Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೫. ರಮಣೀಯವಿಹಾರಿತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    5. Ramaṇīyavihārittheragāthāvaṇṇanā

    ಯಥಾಪಿ ಭದ್ದೋ ಆಜಞ್ಞೋತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ರಮಣೀಯವಿಹಾರಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಸೋಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಇತೋ ಏಕನವುತೇ ಕಪ್ಪೇ ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಞ್ಚಪತಿಟ್ಠಿತೇನ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಕೋರಣ್ಡಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಯೋಬ್ಬನಮದೇನ ಕಾಮೇಸು ಮುಚ್ಛಂ ಆಪನ್ನೋ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಪಾರದಾರಿಕಂ ರಾಜಪುರಿಸೇಹಿ ವಿವಿಧಾ ಕಮ್ಮಕಾರಣಾ ಕರೀಯಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿ। ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಚ ರಾಗಚರಿತತಾಯ ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಸುಸಮ್ಮಟ್ಠಂ ಪರಿವೇಣಂ ಸೂಪಟ್ಠಿತಂ ಪಾನೀಯಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಸುಪಞ್ಞತಂ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ತೇನ ಸೋ ರಮಣೀಯವಿಹಾರೀತ್ವೇವ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ।

    Yathāpibhaddo ājaññoti āyasmato ramaṇīyavihārittherassa gāthā. Kā uppatti? Sopi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha puññāni upacinanto ito ekanavute kappe vipassiṃ bhagavantaṃ disvā pasannamānaso pañcapatiṭṭhitena vanditvā koraṇḍapupphehi pūjaṃ akāsi. So tena puññakammena devesu nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe aññatarassa seṭṭhissa putto hutvā nibbatto yobbanamadena kāmesu mucchaṃ āpanno viharati. So ekadivasaṃ aññataraṃ pāradārikaṃ rājapurisehi vividhā kammakāraṇā karīyamānaṃ disvā saṃvegajāto satthu santike dhammaṃ sutvā pabbaji. Pabbajito ca rāgacaritatāya niccakālaṃ susammaṭṭhaṃ pariveṇaṃ sūpaṭṭhitaṃ pānīyaparibhojanīyaṃ supaññataṃ mañcapīṭhaṃ katvā viharati. Tena so ramaṇīyavihārītveva paññāyittha.

    ಸೋ ರಾಗುಸ್ಸನ್ನತಾಯ ಅಯೋನಿಸೋ ಮನಸಿ ಕರಿತ್ವಾ ಸಞ್ಚೇತನಿಕಂ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ, ‘‘ಧಿರತ್ಥು, ಮಂ ಏವಂಭೂತೋ ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯಂ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಹುತ್ವಾ ‘‘ವಿಬ್ಭಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ನಿಸೀದಿ, ತೇನ ಚ ಮಗ್ಗೇನ ಸಕಟೇಸು ಗಚ್ಛನ್ತೇಸು ಏಕೋ ಸಕಟಯುತ್ತೋ ಗೋಣೋ ಪರಿಸ್ಸಮನ್ತೋ ವಿಸಮಟ್ಠಾನೇ ಖಲಿತ್ವಾ ಪತಿ, ತಂ ಸಾಕಟಿಕಾ ಯುಗತೋ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ತಿಣೋದಕಂ ದತ್ವಾ ಪರಿಸ್ಸಮಂ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಪುನಪಿ ಧುರೇ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಅಗಮಂಸು। ಥೇರೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ – ‘‘ಯಥಾಯಂ ಗೋಣೋ ಸಕಿಂ ಖಲಿತ್ವಾಪಿ ಉಟ್ಠಾಯ ಸಕಿಂ ಧುರಂ ವಹತಿ, ಏವಂ ಮಯಾಪಿ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಸಕಿಂ ಖಲಿತೇನಾಪಿ ವುಟ್ಠಾಯ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಯೋನಿಸೋ ಉಮ್ಮುಜ್ಜನ್ತೋ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಪವತ್ತಿಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ತೇನ ವುತ್ತವಿಧಿನಾ ಆಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸೀಲಂ ಪಾಕತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೨೧.೩೫-೩೯) –

    So rāgussannatāya ayoniso manasi karitvā sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiāpattiṃ āpajjitvā, ‘‘dhiratthu, maṃ evaṃbhūto saddhādeyyaṃ bhuñjeyya’’nti vippaṭisārī hutvā ‘‘vibbhamissāmī’’ti gacchanto antarāmagge rukkhamūle nisīdi, tena ca maggena sakaṭesu gacchantesu eko sakaṭayutto goṇo parissamanto visamaṭṭhāne khalitvā pati, taṃ sākaṭikā yugato muñcitvā tiṇodakaṃ datvā parissamaṃ vinodetvā punapi dhure yojetvā agamaṃsu. Thero taṃ disvā – ‘‘yathāyaṃ goṇo sakiṃ khalitvāpi uṭṭhāya sakiṃ dhuraṃ vahati, evaṃ mayāpi kilesavasena sakiṃ khalitenāpi vuṭṭhāya samaṇadhammaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti yoniso ummujjanto nivattitvā upālittherassa attano pavattiṃ ācikkhitvā tena vuttavidhinā āpattito vuṭṭhahitvā sīlaṃ pākatikaṃ katvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.21.35-39) –

    ‘‘ಅಕ್ಕನ್ತಞ್ಚ ಪದಂ ದಿಸ್ವಾ, ಚಕ್ಕಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತಂ।

    ‘‘Akkantañca padaṃ disvā, cakkālaṅkārabhūsitaṃ;

    ಪದೇನಾನುಪದಂ ಯನ್ತೋ, ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನೋ॥

    Padenānupadaṃ yanto, vipassissa mahesino.

    ‘‘ಕೋರಣ್ಡಂ ಪುಪ್ಫಿತಂ ದಿಸ್ವಾ, ಸಮೂಲಂ ಪೂಜಿತಂ ಮಯಾ।

    ‘‘Koraṇḍaṃ pupphitaṃ disvā, samūlaṃ pūjitaṃ mayā;

    ಹಟ್ಠೋ ಹಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತೇನ, ಅವನ್ದಿಂ ಪದಮುತ್ತಮಂ॥

    Haṭṭho haṭṭhena cittena, avandiṃ padamuttamaṃ.

    ‘‘ಏಕನವುತಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಪುಪ್ಫಮಭಿಪೂಜಯಿಂ।

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ pupphamabhipūjayiṃ;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಸತ್ತಪಞ್ಞಾಸಕಪ್ಪಮ್ಹಿ, ಏಕೋ ವೀತಮಲೋ ಅಹುಂ।

    ‘‘Sattapaññāsakappamhi, eko vītamalo ahuṃ;

    ಸತ್ತರತನಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಮಹಬ್ಬಲೋ॥

    Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ವಿಮುತ್ತಿಸುಖಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಭಾಗಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಅರಿಯಧಮ್ಮಾಧಿಗಮನದೀಪನಿಂ ‘‘ಯಥಾಪಿ ಭದ್ದೋ ಆಜಞ್ಞೋ, ಖಲಿತ್ವಾ ಪತಿತಿಟ್ಠತೀ’’ತಿ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।

    Arahattaṃ pana patvā vimuttisukhaṃ anubhavanto attano pubbabhāgapaṭipattiyā saddhiṃ ariyadhammādhigamanadīpaniṃ ‘‘yathāpi bhaddo ājañño, khalitvā patitiṭṭhatī’’ti gāthaṃ abhāsi.

    ೪೫. ತತ್ಥ ಖಲಿತ್ವಾತಿ ಪಕ್ಖಲಿತ್ವಾ। ಪತಿತಿಟ್ಠತೀತಿ ಪತಿಟ್ಠಹತಿ, ಪುನದೇವ ಯಥಾಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ। ಏವನ್ತಿ ಯಥಾ ಭದ್ದೋ ಉಸಭಾಜಾನೀಯೋ ಭಾರಂ ವಹನ್ತೋ ಪರಿಸ್ಸಮಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಸಮಟ್ಠಾನಂ ಆಗಮ್ಮ ಏಕವಾರಂ ಪಕ್ಖಲಿತ್ವಾ ಪತಿತೋ ನ ತತ್ತಕೇನ ಧುರಂ ಛಡ್ಡೇತಿ, ಥಾಮಜವಪರಕ್ಕಮಸಮ್ಪನ್ನತಾಯ ಪನ ಖಲಿತ್ವಾಪಿ ಪತಿತಿಟ್ಠತಿ, ಅತ್ತನೋ ಸಭಾವೇನೇವ ಠತ್ವಾ ಭಾರಂ ವಹತಿ, ಏವಂ ಕಿಲೇಸಪರಿಸ್ಸಮಪ್ಪತ್ತೋ ಕಿರಿಯಾಪರಾಧೇನ ಖಲಿತ್ವಾ ತಂ ಖಲಿತಂ ಥಾಮವೀರಿಯಸಮ್ಪತ್ತಿತಾಯ ಪಟಿಪಾಕತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಮಗ್ಗಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ದಸ್ಸನಸಮ್ಪನ್ನಂ, ತತೋ ಏವ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸವನನ್ತೇ ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಜಾತತಾಯ ಸಾವಕಂ, ತಸ್ಸ ಉರೇ ವಾಯಾಮಜನಿತಾಭಿಜಾತಿತಾಯ ಓರಸಂ ಪುತ್ತಂ ಭದ್ದಾಜಾನೀಯಸದಿಸಕಿಚ್ಚತಾಯ ಆಜಾನೀಯನ್ತಿ ಚ ಮಂ ಧಾರೇಥ ಉಪಧಾರೇಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    45. Tattha khalitvāti pakkhalitvā. Patitiṭṭhatīti patiṭṭhahati, punadeva yathāṭhāne tiṭṭhati. Evanti yathā bhaddo usabhājānīyo bhāraṃ vahanto parissamappatto visamaṭṭhānaṃ āgamma ekavāraṃ pakkhalitvā patito na tattakena dhuraṃ chaḍḍeti, thāmajavaparakkamasampannatāya pana khalitvāpi patitiṭṭhati, attano sabhāveneva ṭhatvā bhāraṃ vahati, evaṃ kilesaparissamappatto kiriyāparādhena khalitvā taṃ khalitaṃ thāmavīriyasampattitāya paṭipākatikaṃ katvā maggasammādiṭṭhiyā dassanasampannaṃ, tato eva sammāsambuddhassa savanante ariyāya jātiyā jātatāya sāvakaṃ, tassa ure vāyāmajanitābhijātitāya orasaṃ puttaṃ bhaddājānīyasadisakiccatāya ājānīyanti ca maṃ dhāretha upadhārethāti attho.

    ರಮಣೀಯವಿಹಾರಿತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Ramaṇīyavihārittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೫. ರಮಣೀಯವಿಹಾರಿತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 5. Ramaṇīyavihārittheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact