Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi

    ౨. రతనసిక్ఖాపదం

    2. Ratanasikkhāpadaṃ

    ౫౦౨. దుతియే పముస్సిత్వాతి సతివిప్పవాసేన పముస్సిత్వా. పుణ్ణపత్తన్తి తుట్ఠిదాయం. తఞ్హి మనోరథపుణ్ణేన పత్తబ్బభాగత్తా ‘‘పుణ్ణపత్త’’న్తి వుచ్చతి. తస్స సరూపం దస్సేతుం వుత్తం ‘‘సతతో పఞ్చ కహాపణా’’తి. ఇధ పన కహాపణానం పఞ్చసతత్తా పఞ్చవీసకహాపణా అధిప్పేతా. ఆభరణసద్దస్స అలఙ్కారసద్దేన పరియాయభావం దస్సేతుం వుత్తం ‘‘అలఙ్కార’’న్తి. ‘‘మహాలతం నామా’’తి ఇమినా న యో వా సో వా అలఙ్కారో, అథ ఖో విసేసాలఙ్కారోతి దస్సేతి. మహన్తాని మాలాకమ్మలతాకమ్మాని ఏత్థాతి మహాలతా. లతాగహణేన హి మాలాపి గహితా. నవహి కోటీహి అగ్ఘం ఇమస్సాతి నవకోటిఅగ్ఘనకం, నవకోటిసఙ్ఖాతం అగ్ఘం అరహతీతి వా నవకోటిఅగ్ఘనకం.

    502. Dutiye pamussitvāti sativippavāsena pamussitvā. Puṇṇapattanti tuṭṭhidāyaṃ. Tañhi manorathapuṇṇena pattabbabhāgattā ‘‘puṇṇapatta’’nti vuccati. Tassa sarūpaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘satato pañca kahāpaṇā’’ti. Idha pana kahāpaṇānaṃ pañcasatattā pañcavīsakahāpaṇā adhippetā. Ābharaṇasaddassa alaṅkārasaddena pariyāyabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘alaṅkāra’’nti. ‘‘Mahālataṃ nāmā’’ti iminā na yo vā so vā alaṅkāro, atha kho visesālaṅkāroti dasseti. Mahantāni mālākammalatākammāni etthāti mahālatā. Latāgahaṇena hi mālāpi gahitā. Navahi koṭīhi agghaṃ imassāti navakoṭiagghanakaṃ, navakoṭisaṅkhātaṃ agghaṃ arahatīti vā navakoṭiagghanakaṃ.

    ౫౦౪. అన్తే సమీపే వసనసీలత్తా పరిచారికో ‘‘అన్తేవాసీ’’తి వుచ్చతీతి ఆహ ‘‘పరిచారికో’’తి.

    504. Ante samīpe vasanasīlattā paricāriko ‘‘antevāsī’’ti vuccatīti āha ‘‘paricāriko’’ti.

    ౫౦౬. ద్వే లేడ్డుపాతాతి థామమజ్ఝిమస్స పురిసస్స ద్వే లేడ్డుపాతా. సఙ్ఘ…పే॰… నవకమ్మానం అత్థాయ ఉగ్గణ్హన్తస్స వా ఉగ్గణ్హాపేన్తస్స వా దుక్కటన్తి యోజనా. అవసేసన్తి జాతరూపరజతతో అవసేసం. మాతుకణ్ణపిళన్ధనతాలపణ్ణమ్పీతి మాతుయా కణ్ణే పిళన్ధితతాలపణ్ణమ్పి, పటిసామేన్తస్సాతి సమ్బన్ధో.

    506.Dve leḍḍupātāti thāmamajjhimassa purisassa dve leḍḍupātā. Saṅgha…pe… navakammānaṃ atthāya uggaṇhantassa vā uggaṇhāpentassa vā dukkaṭanti yojanā. Avasesanti jātarūparajatato avasesaṃ. Mātukaṇṇapiḷandhanatālapaṇṇampīti mātuyā kaṇṇe piḷandhitatālapaṇṇampi, paṭisāmentassāti sambandho.

    ‘‘కప్పియభణ్డం హోతీ’’తి ఇమినా అకప్పియభణ్డం న వట్టతీతి దస్సేతి. ఇదన్తి భణ్డం. పలిబోధో నామాతి అత్తనో పలిబోధో నామ. ఛన్దేనపీతి వడ్ఢకీఆదీనం ఛన్దహేతునాపి. భయేనపీతి రాజవల్లభానం భయహేతునాపి. బలక్కారేనాతి కరణం కారో, బలేన కారో బలక్కారో, తేన, బలక్కారో హుత్వా పాతేత్వాతి అత్థో.

    ‘‘Kappiyabhaṇḍaṃ hotī’’ti iminā akappiyabhaṇḍaṃ na vaṭṭatīti dasseti. Idanti bhaṇḍaṃ. Palibodhonāmāti attano palibodho nāma. Chandenapīti vaḍḍhakīādīnaṃ chandahetunāpi. Bhayenapīti rājavallabhānaṃ bhayahetunāpi. Balakkārenāti karaṇaṃ kāro, balena kāro balakkāro, tena, balakkāro hutvā pātetvāti attho.

    తత్థాతి మహారామే. యత్థాతి యస్మిం ఠానే, సఙ్కా ఉప్పజ్జతీతి సమ్బన్ధో. మహాజనసఞ్చరణట్ఠానేసూతి బహూనం జనానం సఞ్చరణసఙ్ఖాతేసు ఠానేసు. నగహేతబ్బస్స హేతుం దస్సేతుం వుత్తం ‘‘పలిబోధో న హోతీ’’తి. యస్మా పలిబోధో న హోతి, తస్మా న గహేతబ్బన్తి అధిప్పాయో. ఏకోతి ఏకో భిక్ఖు పస్సతీతి సమ్బన్ధో. ఓక్కమ్మాతి ఓక్కమిత్వా.

    Tatthāti mahārāme. Yatthāti yasmiṃ ṭhāne, saṅkā uppajjatīti sambandho. Mahājanasañcaraṇaṭṭhānesūti bahūnaṃ janānaṃ sañcaraṇasaṅkhātesu ṭhānesu. Nagahetabbassa hetuṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘palibodho na hotī’’ti. Yasmā palibodho na hoti, tasmā na gahetabbanti adhippāyo. Ekoti eko bhikkhu passatīti sambandho. Okkammāti okkamitvā.

    రూపసద్దో భణ్డపరియాయోతి ఆహ ‘‘భణ్డ’’న్తి. భణ్డం రూపం నామాతి యోజనా. భణ్డికన్తి భణ్డేన నియుత్తం పుటకం. గణేత్వాతి గణనం కత్వా. నిమిత్తన్తీతి ఏత్థ ఇతిసద్దో నామపరియాయో. లఞ్ఛనాది నిమిత్తం నామాతి హి యోజనా. లఞ్ఛనాదీతి ఆదిసద్దేన నీలపిలోతికాదయో సఙ్గణ్హాతి. లాఖాయాతి జతునా.

    Rūpasaddo bhaṇḍapariyāyoti āha ‘‘bhaṇḍa’’nti. Bhaṇḍaṃ rūpaṃ nāmāti yojanā. Bhaṇḍikanti bhaṇḍena niyuttaṃ puṭakaṃ. Gaṇetvāti gaṇanaṃ katvā. Nimittantīti ettha itisaddo nāmapariyāyo. Lañchanādi nimittaṃ nāmāti hi yojanā. Lañchanādīti ādisaddena nīlapilotikādayo saṅgaṇhāti. Lākhāyāti jatunā.

    పతిరూపా నామ ఇధ లజ్జికుక్కుచ్చకాతి ఆహ ‘‘లజ్జినో కుక్కుచ్చకా’’తి. థావరన్తి జఙ్గమా అఞ్ఞం థావరం. అద్ధునోతి కాలస్స. సమాదపేత్వాతి అఞ్ఞే సమాదపేత్వా. ఉద్దిస్స అరియా తిట్ఠన్తి, ఏసా అరియాన యాచనా’’తి (జా॰ ౧.౭.౫౯) వుత్తనయేన యాచిత్వాతి అత్థో.

    Patirūpā nāma idha lajjikukkuccakāti āha ‘‘lajjino kukkuccakā’’ti. Thāvaranti jaṅgamā aññaṃ thāvaraṃ. Addhunoti kālassa. Samādapetvāti aññe samādapetvā. Uddissa ariyā tiṭṭhanti, esā ariyāna yācanā’’ti (jā. 1.7.59) vuttanayena yācitvāti attho.

    ౫౦౭. రతనసమ్మతన్తి మనుస్సానం ఉపభోగపరిభోగన్తి. దుతియం.

    507.Ratanasammatanti manussānaṃ upabhogaparibhoganti. Dutiyaṃ.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౯. రతనవగ్గో • 9. Ratanavaggo

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౨. రతనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౨. రతనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౨. రతనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౨. రతనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact