Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā

    રાજાયતનકથા

    Rājāyatanakathā

    . મુચલિન્દમૂલાતિ મહાબોધિતો પાચીનકોણે ઠિતમુચલિન્દરુક્ખમૂલા. રાજાયતનન્તિ દક્ખિણદિસાભાગે ઠિતં રાજાયતનરુક્ખં ઉપસઙ્કમિ . તેન ખો પન સમયેનાતિ કતરેન સમયેન. ભગવતો કિર રાજાયતનમૂલે સત્તાહં એકપલ્લઙ્કેન નિસિન્નસ્સ સમાધિતો વુટ્ઠાનદિવસે અરુણુગ્ગમનવેલાયમેવ ‘‘ભોજનકિચ્ચેન ભવિતબ્બ’’ન્તિ ઞત્વા સક્કો દેવરાજા ઓસધહરીતકં ઉપનેસિ. ભગવા તં પરિભુઞ્જિ, પરિભુત્તમત્તસ્સેવ સરીરકિચ્ચં અહોસિ. સક્કો મુખોદકં અદાસિ. ભગવા મુખં ધોવિત્વા તસ્મિંયેવ રુક્ખમૂલે નિસીદિ. એવં ઉગ્ગતે અરુણમ્હિ નિસિન્ને ભગવતિ.

    6.Mucalindamūlāti mahābodhito pācīnakoṇe ṭhitamucalindarukkhamūlā. Rājāyatananti dakkhiṇadisābhāge ṭhitaṃ rājāyatanarukkhaṃ upasaṅkami . Tena kho pana samayenāti katarena samayena. Bhagavato kira rājāyatanamūle sattāhaṃ ekapallaṅkena nisinnassa samādhito vuṭṭhānadivase aruṇuggamanavelāyameva ‘‘bhojanakiccena bhavitabba’’nti ñatvā sakko devarājā osadhaharītakaṃ upanesi. Bhagavā taṃ paribhuñji, paribhuttamattasseva sarīrakiccaṃ ahosi. Sakko mukhodakaṃ adāsi. Bhagavā mukhaṃ dhovitvā tasmiṃyeva rukkhamūle nisīdi. Evaṃ uggate aruṇamhi nisinne bhagavati.

    તેન ખો પન સમયેન તપુસ્સભલ્લિકા વાણિજાતિ તપુસ્સો ચ ભલ્લિકો ચાતિ દ્વે ભાતરો વાણિજા. ઉક્કલાતિ ઉક્કલજનપદતો. તં દેસન્તિ યસ્મિં દેસે ભગવા વિહરતિ. કતરસ્મિઞ્ચ દેસે ભગવા વિહરતિ? મજ્ઝિમદેસે. તસ્મા મજ્ઝિમદેસં ગન્તું અદ્ધાનમગ્ગપ્પટિપન્ના હોન્તીતિ અયમેત્થ અત્થો. ઞાતિસાલોહિતા દેવતાતિ તેસં ઞાતિભૂતપુબ્બા દેવતા. એતદવોચાતિ સા કિર નેસં સબ્બસકટાનિ અપ્પવત્તીનિ અકાસિ. તતો તે કિં ઇદન્તિ મગ્ગદેવતાનં બલિં અકંસુ. તેસં બલિકમ્મકાલે સા દેવતા દિસ્સમાનેનેવ કાયેન એતં અવોચ. મન્થેન ચ મધુપિણ્ડિકાય ચાતિ અબદ્ધસત્તુના ચ સપ્પિમધુફાણિતાદીહિ યોજેત્વા બદ્ધસત્તુના ચ. પતિમાનેથાતિ ઉપટ્ઠહથ. તં વોતિ તં પતિમાનનં તુમ્હાકં ભવિસ્સતિ દીઘરત્તં હિતાય સુખાય. યં અમ્હાકન્તિ યં પટિગ્ગહણં અમ્હાકં અસ્સ દીઘરત્તં હિતાય સુખાય. ભગવતો એતદહોસીતિ યો કિરસ્સ પધાનાનુયોગકાલે પત્તો અહોસિ, સો સુજાતાય પાયાસં દાતું આગચ્છન્તિયા એવ અન્તરધાયિ. તેનસ્સ એતદહોસિ – ‘‘પત્તો મે નત્થિ, પુરિમકાપિ ચ ન ખો તથાગતા હત્થેસુ પટિગ્ગણ્હન્તિ, કિમ્હિ નુ ખો અહં પટિગ્ગણ્હેય્યં મન્થઞ્ચ મધુપિણ્ડકઞ્ચા’’તિ.

    Tena kho pana samayena tapussabhallikā vāṇijāti tapusso ca bhalliko cāti dve bhātaro vāṇijā. Ukkalāti ukkalajanapadato. Taṃ desanti yasmiṃ dese bhagavā viharati. Katarasmiñca dese bhagavā viharati? Majjhimadese. Tasmā majjhimadesaṃ gantuṃ addhānamaggappaṭipannā hontīti ayamettha attho. Ñātisālohitā devatāti tesaṃ ñātibhūtapubbā devatā. Etadavocāti sā kira nesaṃ sabbasakaṭāni appavattīni akāsi. Tato te kiṃ idanti maggadevatānaṃ baliṃ akaṃsu. Tesaṃ balikammakāle sā devatā dissamāneneva kāyena etaṃ avoca. Manthena ca madhupiṇḍikāya cāti abaddhasattunā ca sappimadhuphāṇitādīhi yojetvā baddhasattunā ca. Patimānethāti upaṭṭhahatha. Taṃ voti taṃ patimānanaṃ tumhākaṃ bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāya. Yaṃ amhākanti yaṃ paṭiggahaṇaṃ amhākaṃ assa dīgharattaṃ hitāya sukhāya. Bhagavato etadahosīti yo kirassa padhānānuyogakāle patto ahosi, so sujātāya pāyāsaṃ dātuṃ āgacchantiyā eva antaradhāyi. Tenassa etadahosi – ‘‘patto me natthi, purimakāpi ca na kho tathāgatā hatthesu paṭiggaṇhanti, kimhi nu kho ahaṃ paṭiggaṇheyyaṃ manthañca madhupiṇḍakañcā’’ti.

    પરિવિતક્કમઞ્ઞાયાતિ ઇતો પુબ્બેવ ભગવતો સુજાતાય દિન્નભોજનંયેવ ઓજાનુપ્પબન્ધનવસેન અટ્ઠાસિ, એત્તકં કાલં નેવ જિઘચ્છા ન પિપાસા ન કાયદુબ્બલ્યં અહોસિ. ઇદાનિ પનસ્સ આહારં પટિગ્ગહેતુકામતાય ‘‘ન ખો તથાગતા’’તિઆદિના નયેન પરિવિતક્કો ઉદપાદિ . તં એવં ઉપ્પન્નં અત્તનો ચેતસા ભગવતો ચેતોપરિવિતક્કમઞ્ઞાય. ચતુદ્દિસાતિ ચતૂહિ દિસાહિ. સેલમયે પત્તેતિ મુગ્ગવણ્ણસેલમયે પત્તે. ઇદંયેવ ભગવા પટિગ્ગહેસિ, તેયેવ સન્ધાય વુત્તં. ચત્તારો પન મહારાજાનો પઠમં ઇન્દનીલમણિમયે પત્તે ઉપનામેસું, ન તે ભગવા અગ્ગહેસિ. તતો ઇમે ચત્તારોપિ મુગ્ગવણ્ણસિલામયે પત્તે ઉપનામેસું, ભગવા ચત્તારોપિ પત્તે અગ્ગહેસિ તેસં પસાદાનુરક્ખણત્થાય, નો મહિચ્છતાય. ગહેત્વા ચ પન ચત્તારોપિ યથા એકોવ પત્તો હોતિ તથા અધિટ્ઠહિ, ચતુન્નમ્પિ એકસદિસો પુઞ્ઞવિપાકો અહોસિ. એવં એકં કત્વા અધિટ્ઠિતે પટિગ્ગહેસિ ભગવા પચ્ચગ્ઘે સેલમયે પત્તે મન્થઞ્ચ મધુપિણ્ડિકઞ્ચ. પચ્ચગ્ઘેતિ પચ્ચગ્ઘસ્મિં; પાટેક્કં મહગ્ઘસ્મિન્તિ અત્થો. અથ વા પચ્ચગ્ઘેતિ અભિનવે અબ્ભુણ્હે; તઙ્ખણે નિબ્બત્તસ્મિન્તિ અત્થો. દ્વે વાચા એતેસં અહેસુન્તિ દ્વેવાચિકા. અથ વા દ્વીહિ વાચાહિ ઉપાસકભાવં પત્તાતિ અત્થો . તે એવં ઉપાસકભાવં પટિવેદેત્વા ભગવન્તં આહંસુ – ‘‘કસ્સ દાનિ ભન્તે અમ્હેહિ અજ્જ પટ્ઠાય અભિવાદનપચ્ચુટ્ઠાનં કાતબ્બ’’ન્તિ? અથ ભગવા સીસં પરામસિ, કેસા હત્થે લગ્ગિંસુ. તે તેસં અદાસિ ‘‘ઇમે તુમ્હે પરિહરથા’’તિ. તે કેસધાતુયો લભિત્વા અમતેનેવ અભિસિત્તા હટ્ઠતુટ્ઠા ભગવન્તં વન્દિત્વા પક્કમિંસુ.

    Parivitakkamaññāyāti ito pubbeva bhagavato sujātāya dinnabhojanaṃyeva ojānuppabandhanavasena aṭṭhāsi, ettakaṃ kālaṃ neva jighacchā na pipāsā na kāyadubbalyaṃ ahosi. Idāni panassa āhāraṃ paṭiggahetukāmatāya ‘‘na kho tathāgatā’’tiādinā nayena parivitakko udapādi . Taṃ evaṃ uppannaṃ attano cetasā bhagavato cetoparivitakkamaññāya. Catuddisāti catūhi disāhi. Selamaye patteti muggavaṇṇaselamaye patte. Idaṃyeva bhagavā paṭiggahesi, teyeva sandhāya vuttaṃ. Cattāro pana mahārājāno paṭhamaṃ indanīlamaṇimaye patte upanāmesuṃ, na te bhagavā aggahesi. Tato ime cattāropi muggavaṇṇasilāmaye patte upanāmesuṃ, bhagavā cattāropi patte aggahesi tesaṃ pasādānurakkhaṇatthāya, no mahicchatāya. Gahetvā ca pana cattāropi yathā ekova patto hoti tathā adhiṭṭhahi, catunnampi ekasadiso puññavipāko ahosi. Evaṃ ekaṃ katvā adhiṭṭhite paṭiggahesi bhagavā paccagghe selamaye patte manthañca madhupiṇḍikañca. Paccaggheti paccagghasmiṃ; pāṭekkaṃ mahagghasminti attho. Atha vā paccaggheti abhinave abbhuṇhe; taṅkhaṇe nibbattasminti attho. Dve vācā etesaṃ ahesunti dvevācikā. Atha vā dvīhi vācāhi upāsakabhāvaṃ pattāti attho . Te evaṃ upāsakabhāvaṃ paṭivedetvā bhagavantaṃ āhaṃsu – ‘‘kassa dāni bhante amhehi ajja paṭṭhāya abhivādanapaccuṭṭhānaṃ kātabba’’nti? Atha bhagavā sīsaṃ parāmasi, kesā hatthe laggiṃsu. Te tesaṃ adāsi ‘‘ime tumhe pariharathā’’ti. Te kesadhātuyo labhitvā amateneva abhisittā haṭṭhatuṭṭhā bhagavantaṃ vanditvā pakkamiṃsu.

    રાજાયતનકથા નિટ્ઠિતા.

    Rājāyatanakathā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi / ૪. રાજાયતનકથા • 4. Rājāyatanakathā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / રાજાયતનકથાવણ્ણના • Rājāyatanakathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / રાજાયતનકથાવણ્ણના • Rājāyatanakathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / રાજાયતનકથાવણ્ણના • Rājāyatanakathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૪. રાજાયતનકથા • 4. Rājāyatanakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact