Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમાનવત્થુપાળિ • Vimānavatthupāḷi

    ૧૨. રજ્જુમાલાવિમાનવત્થુ

    12. Rajjumālāvimānavatthu

    ૮૨૬.

    826.

    ‘‘અભિક્કન્તેન વણ્ણેન, યા ત્વં તિટ્ઠસિ દેવતે;

    ‘‘Abhikkantena vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;

    હત્થપાદે ચ વિગ્ગય્હ, નચ્ચસિ સુપ્પવાદિતે.

    Hatthapāde ca viggayha, naccasi suppavādite.

    ૮૨૭.

    827.

    ‘‘તસ્સા તે નચ્ચમાનાય, અઙ્ગમઙ્ગેહિ સબ્બસો;

    ‘‘Tassā te naccamānāya, aṅgamaṅgehi sabbaso;

    દિબ્બા સદ્દા નિચ્છરન્તિ, સવનીયા મનોરમા.

    Dibbā saddā niccharanti, savanīyā manoramā.

    ૮૨૮.

    828.

    ‘‘તસ્સા તે નચ્ચમાનાય, અઙ્ગમઙ્ગેહિ સબ્બસો;

    ‘‘Tassā te naccamānāya, aṅgamaṅgehi sabbaso;

    દિબ્બા ગન્ધા પવાયન્તિ, સુચિગન્ધા મનોરમા.

    Dibbā gandhā pavāyanti, sucigandhā manoramā.

    ૮૨૯.

    829.

    ‘‘વિવત્તમાના કાયેન, યા વેણીસુ પિળન્ધના;

    ‘‘Vivattamānā kāyena, yā veṇīsu piḷandhanā;

    તેસં સુય્યતિ નિગ્ઘોસો, તુરિયે પઞ્ચઙ્ગિકે યથા.

    Tesaṃ suyyati nigghoso, turiye pañcaṅgike yathā.

    ૮૩૦.

    830.

    ‘‘વટંસકા વાતધુતા, વાતેન સમ્પકમ્પિતા;

    ‘‘Vaṭaṃsakā vātadhutā, vātena sampakampitā;

    તેસં સુય્યતિ નિગ્ઘોસો, તુરિયે પઞ્ચઙ્ગિકે યથા.

    Tesaṃ suyyati nigghoso, turiye pañcaṅgike yathā.

    ૮૩૧.

    831.

    ‘‘યાપિ તે સિરસ્મિં માલા, સુચિગન્ધા મનોરમા;

    ‘‘Yāpi te sirasmiṃ mālā, sucigandhā manoramā;

    વાતિ ગન્ધો દિસા સબ્બા, રુક્ખો મઞ્જૂસકો યથા.

    Vāti gandho disā sabbā, rukkho mañjūsako yathā.

    ૮૩૨.

    832.

    ‘‘ઘાયસે તં સુચિગન્ધં, રૂપં પસ્સસિ અમાનુસં;

    ‘‘Ghāyase taṃ sucigandhaṃ, rūpaṃ passasi amānusaṃ;

    દેવતે પુચ્છિતાચિક્ખ, કિસ્સ કમ્મસ્સિદં ફલ’’ન્તિ.

    Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.

    ૮૩૩.

    833.

    ‘‘દાસી અહં પુરે આસિં, ગયાયં બ્રાહ્મણસ્સહં;

    ‘‘Dāsī ahaṃ pure āsiṃ, gayāyaṃ brāhmaṇassahaṃ;

    અપ્પપુઞ્ઞા અલક્ખિકા, રજ્જુમાલાતિ મં વિદું 1.

    Appapuññā alakkhikā, rajjumālāti maṃ viduṃ 2.

    ૮૩૪.

    834.

    ‘‘અક્કોસાનં વધાનઞ્ચ, તજ્જનાય ચ ઉગ્ગતા 3;

    ‘‘Akkosānaṃ vadhānañca, tajjanāya ca uggatā 4;

    કુટં ગહેત્વા નિક્ખમ્મ, અગઞ્છિં 5 ઉદહારિયા 6.

    Kuṭaṃ gahetvā nikkhamma, agañchiṃ 7 udahāriyā 8.

    ૮૩૫.

    835.

    ‘‘વિપથે કુટં નિક્ખિપિત્વા, વનસણ્ડં ઉપાગમિં;

    ‘‘Vipathe kuṭaṃ nikkhipitvā, vanasaṇḍaṃ upāgamiṃ;

    ઇધેવાહં મરિસ્સામિ, કો અત્થો 9 જીવિતેન મે.

    Idhevāhaṃ marissāmi, ko attho 10 jīvitena me.

    ૮૩૬.

    836.

    ‘‘દળ્હં પાસં કરિત્વાન, આસુમ્ભિત્વાન પાદપે;

    ‘‘Daḷhaṃ pāsaṃ karitvāna, āsumbhitvāna pādape;

    તતો દિસા વિલોકેસિં,કો નુ ખો વનમસ્સિતો.

    Tato disā vilokesiṃ,ko nu kho vanamassito.

    ૮૩૭.

    837.

    ‘‘તત્થદ્દસાસિં સમ્બુદ્ધં, સબ્બલોકહિતં મુનિં;

    ‘‘Tatthaddasāsiṃ sambuddhaṃ, sabbalokahitaṃ muniṃ;

    નિસિન્નં રુક્ખમૂલસ્મિં, ઝાયન્તં અકુતોભયં.

    Nisinnaṃ rukkhamūlasmiṃ, jhāyantaṃ akutobhayaṃ.

    ૮૩૮.

    838.

    ‘‘તસ્સા મે અહુ સંવેગો, અબ્ભુતો લોમહંસનો;

    ‘‘Tassā me ahu saṃvego, abbhuto lomahaṃsano;

    કો નુ ખો વનમસ્સિતો, મનુસ્સો ઉદાહુ દેવતા.

    Ko nu kho vanamassito, manusso udāhu devatā.

    ૮૩૯.

    839.

    ‘‘પાસાદિકં પસાદનીયં, વના નિબ્બનમાગતં;

    ‘‘Pāsādikaṃ pasādanīyaṃ, vanā nibbanamāgataṃ;

    દિસ્વા મનો મે પસીદિ, નાયં યાદિસકીદિસો.

    Disvā mano me pasīdi, nāyaṃ yādisakīdiso.

    ૮૪૦.

    840.

    ‘‘ગુત્તિન્દ્રિયો ઝાનરતો, અબહિગ્ગતમાનસો;

    ‘‘Guttindriyo jhānarato, abahiggatamānaso;

    હિતો સબ્બસ્સ લોકસ્સ, બુદ્ધો અયં 11 ભવિસ્સતિ.

    Hito sabbassa lokassa, buddho ayaṃ 12 bhavissati.

    ૮૪૧.

    841.

    ‘‘ભયભેરવો દુરાસદો, સીહોવ ગુહમસ્સિતો;

    ‘‘Bhayabheravo durāsado, sīhova guhamassito;

    દુલ્લભાયં દસ્સનાય, પુપ્ફં ઓદુમ્બરં યથા.

    Dullabhāyaṃ dassanāya, pupphaṃ odumbaraṃ yathā.

    ૮૪૨.

    842.

    ‘‘સો મં મુદૂહિ વાચાહિ, આલપિત્વા તથાગતો;

    ‘‘So maṃ mudūhi vācāhi, ālapitvā tathāgato;

    રજ્જુમાલેતિ મંવોચ, સરણં ગચ્છ તથાગતં.

    Rajjumāleti maṃvoca, saraṇaṃ gaccha tathāgataṃ.

    ૮૪૩.

    843.

    ‘‘તાહં ગિરં સુણિત્વાન, નેલં અત્થવતિં સુચિં;

    ‘‘Tāhaṃ giraṃ suṇitvāna, nelaṃ atthavatiṃ suciṃ;

    સણ્હં મુદુઞ્ચ વગ્ગુઞ્ચ, સબ્બસોકાપનૂદનં.

    Saṇhaṃ muduñca vagguñca, sabbasokāpanūdanaṃ.

    ૮૪૪.

    844.

    ‘‘કલ્લચિત્તઞ્ચ મં ઞત્વા, પસન્નં સુદ્ધમાનસં;

    ‘‘Kallacittañca maṃ ñatvā, pasannaṃ suddhamānasaṃ;

    હિતો સબ્બસ્સ લોકસ્સ, અનુસાસિ તથાગતો.

    Hito sabbassa lokassa, anusāsi tathāgato.

    ૮૪૫.

    845.

    ‘‘ઇદં દુક્ખન્તિ મંવોચ, અયં દુક્ખસ્સ સમ્ભવો;

    ‘‘Idaṃ dukkhanti maṃvoca, ayaṃ dukkhassa sambhavo;

    દુક્ખ 13 નિરોધો મગ્ગો ચ 14, અઞ્જસો અમતોગધો.

    Dukkha 15 nirodho maggo ca 16, añjaso amatogadho.

    ૮૪૬.

    846.

    ‘‘અનુકમ્પકસ્સ કુસલસ્સ, ઓવાદમ્હિ અહં ઠિતા;

    ‘‘Anukampakassa kusalassa, ovādamhi ahaṃ ṭhitā;

    અજ્ઝગા અમતં સન્તિં, નિબ્બાનં પદમચ્ચુતં.

    Ajjhagā amataṃ santiṃ, nibbānaṃ padamaccutaṃ.

    ૮૪૭.

    847.

    ‘‘સાહં અવટ્ઠિતાપેમા, દસ્સને અવિકમ્પિની;

    ‘‘Sāhaṃ avaṭṭhitāpemā, dassane avikampinī;

    મૂલજાતાય સદ્ધાય, ધીતા બુદ્ધસ્સ ઓરસા.

    Mūlajātāya saddhāya, dhītā buddhassa orasā.

    ૮૪૮.

    848.

    ‘‘સાહં રમામિ કીળામિ, મોદામિ અકુતોભયા;

    ‘‘Sāhaṃ ramāmi kīḷāmi, modāmi akutobhayā;

    દિબ્બમાલં ધારયામિ, પિવામિ મધુમદ્દવં.

    Dibbamālaṃ dhārayāmi, pivāmi madhumaddavaṃ.

    ૮૪૯.

    849.

    ‘‘સટ્ઠિતુરિયસહસ્સાનિ, પટિબોધં કરોન્તિ મે;

    ‘‘Saṭṭhituriyasahassāni, paṭibodhaṃ karonti me;

    આળમ્બો ગગ્ગરો ભીમો, સાધુવાદી ચ સંસયો.

    Āḷambo gaggaro bhīmo, sādhuvādī ca saṃsayo.

    ૮૫૦.

    850.

    ‘‘પોક્ખરો ચ સુફસ્સો ચ, વીણામોક્ખા ચ નારિયો;

    ‘‘Pokkharo ca suphasso ca, vīṇāmokkhā ca nāriyo;

    નન્દા ચેવ સુનન્દા ચ, સોણદિન્ના સુચિમ્હિતા.

    Nandā ceva sunandā ca, soṇadinnā sucimhitā.

    ૮૫૧.

    851.

    ‘‘અલમ્બુસા મિસ્સકેસી ચ, પુણ્ડરીકાતિદારુણી 17;

    ‘‘Alambusā missakesī ca, puṇḍarīkātidāruṇī 18;

    એણીફસ્સા સુફસ્સા 19 ચ, સુભદ્દા 20 મુદુવાદિની.

    Eṇīphassā suphassā 21 ca, subhaddā 22 muduvādinī.

    ૮૫૨.

    852.

    ‘‘એતા ચઞ્ઞા ચ સેય્યાસે, અચ્છરાનં પબોધિકા;

    ‘‘Etā caññā ca seyyāse, accharānaṃ pabodhikā;

    તા મં કાલેનુપાગન્ત્વા, અભિભાસન્તિ દેવતા.

    Tā maṃ kālenupāgantvā, abhibhāsanti devatā.

    ૮૫૩.

    853.

    ‘‘હન્દ નચ્ચામ ગાયામ, હન્દ તં રમયામસે;

    ‘‘Handa naccāma gāyāma, handa taṃ ramayāmase;

    નયિદં અકતપુઞ્ઞાનં, કતપુઞ્ઞાનમેવિદં.

    Nayidaṃ akatapuññānaṃ, katapuññānamevidaṃ.

    ૮૫૪.

    854.

    ‘‘અસોકં નન્દનં રમ્મં, તિદસાનં મહાવનં;

    ‘‘Asokaṃ nandanaṃ rammaṃ, tidasānaṃ mahāvanaṃ;

    સુખં અકતપુઞ્ઞાનં, ઇધ નત્થિ પરત્થ ચ.

    Sukhaṃ akatapuññānaṃ, idha natthi parattha ca.

    ૮૫૫.

    855.

    ‘‘સુખઞ્ચ કતપુઞ્ઞાનં, ઇધ ચેવ પરત્થ ચ;

    ‘‘Sukhañca katapuññānaṃ, idha ceva parattha ca;

    તેસં સહબ્યકામાનં, કત્તબ્બં કુસલં બહું;

    Tesaṃ sahabyakāmānaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ;

    કતપુઞ્ઞા હિ મોદન્તિ, સગ્ગે ભોગસમઙ્ગિનો.

    Katapuññā hi modanti, sagge bhogasamaṅgino.

    ૮૫૬.

    856.

    ‘‘બહૂનં વત અત્થાય, ઉપ્પજ્જન્તિ તથાગતા;

    ‘‘Bahūnaṃ vata atthāya, uppajjanti tathāgatā;

    દક્ખિણેય્યા મનુસ્સાનં, પુઞ્ઞખેત્તાનમાકરા;

    Dakkhiṇeyyā manussānaṃ, puññakhettānamākarā;

    યત્થ કારં કરિત્વાન, સગ્ગે મોદન્તિ દાયકા’’તિ.

    Yattha kāraṃ karitvāna, sagge modanti dāyakā’’ti.

    રજ્જુમાલાવિમાનં દ્વાદસમં.

    Rajjumālāvimānaṃ dvādasamaṃ.

    મઞ્જિટ્ઠકવગ્ગો ચતુત્થો નિટ્ઠિતો.

    Mañjiṭṭhakavaggo catuttho niṭṭhito.

    તસ્સુદ્દાનં –

    Tassuddānaṃ –

    મઞ્જિટ્ઠા પભસ્સરા નાગા, અલોમાકઞ્જિકદાયિકા;

    Mañjiṭṭhā pabhassarā nāgā, alomākañjikadāyikā;

    વિહારચતુરિત્થમ્બા, પીતા ઉચ્છુવન્દનરજ્જુમાલા ચ;

    Vihāracaturitthambā, pītā ucchuvandanarajjumālā ca;

    વગ્ગો તેન પવુચ્ચતીતિ.

    Vaggo tena pavuccatīti.

    ઇત્થિવિમાનં સમત્તં.

    Itthivimānaṃ samattaṃ.







    Footnotes:
    1. વિદૂ (સ્યા॰ પી॰ ક॰)
    2. vidū (syā. pī. ka.)
    3. ઉક્કતા (સી॰ સ્યા॰)
    4. ukkatā (sī. syā.)
    5. આગચ્છિં (સ્યા॰ ક॰), અગચ્છિં (પી॰), ગચ્છિં (સી॰)
    6. ઉદકહારિયા (સી॰)
    7. āgacchiṃ (syā. ka.), agacchiṃ (pī.), gacchiṃ (sī.)
    8. udakahāriyā (sī.)
    9. ક્વત્થોસિ (ક॰), કીવત્થોપિ (સ્યા॰)
    10. kvatthosi (ka.), kīvatthopi (syā.)
    11. સોયં (સી॰)
    12. soyaṃ (sī.)
    13. અયં (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    14. દુક્ખનિરોધો ચ (સ્યા॰)
    15. ayaṃ (sī. syā. pī.)
    16. dukkhanirodho ca (syā.)
    17. … તિચારુણી (સી॰)
    18. … ticāruṇī (sī.)
    19. સુપસ્સા (સ્યા॰ પી॰ ક॰)
    20. સંભદ્દા (ક॰)
    21. supassā (syā. pī. ka.)
    22. saṃbhaddā (ka.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / વિમાનવત્થુ-અટ્ઠકથા • Vimānavatthu-aṭṭhakathā / ૧૨. રજ્જુમાલાવિમાનવણ્ણના • 12. Rajjumālāvimānavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact