Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā)

    ౫. రాహులోవాదసుత్తవణ్ణనా

    5. Rāhulovādasuttavaṇṇanā

    ౪౧౬. విముత్తిం పరిపాచేన్తీతి కిలేసానం పటిప్పస్సద్ధివిముత్తిభూతం అరహత్తం సబ్బసో పాచేన్తి సాధేన్తి నిబ్బాపేన్తీతి విముత్తిపరిపాచనీయా. ధమ్మాతి కారణధమ్మా. తేనాహ – ‘‘విసుద్ధికారణవసేనా’’తి, అరహత్తసఙ్ఖాతాయ విసుద్ధియా సమ్పాదనవసేనాతి అత్థో. సద్ధిన్ద్రియాదయో విసుజ్ఝమానా మగ్గపటిపాటియావ సబ్బసో అస్సద్ధియాదీహి చిత్తం విమోచేన్తా అగ్గఫలవిముత్తిం సమ్పాదేన్తి. తేసం పన విసుద్ధి బాలపరివజ్జనేన పణ్డితపయిరుపాసనేన పసాదావహధమ్మపచ్చవేక్ఖణాయ చ హోతి. తతో ఇధ పన్నరస ధమ్మా అధిప్పేతాతి దస్సేన్తో, ‘‘వుత్తఞ్హేత’’న్తిఆదిమాహ.

    416.Vimuttiṃparipācentīti kilesānaṃ paṭippassaddhivimuttibhūtaṃ arahattaṃ sabbaso pācenti sādhenti nibbāpentīti vimuttiparipācanīyā. Dhammāti kāraṇadhammā. Tenāha – ‘‘visuddhikāraṇavasenā’’ti, arahattasaṅkhātāya visuddhiyā sampādanavasenāti attho. Saddhindriyādayo visujjhamānā maggapaṭipāṭiyāva sabbaso assaddhiyādīhi cittaṃ vimocentā aggaphalavimuttiṃ sampādenti. Tesaṃ pana visuddhi bālaparivajjanena paṇḍitapayirupāsanena pasādāvahadhammapaccavekkhaṇāya ca hoti. Tato idha pannarasa dhammā adhippetāti dassento, ‘‘vuttañheta’’ntiādimāha.

    తత్థ అస్సద్ధే పుగ్గలేతి సద్ధారహితే పుగ్గలే. తే హి నిస్సాయ న కదాచి సద్ధా సమ్భవతి, తేసం పన దిట్ఠానుగతిఆపజ్జనేన అఞ్ఞదత్థు అసద్ధియమేవ వడ్ఢతి, తస్మా తే పటిభయమగ్గో వియ దూరతో వజ్జేతబ్బా. అస్సద్ధియన్తి చ సద్ధాయ పటిపక్ఖభూతా అసద్ధేయ్యవత్థుస్మిం అధిముచ్చనాకారేన పవత్తా సంకిలేసధమ్మా వేదితబ్బా. సద్ధే పుగ్గలేతి సద్ధాసమ్పన్నే పుగ్గలే. తే హి నిస్సాయ సద్ధేయ్యవత్థుస్మిం అనుప్పన్నా ఉప్పజ్జతి, ఉప్పన్నా భియ్యోభావం వేపుల్లం ఆపజ్జతి. సద్ధేయ్యవత్థూతి చ బుద్ధాదీని రతనాని కమ్మకమ్మఫలాని చ. సేవతోతి లబ్భమానం సద్ధాసమ్పదం ఉప్పాదేతుం వడ్ఢేతుఞ్చ నిసేవతో. సేసపదాని తస్సేవ వేవచనాని. అథ వా సేవతో ఉపసఙ్కమతో. భజతో తేసం పటిపత్తియం భత్తిం కుబ్బతో. పయిరుపాసతోతి తేసం ఓవాదానుసాసనికరణవసేన ఉపట్ఠహతో. పసాదనీయసుత్తన్తా నామ బుద్ధాదిగుణపటిసంయుత్తా పసాదావహా సమ్పసాదనీయసుత్తాదయో. తే హి పచ్చవేక్ఖతో బుద్ధాదీసు అనుప్పన్నా పసన్నా ఉపజ్జతి, ఉప్పన్నా భియ్యోభావం వేపుల్లం ఆపజ్జతి. ఇమేహి తీహాకారేహీతి ఇమేహి యథావుత్తేహి తీహి కారణేహి. పటిపక్ఖదూరీభావతో పచ్చేకం సూపహారతో చ ఆసేవనం భావనం లభన్తి. సద్ధిన్ద్రియం విసుజ్ఝతి మగ్గఫలావహభావేన అచ్ఛతి విసుద్ధిం పాపుణాతి. ఇమినా నయేన సేసపదేసుపి అత్థో వేదితబ్బో.

    Tattha assaddhe puggaleti saddhārahite puggale. Te hi nissāya na kadāci saddhā sambhavati, tesaṃ pana diṭṭhānugatiāpajjanena aññadatthu asaddhiyameva vaḍḍhati, tasmā te paṭibhayamaggo viya dūrato vajjetabbā. Assaddhiyanti ca saddhāya paṭipakkhabhūtā asaddheyyavatthusmiṃ adhimuccanākārena pavattā saṃkilesadhammā veditabbā. Saddhe puggaleti saddhāsampanne puggale. Te hi nissāya saddheyyavatthusmiṃ anuppannā uppajjati, uppannā bhiyyobhāvaṃ vepullaṃ āpajjati. Saddheyyavatthūti ca buddhādīni ratanāni kammakammaphalāni ca. Sevatoti labbhamānaṃ saddhāsampadaṃ uppādetuṃ vaḍḍhetuñca nisevato. Sesapadāni tasseva vevacanāni. Atha vā sevato upasaṅkamato. Bhajato tesaṃ paṭipattiyaṃ bhattiṃ kubbato. Payirupāsatoti tesaṃ ovādānusāsanikaraṇavasena upaṭṭhahato. Pasādanīyasuttantā nāma buddhādiguṇapaṭisaṃyuttā pasādāvahā sampasādanīyasuttādayo. Te hi paccavekkhato buddhādīsu anuppannā pasannā upajjati, uppannā bhiyyobhāvaṃ vepullaṃ āpajjati. Imehi tīhākārehīti imehi yathāvuttehi tīhi kāraṇehi. Paṭipakkhadūrībhāvato paccekaṃ sūpahārato ca āsevanaṃ bhāvanaṃ labhanti. Saddhindriyaṃ visujjhati maggaphalāvahabhāvena acchati visuddhiṃ pāpuṇāti. Iminā nayena sesapadesupi attho veditabbo.

    అయం పన విసేసో – కుసీతేతి అలసే సమ్మాపటిపత్తియం నిక్ఖిత్తధురే. ఆరద్ధవీరియేతి పగ్గహితవీరియే సమ్మాపటిపన్నే. సమ్మప్పధానేతి అనుప్పన్నానం అకుసలానం అనుప్పాదనాదివసేన పవత్తే చత్తారో ఉపాయప్పధానే. పచ్చవేక్ఖతో పటిపత్తిం అవేక్ఖతో. తే హి పచ్చవేక్ఖతో లీనం అభిభవిత్వా సమ్మదేవ ఆరమ్భధాతుఆది అనుప్పన్నానం విధినా సతిసమ్పదాయ ఉప్పాదాయ భియ్యోభావాయ సంవత్తతి. అసమాహితే భన్తమిగభన్తగోణసప్పటిభాగే విబ్భన్తచిత్తే. సమాహితే ఉపచారసమాధినా అప్పనాసమాధినా చ సమ్మదేవ సమాహితచిత్తే. ఝానవిమోక్ఖేతి సవితక్కసవిచారాదిఝానాని పఠమాదివిమోక్ఖే చ. తేసఞ్హి పచ్చవేక్ఖణా ఉపరూపరి అచ్చన్తమేవ సమాధానాయ సంవత్తతి. దుప్పఞ్ఞేతి నిప్పఞ్ఞే, అరియధమ్మస్స ఉగ్గహపరిపుచ్ఛాసవనసమ్మసనాభావేన సబ్బసో పఞ్ఞారహితే చ. పఞ్ఞవన్తేతి విపస్సనాపఞ్ఞాయ చేవ మగ్గపఞ్ఞాయ చ సమన్నాగతే. గమ్భీరఞాణచరియన్తి గమ్భీరం ఖన్ధాయతనధాతుసచ్చపటిచ్చసముప్పాదాదిభేదం ఞాణస్స చరితబ్బట్ఠానం, యత్థ వా గమ్భీరఞాణస్స చరియం పవత్తతి. తత్థ హి పచ్చవేక్ఖణా సమ్మోహం విధమతి, అనుప్పన్నాయ పఞ్ఞాయ ఉప్పాదాయ భియ్యోభావాయ సంవత్తతి. సుత్తన్తక్ఖన్ధేతి సుత్తసమూహే.

    Ayaṃ pana viseso – kusīteti alase sammāpaṭipattiyaṃ nikkhittadhure. Āraddhavīriyeti paggahitavīriye sammāpaṭipanne. Sammappadhāneti anuppannānaṃ akusalānaṃ anuppādanādivasena pavatte cattāro upāyappadhāne. Paccavekkhato paṭipattiṃ avekkhato. Te hi paccavekkhato līnaṃ abhibhavitvā sammadeva ārambhadhātuādi anuppannānaṃ vidhinā satisampadāya uppādāya bhiyyobhāvāya saṃvattati. Asamāhite bhantamigabhantagoṇasappaṭibhāge vibbhantacitte. Samāhite upacārasamādhinā appanāsamādhinā ca sammadeva samāhitacitte. Jhānavimokkheti savitakkasavicārādijhānāni paṭhamādivimokkhe ca. Tesañhi paccavekkhaṇā uparūpari accantameva samādhānāya saṃvattati. Duppaññeti nippaññe, ariyadhammassa uggahaparipucchāsavanasammasanābhāvena sabbaso paññārahite ca. Paññavanteti vipassanāpaññāya ceva maggapaññāya ca samannāgate. Gambhīrañāṇacariyanti gambhīraṃ khandhāyatanadhātusaccapaṭiccasamuppādādibhedaṃ ñāṇassa caritabbaṭṭhānaṃ, yattha vā gambhīrañāṇassa cariyaṃ pavattati. Tattha hi paccavekkhaṇā sammohaṃ vidhamati, anuppannāya paññāya uppādāya bhiyyobhāvāya saṃvattati. Suttantakkhandheti suttasamūhe.

    పుబ్బే సద్ధిన్ద్రియాదీనం విసుద్ధికారణాని, ‘‘విముత్తిపరిపాచనీయా ధమ్మా’’తి వుత్తానీతి ఇధ సద్ధాదికే అఞ్ఞే చ ధమ్మే దస్సేన్తో, ‘‘అపరేపీ’’తిఆదిమాహ. తత్థ సద్ధాదీనం విముత్తిపరిపాచనీయతా దస్సితా ఏవ, అనిచ్చసఞ్ఞాదీనం పన విముత్తిపరిపాచనీయతాయ వత్తబ్బమేవ నత్థి విపస్సనాభావతో. తేనాహ – ‘‘ఇమే పఞ్చ నిబ్బేధభాగియా సఞ్ఞా’’తి. కల్యాణమిత్తతాదయోతి కల్యాణమిత్తతా సీలసంవరో అభిసల్లేఖకథా వీరియారమ్భో నిబ్బేధికా పఞ్ఞా ఇమే కల్యాణమిత్తతాదయో పఞ్చ ధమ్మా. అయమేత్థ సఙ్ఖేపో, విత్థారో పన ‘‘మేఘియసుత్తసంవణ్ణనాయం’’ (ఉదా॰ అట్ఠ॰ ౩౧) వుత్తనయేన వేదితబ్బో. లోకం వోలోకేన్తస్సాతి బుద్ధవేనేయ్యసత్తలోకం బుద్ధచక్ఖునా విసేసతో ఓలోకేన్తస్స.

    Pubbe saddhindriyādīnaṃ visuddhikāraṇāni, ‘‘vimuttiparipācanīyā dhammā’’ti vuttānīti idha saddhādike aññe ca dhamme dassento, ‘‘aparepī’’tiādimāha. Tattha saddhādīnaṃ vimuttiparipācanīyatā dassitā eva, aniccasaññādīnaṃ pana vimuttiparipācanīyatāya vattabbameva natthi vipassanābhāvato. Tenāha – ‘‘ime pañca nibbedhabhāgiyā saññā’’ti. Kalyāṇamittatādayoti kalyāṇamittatā sīlasaṃvaro abhisallekhakathā vīriyārambho nibbedhikā paññā ime kalyāṇamittatādayo pañca dhammā. Ayamettha saṅkhepo, vitthāro pana ‘‘meghiyasuttasaṃvaṇṇanāyaṃ’’ (udā. aṭṭha. 31) vuttanayena veditabbo. Lokaṃ volokentassāti buddhaveneyyasattalokaṃ buddhacakkhunā visesato olokentassa.

    ౪౧౯. ఆయస్మతో రాహులస్స ఇన్ద్రియానం పరిపక్కత్తా సద్ధిం పట్ఠపితపత్థనా దేవతా ఉదిక్ఖమానా తిట్ఠన్తి, – ‘‘కదా ను ఖో ఉత్తరి ఆసవానం ఖయే వినేస్సతీ’’తి. యదా పన సత్థా ఏవం పరివితక్కేసి, తావదేవ సమానజ్ఝాసయతాయ సబ్బకాలం తఙ్ఖణం ఆగమేన్తియో తా దేవతాయో తం సమవాయం దిస్వా ఏకస్మిం అన్ధవనస్మింయేవ సన్నిపతితా. ఉపాలిస్స గహపతినో దీఘనఖపరిబ్బాజకస్స చతుసచ్చధమ్మేసు దస్సనకిచ్చేన పవత్తో సోతాపత్తిమగ్గోతి తేసు సుత్తేసు (పటి॰ మ॰ అట్ఠ॰ ౨.౨.౩౦) పఠమమగ్గో ‘‘ధమ్మచక్ఖు’’న్తి వుత్తో, తస్స దస్సనత్థస్స సాతిసయత్తా, బ్రహ్మాయునో పన ఫలఞాణాని హేట్ఠిమాని తీణి సాతిసయానీతి బ్రహ్మాయుసుత్తే(మ॰ ని॰ ౨.౩౮౩ ఆదయో) తీణి ఫలాని ‘‘ధమ్మచక్ఖు’’న్తి వుత్తాని. ఇదం పనేత్థ ఆయస్మతో రాహులస్స మగ్గఞాణం ఫలఞాణఞ్చ దస్సనత్థో సాతిసయో, తాహి చ దేవతాహి యం ఞాణం అధిగతం, తం సాతిసయమేవాతి వుత్తం – ‘‘ఇమస్మిం సుత్తే చత్తారో మగ్గా, చత్తారి చ ఫలాని ధమ్మచక్ఖున్తి వేదితబ్బానీ’’తి. కిం పన సావకానం సచ్చాభిసమయఞాణే అత్థి కోచి విసేసోతి? ఆమ అత్థి. సో చ ఖో పుబ్బభాగే వుట్ఠానగామినివిపస్సనాయ పవత్తియాకారవిసేసేన లభేయ్య కాచి విసేసమత్తా. స్వాయమత్థో అభిధమ్మే ‘‘నో చ ఖో యథా దిట్ఠిప్పత్తస్సా’’తి సద్ధావిముత్తతో దిట్ఠిప్పత్తస్స కిలేసప్పహానం పతి విసేసకిత్తనేన దీపేతబ్బో. కిం పన ఆయస్మా రాహులో వియ తా దేవతా సబ్బా ఏకచిత్తా పగేవ చత్తారి ఫలాని అధిగణ్హింసూతి? నోతి దస్సేన్తో ‘‘తత్థ హీ’’తిఆదిమాహ. కిత్తకా పన తా దేవతాతి ఆహ ‘‘తాసఞ్చ పనా’’తిఆది.

    419. Āyasmato rāhulassa indriyānaṃ paripakkattā saddhiṃ paṭṭhapitapatthanā devatā udikkhamānā tiṭṭhanti, – ‘‘kadā nu kho uttari āsavānaṃ khaye vinessatī’’ti. Yadā pana satthā evaṃ parivitakkesi, tāvadeva samānajjhāsayatāya sabbakālaṃ taṅkhaṇaṃ āgamentiyo tā devatāyo taṃ samavāyaṃ disvā ekasmiṃ andhavanasmiṃyeva sannipatitā. Upālissa gahapatino dīghanakhaparibbājakassa catusaccadhammesu dassanakiccena pavatto sotāpattimaggoti tesu suttesu (paṭi. ma. aṭṭha. 2.2.30) paṭhamamaggo ‘‘dhammacakkhu’’nti vutto, tassa dassanatthassa sātisayattā, brahmāyuno pana phalañāṇāni heṭṭhimāni tīṇi sātisayānīti brahmāyusutte(ma. ni. 2.383 ādayo) tīṇi phalāni ‘‘dhammacakkhu’’nti vuttāni. Idaṃ panettha āyasmato rāhulassa maggañāṇaṃ phalañāṇañca dassanattho sātisayo, tāhi ca devatāhi yaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ, taṃ sātisayamevāti vuttaṃ – ‘‘imasmiṃ sutte cattāro maggā, cattāri ca phalāni dhammacakkhuntiveditabbānī’’ti. Kiṃ pana sāvakānaṃ saccābhisamayañāṇe atthi koci visesoti? Āma atthi. So ca kho pubbabhāge vuṭṭhānagāminivipassanāya pavattiyākāravisesena labheyya kāci visesamattā. Svāyamattho abhidhamme ‘‘no ca kho yathā diṭṭhippattassā’’ti saddhāvimuttato diṭṭhippattassa kilesappahānaṃ pati visesakittanena dīpetabbo. Kiṃ pana āyasmā rāhulo viya tā devatā sabbā ekacittā pageva cattāri phalāni adhigaṇhiṃsūti? Noti dassento ‘‘tattha hī’’tiādimāha. Kittakā pana tā devatāti āha ‘‘tāsañca panā’’tiādi.

    రాహులోవాదసుత్తవణ్ణనాయ లీనత్థప్పకాసనా సమత్తా.

    Rāhulovādasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya / ౫. చూళరాహులోవాదసుత్తం • 5. Cūḷarāhulovādasuttaṃ

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౫. రాహులోవాదసుత్తవణ్ణనా • 5. Rāhulovādasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact