Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / વિમાનવત્થુપાળિ • Vimānavatthupāḷi |
૧૨. રજ્જુમાલાવિમાનવત્થુ
12. Rajjumālāvimānavatthu
૮૨૬.
826.
‘‘અભિક્કન્તેન વણ્ણેન, યા ત્વં તિટ્ઠસિ દેવતે;
‘‘Abhikkantena vaṇṇena, yā tvaṃ tiṭṭhasi devate;
હત્થપાદે ચ વિગ્ગય્હ, નચ્ચસિ સુપ્પવાદિતે.
Hatthapāde ca viggayha, naccasi suppavādite.
૮૨૭.
827.
‘‘તસ્સા તે નચ્ચમાનાય, અઙ્ગમઙ્ગેહિ સબ્બસો;
‘‘Tassā te naccamānāya, aṅgamaṅgehi sabbaso;
દિબ્બા સદ્દા નિચ્છરન્તિ, સવનીયા મનોરમા.
Dibbā saddā niccharanti, savanīyā manoramā.
૮૨૮.
828.
‘‘તસ્સા તે નચ્ચમાનાય, અઙ્ગમઙ્ગેહિ સબ્બસો;
‘‘Tassā te naccamānāya, aṅgamaṅgehi sabbaso;
દિબ્બા ગન્ધા પવાયન્તિ, સુચિગન્ધા મનોરમા.
Dibbā gandhā pavāyanti, sucigandhā manoramā.
૮૨૯.
829.
‘‘વિવત્તમાના કાયેન, યા વેણીસુ પિળન્ધના;
‘‘Vivattamānā kāyena, yā veṇīsu piḷandhanā;
તેસં સુય્યતિ નિગ્ઘોસો, તુરિયે પઞ્ચઙ્ગિકે યથા.
Tesaṃ suyyati nigghoso, turiye pañcaṅgike yathā.
૮૩૦.
830.
‘‘વટંસકા વાતધુતા, વાતેન સમ્પકમ્પિતા;
‘‘Vaṭaṃsakā vātadhutā, vātena sampakampitā;
તેસં સુય્યતિ નિગ્ઘોસો, તુરિયે પઞ્ચઙ્ગિકે યથા.
Tesaṃ suyyati nigghoso, turiye pañcaṅgike yathā.
૮૩૧.
831.
‘‘યાપિ તે સિરસ્મિં માલા, સુચિગન્ધા મનોરમા;
‘‘Yāpi te sirasmiṃ mālā, sucigandhā manoramā;
વાતિ ગન્ધો દિસા સબ્બા, રુક્ખો મઞ્જૂસકો યથા.
Vāti gandho disā sabbā, rukkho mañjūsako yathā.
૮૩૨.
832.
‘‘ઘાયસે તં સુચિગન્ધં, રૂપં પસ્સસિ અમાનુસં;
‘‘Ghāyase taṃ sucigandhaṃ, rūpaṃ passasi amānusaṃ;
દેવતે પુચ્છિતાચિક્ખ, કિસ્સ કમ્મસ્સિદં ફલ’’ન્તિ.
Devate pucchitācikkha, kissa kammassidaṃ phala’’nti.
૮૩૩.
833.
‘‘દાસી અહં પુરે આસિં, ગયાયં બ્રાહ્મણસ્સહં;
‘‘Dāsī ahaṃ pure āsiṃ, gayāyaṃ brāhmaṇassahaṃ;
૮૩૪.
834.
૮૩૫.
835.
‘‘વિપથે કુટં નિક્ખિપિત્વા, વનસણ્ડં ઉપાગમિં;
‘‘Vipathe kuṭaṃ nikkhipitvā, vanasaṇḍaṃ upāgamiṃ;
૮૩૬.
836.
‘‘દળ્હં પાસં કરિત્વાન, આસુમ્ભિત્વાન પાદપે;
‘‘Daḷhaṃ pāsaṃ karitvāna, āsumbhitvāna pādape;
તતો દિસા વિલોકેસિં,કો નુ ખો વનમસ્સિતો.
Tato disā vilokesiṃ,ko nu kho vanamassito.
૮૩૭.
837.
‘‘તત્થદ્દસાસિં સમ્બુદ્ધં, સબ્બલોકહિતં મુનિં;
‘‘Tatthaddasāsiṃ sambuddhaṃ, sabbalokahitaṃ muniṃ;
નિસિન્નં રુક્ખમૂલસ્મિં, ઝાયન્તં અકુતોભયં.
Nisinnaṃ rukkhamūlasmiṃ, jhāyantaṃ akutobhayaṃ.
૮૩૮.
838.
‘‘તસ્સા મે અહુ સંવેગો, અબ્ભુતો લોમહંસનો;
‘‘Tassā me ahu saṃvego, abbhuto lomahaṃsano;
કો નુ ખો વનમસ્સિતો, મનુસ્સો ઉદાહુ દેવતા.
Ko nu kho vanamassito, manusso udāhu devatā.
૮૩૯.
839.
‘‘પાસાદિકં પસાદનીયં, વના નિબ્બનમાગતં;
‘‘Pāsādikaṃ pasādanīyaṃ, vanā nibbanamāgataṃ;
દિસ્વા મનો મે પસીદિ, નાયં યાદિસકીદિસો.
Disvā mano me pasīdi, nāyaṃ yādisakīdiso.
૮૪૦.
840.
‘‘ગુત્તિન્દ્રિયો ઝાનરતો, અબહિગ્ગતમાનસો;
‘‘Guttindriyo jhānarato, abahiggatamānaso;
૮૪૧.
841.
‘‘ભયભેરવો દુરાસદો, સીહોવ ગુહમસ્સિતો;
‘‘Bhayabheravo durāsado, sīhova guhamassito;
દુલ્લભાયં દસ્સનાય, પુપ્ફં ઓદુમ્બરં યથા.
Dullabhāyaṃ dassanāya, pupphaṃ odumbaraṃ yathā.
૮૪૨.
842.
‘‘સો મં મુદૂહિ વાચાહિ, આલપિત્વા તથાગતો;
‘‘So maṃ mudūhi vācāhi, ālapitvā tathāgato;
રજ્જુમાલેતિ મંવોચ, સરણં ગચ્છ તથાગતં.
Rajjumāleti maṃvoca, saraṇaṃ gaccha tathāgataṃ.
૮૪૩.
843.
‘‘તાહં ગિરં સુણિત્વાન, નેલં અત્થવતિં સુચિં;
‘‘Tāhaṃ giraṃ suṇitvāna, nelaṃ atthavatiṃ suciṃ;
સણ્હં મુદુઞ્ચ વગ્ગુઞ્ચ, સબ્બસોકાપનૂદનં.
Saṇhaṃ muduñca vagguñca, sabbasokāpanūdanaṃ.
૮૪૪.
844.
‘‘કલ્લચિત્તઞ્ચ મં ઞત્વા, પસન્નં સુદ્ધમાનસં;
‘‘Kallacittañca maṃ ñatvā, pasannaṃ suddhamānasaṃ;
હિતો સબ્બસ્સ લોકસ્સ, અનુસાસિ તથાગતો.
Hito sabbassa lokassa, anusāsi tathāgato.
૮૪૫.
845.
‘‘ઇદં દુક્ખન્તિ મંવોચ, અયં દુક્ખસ્સ સમ્ભવો;
‘‘Idaṃ dukkhanti maṃvoca, ayaṃ dukkhassa sambhavo;
૮૪૬.
846.
‘‘અનુકમ્પકસ્સ કુસલસ્સ, ઓવાદમ્હિ અહં ઠિતા;
‘‘Anukampakassa kusalassa, ovādamhi ahaṃ ṭhitā;
અજ્ઝગા અમતં સન્તિં, નિબ્બાનં પદમચ્ચુતં.
Ajjhagā amataṃ santiṃ, nibbānaṃ padamaccutaṃ.
૮૪૭.
847.
‘‘સાહં અવટ્ઠિતાપેમા, દસ્સને અવિકમ્પિની;
‘‘Sāhaṃ avaṭṭhitāpemā, dassane avikampinī;
મૂલજાતાય સદ્ધાય, ધીતા બુદ્ધસ્સ ઓરસા.
Mūlajātāya saddhāya, dhītā buddhassa orasā.
૮૪૮.
848.
‘‘સાહં રમામિ કીળામિ, મોદામિ અકુતોભયા;
‘‘Sāhaṃ ramāmi kīḷāmi, modāmi akutobhayā;
દિબ્બમાલં ધારયામિ, પિવામિ મધુમદ્દવં.
Dibbamālaṃ dhārayāmi, pivāmi madhumaddavaṃ.
૮૪૯.
849.
‘‘સટ્ઠિતુરિયસહસ્સાનિ, પટિબોધં કરોન્તિ મે;
‘‘Saṭṭhituriyasahassāni, paṭibodhaṃ karonti me;
આળમ્બો ગગ્ગરો ભીમો, સાધુવાદી ચ સંસયો.
Āḷambo gaggaro bhīmo, sādhuvādī ca saṃsayo.
૮૫૦.
850.
‘‘પોક્ખરો ચ સુફસ્સો ચ, વીણામોક્ખા ચ નારિયો;
‘‘Pokkharo ca suphasso ca, vīṇāmokkhā ca nāriyo;
નન્દા ચેવ સુનન્દા ચ, સોણદિન્ના સુચિમ્હિતા.
Nandā ceva sunandā ca, soṇadinnā sucimhitā.
૮૫૧.
851.
૮૫૨.
852.
‘‘એતા ચઞ્ઞા ચ સેય્યાસે, અચ્છરાનં પબોધિકા;
‘‘Etā caññā ca seyyāse, accharānaṃ pabodhikā;
તા મં કાલેનુપાગન્ત્વા, અભિભાસન્તિ દેવતા.
Tā maṃ kālenupāgantvā, abhibhāsanti devatā.
૮૫૩.
853.
‘‘હન્દ નચ્ચામ ગાયામ, હન્દ તં રમયામસે;
‘‘Handa naccāma gāyāma, handa taṃ ramayāmase;
નયિદં અકતપુઞ્ઞાનં, કતપુઞ્ઞાનમેવિદં.
Nayidaṃ akatapuññānaṃ, katapuññānamevidaṃ.
૮૫૪.
854.
‘‘અસોકં નન્દનં રમ્મં, તિદસાનં મહાવનં;
‘‘Asokaṃ nandanaṃ rammaṃ, tidasānaṃ mahāvanaṃ;
સુખં અકતપુઞ્ઞાનં, ઇધ નત્થિ પરત્થ ચ.
Sukhaṃ akatapuññānaṃ, idha natthi parattha ca.
૮૫૫.
855.
‘‘સુખઞ્ચ કતપુઞ્ઞાનં, ઇધ ચેવ પરત્થ ચ;
‘‘Sukhañca katapuññānaṃ, idha ceva parattha ca;
તેસં સહબ્યકામાનં, કત્તબ્બં કુસલં બહું;
Tesaṃ sahabyakāmānaṃ, kattabbaṃ kusalaṃ bahuṃ;
કતપુઞ્ઞા હિ મોદન્તિ, સગ્ગે ભોગસમઙ્ગિનો.
Katapuññā hi modanti, sagge bhogasamaṅgino.
૮૫૬.
856.
‘‘બહૂનં વત અત્થાય, ઉપ્પજ્જન્તિ તથાગતા;
‘‘Bahūnaṃ vata atthāya, uppajjanti tathāgatā;
દક્ખિણેય્યા મનુસ્સાનં, પુઞ્ઞખેત્તાનમાકરા;
Dakkhiṇeyyā manussānaṃ, puññakhettānamākarā;
યત્થ કારં કરિત્વાન, સગ્ગે મોદન્તિ દાયકા’’તિ.
Yattha kāraṃ karitvāna, sagge modanti dāyakā’’ti.
રજ્જુમાલાવિમાનં દ્વાદસમં.
Rajjumālāvimānaṃ dvādasamaṃ.
મઞ્જિટ્ઠકવગ્ગો ચતુત્થો નિટ્ઠિતો.
Mañjiṭṭhakavaggo catuttho niṭṭhito.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
મઞ્જિટ્ઠા પભસ્સરા નાગા, અલોમાકઞ્જિકદાયિકા;
Mañjiṭṭhā pabhassarā nāgā, alomākañjikadāyikā;
વિહારચતુરિત્થમ્બા, પીતા ઉચ્છુવન્દનરજ્જુમાલા ચ;
Vihāracaturitthambā, pītā ucchuvandanarajjumālā ca;
વગ્ગો તેન પવુચ્ચતીતિ.
Vaggo tena pavuccatīti.
ઇત્થિવિમાનં સમત્તં.
Itthivimānaṃ samattaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / વિમાનવત્થુ-અટ્ઠકથા • Vimānavatthu-aṭṭhakathā / ૧૨. રજ્જુમાલાવિમાનવણ્ણના • 12. Rajjumālāvimānavaṇṇanā