| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / દ્વેમાતિકાપાળિ • Dvemātikāpāḷi |
૯. રતનવગ્ગો
9. Ratanavaggo
૧. અન્તેપુરસિક્ખાપદવણ્ણના
1. Antepurasikkhāpadavaṇṇanā
રતનવગ્ગસ્સ પઠમે ખત્તિયસ્સાતિ ખત્તિયજાતિકસ્સ, મુદ્ધાભિસિત્તસ્સાતિ ખત્તિયાભિસેકેન મુદ્ધનિ અભિસિત્તસ્સ. અનિક્ખન્તો રાજા ઇતોતિ અનિક્ખન્તરાજકં, તસ્મિં અનિક્ખન્તરાજકે, સયનિઘરેતિ અત્થો. રતનં વુચ્ચતિ મહેસી, નિગ્ગતન્તિ નિક્ખન્તં, અનિગ્ગતં રતનં ઇતોતિ અનિગ્ગતરતનકં, તસ્મિં અનિગ્ગતરતનકે, સયનિઘરેતિ અત્થો. ઇન્દખીલં અતિક્કમેય્યાતિ એત્થ અત્તનો આગતભાવં અજાનાપેત્વા સયનિઘરસ્સ ઉમ્મારં પઠમં પાદં અતિક્કામેન્તસ્સ દુક્કટં, દુતિયં પાચિત્તિયં.
Ratanavaggassa paṭhame khattiyassāti khattiyajātikassa, muddhābhisittassāti khattiyābhisekena muddhani abhisittassa. Anikkhanto rājā itoti anikkhantarājakaṃ, tasmiṃ anikkhantarājake, sayanighareti attho. Ratanaṃ vuccati mahesī, niggatanti nikkhantaṃ, aniggataṃ ratanaṃ itoti aniggataratanakaṃ, tasmiṃ aniggataratanake, sayanighareti attho. Indakhīlaṃatikkameyyāti ettha attano āgatabhāvaṃ ajānāpetvā sayanigharassa ummāraṃ paṭhamaṃ pādaṃ atikkāmentassa dukkaṭaṃ, dutiyaṃ pācittiyaṃ.
સાવત્થિયં આયસ્મન્તં આનન્દં આરબ્ભ રઞ્ઞો અન્તેપુરપ્પવિસનવત્થુસ્મિં પઞ્ઞત્તં, અસાધારણપઞ્ઞત્તિ, અનાણત્તિકં, તિકપાચિત્તિયં, પટિસંવિદિતે અપ્પટિસંવિદિતસઞ્ઞિનો, વેમતિકસ્સ ચ દુક્કટં. પટિસંવિદિતસઞ્ઞિસ્સ, ન ખત્તિયસ્સ વા, ન ખત્તિયાભિસેકેન અભિસિત્તસ્સ વા, ઉભોસુ વા, ઉભિન્નં વા અઞ્ઞતરસ્મિં નિક્ખન્તે સયનિઘરં પવિસન્તસ્સ, અસયનિઘરે, ઉમ્મત્તકાદીનઞ્ચ અનાપત્તિ. ખત્તિયતા, અભિસિત્તતા, ઉભિન્નમ્પિ સયનિઘરતો અનિક્ખન્તતા, અપ્પટિસંવિદિતતા, ઇન્દખીલાતિક્કમોતિ ઇમાનેત્થ પઞ્ચ અઙ્ગાનિ. સમુટ્ઠાનાદીનિ પઠમકથિનસદિસાનિ, ઇદં પન કિરિયાકિરિયન્તિ.
Sāvatthiyaṃ āyasmantaṃ ānandaṃ ārabbha rañño antepurappavisanavatthusmiṃ paññattaṃ, asādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, paṭisaṃvidite appaṭisaṃviditasaññino, vematikassa ca dukkaṭaṃ. Paṭisaṃviditasaññissa, na khattiyassa vā, na khattiyābhisekena abhisittassa vā, ubhosu vā, ubhinnaṃ vā aññatarasmiṃ nikkhante sayanigharaṃ pavisantassa, asayanighare, ummattakādīnañca anāpatti. Khattiyatā, abhisittatā, ubhinnampi sayanigharato anikkhantatā, appaṭisaṃviditatā, indakhīlātikkamoti imānettha pañca aṅgāni. Samuṭṭhānādīni paṭhamakathinasadisāni, idaṃ pana kiriyākiriyanti.
અન્તેપુરસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Antepurasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
૨. રતનસિક્ખાપદવણ્ણના
2. Ratanasikkhāpadavaṇṇanā
દુતિયે રતનન્તિ મુત્તાદિદસવિધં. રતનસમ્મતન્તિ યંકિઞ્ચિ મનુસ્સાનં ઉપભોગપરિભોગં. અજ્ઝારામે વાતિ પરિક્ખિત્તસ્સ અન્તોપટિક્ખેપે અપરિક્ખિત્તસ્સ દ્વિન્નં લેડ્ડુપાતાનં અન્તો. અજ્ઝાવસથેતિ પરિક્ખિત્તસ્સ અન્તોપટિક્ખેપે, અપરિક્ખિત્તસ્સ મુસલપાતબ્ભન્તરે. અયં પનેત્થ વિનિચ્છયો – જાતરૂપરજતં અત્તનો અત્થાય ઉગ્ગણ્હન્તસ્સ વા ઉગ્ગણ્હાપેન્તસ્સ વા નિસ્સગ્ગિયં પાચિત્તિયં . સઙ્ઘગણપુગ્ગલચેતિયનવકમ્માનં અત્થાય દુક્કટં, અવસેસે મુત્તાદિરતને સબ્બેસમ્પિ અત્થાય દુક્કટમેવ. કપ્પિયવત્થું વા અકપ્પિયવત્થું વા અન્તમસો માતુસન્તકમ્પિ ભણ્ડાગારિકસીસેન પટિસામેન્તસ્સ પાચિત્તિયં, તાદિસં પન અત્તનો સન્તકં કત્વા પટિસામેતું વટ્ટતિ. ‘‘ઇદં પટિસામેથા’’તિ વુત્તે પન ‘‘ન વટ્ટતી’’તિ પટિક્ખિપિતબ્બં. સચે કુપિતા પાતેત્વા ગચ્છન્તિ, પલિબોધો નામ હોતિ, પટિસામેતબ્બં. વિહારે કમ્મં કરોન્તા વડ્ઢકીઆદયો વા રાજવલ્લભા વા ‘‘યંકિઞ્ચિ ઉપકરણં વા સયનભણ્ડં વા પટિસામેત્વા દેથા’’તિ વદન્તિ, છન્દેનપિ ભયેનપિ ન કાતબ્બમેવ, ગુત્તટ્ઠાનં પન દસ્સેતું વટ્ટતિ.
Dutiye ratananti muttādidasavidhaṃ. Ratanasammatanti yaṃkiñci manussānaṃ upabhogaparibhogaṃ. Ajjhārāme vāti parikkhittassa antopaṭikkhepe aparikkhittassa dvinnaṃ leḍḍupātānaṃ anto. Ajjhāvasatheti parikkhittassa antopaṭikkhepe, aparikkhittassa musalapātabbhantare. Ayaṃ panettha vinicchayo – jātarūparajataṃ attano atthāya uggaṇhantassa vā uggaṇhāpentassa vā nissaggiyaṃ pācittiyaṃ . Saṅghagaṇapuggalacetiyanavakammānaṃ atthāya dukkaṭaṃ, avasese muttādiratane sabbesampi atthāya dukkaṭameva. Kappiyavatthuṃ vā akappiyavatthuṃ vā antamaso mātusantakampi bhaṇḍāgārikasīsena paṭisāmentassa pācittiyaṃ, tādisaṃ pana attano santakaṃ katvā paṭisāmetuṃ vaṭṭati. ‘‘Idaṃ paṭisāmethā’’ti vutte pana ‘‘na vaṭṭatī’’ti paṭikkhipitabbaṃ. Sace kupitā pātetvā gacchanti, palibodho nāma hoti, paṭisāmetabbaṃ. Vihāre kammaṃ karontā vaḍḍhakīādayo vā rājavallabhā vā ‘‘yaṃkiñci upakaraṇaṃ vā sayanabhaṇḍaṃ vā paṭisāmetvā dethā’’ti vadanti, chandenapi bhayenapi na kātabbameva, guttaṭṭhānaṃ pana dassetuṃ vaṭṭati.
અજ્ઝારામઅજ્ઝાવસથેસુપિ યાદિસે ઠાને ‘‘ભિક્ખૂહિ વા સામણેરેહિ વા ગહિતં ભવિસ્સતી’’તિ આસઙ્કા ઉપ્પજ્જતિ, તાદિસેયેવ ઠાને ઉગ્ગહેત્વા વા ઉગ્ગહાપેત્વા વા સઞ્ઞાણં કત્વા નિક્ખિપિતબ્બં, ‘‘યસ્સ ભણ્ડં નટ્ઠં, સો આગચ્છતૂ’’તિ ચ આચિક્ખિતબ્બં. અથ યો આગચ્છતિ, સો ‘‘કીદિસં તે ભણ્ડં નટ્ઠ’’ન્તિ પુચ્છિતબ્બો, સચે સઞ્ઞાણેન સમ્પાદેતિ, દાતબ્બં. નો ચે, ‘વિચિનાહી’તિ વત્તબ્બો. તમ્હા આવાસા પક્કમન્તેન પતિરૂપાનં ભિક્ખૂનં હત્થે, તેસુ અસતિ પતિરૂપાનં ગહપતિકાનં હત્થે નિક્ખિપિત્વા પક્કમિતબ્બં. યો પન નેવ પક્કમતિ, ન સામિકં પસ્સતિ, તેન થાવરં સેનાસનં વા ચેતિયં વા પોક્ખરણિં વા કારેતબ્બો. સચે દીઘસ્સ અદ્ધુનો અચ્ચયેન સામિકો આગચ્છતિ, તં દસ્સેત્વા ‘અનુમોદાહી’તિ વત્તબ્બો. સચે નાનુમોદતિ, ‘‘દેહિ મે ધન’’ન્તિ ચોદેતિ, સમાદપેત્વા દાતબ્બં.
Ajjhārāmaajjhāvasathesupi yādise ṭhāne ‘‘bhikkhūhi vā sāmaṇerehi vā gahitaṃ bhavissatī’’ti āsaṅkā uppajjati, tādiseyeva ṭhāne uggahetvā vā uggahāpetvā vā saññāṇaṃ katvā nikkhipitabbaṃ, ‘‘yassa bhaṇḍaṃ naṭṭhaṃ, so āgacchatū’’ti ca ācikkhitabbaṃ. Atha yo āgacchati, so ‘‘kīdisaṃ te bhaṇḍaṃ naṭṭha’’nti pucchitabbo, sace saññāṇena sampādeti, dātabbaṃ. No ce, ‘vicināhī’ti vattabbo. Tamhā āvāsā pakkamantena patirūpānaṃ bhikkhūnaṃ hatthe, tesu asati patirūpānaṃ gahapatikānaṃ hatthe nikkhipitvā pakkamitabbaṃ. Yo pana neva pakkamati, na sāmikaṃ passati, tena thāvaraṃ senāsanaṃ vā cetiyaṃ vā pokkharaṇiṃ vā kāretabbo. Sace dīghassa addhuno accayena sāmiko āgacchati, taṃ dassetvā ‘anumodāhī’ti vattabbo. Sace nānumodati, ‘‘dehi me dhana’’nti codeti, samādapetvā dātabbaṃ.
સાવત્થિયં અઞ્ઞતરં ભિક્ખું આરબ્ભ રતનઉગ્ગણ્હનવત્થુસ્મિં પઞ્ઞત્તં, ‘‘અઞ્ઞત્ર અજ્ઝારામા વા, અજ્ઝાવસથા વા’’તિ અયમેત્થ દુવિધા અનુપઞ્ઞત્તિ, સાધારણપઞ્ઞત્તિ, સાણત્તિકં, અનુઞ્ઞાતટ્ઠાને અનાદરિયેન ઉગ્ગહેત્વા અનિક્ખિપન્તસ્સ દુક્કટં. અનુઞ્ઞાતટ્ઠાને ગહેત્વા નિક્ખિપન્તસ્સ, યં હોતિ આમાસં રતનસમ્મતં, તં વિસ્સાસં વા તાવકાલિકં વા ઉગ્ગણ્હન્તસ્સ, પંસુકૂલસઞ્ઞાય ગણ્હતો, ઉમ્મત્તકાદીનઞ્ચ અનાપત્તિ. અનનુઞ્ઞાતકરણં, પરસન્તકતા, વિસ્સાસગ્ગાહપંસુકૂલસઞ્ઞાનં અભાવો, ઉગ્ગહણં વા ઉગ્ગહાપનં વાતિ ઇમાનેત્થ ચત્તારિ અઙ્ગાનિ. સમુટ્ઠાનાદીનિ સઞ્ચરિત્તસદિસાનીતિ.
Sāvatthiyaṃ aññataraṃ bhikkhuṃ ārabbha ratanauggaṇhanavatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘aññatra ajjhārāmā vā, ajjhāvasathā vā’’ti ayamettha duvidhā anupaññatti, sādhāraṇapaññatti, sāṇattikaṃ, anuññātaṭṭhāne anādariyena uggahetvā anikkhipantassa dukkaṭaṃ. Anuññātaṭṭhāne gahetvā nikkhipantassa, yaṃ hoti āmāsaṃ ratanasammataṃ, taṃ vissāsaṃ vā tāvakālikaṃ vā uggaṇhantassa, paṃsukūlasaññāya gaṇhato, ummattakādīnañca anāpatti. Ananuññātakaraṇaṃ, parasantakatā, vissāsaggāhapaṃsukūlasaññānaṃ abhāvo, uggahaṇaṃ vā uggahāpanaṃ vāti imānettha cattāri aṅgāni. Samuṭṭhānādīni sañcarittasadisānīti.
રતનસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Ratanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
૩. વિકાલગામપ્પવેસનસિક્ખાપદવણ્ણના
3. Vikālagāmappavesanasikkhāpadavaṇṇanā
તતિયે સન્તં ભિક્ખું અનાપુચ્છાતિ ઇદં ચારિત્તે વુત્તનયમેવ. વિકાલેતિ મજ્ઝન્હિકાતિક્કમતો પટ્ઠાય અન્તોઅરુણે, એતસ્મિં અન્તરે ‘‘વિકાલે ગામપ્પવેસનં આપુચ્છામી’’તિ વા, ‘‘ગામં પવિસિસ્સામી’’તિ વા અનાપુચ્છિત્વા અસતિ તથારૂપે અચ્ચાયિકે કરણીયે પરિક્ખિત્તસ્સ ગામસ્સ પરિક્ખેપં અતિક્કમન્તસ્સ, અપરિક્ખિત્તસ્સ ઉપચારં ઓક્કમન્તસ્સ પઠમપાદે દુક્કટં, દુતિયપાદે પાચિત્તિયં. સચેપિ સમ્બહુલા કેનચિ કમ્મેન ગામં પવિસન્તિ, સબ્બેહિ અઞ્ઞમઞ્ઞં આપુચ્છિતબ્બં. ‘‘તસ્મિં ગામે તં કમ્મં ન સમ્પજ્જતી’’તિ અઞ્ઞં ગામં ગચ્છન્તાનં પુન આપુચ્છનકિચ્ચં નત્થિ. સચે પન ઉસ્સાહં પટિપ્પસ્સમ્ભેત્વા વિહારં ગચ્છન્તા અન્તરા અઞ્ઞં ગામં પવિસિતુકામા હોન્તિ, આપુચ્છિતબ્બમેવ. કુલઘરે વા આસનસાલાયં વા ભત્તકિચ્ચં કત્વા તેલભિક્ખાય વા સપ્પિભિક્ખાય વા ચરિતુકામેન સચે પસ્સે ભિક્ખુ અત્થિ, આપુચ્છિતબ્બો, અસન્તે ‘નત્થી’તિ ગન્તબ્બં. વીથિં ઓતરિત્વા પન ભિક્ખું દિસ્વાપિ આપુચ્છનકિચ્ચં નત્થિ. યો પન ગામમજ્ઝેન મગ્ગો હોતિ, સચે તેન ગચ્છન્તસ્સ ‘‘તેલાદીનં અત્થાય ચરિસ્સામી’’તિ ચિત્તં ઉપ્પજ્જતિ, પસ્સે ભિક્ખું દિસ્વા આપુચ્છિતબ્બં. મગ્ગા અનોક્કમ્મ ચરન્તસ્સ પન આપુચ્છનકિચ્ચં નત્થિ, ઓક્કમન્તસ્સ વુત્તનયેનેવ પાચિત્તિયં.
Tatiye santaṃ bhikkhuṃ anāpucchāti idaṃ cāritte vuttanayameva. Vikāleti majjhanhikātikkamato paṭṭhāya antoaruṇe, etasmiṃ antare ‘‘vikāle gāmappavesanaṃ āpucchāmī’’ti vā, ‘‘gāmaṃ pavisissāmī’’ti vā anāpucchitvā asati tathārūpe accāyike karaṇīye parikkhittassa gāmassa parikkhepaṃ atikkamantassa, aparikkhittassa upacāraṃ okkamantassa paṭhamapāde dukkaṭaṃ, dutiyapāde pācittiyaṃ. Sacepi sambahulā kenaci kammena gāmaṃ pavisanti, sabbehi aññamaññaṃ āpucchitabbaṃ. ‘‘Tasmiṃ gāme taṃ kammaṃ na sampajjatī’’ti aññaṃ gāmaṃ gacchantānaṃ puna āpucchanakiccaṃ natthi. Sace pana ussāhaṃ paṭippassambhetvā vihāraṃ gacchantā antarā aññaṃ gāmaṃ pavisitukāmā honti, āpucchitabbameva. Kulaghare vā āsanasālāyaṃ vā bhattakiccaṃ katvā telabhikkhāya vā sappibhikkhāya vā caritukāmena sace passe bhikkhu atthi, āpucchitabbo, asante ‘natthī’ti gantabbaṃ. Vīthiṃ otaritvā pana bhikkhuṃ disvāpi āpucchanakiccaṃ natthi. Yo pana gāmamajjhena maggo hoti, sace tena gacchantassa ‘‘telādīnaṃ atthāya carissāmī’’ti cittaṃ uppajjati, passe bhikkhuṃ disvā āpucchitabbaṃ. Maggā anokkamma carantassa pana āpucchanakiccaṃ natthi, okkamantassa vuttanayeneva pācittiyaṃ.
સાવત્થિયં છબ્બગ્ગિયે આરબ્ભ વિકાલે ગામપ્પવેસનવત્થુસ્મિં પઞ્ઞત્તં, ‘‘સન્તં ભિક્ખુ’’ન્તિ ચ ‘‘અનાપુચ્છા’’તિ ચ ‘‘અઞ્ઞત્ર તથારૂપા અચ્ચાયિકા કરણીયા’’તિ ચ ઇમા પનેત્થ તિસ્સો અનુપઞ્ઞત્તિયો, અસાધારણપઞ્ઞત્તિ, અનાણત્તિકં, તિકપાચિત્તિયં, કાલે વિકાલસઞ્ઞિનો, વેમતિકસ્સ ચ દુક્કટં. કાલસઞ્ઞિનો પન, યો ચ અચ્ચાયિકે વા કરણીયે, સન્તં વા આપુચ્છિત્વા, અસન્તં વા અનાપુચ્છિત્વા પવિસતિ, અન્તરારામભિક્ખુનુપસ્સયતિત્થિયસેય્યપટિક્કમનેસુ વા અઞ્ઞતરં ગચ્છતિ, તસ્સ, ગામેન મગ્ગો હોતિ, તેન ગચ્છતો, આપદાસુ, ઉમ્મત્તકાદીનઞ્ચ અનાપત્તિ. સન્તં ભિક્ખું અનાપુચ્છતા, અનુઞ્ઞાતકારણાભાવો, વિકાલે ગામપ્પવિસનન્તિ ઇમાનેત્થ તીણિ અઙ્ગાનિ. સમુટ્ઠાનાદીનિ કથિનસદિસાનેવ, ઇદં પન કિરિયાકિરિયન્તિ.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha vikāle gāmappavesanavatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘santaṃ bhikkhu’’nti ca ‘‘anāpucchā’’ti ca ‘‘aññatra tathārūpā accāyikā karaṇīyā’’ti ca imā panettha tisso anupaññattiyo, asādhāraṇapaññatti, anāṇattikaṃ, tikapācittiyaṃ, kāle vikālasaññino, vematikassa ca dukkaṭaṃ. Kālasaññino pana, yo ca accāyike vā karaṇīye, santaṃ vā āpucchitvā, asantaṃ vā anāpucchitvā pavisati, antarārāmabhikkhunupassayatitthiyaseyyapaṭikkamanesu vā aññataraṃ gacchati, tassa, gāmena maggo hoti, tena gacchato, āpadāsu, ummattakādīnañca anāpatti. Santaṃ bhikkhuṃ anāpucchatā, anuññātakāraṇābhāvo, vikāle gāmappavisananti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni kathinasadisāneva, idaṃ pana kiriyākiriyanti.
વિકાલગામપ્પવેસનસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Vikālagāmappavesanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
૪. સૂચિઘરસિક્ખાપદવણ્ણના
4. Sūcigharasikkhāpadavaṇṇanā
ચતુત્થે ભેદનમેવ ભેદનકં, તં અસ્સ અત્થીતિ ભેદનકં. તસ્મા એવરૂપે સૂચિઘરે કરણકારાપનેસુ દુક્કટં, પટિલાભેન પન તં ભિન્દિત્વા પાચિત્તિયં દેસેતબ્બં.
Catutthe bhedanameva bhedanakaṃ, taṃ assa atthīti bhedanakaṃ. Tasmā evarūpe sūcighare karaṇakārāpanesu dukkaṭaṃ, paṭilābhena pana taṃ bhinditvā pācittiyaṃ desetabbaṃ.
સક્કેસુ સમ્બહુલે ભિક્ખૂ આરબ્ભ બહુસૂચિઘરવિઞ્ઞાપનવત્થુસ્મિં પઞ્ઞત્તં, સાધારણપઞ્ઞત્તિ, સાણત્તિકં, અત્તના વિપ્પકતં અત્તના વા, પરેહિ વા, પરેહિ વિપ્પકતમ્પિ અત્તના વા, પરેહિ વા પરિયોસાપેત્વા લભન્તસ્સ ચતુક્કપાચિત્તિયં. અઞ્ઞસ્સત્થાય કરણકારાપનેસુ, અઞ્ઞેન કતં પટિલભિત્વા પરિભુઞ્જને દુક્કટં. ગણ્ઠિકે અરણિકે વિધે અઞ્જનિયા અઞ્જનિસલાકાય વાસિજટે ઉદકપુઞ્છનિયાતિ એતેસુ યંકિઞ્ચિ અટ્ઠિઆદીહિ કરોન્તસ્સ, ઉમ્મત્તકાદીનઞ્ચ અનાપત્તિ. સૂચિઘરતા, અટ્ઠિમયાદિતા, અત્તનો અત્થાય કરણં વા કારાપેત્વા વા પટિલાભોતિ ઇમાનેત્થ તીણિ અઙ્ગાનિ. સમુટ્ઠાનાદીનિ સઞ્ચરિત્તસદિસાનીતિ.
Sakkesu sambahule bhikkhū ārabbha bahusūcigharaviññāpanavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, sāṇattikaṃ, attanā vippakataṃ attanā vā, parehi vā, parehi vippakatampi attanā vā, parehi vā pariyosāpetvā labhantassa catukkapācittiyaṃ. Aññassatthāya karaṇakārāpanesu, aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjane dukkaṭaṃ. Gaṇṭhike araṇike vidhe añjaniyā añjanisalākāya vāsijaṭe udakapuñchaniyāti etesu yaṃkiñci aṭṭhiādīhi karontassa, ummattakādīnañca anāpatti. Sūcigharatā, aṭṭhimayāditā, attano atthāya karaṇaṃ vā kārāpetvā vā paṭilābhoti imānettha tīṇi aṅgāni. Samuṭṭhānādīni sañcarittasadisānīti.
સૂચિઘરસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Sūcigharasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
૫. મઞ્ચપીઠસિક્ખાપદવણ્ણના
5. Mañcapīṭhasikkhāpadavaṇṇanā
પઞ્ચમે મઞ્ચન્તિ મસારકાદીસુ અઞ્ઞતરં. પીઠમ્પિ તાદિસમેવ, તં પન મઞ્ચો વિય અતિદીઘં, આસન્દિકો વિય ચ સમં ચતુરસ્સં ન હોતિ. છેદનકં ભેદનકસદિસમેવ.
Pañcame mañcanti masārakādīsu aññataraṃ. Pīṭhampi tādisameva, taṃ pana mañco viya atidīghaṃ, āsandiko viya ca samaṃ caturassaṃ na hoti. Chedanakaṃ bhedanakasadisameva.
સાવત્થિયં ઉપનન્દં આરબ્ભ ઉચ્ચે મઞ્ચે સયનવત્થુસ્મિં પઞ્ઞત્તં, પમાણિકં કરોન્તસ્સ, પમાણાતિક્કન્તં લભિત્વા છિન્દિત્વા યથા પમાણમેવ ઉપરિ દિસ્સતિ, એવં નિખણિત્વા વા, ઉત્તાનં વા કત્વા, અટ્ટકં વા બન્ધિત્વા પરિભુઞ્જન્તસ્સ, ઉમ્મત્તકાદીનઞ્ચ અનાપત્તિ. પમાણાતિક્કન્તમઞ્ચપીઠતા, અત્તનો અત્થાય કરણં વા કારાપેત્વા વા પટિલાભોતિ ઇમાનેત્થ દ્વે અઙ્ગાનિ. સેસં સબ્બં સૂચિઘરસિક્ખાપદસદિસમેવાતિ.
Sāvatthiyaṃ upanandaṃ ārabbha ucce mañce sayanavatthusmiṃ paññattaṃ, pamāṇikaṃ karontassa, pamāṇātikkantaṃ labhitvā chinditvā yathā pamāṇameva upari dissati, evaṃ nikhaṇitvā vā, uttānaṃ vā katvā, aṭṭakaṃ vā bandhitvā paribhuñjantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Pamāṇātikkantamañcapīṭhatā, attano atthāya karaṇaṃ vā kārāpetvā vā paṭilābhoti imānettha dve aṅgāni. Sesaṃ sabbaṃ sūcigharasikkhāpadasadisamevāti.
મઞ્ચપીઠસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Mañcapīṭhasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
૬. તૂલોનદ્ધસિક્ખાપદવણ્ણના
6. Tūlonaddhasikkhāpadavaṇṇanā
છટ્ઠે તૂલં ઓનદ્ધમેત્થાતિ તૂલોનદ્ધં, ચિમિલિકં પત્થરિત્વા તૂલં પક્ખિપિત્વા ઉપરિ ચિમિલિકાય ઓનદ્ધન્તિ વુત્તં હોતિ. ઉદ્દાલનકં ભેદનકસદિસમેવ.
Chaṭṭhe tūlaṃ onaddhametthāti tūlonaddhaṃ, cimilikaṃ pattharitvā tūlaṃ pakkhipitvā upari cimilikāya onaddhanti vuttaṃ hoti. Uddālanakaṃ bhedanakasadisameva.
સાવત્થિયં છબ્બગ્ગિયે આરબ્ભ તૂલોનદ્ધકારાપનવત્થુસ્મિં પઞ્ઞત્તં, આયોગે કાયબન્ધને અંસબદ્ધકે પત્તત્થવિકાય પરિસ્સાવને બિમ્બોહને, અઞ્ઞેન કતં તૂલોનદ્ધં પટિલભિત્વા ઉદ્દાલેત્વા પરિભુઞ્જન્તસ્સ, ઉમ્મત્તકાદીનઞ્ચ અનાપત્તિ. બિમ્બોહનઞ્ચેત્થ સીસપ્પમાણમેવ વટ્ટતિ, સીસપ્પમાણં નામ યસ્સ વિત્થારતો તીસુ કોણેસુ દ્વિન્નં અન્તરં વિદત્થિચતુરઙ્ગુલં હોતિ, મજ્ઝે મુટ્ઠિરતનં, દીઘતો દિયડ્ઢરતનં વા દ્વિરતનં વા. તૂલોનદ્ધમઞ્ચપીઠતા, અત્તનો અત્થાય કરણં વા કારાપેત્વા વા પટિલાભોતિ ઇમાનેત્થ દ્વે અઙ્ગાનિ. સેસં વુત્તનયેનેવ વેદિતબ્બન્તિ.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha tūlonaddhakārāpanavatthusmiṃ paññattaṃ, āyoge kāyabandhane aṃsabaddhake pattatthavikāya parissāvane bimbohane, aññena kataṃ tūlonaddhaṃ paṭilabhitvā uddāletvā paribhuñjantassa, ummattakādīnañca anāpatti. Bimbohanañcettha sīsappamāṇameva vaṭṭati, sīsappamāṇaṃ nāma yassa vitthārato tīsu koṇesu dvinnaṃ antaraṃ vidatthicaturaṅgulaṃ hoti, majjhe muṭṭhiratanaṃ, dīghato diyaḍḍharatanaṃ vā dviratanaṃ vā. Tūlonaddhamañcapīṭhatā, attano atthāya karaṇaṃ vā kārāpetvā vā paṭilābhoti imānettha dve aṅgāni. Sesaṃ vuttanayeneva veditabbanti.
તૂલોનદ્ધસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Tūlonaddhasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
૭. નિસીદનસિક્ખાપદવણ્ણના
7. Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā
સત્તમે નિસીદનન્તિ સન્થતસદિસં સન્થરિત્વા એકસ્મિં અન્તે સુગતવિદત્થિપ્પમાણં દ્વીસુ ઠાનેસુ ફાલેત્વા કતાહિ તીહિ દસાહિ યુત્તસ્સ પરિક્ખારસ્સેતં નામં.
Sattame nisīdananti santhatasadisaṃ santharitvā ekasmiṃ ante sugatavidatthippamāṇaṃ dvīsu ṭhānesu phāletvā katāhi tīhi dasāhi yuttassa parikkhārassetaṃ nāmaṃ.
સાવત્થિયં છબ્બગ્ગિયે આરબ્ભ અપ્પમાણિકાનિ નિસીદનાનિ ધારણવત્થુસ્મિં પઞ્ઞત્તં, ‘‘દસા વિદત્થી’’તિ અયમેત્થ અનુપઞ્ઞત્તિ, અસાધારણપઞ્ઞત્તિ, પમાણિકં વા ઊનકં વા કરોન્તસ્સ, અઞ્ઞેન કતં પમાણાતિક્કન્તં પટિલભિત્વા છિન્દિત્વા પરિભુઞ્જન્તસ્સ, વિતાનાદીસુ યંકિઞ્ચિ કરોન્તસ્સ, ઉમ્મત્તકાદીનઞ્ચ અનાપત્તિ. નિસીદનસ્સ પમાણાતિક્કન્તતા, અત્તનો અત્થાય કરણં વા કારાપેત્વા વા પટિલાભોતિ ઇમાનેત્થ દ્વે અઙ્ગાનિ. સેસં વુત્તનયેનેવ વેદિતબ્બન્તિ.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha appamāṇikāni nisīdanāni dhāraṇavatthusmiṃ paññattaṃ, ‘‘dasā vidatthī’’ti ayamettha anupaññatti, asādhāraṇapaññatti, pamāṇikaṃ vā ūnakaṃ vā karontassa, aññena kataṃ pamāṇātikkantaṃ paṭilabhitvā chinditvā paribhuñjantassa, vitānādīsu yaṃkiñci karontassa, ummattakādīnañca anāpatti. Nisīdanassa pamāṇātikkantatā, attano atthāya karaṇaṃ vā kārāpetvā vā paṭilābhoti imānettha dve aṅgāni. Sesaṃ vuttanayeneva veditabbanti.
નિસીદનસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Nisīdanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
૮. કણ્ડુપ્પટિચ્છાદિસિક્ખાપદવણ્ણના
8. Kaṇḍuppaṭicchādisikkhāpadavaṇṇanā
અટ્ઠમે કણ્ડુપ્પટિચ્છાદિન્તિ અધોનાભિઉબ્ભજાણુમણ્ડલં કણ્ડુપીળકઅસ્સાવથુલ્લકચ્છાબાધાનં પટિચ્છાદનત્થં અનુઞ્ઞાતં ચીવરં.
Aṭṭhame kaṇḍuppaṭicchādinti adhonābhiubbhajāṇumaṇḍalaṃ kaṇḍupīḷakaassāvathullakacchābādhānaṃ paṭicchādanatthaṃ anuññātaṃ cīvaraṃ.
સાવત્થિયં છબ્બગ્ગિયે આરબ્ભ અપ્પમાણિકાયો કણ્ડુપ્પટિચ્છાદિકાયો ધારણવત્થુસ્મિં પઞ્ઞત્તં, સાધારણપઞ્ઞત્તિ, સેસં નિસીદને વુત્તનયેનેવ વેદિતબ્બન્તિ.
Sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha appamāṇikāyo kaṇḍuppaṭicchādikāyo dhāraṇavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, sesaṃ nisīdane vuttanayeneva veditabbanti.
કણ્ડુપ્પટિચ્છાદિસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Kaṇḍuppaṭicchādisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
૯. વસ્સિકસાટિકસિક્ખાપદવણ્ણના
9. Vassikasāṭikasikkhāpadavaṇṇanā
નવમે સાવત્થિયં છબ્બગ્ગિયે આરબ્ભ અપ્પમાણિકાયો વસ્સિકસાટિકાયો ધારણવત્થુસ્મિં પઞ્ઞત્તં, સેસમેત્થ યં વત્તબ્બં, તં નિસીદને વુત્તનયમેવાતિ.
Navame sāvatthiyaṃ chabbaggiye ārabbha appamāṇikāyo vassikasāṭikāyo dhāraṇavatthusmiṃ paññattaṃ, sesamettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ nisīdane vuttanayamevāti.
વસ્સિકસાટિકસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Vassikasāṭikasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
૧૦. નન્દસિક્ખાપદવણ્ણના
10. Nandasikkhāpadavaṇṇanā
દસમે સાવત્થિયં આયસ્મન્તં નન્દં આરબ્ભ સુગતચીવરપ્પમાણં ચીવરં ધારણવત્થુસ્મિં પઞ્ઞત્તં, સાધારણપઞ્ઞત્તિ, સેસં નિસીદને વુત્તનયમેવાતિ.
Dasame sāvatthiyaṃ āyasmantaṃ nandaṃ ārabbha sugatacīvarappamāṇaṃ cīvaraṃ dhāraṇavatthusmiṃ paññattaṃ, sādhāraṇapaññatti, sesaṃ nisīdane vuttanayamevāti.
નન્દસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Nandasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
રતનવગ્ગો નવમો.
Ratanavaggo navamo.
કઙ્ખાવિતરણિયા પાતિમોક્ખવણ્ણનાય
Kaṅkhāvitaraṇiyā pātimokkhavaṇṇanāya
સુદ્ધપાચિત્તિયવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Suddhapācittiyavaṇṇanā niṭṭhitā.
