સો અહં વિચરિસ્સામિ, ગામા ગામં પુરા પુરં;

    ‘‘So ahaṃ vicarissāmi, gāmā gāmaṃ purā puraṃ;

    નમસ્સમાનો સમ્બુદ્ધં, ધમ્મસ્સ ચ સુધમ્મત’’ન્તિ. (સં॰ નિ॰ ૧.૨૪૬; સુ॰ નિ॰ ૧૯૪) –

    Namassamāno sambuddhaṃ, dhammassa ca sudhammata’’nti. (saṃ. ni. 1.246; su. ni. 194) –

    એવં આળવકાદીનં સરણગમનં વિય તપ્પરાયણતા વેદિતબ્બા. ‘‘અથ ખો, બ્રહ્માયુ, બ્રાહ્મણો ઉટ્ઠાયાસના એકંસં ઉત્તરાસઙ્ગં કરિત્વા ભગવતો પાદેસુ સિરસા નિપતિત્વા ભગવતો પાદાનિ મુખેન ચ પરિચુમ્બતિ, પાણીહિ ચ પરિસમ્બાહતિ, નામઞ્ચ સાવેતિ ‘બ્રહ્માયુ અહં, ભો ગોતમ, બ્રાહ્મણો, બ્રહ્માયુ અહં, ભો ગોતમ, બ્રાહ્મણો’’’તિ (મ॰ નિ॰ ૨.૩૯૪) એવં પણિપાતો દટ્ઠબ્બો.

    Evaṃ āḷavakādīnaṃ saraṇagamanaṃ viya tapparāyaṇatā veditabbā. ‘‘Atha kho, brahmāyu, brāhmaṇo uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavato pādāni mukhena ca paricumbati, pāṇīhi ca parisambāhati, nāmañca sāveti ‘brahmāyu ahaṃ, bho gotama, brāhmaṇo, brahmāyu ahaṃ, bho gotama, brāhmaṇo’’’ti (ma. ni. 2.394) evaṃ paṇipāto daṭṭhabbo.

    સો પનેસ ઞાતિભયાચરિયદક્ખિણેય્યવસેન ચતુબ્બિધો હોતિ. તત્થ દક્ખિણેય્યપણિપાતેન સરણગમનં હોતિ, ન ઇતરેહિ. સેટ્ઠવસેનેવ હિ સરણં ગય્હતિ, સેટ્ઠવસેન ભિજ્જતિ. તસ્મા યો ‘‘અયમેવ લોકે સબ્બસત્તુત્તમો અગ્ગદક્ખિણેય્યો’’તિ વન્દતિ, તેનેવ સરણં ગહિતં હોતિ, ન ઞાતિભયાચરિયસઞ્ઞાય વન્દન્તેન. એવં ગહિતસરણસ્સ ઉપાસકસ્સ વા ઉપાસિકાય વા અઞ્ઞતિત્થિયેસુ પબ્બજિતમ્પિ ‘‘ઞાતકો મે અય’’ન્તિ વન્દતો સરણં ન ભિજ્જતિ, પગેવ અપબ્બજિતં. તથા રાજાનં ભયેન વન્દતો. સો હિ રટ્ઠપૂજિતત્તા અવન્દિયમાનો અનત્થમ્પિ કરેય્યાતિ. તથા યંકિઞ્ચિ સિપ્પં સિક્ખાપકં તિત્થિયમ્પિ ‘‘આચરિયો મે અય’’ન્તિ વન્દતોપિ ન ભિજ્જતિ. એવં સરણગમનસ્સ પભેદો વેદિતબ્બો.

    So panesa ñātibhayācariyadakkhiṇeyyavasena catubbidho hoti. Tattha dakkhiṇeyyapaṇipātena saraṇagamanaṃ hoti, na itarehi. Seṭṭhavaseneva hi saraṇaṃ gayhati, seṭṭhavasena bhijjati. Tasmā yo ‘‘ayameva loke sabbasattuttamo aggadakkhiṇeyyo’’ti vandati, teneva saraṇaṃ gahitaṃ hoti, na ñātibhayācariyasaññāya vandantena. Evaṃ gahitasaraṇassa upāsakassa vā upāsikāya vā aññatitthiyesu pabbajitampi ‘‘ñātako me aya’’nti vandato saraṇaṃ na bhijjati, pageva apabbajitaṃ. Tathā rājānaṃ bhayena vandato. So hi raṭṭhapūjitattā avandiyamāno anatthampi kareyyāti. Tathā yaṃkiñci sippaṃ sikkhāpakaṃ titthiyampi ‘‘ācariyo me aya’’nti vandatopi na bhijjati. Evaṃ saraṇagamanassa pabhedo veditabbo.

    એત્થ ચ લોકુત્તરસ્સ સરણગમનસ્સ ચત્તારિ સામઞ્ઞફલાનિ વિપાકફલં, સબ્બદુક્ખક્ખયો આનિસંસફલં. વુત્તઞ્હેતં –

    Ettha ca lokuttarassa saraṇagamanassa cattāri sāmaññaphalāni vipākaphalaṃ, sabbadukkhakkhayo ānisaṃsaphalaṃ. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘યો ચ બુદ્ધઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ, સઙ્ઘઞ્ચ સરણં ગતો;

    ‘‘Yo ca buddhañca dhammañca, saṅghañca saraṇaṃ gato;

    ચત્તારિ અરિયસચ્ચાનિ, સમ્મપ્પઞ્ઞાય પસ્સતિ.

    Cattāri ariyasaccāni, sammappaññāya passati.

    ‘‘દુક્ખં દુક્ખસમુપ્પાદં, દુક્ખસ્સ ચ અતિક્કમં;

    ‘‘Dukkhaṃ dukkhasamuppādaṃ, dukkhassa ca atikkamaṃ;

    અરિયં ચટ્ઠઙ્ગિકં મગ્ગં, દુક્ખૂપસમગામિનં.

    Ariyaṃ caṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, dukkhūpasamagāminaṃ.

    ‘‘એતં ખો સરણં ખેમં, એતં સરણમુત્તમં;

    ‘‘Etaṃ kho saraṇaṃ khemaṃ, etaṃ saraṇamuttamaṃ;

    એતં સરણમાગમ્મ, સબ્બદુક્ખા પમુચ્ચતી’’તિ. (ધ॰ પ॰ ૧૯૦-૧૯૨);

    Etaṃ saraṇamāgamma, sabbadukkhā pamuccatī’’ti. (dha. pa. 190-192);

    અપિચ નિચ્ચતો અનુપગમનાદીનિપિ એતસ્સ આનિસંસફલં વેદિતબ્બં. વુત્તઞ્હેતં –

    Apica niccato anupagamanādīnipi etassa ānisaṃsaphalaṃ veditabbaṃ. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘અટ્ઠાનમેતં, ભિક્ખવે, અનવકાસો, યં દિટ્ઠિસમ્પન્નો પુગ્ગલો કઞ્ચિ સઙ્ખારં નિચ્ચતો ઉપગચ્છેય્ય, સુખતો ઉપગચ્છેય્ય, કઞ્ચિ ધમ્મં અત્તતો ઉપગચ્છેય્ય, માતરં જીવિતા વોરોપેય્ય, પિતરં જીવિતા વોરોપેય્ય, અરહન્તં જીવિતા વોરોપેય્ય, દુટ્ઠચિત્તો તથાગતસ્સ લોહિતં ઉપ્પાદેય્ય, સઙ્ઘં ભિન્દેય્ય, અઞ્ઞં સત્થારં ઉદ્દિસેય્ય નેતં ઠાનં વિજ્જતી’’તિ (મ॰ નિ॰ ૩.૧૨૭-૧૨૮; અ॰ નિ॰ ૧.૨૬૮-૨૭૬; વિભ॰ ૮૦૯).

    ‘‘Aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso, yaṃ diṭṭhisampanno puggalo kañci saṅkhāraṃ niccato upagaccheyya, sukhato upagaccheyya, kañci dhammaṃ attato upagaccheyya, mātaraṃ jīvitā voropeyya, pitaraṃ jīvitā voropeyya, arahantaṃ jīvitā voropeyya, duṭṭhacitto tathāgatassa lohitaṃ uppādeyya, saṅghaṃ bhindeyya, aññaṃ satthāraṃ uddiseyya netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti (ma. ni. 3.127-128; a. ni. 1.268-276; vibha. 809).

    લોકિયસ્સ પન સરણગમનસ્સ ભવસમ્પદાપિ ભોગસમ્પદાપિ ફલમેવ. વુત્તઞ્હેતં –

    Lokiyassa pana saraṇagamanassa bhavasampadāpi bhogasampadāpi phalameva. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘યે કેચિ બુદ્ધં સરણં ગતાસે,

    ‘‘Ye keci buddhaṃ saraṇaṃ gatāse,

    ન તે ગમિસ્સન્તિ અપાયભૂમિં;

    Na te gamissanti apāyabhūmiṃ;

    પહાય માનુસં દેહં,

    Pahāya mānusaṃ dehaṃ,

    દેવકાયં પરિપૂરેસ્સન્તી’’તિ. (સં॰ નિ॰ ૧.૩૭);

    Devakāyaṃ paripūressantī’’ti. (saṃ. ni. 1.37);

    અપરમ્પિ વુત્તં –

    Aparampi vuttaṃ –

    ‘‘અથ ખો સક્કો દેવાનમિન્દો અસીતિયા દેવતાસહસ્સેહિ સદ્ધિં યેનાયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનો તેનુપસઙ્કમિ…પે॰… એકમન્તં ઠિતં ખો સક્કં દેવાનમિન્દં આયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનો એતદવોચ – ‘સાધુ ખો, દેવાનમિન્દ, બુદ્ધં સરણગમનં હોતિ. બુદ્ધં સરણગમનહેતુ ખો, દેવાનમિન્દ, એવમિધેકચ્ચે સત્તા કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જન્તિ. તે અઞ્ઞે દેવે દસહિ ઠાનેહિ અધિગણ્હન્તિ – દિબ્બેન આયુના, દિબ્બેન વણ્ણેન, દિબ્બેન સુખેન, દિબ્બેન યસેન, દિબ્બેન આધિપતેય્યેન, દિબ્બેહિ રૂપેહિ, દિબ્બેહિ સદ્દેહિ, દિબ્બેહિ ગન્ધેહિ, દિબ્બેહિ રસેહિ, દિબ્બેહિ ફોટ્ઠબ્બેહિ…પે॰… ધમ્મં, સઙ્ઘં…પે॰… ફોટ્ઠબ્બેહી’’’તિ (સં॰ નિ॰ ૪.૩૪૧).

    ‘‘Atha kho sakko devānamindo asītiyā devatāsahassehi saddhiṃ yenāyasmā mahāmoggallāno tenupasaṅkami…pe… ekamantaṃ ṭhitaṃ kho sakkaṃ devānamindaṃ āyasmā mahāmoggallāno etadavoca – ‘sādhu kho, devānaminda, buddhaṃ saraṇagamanaṃ hoti. Buddhaṃ saraṇagamanahetu kho, devānaminda, evamidhekacce sattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti. Te aññe deve dasahi ṭhānehi adhigaṇhanti – dibbena āyunā, dibbena vaṇṇena, dibbena sukhena, dibbena yasena, dibbena ādhipateyyena, dibbehi rūpehi, dibbehi saddehi, dibbehi gandhehi, dibbehi rasehi, dibbehi phoṭṭhabbehi…pe… dhammaṃ, saṅghaṃ…pe… phoṭṭhabbehī’’’ti (saṃ. ni. 4.341).

    વેલામસુત્તાદિવસેનપિ (અ॰ નિ॰ ૯.૨૦) સરણગમનસ્સ ફલવિસેસો વેદિતબ્બો. એવં સરણગમનસ્સ ફલં વેદિતબ્બં.

    Velāmasuttādivasenapi (a. ni. 9.20) saraṇagamanassa phalaviseso veditabbo. Evaṃ saraṇagamanassa phalaṃ veditabbaṃ.

    લોકિયસરણગમનઞ્ચેત્થ તીસુ વત્થૂસુ અઞ્ઞાણસંસયમિચ્છાઞાણાદીહિ સંકિલિસ્સતિ, ન મહાજુતિકં હોતિ ન મહાવિપ્ફારં. લોકુત્તરસ્સ પન સંકિલેસો નત્થિ. લોકિયસ્સ ચ સરણગમનસ્સ દુવિધો ભેદો – સાવજ્જો, અનવજ્જો ચ. તત્થ સાવજ્જો અઞ્ઞસત્થારાદીસુ અત્તસન્નિય્યાતનાદીહિ હોતિ, સો અનિટ્ઠફલો. અનવજ્જો કાલકિરિયાય, સો અવિપાકત્તા અફલો. લોકુત્તરસ્સ પન નેવત્થિ ભેદો. ભવન્તરેપિ હિ અરિયસાવકો અઞ્ઞં સત્થારં ન ઉદ્દિસતીતિ એવં સરણગમનસ્સ સંકિલેસો ચ ભેદો ચ વેદિતબ્બો.

    Lokiyasaraṇagamanañcettha tīsu vatthūsu aññāṇasaṃsayamicchāñāṇādīhi saṃkilissati, na mahājutikaṃ hoti na mahāvipphāraṃ. Lokuttarassa pana saṃkileso natthi. Lokiyassa ca saraṇagamanassa duvidho bhedo – sāvajjo, anavajjo ca. Tattha sāvajjo aññasatthārādīsu attasanniyyātanādīhi hoti, so aniṭṭhaphalo. Anavajjo kālakiriyāya, so avipākattā aphalo. Lokuttarassa pana nevatthi bhedo. Bhavantarepi hi ariyasāvako aññaṃ satthāraṃ na uddisatīti evaṃ saraṇagamanassa saṃkileso ca bhedo ca veditabbo.

    વોદાનમ્પિ ચ લોકિયસ્સેવ યસ્સ હિ સંકિલેસો, તસ્સેવ તતો વોદાનેન ભવિતબ્બં. લોકુત્તરં પન નિચ્ચવોદાનમેવાતિ.

    Vodānampi ca lokiyasseva yassa hi saṃkileso, tasseva tato vodānena bhavitabbaṃ. Lokuttaraṃ pana niccavodānamevāti.

    પાણાતિપાતાતિ એત્થ પાણસ્સ સરસેનેવ પતનસભાવસ્સ અન્તરા એવ અતિપાતનં અતિપાતો, સણિકં પતિતું અદત્વા સીઘં પાતનન્તિ અત્થો. અતિક્કમ્મ વા સત્થાદીહિ અભિભવિત્વા પાતનં અતિપાતો, પાણઘાતોતિ વુત્તં હોતિ. પાણોતિ ચેત્થ ખન્ધસન્તાનો, યો સત્તોતિ વોહરીયતિ, પરમત્થતો રૂપારૂપજીવિતિન્દ્રિયં. રૂપજીવિતિન્દ્રિયે હિ વિકોપિતે ઇતરમ્પિ તંસમ્બન્ધતાય વિનસ્સતીતિ. તસ્મિં પન પાણે પાણસઞ્ઞિનો જીવિતિન્દ્રિયુપચ્છેદકઉપક્કમસમુટ્ઠાપિકા કાયવચીદ્વારાનં અઞ્ઞતરદ્વારપ્પવત્તા વધકચેતના પાણાતિપાતો. યાય હિ ચેતનાય પવત્તમાનસ્સ જીવિતિન્દ્રિયસ્સ નિસ્સયભૂતેસુ ઉપક્કમકરણહેતુકમહાભૂતપચ્ચયા ઉપ્પજ્જનકમહાભૂતા પુરિમસદિસા ન ઉપ્પજ્જન્તિ, વિસદિસા એવ ઉપ્પજ્જન્તિ, સા તાદિસપ્પયોગસમુટ્ઠાપિકા ચેતના પાણાતિપાતો. લદ્ધૂપક્કમાનિ હિ ભૂતાનિ પુરિમભૂતાનિ વિય ન વિસદાનીતિ સમાનજાતિયાનં કારણાનિ ન હોન્તીતિ. ‘‘કાયવચીદ્વારાનં અઞ્ઞતરદ્વારપ્પવત્તા’’તિ ઇદં મનોદ્વારે પવત્તાય વધકચેતનાય પાણાતિપાતતાસમ્ભવદસ્સનં. કુલુમ્બસુત્તેપિ હિ ‘‘ઇધેકચ્ચો સમણો વા બ્રાહ્મણો વા ઇદ્ધિમા ચેતો વસિપ્પત્તો અઞ્ઞિસ્સા કુચ્છિગતં ગબ્ભં પાપકેન મનસા અનુપેક્ખિતા હોતી’’તિ વિજ્જામયિદ્ધિ અધિપ્પેતા. સા ચ વચીદ્વારં મુઞ્ચિત્વા ન સક્કા નિબ્બત્તેતુન્તિ વચીદ્વારવસેનેવ નિપ્પજ્જતિ. યે પન ‘‘ભાવનામયિદ્ધિ તત્થ અધિપ્પેતા’’તિ વદન્તિ, તેસં વાદો કુસલત્તિકવેદનત્તિકવિતક્કત્તિકભૂમન્તરેહિ વિરુજ્ઝતિ.

    Pāṇātipātāti ettha pāṇassa saraseneva patanasabhāvassa antarā eva atipātanaṃ atipāto, saṇikaṃ patituṃ adatvā sīghaṃ pātananti attho. Atikkamma vā satthādīhi abhibhavitvā pātanaṃ atipāto, pāṇaghātoti vuttaṃ hoti. Pāṇoti cettha khandhasantāno, yo sattoti voharīyati, paramatthato rūpārūpajīvitindriyaṃ. Rūpajīvitindriye hi vikopite itarampi taṃsambandhatāya vinassatīti. Tasmiṃ pana pāṇe pāṇasaññino jīvitindriyupacchedakaupakkamasamuṭṭhāpikā kāyavacīdvārānaṃ aññataradvārappavattā vadhakacetanā pāṇātipāto. Yāya hi cetanāya pavattamānassa jīvitindriyassa nissayabhūtesu upakkamakaraṇahetukamahābhūtapaccayā uppajjanakamahābhūtā purimasadisā na uppajjanti, visadisā eva uppajjanti, sā tādisappayogasamuṭṭhāpikā cetanā pāṇātipāto. Laddhūpakkamāni hi bhūtāni purimabhūtāni viya na visadānīti samānajātiyānaṃ kāraṇāni na hontīti. ‘‘Kāyavacīdvārānaṃ aññataradvārappavattā’’ti idaṃ manodvāre pavattāya vadhakacetanāya pāṇātipātatāsambhavadassanaṃ. Kulumbasuttepi hi ‘‘idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā iddhimā ceto vasippatto aññissā kucchigataṃ gabbhaṃ pāpakena manasā anupekkhitā hotī’’ti vijjāmayiddhi adhippetā. Sā ca vacīdvāraṃ muñcitvā na sakkā nibbattetunti vacīdvāravaseneva nippajjati. Ye pana ‘‘bhāvanāmayiddhi tattha adhippetā’’ti vadanti, tesaṃ vādo kusalattikavedanattikavitakkattikabhūmantarehi virujjhati.

    સ્વાયં પાણાતિપાતો ગુણરહિતેસુ તિરચ્છાનગતાદીસુ ખુદ્દકે પાણે અપ્પસાવજ્જો, મહાસરીરે મહાસાવજ્જો. કસ્મા? પયોગમહન્તતાય. પયોગસમત્તેપિ વત્થુમહન્તતાદીહિ મહાસાવજ્જો, ગુણવન્તેસુ મનુસ્સાદીસુ અપ્પગુણે પાણે અપ્પસાવજ્જો, મહાગુણે મહાસાવજ્જો . સરીરગુણાનં પન સમભાવે સતિ કિલેસાનં ઉપક્કમાનઞ્ચ મુદુતાય અપ્પસાવજ્જો, તિબ્બતાય મહાસાવજ્જો.

    Svāyaṃ pāṇātipāto guṇarahitesu tiracchānagatādīsu khuddake pāṇe appasāvajjo, mahāsarīre mahāsāvajjo. Kasmā? Payogamahantatāya. Payogasamattepi vatthumahantatādīhi mahāsāvajjo, guṇavantesu manussādīsu appaguṇe pāṇe appasāvajjo, mahāguṇe mahāsāvajjo . Sarīraguṇānaṃ pana samabhāve sati kilesānaṃ upakkamānañca mudutāya appasāvajjo, tibbatāya mahāsāvajjo.

    એત્થ ચ પયોગવત્થુમહન્તતાદીહિ મહાસાવજ્જતા તેહિ પચ્ચયેહિ ઉપ્પજ્જમાનાય ચેતનાય બલવભાવતો વેદિતબ્બા. યથાધિપ્પેતસ્સ પયોગસ્સ સહસા નિપ્ફાદનવસેન સકિચ્ચસાધિકાય બહુક્ખત્તું પવત્તજવનેહિ લદ્ધાસેવનાય ચ સન્નિટ્ઠાપકચેતનાય પયોગસ્સ મહન્તભાવો. સતિપિ કદાચિ ખુદ્દકે ચેવ મહન્તે ચ પાણે પયોગસ્સ સમભાવે મહન્તં હનન્તસ્સ ચેતના તિબ્બતરા ઉપ્પજ્જતીતિ વત્થુમહન્તતાપિ ચેતનાય બલવભાવસ્સ કારણં. ઇતિ ઉભયમ્પેતં ચેતનાબલવભાવેનેવ મહાસાવજ્જતાય હેતુ હોતિ. તથા હન્તબ્બસ્સ મહાગુણભાવે તત્થ પવત્તઉપકારચેતના વિય ખેત્તવિસેસનિપ્ફત્તિયા અપકારચેતનાપિ બલવતી તિબ્બતરા ઉપ્પજ્જતીતિ તસ્સ મહાસાવજ્જતા દટ્ઠબ્બા. તસ્મા પયોગવત્થુઆદિપચ્ચયાનં અમહત્તેપિ ગુણમહન્તતાદિપચ્ચયેહિ ચેતનાય બલવભાવવસેનેવ મહાસાવજ્જતા વેદિતબ્બા.

    Ettha ca payogavatthumahantatādīhi mahāsāvajjatā tehi paccayehi uppajjamānāya cetanāya balavabhāvato veditabbā. Yathādhippetassa payogassa sahasā nipphādanavasena sakiccasādhikāya bahukkhattuṃ pavattajavanehi laddhāsevanāya ca sanniṭṭhāpakacetanāya payogassa mahantabhāvo. Satipi kadāci khuddake ceva mahante ca pāṇe payogassa samabhāve mahantaṃ hanantassa cetanā tibbatarā uppajjatīti vatthumahantatāpi cetanāya balavabhāvassa kāraṇaṃ. Iti ubhayampetaṃ cetanābalavabhāveneva mahāsāvajjatāya hetu hoti. Tathā hantabbassa mahāguṇabhāve tattha pavattaupakāracetanā viya khettavisesanipphattiyā apakāracetanāpi balavatī tibbatarā uppajjatīti tassa mahāsāvajjatā daṭṭhabbā. Tasmā payogavatthuādipaccayānaṃ amahattepi guṇamahantatādipaccayehi cetanāya balavabhāvavaseneva mahāsāvajjatā veditabbā.

    તસ્સ પાણો, પાણસઞ્ઞિતા, વધકચિત્તં, ઉપક્કમો, તેન મરણન્તિ પઞ્ચ સમ્ભારા. પઞ્ચસમ્ભારયુત્તો પાણાતિપાતોતિ પઞ્ચસમ્ભારાવિનિમુત્તો દટ્ઠબ્બો. તેસુ પાણસઞ્ઞિતાવધકચિત્તાનિ પુબ્બભાગિયાનિપિ હોન્તિ, ઉપક્કમો વધકચેતનાસમુટ્ઠાપિતો. તસ્સ છ પયોગા – સાહત્થિકો, આણત્તિકો, નિસ્સગ્ગિયો, થાવરો, વિજ્જામયો, ઇદ્ધિમયોતિ. તેસુ સહત્થેન નિબ્બત્તો સાહત્થિકો. પરેસં આણાપનવસેન પવત્તો આણત્તિકો. ઉસુસત્તિઆદીનં નિસ્સજ્જનવસેન પવત્તો નિસ્સગ્ગિયો. ઓપાતખણનાદિવસેન પવત્તો થાવરો. આથબ્બણિકાદીનં વિય મન્તપરિજપ્પનપયોગો વિજ્જામયો. દાઠાકોટ્ટનાદીનં વિય કમ્મવિપાકજિદ્ધિમયો.

    Tassa pāṇo, pāṇasaññitā, vadhakacittaṃ, upakkamo, tena maraṇanti pañca sambhārā. Pañcasambhārayutto pāṇātipātoti pañcasambhārāvinimutto daṭṭhabbo. Tesu pāṇasaññitāvadhakacittāni pubbabhāgiyānipi honti, upakkamo vadhakacetanāsamuṭṭhāpito. Tassa cha payogā – sāhatthiko, āṇattiko, nissaggiyo, thāvaro, vijjāmayo, iddhimayoti. Tesu sahatthena nibbatto sāhatthiko. Paresaṃ āṇāpanavasena pavatto āṇattiko. Ususattiādīnaṃ nissajjanavasena pavatto nissaggiyo. Opātakhaṇanādivasena pavatto thāvaro. Āthabbaṇikādīnaṃ viya mantaparijappanapayogo vijjāmayo. Dāṭhākoṭṭanādīnaṃ viya kammavipākajiddhimayo.

    એત્થાહ – ખણે ખણે નિરુજ્ઝનસભાવેસુ સઙ્ખારેસુ, કો હન્તા, કો વા હઞ્ઞતિ? યદિ ચિત્તચેતસિકસન્તાનો, સો અરૂપિતાય ન છેદનભેદનાદિવસેન વિકોપનસમત્થો, નાપિ વિકોપનીયો, અથ રૂપસન્તાનો, સો અચેતનતાય કટ્ઠકલિઙ્ગરૂપમોતિ ન તત્થ છેદનાદિના પાણાતિપાતો લબ્ભતિ, યથા મતસરીરે. પયોગોપિ પાણાતિપાતસ્સ યથાવુત્તો પહરણપ્પહારાદિકો અતીતેસુ સઙ્ખારેસુ ભવેય્ય અનાગતેસુ પચ્ચુપ્પન્નેસુ વા. તત્થ ન તાવ અતીતેસુ અનાગતેસુ ચ સમ્ભવતિ તેસં અવિજ્જમાનસભાવત્તા, પચ્ચુપ્પન્નેસુ ચ સઙ્ખારાનં ખણિકત્તા સરસેનેવ નિરુજ્ઝનસભાવતાય વિનાસાભિમુખેસુ નિપ્પયોજનો પયોગો સિયા, વિનાસસ્સ ચ કારણરહિતત્તા ન પહરણપ્પહારાદિપ્પયોગહેતુકં મરણં, નિરીહત્તા ચ સઙ્ખારાનં કસ્સ સો પયોગો, ખણિકભાવેન વધાધિપ્પાયસમકાલમેવ ભિજ્જનકસ્સ યાવ કિરિયાપરિયોસાનકાલમનવટ્ઠાનતો કસ્સ વા પાણાતિપાતો કમ્મબન્ધોતિ?

    Etthāha – khaṇe khaṇe nirujjhanasabhāvesu saṅkhāresu, ko hantā, ko vā haññati? Yadi cittacetasikasantāno, so arūpitāya na chedanabhedanādivasena vikopanasamattho, nāpi vikopanīyo, atha rūpasantāno, so acetanatāya kaṭṭhakaliṅgarūpamoti na tattha chedanādinā pāṇātipāto labbhati, yathā matasarīre. Payogopi pāṇātipātassa yathāvutto paharaṇappahārādiko atītesu saṅkhāresu bhaveyya anāgatesu paccuppannesu vā. Tattha na tāva atītesu anāgatesu ca sambhavati tesaṃ avijjamānasabhāvattā, paccuppannesu ca saṅkhārānaṃ khaṇikattā saraseneva nirujjhanasabhāvatāya vināsābhimukhesu nippayojano payogo siyā, vināsassa ca kāraṇarahitattā na paharaṇappahārādippayogahetukaṃ maraṇaṃ, nirīhattā ca saṅkhārānaṃ kassa so payogo, khaṇikabhāvena vadhādhippāyasamakālameva bhijjanakassa yāva kiriyāpariyosānakālamanavaṭṭhānato kassa vā pāṇātipāto kammabandhoti?

    વુચ્ચતે – યથાવુત્તવધકચેતનાસમઙ્ગી સઙ્ખારાનં પુઞ્જો સત્તસઙ્ખાતો હન્તા. તેન પવત્તિતવધપ્પયોગનિમિત્તં અપગતુસ્માવિઞ્ઞાણજીવિતિન્દ્રિયો મતોતિ વોહારસ્સ વત્થુભૂતો યથાવુત્તવધપ્પયોગાકરણે પુબ્બે વિય ઉદ્ધં પવત્તનારહો રૂપારૂપધમ્મપુઞ્જો હઞ્ઞતિ, ચિત્તચેતસિકસન્તાનો એવ વા. વધપ્પયોગાવિસયભાવેપિ તસ્સ પઞ્ચવોકારભવે રૂપસન્તાનાધીનવુત્તિતાય ભૂતરૂપેસુ કતપ્પયોગવસેન જીવિતિન્દ્રિયવિચ્છેદેન સોપિ વિચ્છિજ્જતીતિ ન પાણાતિપાતસ્સ અસમ્ભવો, નાપિ અહેતુકો, ન ચ પયોગો નિપ્પયોજનો. પચ્ચુપ્પન્નેસુ સઙ્ખારેસુ કતપ્પયોગવસેન તદનન્તરં ઉપ્પજ્જનારહસ્સ સઙ્ખારકલાપસ્સ તથા અનુપ્પત્તિતો ખણિકાનઞ્ચ સઙ્ખારાનં ખણિકમરણસ્સ ઇધ મરણભાવેન અનધિપ્પેતત્તા સન્તતિમરણસ્સ ચ યથાવુત્તનયેન સહેતુકભાવતો ન અહેતુકં મરણં, નિરીહકેસુપિ સઙ્ખારેસુ યથાપચ્ચયં ઉપ્પજ્જિત્વા અત્થિભાવમત્તેનેવ અત્તનો અત્તનો અનુરૂપફલુપ્પાદનનિયતાનિ કારણાનિયેવ કરોન્તીતિ વુચ્ચતિ, યથા પદીપો પકાસેતીતિ, તથેવ ઘાતકવોહારો. ન ચ કેવલસ્સ વધાધિપ્પાયસહભુનો ચિત્તચેતસિકકલાપસ્સ પાણાતિપાતો ઇચ્છિતો, સન્તાનવસેન વત્તમાનસ્સેવ પન ઇચ્છિતોતિ અત્થેવ પાણાતિપાતેન કમ્મબન્ધો. સન્તાનવસેન વત્તમાનાનઞ્ચ પદીપાદીનં અત્થકિરિયાસિદ્ધિ દિસ્સતીતિ. અયઞ્ચ વિચારણા અદિન્નાદાનાદીસુપિ યથાસમ્ભવં વિભાવેતબ્બા. તસ્મા પાણાતિપાતા. ન પટિવિરતાતિ અપ્પટિવિરતા.

    Vuccate – yathāvuttavadhakacetanāsamaṅgī saṅkhārānaṃ puñjo sattasaṅkhāto hantā. Tena pavattitavadhappayoganimittaṃ apagatusmāviññāṇajīvitindriyo matoti vohārassa vatthubhūto yathāvuttavadhappayogākaraṇe pubbe viya uddhaṃ pavattanāraho rūpārūpadhammapuñjo haññati, cittacetasikasantāno eva vā. Vadhappayogāvisayabhāvepi tassa pañcavokārabhave rūpasantānādhīnavuttitāya bhūtarūpesu katappayogavasena jīvitindriyavicchedena sopi vicchijjatīti na pāṇātipātassa asambhavo, nāpi ahetuko, na ca payogo nippayojano. Paccuppannesu saṅkhāresu katappayogavasena tadanantaraṃ uppajjanārahassa saṅkhārakalāpassa tathā anuppattito khaṇikānañca saṅkhārānaṃ khaṇikamaraṇassa idha maraṇabhāvena anadhippetattā santatimaraṇassa ca yathāvuttanayena sahetukabhāvato na ahetukaṃ maraṇaṃ, nirīhakesupi saṅkhāresu yathāpaccayaṃ uppajjitvā atthibhāvamatteneva attano attano anurūpaphaluppādananiyatāni kāraṇāniyeva karontīti vuccati, yathā padīpo pakāsetīti, tatheva ghātakavohāro. Na ca kevalassa vadhādhippāyasahabhuno cittacetasikakalāpassa pāṇātipāto icchito, santānavasena vattamānasseva pana icchitoti attheva pāṇātipātena kammabandho. Santānavasena vattamānānañca padīpādīnaṃ atthakiriyāsiddhi dissatīti. Ayañca vicāraṇā adinnādānādīsupi yathāsambhavaṃ vibhāvetabbā. Tasmā pāṇātipātā. Na paṭiviratāti appaṭiviratā.

    અદિન્નસ્સ આદાનં અદિન્નાદાનં, પરસ્સ હરણં થેય્યં ચોરિકાતિ વુત્તં હોતિ. તત્થ અદિન્નન્તિ પરપરિગ્ગહિતં, યત્થ પરો યથાકામકારિતં આપજ્જન્તો અદણ્ડારહો અનુપવજ્જો ચ હોતિ. તસ્મિં પરપરિગ્ગહિતે પરપરિગ્ગહિતસઞ્ઞિનો તદાદાયકઉપક્કમસમુટ્ઠાપિકા થેય્યચેતના અદિન્નાદાનં. તં હીને પરસન્તકે અપ્પસાવજ્જં, પણીતે મહાસાવજ્જં. કસ્મા? વત્થુપણીતતાય. તથા ખુદ્દકે પરસન્તકે અપ્પસાવજ્જં, મહન્તે મહાસાવજ્જં. કસ્મા? વત્થુમહન્તતાય પયોગમહન્તતાય ચ. વત્થુસમત્તે પન સતિ ગુણાધિકાનં સન્તકે વત્થુસ્મિં મહાસાવજ્જં, તંતંગુણાધિકં ઉપાદાય તતો તતો હીનગુણસ્સ સન્તકે વત્થુસ્મિં અપ્પસાવજ્જં. વત્થુગુણાનં પન સમભાવે સતિ કિલેસાનં પયોગસ્સ ચ મુદુભાવે અપ્પસાવજ્જં, તિબ્બભાવે મહાસાવજ્જં.

    Adinnassa ādānaṃ adinnādānaṃ, parassa haraṇaṃ theyyaṃ corikāti vuttaṃ hoti. Tattha adinnanti parapariggahitaṃ, yattha paro yathākāmakāritaṃ āpajjanto adaṇḍāraho anupavajjo ca hoti. Tasmiṃ parapariggahite parapariggahitasaññino tadādāyakaupakkamasamuṭṭhāpikā theyyacetanā adinnādānaṃ. Taṃ hīne parasantake appasāvajjaṃ, paṇīte mahāsāvajjaṃ. Kasmā? Vatthupaṇītatāya. Tathā khuddake parasantake appasāvajjaṃ, mahante mahāsāvajjaṃ. Kasmā? Vatthumahantatāya payogamahantatāya ca. Vatthusamatte pana sati guṇādhikānaṃ santake vatthusmiṃ mahāsāvajjaṃ, taṃtaṃguṇādhikaṃ upādāya tato tato hīnaguṇassa santake vatthusmiṃ appasāvajjaṃ. Vatthuguṇānaṃ pana samabhāve sati kilesānaṃ payogassa ca mudubhāve appasāvajjaṃ, tibbabhāve mahāsāvajjaṃ.

    તસ્સ પઞ્ચ સમ્ભારા – પરપરિગ્ગહિતં, પરપરિગ્ગહિતસઞ્ઞિતા, થેય્યચિત્તં, ઉપક્કમો, તેન હરણન્તિ. છ પયોગા સાહત્થિકાદયોવ. તે ચ ખો યથાનુરૂપં થેય્યાવહારો, પસય્હાવહારો, પરિકપ્પાવહારો, પટિચ્છન્નાવહારો, કુસાવહારોતિ ઇમેસં અવહારાનં વસેન પવત્તા. એત્થ ચ મન્તપરિજપ્પનેન પરસન્તકહરણં વિજ્જામયો પયોગો. વિના મન્તેન તાદિસેન ઇદ્ધાનુભાવસિદ્ધેન કાયવચીપયોગેન પરસન્તકસ્સ આકડ્ઢનં ઇદ્ધિમયો પયોગોતિ વેદિતબ્બો.

    Tassa pañca sambhārā – parapariggahitaṃ, parapariggahitasaññitā, theyyacittaṃ, upakkamo, tena haraṇanti. Cha payogā sāhatthikādayova. Te ca kho yathānurūpaṃ theyyāvahāro, pasayhāvahāro, parikappāvahāro, paṭicchannāvahāro, kusāvahāroti imesaṃ avahārānaṃ vasena pavattā. Ettha ca mantaparijappanena parasantakaharaṇaṃ vijjāmayo payogo. Vinā mantena tādisena iddhānubhāvasiddhena kāyavacīpayogena parasantakassa ākaḍḍhanaṃ iddhimayo payogoti veditabbo.

    કામેસૂતિ મેથુનસમાચારેસુ. મિચ્છાચારોતિ એકન્તનિન્દિતો લામકાચારો. લક્ખણતો પન અસદ્ધમ્માધિપ્પાયેન કાયદ્વારપ્પવત્તા અગમનીયટ્ઠાનવીતિક્કમચેતના કામેસુ મિચ્છાચારો. તત્થ અગમનીયટ્ઠાનં નામ પુરિસાનં તાવ માતુરક્ખિતાદયો દસ, ધનક્કીતાદયો દસાતિ વીસતિ ઇત્થિયો, ઇત્થીસુ પન દ્વિન્નં સારક્ખસપરિદણ્ડાનં, દસન્નઞ્ચ ધનક્કીતાદીનન્તિ દ્વાદસન્નં ઇત્થીનં અઞ્ઞપુરિસા. સ્વાયં મિચ્છાચારો સીલાદિગુણરહિતે અગમનીયટ્ઠાને અપ્પસાવજ્જો, સીલાદિગુણસમ્પન્ને મહાસાવજ્જો. ગુણરહિતેપિ ચ અભિભવિત્વા મિચ્છા ચરન્તસ્સ મહાસાવજ્જો, ઉભિન્નં સમાનચ્છન્દતાય અપ્પસાવજ્જો. સમાનચ્છન્દભાવેપિ કિલેસાનં ઉપક્કમાનઞ્ચ મુદુતાય અપ્પસાવજ્જો, તિબ્બતાય મહાસાવજ્જો. તસ્સ ચત્તારો સમ્ભારા – અગમનીયવત્થુ, તસ્મિં સેવનચિત્તં, સેવનપયોગો, મગ્ગેનમગ્ગપ્પટિપત્તિઅધિવાસનન્તિ. તત્થ અત્તનો રુચિયા પવત્તિતસ્સ તયો, બલક્કારેન પવત્તિતસ્સ તયોતિ અનવસેસગ્ગહણેન ચત્તારો દટ્ઠબ્બા, અત્થસિદ્ધિ પન તીહેવ. એકો પયોગો સાહત્થિકોવ.

    Kāmesūti methunasamācāresu. Micchācāroti ekantanindito lāmakācāro. Lakkhaṇato pana asaddhammādhippāyena kāyadvārappavattā agamanīyaṭṭhānavītikkamacetanā kāmesu micchācāro. Tattha agamanīyaṭṭhānaṃ nāma purisānaṃ tāva māturakkhitādayo dasa, dhanakkītādayo dasāti vīsati itthiyo, itthīsu pana dvinnaṃ sārakkhasaparidaṇḍānaṃ, dasannañca dhanakkītādīnanti dvādasannaṃ itthīnaṃ aññapurisā. Svāyaṃ micchācāro sīlādiguṇarahite agamanīyaṭṭhāne appasāvajjo, sīlādiguṇasampanne mahāsāvajjo. Guṇarahitepi ca abhibhavitvā micchā carantassa mahāsāvajjo, ubhinnaṃ samānacchandatāya appasāvajjo. Samānacchandabhāvepi kilesānaṃ upakkamānañca mudutāya appasāvajjo, tibbatāya mahāsāvajjo. Tassa cattāro sambhārā – agamanīyavatthu, tasmiṃ sevanacittaṃ, sevanapayogo, maggenamaggappaṭipattiadhivāsananti. Tattha attano ruciyā pavattitassa tayo, balakkārena pavattitassa tayoti anavasesaggahaṇena cattāro daṭṭhabbā, atthasiddhi pana tīheva. Eko payogo sāhatthikova.

    મુસાતિ વિસંવાદનપુરેક્ખારસ્સ અત્થભઞ્જકો કાયવચીપયોગો, વિસંવાદનાધિપ્પાયેન પનસ્સ પરવિસંવાદકકાયવચીપયોગસમુટ્ઠાપિકા ચેતના મુસાવાદો. અપરો નયો મુસાતિ અભૂતં વત્થુ, વાદોતિ તસ્સ ભૂતતો તચ્છતો વિઞ્ઞાપનં. તસ્મા અતથં વત્થું તથતો પરં વિઞ્ઞાપેતુકામસ્સ તથાવિઞ્ઞાપનપયોગસમુટ્ઠાપિકા ચેતના મુસાવાદો.

    Musāti visaṃvādanapurekkhārassa atthabhañjako kāyavacīpayogo, visaṃvādanādhippāyena panassa paravisaṃvādakakāyavacīpayogasamuṭṭhāpikā cetanā musāvādo. Aparo nayo musāti abhūtaṃ vatthu, vādoti tassa bhūtato tacchato viññāpanaṃ. Tasmā atathaṃ vatthuṃ tathato paraṃ viññāpetukāmassa tathāviññāpanapayogasamuṭṭhāpikā cetanā musāvādo.

    સો યમત્થં ભઞ્જતિ, તસ્સ અપ્પતાય અપ્પસાવજ્જો, મહન્તતાય મહાસાવજ્જો. અપિચ ગહટ્ઠાનં અત્તનો સન્તકં અદાતુકામતાય નત્થીતિ આદિનયપ્પવત્તો અપ્પસાવજ્જો, સક્ખિના હુત્વા અત્થભઞ્જનવસેન વુત્તો મહાસાવજ્જો. પબ્બજિતાનં અપ્પકમ્પિ તેલં વા સપ્પિં વા લભિત્વા હસાધિપ્પાયેન ‘‘અજ્જ ગામે તેલં નદી મઞ્ઞે સન્દતી’’તિ પૂરણકથાનયેન પવત્તો અપ્પસાવજ્જો, અદિટ્ઠંયેવ પન ‘‘દિટ્ઠ’’ન્તિઆદિના નયેન વદન્તાનં મહાસાવજ્જો. તથા યસ્સ અત્થં ભઞ્જતિ, તસ્સ અપ્પગુણતાય અપ્પસાવજ્જો, મહાગુણતાય મહાસાવજ્જો. કિલેસાનં મુદુતિબ્બતાવસેન ચ અપ્પસાવજ્જમહાસાવજ્જતા લબ્ભતેવ.

    So yamatthaṃ bhañjati, tassa appatāya appasāvajjo, mahantatāya mahāsāvajjo. Apica gahaṭṭhānaṃ attano santakaṃ adātukāmatāya natthīti ādinayappavatto appasāvajjo, sakkhinā hutvā atthabhañjanavasena vutto mahāsāvajjo. Pabbajitānaṃ appakampi telaṃ vā sappiṃ vā labhitvā hasādhippāyena ‘‘ajja gāme telaṃ nadī maññe sandatī’’ti pūraṇakathānayena pavatto appasāvajjo, adiṭṭhaṃyeva pana ‘‘diṭṭha’’ntiādinā nayena vadantānaṃ mahāsāvajjo. Tathā yassa atthaṃ bhañjati, tassa appaguṇatāya appasāvajjo, mahāguṇatāya mahāsāvajjo. Kilesānaṃ mudutibbatāvasena ca appasāvajjamahāsāvajjatā labbhateva.

    તસ્સ ચત્તારો સમ્ભારા – અતથં વત્થુ, વિસંવાદનચિત્તં, તજ્જો વાયામો, પરસ્સ તદત્થવિજાનનન્તિ. વિસંવાદનાધિપ્પાયેન હિ પયોગે કતેપિ પરેન તસ્મિં અત્થે અવિઞ્ઞાતે વિસંવાદનસ્સ અસિજ્ઝનતો પરસ્સ તદત્થવિજાનનમ્પિ એકો સમ્ભારો વેદિતબ્બો. કેચિ પન ‘‘અભૂતવચનં, વિસંવાદનચિત્તં, પરસ્સ તદત્થવિજાનનન્તિ તયો સમ્ભારા’’તિ વદન્તિ. સચે પન પરો દન્ધતાય વિચારેત્વા તમત્થં જાનાતિ, સન્નિટ્ઠાપકચેતનાય પવત્તત્તા કિરિયાસમુટ્ઠાપકચેતનાક્ખણેયેવ મુસાવાદકમ્મુના બજ્ઝતિ.

    Tassa cattāro sambhārā – atathaṃ vatthu, visaṃvādanacittaṃ, tajjo vāyāmo, parassa tadatthavijānananti. Visaṃvādanādhippāyena hi payoge katepi parena tasmiṃ atthe aviññāte visaṃvādanassa asijjhanato parassa tadatthavijānanampi eko sambhāro veditabbo. Keci pana ‘‘abhūtavacanaṃ, visaṃvādanacittaṃ, parassa tadatthavijānananti tayo sambhārā’’ti vadanti. Sace pana paro dandhatāya vicāretvā tamatthaṃ jānāti, sanniṭṭhāpakacetanāya pavattattā kiriyāsamuṭṭhāpakacetanākkhaṇeyeva musāvādakammunā bajjhati.

    સુરાતિ પિટ્ઠસુરા, પૂવસુરા, ઓદનસુરા, કિણ્ણપક્ખિત્તા, સમ્ભારસંયુત્તાતિ પઞ્ચ સુરા. મેરયન્તિ પુપ્ફાસવો, ફલાસવો, મધ્વાસવો, ગુળાસવો સમ્ભારસંયુત્તોતિ પઞ્ચ આસવા. તદુભયમ્પિ મદનીયટ્ઠેન મજ્જં. યાય ચેતનાય તં પિવતિ, સા પમાદકારણત્તા પમાદટ્ઠાનં. લક્ખણતો પન યથાવુત્તસ્સ સુરામેરયસઙ્ખાતસ્સ મજ્જસ્સ બીજતો પટ્ઠાય મદવસેન કાયદ્વારપ્પવત્તા પમાદચેતના સુરામેરયમજ્જપમાદટ્ઠાનં. તસ્સ મજ્જભાવો, પાતુકમ્યતાચિત્તં, તજ્જો વાયામો, અજ્ઝોહરણન્તિ ચત્તારો સમ્ભારા. અકુસલચિત્તેનેવ ચસ્સ પાતબ્બતો એકન્તેન સાવજ્જભાવો . અરિયસાવકાનં પન વત્થું અજાનન્તાનમ્પિ મુખં ન પવિસતિ, પગેવ જાનન્તાનં. અડ્ઢપસતમત્તસ્સ પાનં અપ્પસાવજ્જં, અદ્ધાળ્હકમત્તસ્સ પાનં તતો મહન્તં મહાસાવજ્જં, કાયસઞ્ચાલનસમત્થં બહું પિવિત્વા ગામઘાતકાદિકમ્મં કરોન્તસ્સ મહાસાવજ્જમેવ. પાપકમ્મઞ્હિ પાણાતિપાતં પત્વા ખીણાસવે મહાસાવજ્જં, અદિન્નાદાનં પત્વા ખીણાસવસ્સ સન્તકે મહાસાવજ્જં, મિચ્છાચારં પત્વા ખીણાસવાય ભિક્ખુનિયા વીતિક્કમે, મુસાવાદં પત્વા મુસાવાદેન સઙ્ઘભેદે, સુરાપાનં પત્વા કાયસઞ્ચાલનસમત્થં બહું પિવિત્વા ગામઘાતકાદિકમ્મં મહાસાવજ્જં. સબ્બેહિપિ ચેતેહિ મુસાવાદેન સઙ્ઘભેદોવ મહાસાવજ્જો. તઞ્હિ કત્વા કપ્પં નિરયે પચ્ચતિ.

    Surāti piṭṭhasurā, pūvasurā, odanasurā, kiṇṇapakkhittā, sambhārasaṃyuttāti pañca surā. Merayanti pupphāsavo, phalāsavo, madhvāsavo, guḷāsavo sambhārasaṃyuttoti pañca āsavā. Tadubhayampi madanīyaṭṭhena majjaṃ. Yāya cetanāya taṃ pivati, sā pamādakāraṇattā pamādaṭṭhānaṃ. Lakkhaṇato pana yathāvuttassa surāmerayasaṅkhātassa majjassa bījato paṭṭhāya madavasena kāyadvārappavattā pamādacetanā surāmerayamajjapamādaṭṭhānaṃ. Tassa majjabhāvo, pātukamyatācittaṃ, tajjo vāyāmo, ajjhoharaṇanti cattāro sambhārā. Akusalacitteneva cassa pātabbato ekantena sāvajjabhāvo . Ariyasāvakānaṃ pana vatthuṃ ajānantānampi mukhaṃ na pavisati, pageva jānantānaṃ. Aḍḍhapasatamattassa pānaṃ appasāvajjaṃ, addhāḷhakamattassa pānaṃ tato mahantaṃ mahāsāvajjaṃ, kāyasañcālanasamatthaṃ bahuṃ pivitvā gāmaghātakādikammaṃ karontassa mahāsāvajjameva. Pāpakammañhi pāṇātipātaṃ patvā khīṇāsave mahāsāvajjaṃ, adinnādānaṃ patvā khīṇāsavassa santake mahāsāvajjaṃ, micchācāraṃ patvā khīṇāsavāya bhikkhuniyā vītikkame, musāvādaṃ patvā musāvādena saṅghabhede, surāpānaṃ patvā kāyasañcālanasamatthaṃ bahuṃ pivitvā gāmaghātakādikammaṃ mahāsāvajjaṃ. Sabbehipi cetehi musāvādena saṅghabhedova mahāsāvajjo. Tañhi katvā kappaṃ niraye paccati.

    ઇદાનિ એતેસુ સભાવતો, આરમ્મણતો, વેદનતો, મૂલતો, કમ્મતો, ફલતોતિ છહિ આકારેહિ વિનિચ્છયો વેદિતબ્બો. તત્થ સભાવતો પાણાતિપાતાદયો સબ્બેપિ ચેતનાસભાવાવ. આરમ્મણતો પાણાતિપાતો જીવિતિન્દ્રિયારમ્મણતો સઙ્ખારારમ્મણો, અદિન્નાદાનં સત્તારમ્મણં વા સઙ્ખારારમ્મણં વા, મિચ્છાચારો ફોટ્ઠબ્બવસેન સઙ્ખારારમ્મણો, સત્તારમ્મણોતિ એકે. મુસાવાદો સત્તારમ્મણો વા સઙ્ખારારમ્મણો વા, સુરાપાનં સઙ્ખારારમ્મણં. વેદનતો પાણાતિપાતો દુક્ખવેદનો, અદિન્નાદાનં તિવેદનં, મિચ્છાચારો સુખમજ્ઝત્તવસેન દ્વિવેદનો, તથા સુરાપાનં. સન્નિટ્ઠાપકચિત્તેન પન ઉભયમ્પિ મજ્ઝત્તવેદનં ન હોતિ. મુસાવાદો તિવેદનો. મૂલતો પાણાતિપાતો દોસમોહવસેન દ્વિમૂલકો, અદિન્નાદાનં મુસાવાદો ચ દોસમોહવસેન વા લોભમોહવસેન વા, મિચ્છાચારો સુરાપાનઞ્ચ લોભમોહવસેન દ્વિમૂલં. કમ્મતો મુસાવાદોયેવેત્થ વચીકમ્મં, સેસં ચતુબ્બિધમ્પિ કાયકમ્મમેવ. ફલતો સબ્બેપિ અપાયૂપપત્તિફલા ચેવ સુગતિયમ્પિ અપ્પાયુકતાદિનાનાવિધઅનિટ્ઠફલા ચાતિ એવમેત્થ સભાવાદિતો વિનિચ્છયો વેદિતબ્બો.

    Idāni etesu sabhāvato, ārammaṇato, vedanato, mūlato, kammato, phalatoti chahi ākārehi vinicchayo veditabbo. Tattha sabhāvato pāṇātipātādayo sabbepi cetanāsabhāvāva. Ārammaṇato pāṇātipāto jīvitindriyārammaṇato saṅkhārārammaṇo, adinnādānaṃ sattārammaṇaṃ vā saṅkhārārammaṇaṃ vā, micchācāro phoṭṭhabbavasena saṅkhārārammaṇo, sattārammaṇoti eke. Musāvādo sattārammaṇo vā saṅkhārārammaṇo vā, surāpānaṃ saṅkhārārammaṇaṃ. Vedanato pāṇātipāto dukkhavedano, adinnādānaṃ tivedanaṃ, micchācāro sukhamajjhattavasena dvivedano, tathā surāpānaṃ. Sanniṭṭhāpakacittena pana ubhayampi majjhattavedanaṃ na hoti. Musāvādo tivedano. Mūlato pāṇātipāto dosamohavasena dvimūlako, adinnādānaṃ musāvādo ca dosamohavasena vā lobhamohavasena vā, micchācāro surāpānañca lobhamohavasena dvimūlaṃ. Kammato musāvādoyevettha vacīkammaṃ, sesaṃ catubbidhampi kāyakammameva. Phalato sabbepi apāyūpapattiphalā ceva sugatiyampi appāyukatādinānāvidhaaniṭṭhaphalā cāti evamettha sabhāvādito vinicchayo veditabbo.

    અપ્પટિવિરતાતિ સમાદાનવિરતિયા સમ્પત્તવિરતિયા ચ અભાવેન ન પટિવિરતા. દુસ્સીલાતિ તતો એવ પઞ્ચસીલમત્તસ્સાપિ અભાવેન નિસ્સીલા. પાપધમ્માતિ લામકધમ્મા, હીનાચારા. પાણાતિપાતા પટિવિરતોતિ સિક્ખાપદસમાદાનેન પાણાતિપાતતો વિરતો, આરકા ઠિતો. એસ નયો સેસેસુપિ.

    Appaṭiviratāti samādānaviratiyā sampattaviratiyā ca abhāvena na paṭiviratā. Dussīlāti tato eva pañcasīlamattassāpi abhāvena nissīlā. Pāpadhammāti lāmakadhammā, hīnācārā. Pāṇātipātā paṭiviratoti sikkhāpadasamādānena pāṇātipātato virato, ārakā ṭhito. Esa nayo sesesupi.

    ઇધાપિ પાણાતિપાતાવેરમણિઆદીનં સભાવતો આરમ્મણતો , વેદનતો, મૂલતો, કમ્મતો, સમાદાનતો, ભેદતો, ફલતો ચ વિઞ્ઞાતબ્બો વિનિચ્છયો. તત્થ સભાવતો પઞ્ચપિ ચેતનાયોપિ હોન્તિ વિરતિયોપિ, વિરતિવસેન પન દેસના આગતા. યા પાણાતિપાતા વિરમન્તસ્સ ‘‘યા તસ્મિં સમયે પાણાતિપાતા આરતિ વિરતી’’તિ એવં વુત્તા કુસલચિત્તસમ્પયુત્તા વિરતિ. સા પભેદતો તિવિધા – સમ્પત્તવિરતિ, સમાદાનવિરતિ, સમુચ્છેદવિરતીતિ. તત્થ અસમાદિન્નસિક્ખાપદાનં અત્તનો જાતિવયબાહુસચ્ચાદીનિ પચ્ચવેક્ખિત્વા ‘‘અયુત્તમેતં અમ્હાકં કાતુ’’ન્તિ સમ્પત્તવત્થું અવીતિક્કમન્તાનં ઉપ્પજ્જમાના વિરતિ સમ્પત્તવિરતિ નામ. સમાદિન્નસિક્ખાપદાનં સિક્ખાપદસમાદાને તદુત્તરિ ચ અત્તનો જીવિતમ્પિ પરિચ્ચજિત્વા વત્થું અવીતિક્કમન્તાનં ઉપ્પજ્જમાના વિરતિ સમાદાનવિરતિ નામ. અરિયમગ્ગસમ્પયુત્તા પન વિરતિ સમુચ્છેદવિરતિ નામ, યસ્સા ઉપ્પત્તિતો પટ્ઠાય અરિયપુગ્ગલાનં ‘‘પાણં ઘાતેસ્સામા’’તિ ચિત્તમ્પિ ન ઉપ્પજ્જતિ. તાસુ સમાદાનવિરતિ ઇધાધિપ્પેતા.

    Idhāpi pāṇātipātāveramaṇiādīnaṃ sabhāvato ārammaṇato , vedanato, mūlato, kammato, samādānato, bhedato, phalato ca viññātabbo vinicchayo. Tattha sabhāvato pañcapi cetanāyopi honti viratiyopi, virativasena pana desanā āgatā. Yā pāṇātipātā viramantassa ‘‘yā tasmiṃ samaye pāṇātipātā ārati viratī’’ti evaṃ vuttā kusalacittasampayuttā virati. Sā pabhedato tividhā – sampattavirati, samādānavirati, samucchedaviratīti. Tattha asamādinnasikkhāpadānaṃ attano jātivayabāhusaccādīni paccavekkhitvā ‘‘ayuttametaṃ amhākaṃ kātu’’nti sampattavatthuṃ avītikkamantānaṃ uppajjamānā virati sampattavirati nāma. Samādinnasikkhāpadānaṃ sikkhāpadasamādāne taduttari ca attano jīvitampi pariccajitvā vatthuṃ avītikkamantānaṃ uppajjamānā virati samādānavirati nāma. Ariyamaggasampayuttā pana virati samucchedavirati nāma, yassā uppattito paṭṭhāya ariyapuggalānaṃ ‘‘pāṇaṃ ghātessāmā’’ti cittampi na uppajjati. Tāsu samādānavirati idhādhippetā.

    આરમ્મણતો પાણાતિપાતાદીનં આરમ્મણાનેવ એતેસં આરમ્મણાનિ. વીતિક્કમિતબ્બતોયેવ હિ વિરતિ નામ હોતિ. યથા પન નિબ્બાનારમ્મણો અરિયમગ્ગો કિલેસે પજહતિ, એવં જીવિતિન્દ્રિયાદિઆરમ્મણાયેવ એતે કુસલધમ્મા પાણાતિપાતાદીનિ દુસ્સીલ્યાનિ પજહન્તિ. વેદનતો સબ્બાપિ સુખવેદનાવ.

    Ārammaṇato pāṇātipātādīnaṃ ārammaṇāneva etesaṃ ārammaṇāni. Vītikkamitabbatoyeva hi virati nāma hoti. Yathā pana nibbānārammaṇo ariyamaggo kilese pajahati, evaṃ jīvitindriyādiārammaṇāyeva ete kusaladhammā pāṇātipātādīni dussīlyāni pajahanti. Vedanato sabbāpi sukhavedanāva.

    મૂલતો ઞાણસમ્પયુત્તચિત્તેન વિરમન્તસ્સ અલોભઅદોસઅમોહવસેન તિમૂલા હોન્તિ, ઞાણવિપ્પયુત્તચિત્તેન વિરમન્તસ્સ અલોભઅદોસવસેન દ્વિમૂલા. કમ્મતો મુસાવાદા વેરમણિ વચીકમ્મં , સેસા કાયકમ્મં. સમાદાનતો અઞ્ઞસ્સ ગરુટ્ઠાનિયસ્સ સન્તિકે તં અલભન્તેન સયમેવ વા પઞ્ચ સીલાનિ એકજ્ઝં પાટિયેક્કં વા સમાદિયન્તેન સમાદિન્નાનિ હોન્તિ. ભેદતો ગહટ્ઠાનં યં યં વીતિક્કન્તં, તં તદેવ ભિજ્જતિ, ઇતરં ન ભિજ્જતિ. કસ્મા? ગહટ્ઠા હિ અનિબદ્ધસીલા હોન્તિ, યં યં સક્કોન્તિ, તં તદેવ રક્ખન્તિ. પબ્બજિતાનં પન એકસ્મિં વીતિક્કન્તે સબ્બાનિ ભિજ્જન્તીતિ.

    Mūlato ñāṇasampayuttacittena viramantassa alobhaadosaamohavasena timūlā honti, ñāṇavippayuttacittena viramantassa alobhaadosavasena dvimūlā. Kammato musāvādā veramaṇi vacīkammaṃ , sesā kāyakammaṃ. Samādānato aññassa garuṭṭhāniyassa santike taṃ alabhantena sayameva vā pañca sīlāni ekajjhaṃ pāṭiyekkaṃ vā samādiyantena samādinnāni honti. Bhedato gahaṭṭhānaṃ yaṃ yaṃ vītikkantaṃ, taṃ tadeva bhijjati, itaraṃ na bhijjati. Kasmā? Gahaṭṭhā hi anibaddhasīlā honti, yaṃ yaṃ sakkonti, taṃ tadeva rakkhanti. Pabbajitānaṃ pana ekasmiṃ vītikkante sabbāni bhijjantīti.

    ફલતોતિ પાણાતિપાતા વેરમણિયા ચેત્થ અઙ્ગપચ્ચઙ્ગસમ્પન્નતા, આરોહપરિણાહસમ્પત્તિ, જવનસમ્પત્તિ, સુપ્પતિટ્ઠિતપાદતા, ચારુતા, મુદુતા, સુચિતા, સૂરતા, મહબ્બલતા, વિસ્સટ્ઠવચનતા, સત્તાનં પિયમનાપતા, અભિજ્જપરિસતા, અચ્છમ્ભિતા, દુપ્પધંસિયતા, પરૂપક્કમેન અમરણતા, મહાપરિવારતા, સુવણ્ણતા, સુસણ્ઠાનતા, અપ્પાબાધતા, અસોકતા, પિયમનાપેહિ અવિપ્પયોગો, દીઘાયુકતાતિ એવમાદીનિ ફલાનિ.

    Phalatoti pāṇātipātā veramaṇiyā cettha aṅgapaccaṅgasampannatā, ārohapariṇāhasampatti, javanasampatti, suppatiṭṭhitapādatā, cārutā, mudutā, sucitā, sūratā, mahabbalatā, vissaṭṭhavacanatā, sattānaṃ piyamanāpatā, abhijjaparisatā, acchambhitā, duppadhaṃsiyatā, parūpakkamena amaraṇatā, mahāparivāratā, suvaṇṇatā, susaṇṭhānatā, appābādhatā, asokatā, piyamanāpehi avippayogo, dīghāyukatāti evamādīni phalāni.

    અદિન્નાદાના વેરમણિયા મહાધનધઞ્ઞતા, અનન્તભોગતા, થિરભોગતા, ઇચ્છિતાનં ભોગાનં ખિપ્પં પટિલાભો, રાજાદીહિ અસાધારણભોગતા, ઉળારભોગતા, તત્થ તત્થ જેટ્ઠકભાવો, નત્થિભાવસ્સ અજાનનતા, સુખવિહારિતાતિ એવમાદીનિ.

    Adinnādānā veramaṇiyā mahādhanadhaññatā, anantabhogatā, thirabhogatā, icchitānaṃ bhogānaṃ khippaṃ paṭilābho, rājādīhi asādhāraṇabhogatā, uḷārabhogatā, tattha tattha jeṭṭhakabhāvo, natthibhāvassa ajānanatā, sukhavihāritāti evamādīni.

    અબ્રહ્મચરિયા વેરમણિયા વિગતપચ્ચત્થિકતા, સબ્બસત્તાનં પિયમનાપતા, અન્નપાનવત્થચ્છાદનાદીનં લાભિતા, સુખસુપનતા, સુખપટિબુજ્ઝનતા, અપાયભયવિમોક્ખો, ઇત્થિભાવનપુંસકભાવાનં અભબ્બતા, અક્કોધનતા, સચ્ચકારિતા, અમઙ્કુતા, આરાધનસુખતા, પરિપુણ્ણિન્દ્રિયતા, પરિપુણ્ણલક્ખણતા, નિરાસઙ્કતા, અપ્પોસ્સુક્કતા, સુખવિહારિતા, અકુતોભયતા, પિયવિપ્પયોગાભાવોતિ એવમાદીનિ. યસ્મા પન મિચ્છાચારાવેરમણિયા ફલાનિપિ એત્થેવ અન્તોગધાનિ, તસ્મા (અબ્રહ્મચરિયા વેરમણિયા).

    Abrahmacariyā veramaṇiyā vigatapaccatthikatā, sabbasattānaṃ piyamanāpatā, annapānavatthacchādanādīnaṃ lābhitā, sukhasupanatā, sukhapaṭibujjhanatā, apāyabhayavimokkho, itthibhāvanapuṃsakabhāvānaṃ abhabbatā, akkodhanatā, saccakāritā, amaṅkutā, ārādhanasukhatā, paripuṇṇindriyatā, paripuṇṇalakkhaṇatā, nirāsaṅkatā, appossukkatā, sukhavihāritā, akutobhayatā, piyavippayogābhāvoti evamādīni. Yasmā pana micchācārāveramaṇiyā phalānipi ettheva antogadhāni, tasmā (abrahmacariyā veramaṇiyā).

    મુસાવાદા વેરમણિયા વિપ્પસન્નિન્દ્રિયતા, વિસ્સટ્ઠમધુરભાણિતા, સમસિતસુદ્ધદન્તતા, નાતિથૂલતા, નાતિકિસતા, નાતિરસ્સતા, નાતિદીઘતા, સુખસમ્ફસ્સતા, ઉપ્પલગન્ધમુખતા, સુસ્સૂસકપરિસતા, આદેય્યવચનતા, કમલદલસદિસમુદુલોહિતતનુજિવ્હતા, અલીનતા, અનુદ્ધતતાતિ એવમાદીનિ.

    Musāvādā veramaṇiyā vippasannindriyatā, vissaṭṭhamadhurabhāṇitā, samasitasuddhadantatā, nātithūlatā, nātikisatā, nātirassatā, nātidīghatā, sukhasamphassatā, uppalagandhamukhatā, sussūsakaparisatā, ādeyyavacanatā, kamaladalasadisamudulohitatanujivhatā, alīnatā, anuddhatatāti evamādīni.

    સુરામેરયમજ્જપમાદટ્ઠાના વેરમણિયા અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્નેસુ કિચ્ચકરણીયેસુ અપ્પમાદતા, ઞાણવન્તતા, સદા ઉપટ્ઠિતસ્સતિતા, ઉપ્પન્નેસુ કિચ્ચકરણીયેસુ ઠાનુપ્પત્તિકપટિભાનવન્તતા , અનલસતા, અજળતા, અનુમ્મત્તતા, અચ્છમ્ભિતા, અસારમ્ભિતા, અનિસ્સુકિતા, અમચ્છરિતા, સચ્ચવાદિતા, અપિસુણઅફરુસઅસમ્ફપ્પલાપવાદિતા, કતઞ્ઞુતા , કતવેદિતા, ચાગવન્તતા, સીલવન્તતા, ઉજુકતા, અક્કોધનતા, હિરોત્તપ્પસમ્પન્નતા , ઉજુદિટ્ઠિતા, મહન્તતા, પણ્ડિતતા, અત્થાનત્થકુસલતાતિ એવમાદીનિ ફલાનિ. એવમેત્થ પાણાતિપાતાવેરમણિઆદીનમ્પિ સભાવાદિતો વિનિચ્છયો વેદિતબ્બો.

    Surāmerayamajjapamādaṭṭhānā veramaṇiyā atītānāgatapaccuppannesu kiccakaraṇīyesu appamādatā, ñāṇavantatā, sadā upaṭṭhitassatitā, uppannesu kiccakaraṇīyesu ṭhānuppattikapaṭibhānavantatā , analasatā, ajaḷatā, anummattatā, acchambhitā, asārambhitā, anissukitā, amaccharitā, saccavāditā, apisuṇaapharusaasamphappalāpavāditā, kataññutā , kataveditā, cāgavantatā, sīlavantatā, ujukatā, akkodhanatā, hirottappasampannatā , ujudiṭṭhitā, mahantatā, paṇḍitatā, atthānatthakusalatāti evamādīni phalāni. Evamettha pāṇātipātāveramaṇiādīnampi sabhāvādito vinicchayo veditabbo.

    સીલવાતિ યથાવુત્તપઞ્ચસીલવસેન સીલવા. કલ્યાણધમ્મોતિ સુન્દરધમ્મો, સરણગમનપરિદીપિતાય દિટ્ઠિસમ્પત્તિયા સમ્પન્નપઞ્ઞોતિ અત્થો. યો પન પુત્તો માતાપિતૂસુ અસ્સદ્ધેસુ દુસ્સીલેસુ ચ સયમ્પિ તાદિસો, સોપિ અવજાતોયેવાતિ વેદિતબ્બો. અસ્સદ્ધિયાદયો હિ ઇધ અવજાતભાવસ્સ લક્ખણં વુત્તા, તે ચ તસ્મિં સંવિજ્જન્તિ. માતાપિતરો પન ઉપાદાય પુત્તસ્સ અતિજાતાદિભાવો વુચ્ચતીતિ.

    Sīlavāti yathāvuttapañcasīlavasena sīlavā. Kalyāṇadhammoti sundaradhammo, saraṇagamanaparidīpitāya diṭṭhisampattiyā sampannapaññoti attho. Yo pana putto mātāpitūsu assaddhesu dussīlesu ca sayampi tādiso, sopi avajātoyevāti veditabbo. Assaddhiyādayo hi idha avajātabhāvassa lakkhaṇaṃ vuttā, te ca tasmiṃ saṃvijjanti. Mātāpitaro pana upādāya puttassa atijātādibhāvo vuccatīti.

    યો હોતિ કુલગન્ધનોતિ કુલચ્છેદકો કુલવિનાસકો. છેદનત્થો હિ ઇધ ગન્ધસદ્દો, ‘‘ઉપ્પલગન્ધપચ્ચત્થિકા’’તિઆદીસુ (પારા॰ ૬૫) વિય. કેચિ પન ‘‘કુલધંસનો’’તિ પઠન્તિ, સો એવત્થો.

    Yo hoti kulagandhanoti kulacchedako kulavināsako. Chedanattho hi idha gandhasaddo, ‘‘uppalagandhapaccatthikā’’tiādīsu (pārā. 65) viya. Keci pana ‘‘kuladhaṃsano’’ti paṭhanti, so evattho.

    એતે ખો પુત્તા લોકસ્મિન્તિ એતે અતિજાતાદયો તયો પુત્તા એવ ઇમસ્મિં સત્તલોકે પુત્તા નામ, ન ઇતો વિનિમુત્તા અત્થિ. ઇમેસુ પન યે ભવન્તિ ઉપાસકા યે સરણગમનસમ્પત્તિયા ઉપાસકા ભવન્તિ કમ્મસ્સકતાઞાણેન કમ્મસ્સ કોવિદા, તે ચ પણ્ડિતા પઞ્ઞવન્તો, પઞ્ચસીલદસસીલેન સમ્પન્ના પરિપુણ્ણા. યાચકાનં વચનં જાનન્તિ, તેસં મુખાકારદસ્સનેનેવ અધિપ્પાયપૂરણતોતિ વદઞ્ઞૂ, તેસં વા ‘‘દેહી’’તિ વચનં સુત્વા ‘‘ઇમે પુબ્બે દાનં અદત્વા એવંભૂતા, મયા પન એવં ન ભવિતબ્બ’’ન્તિ તેસં પરિચ્ચાગેન તદત્થં જાનન્તીતિ વદઞ્ઞૂ, પણ્ડિતાનં વા કમ્મસ્સકતાદિદીપકં વચનં જાનન્તીતિ વદઞ્ઞૂ. ‘‘પદઞ્ઞૂ’’તિ ચ પઠન્તિ, પદાનિયા પરિચ્ચાગસીલાતિ અત્થો. તતો એવ વિગતમચ્છેરમલત્તા વીતમચ્છરા. અબ્ભઘનાતિ અબ્ભસઙ્ખાતા ઘના, ઘનમેઘપટલા વા મુત્તો ચન્દોવિય, ઉપાસકાદિપરિસાસુ ખત્તિયાદિપરિસાસુ ચ વિરોચરે વિરોચન્તિ, સોભન્તીતિ અત્થો.

    Ete kho puttā lokasminti ete atijātādayo tayo puttā eva imasmiṃ sattaloke puttā nāma, na ito vinimuttā atthi. Imesu pana ye bhavanti upāsakā ye saraṇagamanasampattiyā upāsakā bhavanti kammassakatāñāṇena kammassa kovidā, te ca paṇḍitā paññavanto, pañcasīladasasīlena sampannā paripuṇṇā. Yācakānaṃ vacanaṃ jānanti, tesaṃ mukhākāradassaneneva adhippāyapūraṇatoti vadaññū, tesaṃ vā ‘‘dehī’’ti vacanaṃ sutvā ‘‘ime pubbe dānaṃ adatvā evaṃbhūtā, mayā pana evaṃ na bhavitabba’’nti tesaṃ pariccāgena tadatthaṃ jānantīti vadaññū, paṇḍitānaṃ vā kammassakatādidīpakaṃ vacanaṃ jānantīti vadaññū. ‘‘Padaññū’’ti ca paṭhanti, padāniyā pariccāgasīlāti attho. Tato eva vigatamaccheramalattā vītamaccharā. Abbhaghanāti abbhasaṅkhātā ghanā, ghanameghapaṭalā vā mutto candoviya, upāsakādiparisāsu khattiyādiparisāsu ca virocare virocanti, sobhantīti attho.

    પઞ્ચમસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Pañcamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / ઇતિવુત્તકપાળિ • Itivuttakapāḷi / ૫. પુત્તસુત્તં • 5. Puttasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact