Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరీగాథా-అట్ఠకథా • Therīgāthā-aṭṭhakathā

    ౨. రోహినీథేరీగాథావణ్ణనా

    2. Rohinītherīgāthāvaṇṇanā

    సమణాతి భోతి సుపీతిఆదికా రోహినియా థేరియా గాథా. అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారా తత్థ తత్థ భవే వివట్టూపనిస్సయం కుసలం ఉపచినన్తీ ఇతో ఏకనవుతికప్పే విపస్సిస్స భగవతో కాలే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్వా, ఏకదివసం బన్ధుమతీనగరే భగవన్తం పిణ్డాయ చరన్తం దిస్వా పత్తం గహేత్వా పూవస్స పూరేత్వా భగవతో దత్వా పీతిసోమనస్సజాతా పఞ్చపతిట్ఠితేన వన్ది. సా తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవమనుస్సేసు సంసరన్తీ అనుక్కమేన ఉపచితవిమోక్ఖసమ్భారా హుత్వా ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే వేసాలియం మహావిభవస్స బ్రాహ్మణస్స గేహే నిబ్బత్తిత్వా రోహినీతి లద్ధనామా విఞ్ఞుతం పత్వా, సత్థరి వేసాలియం విహరన్తే విహారం గన్తవా ధమ్మం సుత్వా సోతాపన్నా హుత్వా మాతాపితూనం ధమ్మం దేసేత్వా సాసనే పసాదం ఉప్పాదేత్వా తే అనుజానాపేత్వా సయం పబ్బజిత్వా విపస్సనాయ కమ్మం కరోన్తీ న చిరస్సేవ సహ పటిసమ్భిదాహి అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం –

    Samaṇāti bhoti supītiādikā rohiniyā theriyā gāthā. Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinantī ito ekanavutikappe vipassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patvā, ekadivasaṃ bandhumatīnagare bhagavantaṃ piṇḍāya carantaṃ disvā pattaṃ gahetvā pūvassa pūretvā bhagavato datvā pītisomanassajātā pañcapatiṭṭhitena vandi. Sā tena puññakammena devamanussesu saṃsarantī anukkamena upacitavimokkhasambhārā hutvā imasmiṃ buddhuppāde vesāliyaṃ mahāvibhavassa brāhmaṇassa gehe nibbattitvā rohinīti laddhanāmā viññutaṃ patvā, satthari vesāliyaṃ viharante vihāraṃ gantavā dhammaṃ sutvā sotāpannā hutvā mātāpitūnaṃ dhammaṃ desetvā sāsane pasādaṃ uppādetvā te anujānāpetvā sayaṃ pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karontī na cirasseva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ –

    ‘‘నగరే బన్ధుమతియా, విపస్సిస్స మహేసినో;

    ‘‘Nagare bandhumatiyā, vipassissa mahesino;

    పిణ్డాయ విచరన్తస్స, పూవేదాసిమహం తదా.

    Piṇḍāya vicarantassa, pūvedāsimahaṃ tadā.

    ‘‘తేన కమ్మేన సుకతేన, చేతనాపణిధీహి చ;

    ‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;

    తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా, తావతింసమగచ్ఛహం.

    Tattha cittaṃ pasādetvā, tāvatiṃsamagacchahaṃ.

    ‘‘ఛత్తింసదేవరాజూనం , మహేసిత్తమకారయిం;

    ‘‘Chattiṃsadevarājūnaṃ , mahesittamakārayiṃ;

    పఞ్ఞాసచక్కవత్తీనం, మహేసిత్తమకారయిం.

    Paññāsacakkavattīnaṃ, mahesittamakārayiṃ.

    ‘‘మనసా పత్థితా నామ, సబ్బా మయ్హం సమిజ్ఝథ;

    ‘‘Manasā patthitā nāma, sabbā mayhaṃ samijjhatha;

    సమ్పత్తిం అనుభోత్వాన, దేవేసు మనుజేసు చ.

    Sampattiṃ anubhotvāna, devesu manujesu ca.

    ‘‘పచ్ఛిమే భవసమ్పత్తే, జాతో విప్పకులే అహం;

    ‘‘Pacchime bhavasampatte, jāto vippakule ahaṃ;

    రోహినీ నామ నామేన, ఞాతకేహి పియాయితా.

    Rohinī nāma nāmena, ñātakehi piyāyitā.

    ‘‘భిక్ఖూనం సన్తికం గన్త్వా, ధమ్మం సుత్వా యథాతథం;

    ‘‘Bhikkhūnaṃ santikaṃ gantvā, dhammaṃ sutvā yathātathaṃ;

    సంవిగ్గమానసా హుత్వా, పబ్బజిం అనగారియం.

    Saṃviggamānasā hutvā, pabbajiṃ anagāriyaṃ.

    ‘‘యోనిసో పదహన్తీనం, అరహత్తమపాపుణిం;

    ‘‘Yoniso padahantīnaṃ, arahattamapāpuṇiṃ;

    ఏకనవుతితో కప్పే, యం దానమదదిం తదా;

    Ekanavutito kappe, yaṃ dānamadadiṃ tadā;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, పూవదానస్సిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, pūvadānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అరహత్తం పన పత్వా అత్తనో పటిపత్తిం పచ్చవేక్ఖిత్వా పుబ్బే సోతాపన్నకాలే పితరా అత్తనా చ వచనపటివచనవసేన వుత్తగాథా ఉదానవసేన భాసన్తీ –

    Arahattaṃ pana patvā attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā pubbe sotāpannakāle pitarā attanā ca vacanapaṭivacanavasena vuttagāthā udānavasena bhāsantī –

    ౨౭౧.

    271.

    ‘‘సమణాతి భోతి సుపి, సమణాతి పబుజ్ఝసి;

    ‘‘Samaṇāti bhoti supi, samaṇāti pabujjhasi;

    సమణానేవ కిత్తేసి, సమణీ నూన భవిస్ససి.

    Samaṇāneva kittesi, samaṇī nūna bhavissasi.

    ౨౭౨.

    272.

    ‘‘విపులం అన్నఞ్చ పానఞ్చ, సమణానం పవేచ్ఛసి;

    ‘‘Vipulaṃ annañca pānañca, samaṇānaṃ pavecchasi;

    రోహినీ దాని పుచ్ఛామి, కేన తే సమణా పియా.

    Rohinī dāni pucchāmi, kena te samaṇā piyā.

    ౨౭౩.

    273.

    ‘‘అకమ్మకామా అలసా, పరదత్తూపజీవినో;

    ‘‘Akammakāmā alasā, paradattūpajīvino;

    ఆసంసుకా సాదుకామా, కేన తే సమణా పియా.

    Āsaṃsukā sādukāmā, kena te samaṇā piyā.

    ౨౭౪.

    274.

    ‘‘చిరస్సం వత మం తాత, సమణానం పరిపుచ్ఛసి;

    ‘‘Cirassaṃ vata maṃ tāta, samaṇānaṃ paripucchasi;

    తేసం తే కిత్తయిస్సామి, పఞ్ఞాసీలపరక్కమం.

    Tesaṃ te kittayissāmi, paññāsīlaparakkamaṃ.

    ౨౭౫.

    275.

    ‘‘కమ్మకామా అనలసా, కమ్మసేట్ఠస్స కారకా;

    ‘‘Kammakāmā analasā, kammaseṭṭhassa kārakā;

    రాగం దోసం పజహన్తి, తేన మే సమణా పియా.

    Rāgaṃ dosaṃ pajahanti, tena me samaṇā piyā.

    ౨౭౬.

    276.

    ‘‘తీణి పాపస్స మూలాని, ధునన్తి సుచికారినో;

    ‘‘Tīṇi pāpassa mūlāni, dhunanti sucikārino;

    సబ్బం పాపం పహీనేసం, తేన మే సమణా పియా.

    Sabbaṃ pāpaṃ pahīnesaṃ, tena me samaṇā piyā.

    ౨౭౭.

    277.

    ‘‘కాయకమ్మం సుచి నేసం, వచీకమ్మఞ్చ తాదిసం;

    ‘‘Kāyakammaṃ suci nesaṃ, vacīkammañca tādisaṃ;

    మనోకమ్మం సుచి నేసం, తేన మే సమణా పియా.

    Manokammaṃ suci nesaṃ, tena me samaṇā piyā.

    ౨౭౮.

    278.

    ‘‘విమలా సఙ్ఖముత్తావ, సుద్ధా సన్తరబాహిరా;

    ‘‘Vimalā saṅkhamuttāva, suddhā santarabāhirā;

    పుణ్ణా సుక్కాన ధమ్మానం, తేన మే సమణా పియా.

    Puṇṇā sukkāna dhammānaṃ, tena me samaṇā piyā.

    ౨౭౯.

    279.

    ‘‘బహుస్సుతా ధమ్మధరా, అరియా ధమ్మజీవినో;

    ‘‘Bahussutā dhammadharā, ariyā dhammajīvino;

    అత్థం ధమ్మఞ్చ దేసేన్తి, తేన మే సమణా పియా.

    Atthaṃ dhammañca desenti, tena me samaṇā piyā.

    ౨౮౦.

    280.

    ‘‘బహుస్సుతా ధమ్మధరా, అరియా ధమ్మజీవినో;

    ‘‘Bahussutā dhammadharā, ariyā dhammajīvino;

    ఏకగ్గచిత్తా సతిమన్తో, తేన మే సమణా పియా.

    Ekaggacittā satimanto, tena me samaṇā piyā.

    ౨౮౧.

    281.

    ‘‘దూరఙ్గమా సతిమన్తో, మన్తభాణీ అనుద్ధతా;

    ‘‘Dūraṅgamā satimanto, mantabhāṇī anuddhatā;

    దుక్ఖస్సన్తం పజానన్తి, తేన మే సమణా పియా.

    Dukkhassantaṃ pajānanti, tena me samaṇā piyā.

    ౨౮౨.

    282.

    ‘‘యస్మా గామా పక్కమన్తి, న విలోకేన్తి కిఞ్చనం;

    ‘‘Yasmā gāmā pakkamanti, na vilokenti kiñcanaṃ;

    అనపేక్ఖావ గచ్ఛన్తి, తేన మే సమణా పియా.

    Anapekkhāva gacchanti, tena me samaṇā piyā.

    ౨౮౩.

    283.

    ‘‘న తే సం కోట్ఠే ఓపేన్తి, న కుమ్భిం న ఖళోపియం;

    ‘‘Na te saṃ koṭṭhe openti, na kumbhiṃ na khaḷopiyaṃ;

    పరినిట్ఠితమేసానా, తేన మే సమణా పియా.

    Pariniṭṭhitamesānā, tena me samaṇā piyā.

    ౨౮౪.

    284.

    ‘‘న తే హిరఞ్ఞం గణ్హన్తి, న సువణ్ణం న రూపియం;

    ‘‘Na te hiraññaṃ gaṇhanti, na suvaṇṇaṃ na rūpiyaṃ;

    పచ్చుప్పన్నేన యాపేన్తి, తేన మే సమణా పియా.

    Paccuppannena yāpenti, tena me samaṇā piyā.

    ౨౮౫.

    285.

    ‘‘నానాకులా పబ్బజితా, నానాజనపదేహి చ;

    ‘‘Nānākulā pabbajitā, nānājanapadehi ca;

    అఞ్ఞమఞ్ఞం పిహయన్తి, తేన మే సమణా పియా.

    Aññamaññaṃ pihayanti, tena me samaṇā piyā.

    ౨౮౬.

    286.

    ‘‘అత్థాయ వత నో భోతి, కులే జాతాసి రోహినీ;

    ‘‘Atthāya vata no bhoti, kule jātāsi rohinī;

    సద్ధా బుద్ధే చ ధమ్మే చ, సఙ్ఘే చ తిబ్బగారవా.

    Saddhā buddhe ca dhamme ca, saṅghe ca tibbagāravā.

    ౨౮౭.

    287.

    ‘‘తువఞ్హేతం పజానాసి, పుఞ్ఞక్ఖేత్తం అనుత్తరం;

    ‘‘Tuvañhetaṃ pajānāsi, puññakkhettaṃ anuttaraṃ;

    అమ్హమ్పి ఏతే సమణా, పటిగ్గణ్హన్తి దక్ఖిణం.

    Amhampi ete samaṇā, paṭiggaṇhanti dakkhiṇaṃ.

    ౨౮౮.

    288.

    ‘‘పతిట్ఠితో హేత్థ యఞ్ఞో, విపులో నో భవిస్సతి;

    ‘‘Patiṭṭhito hettha yañño, vipulo no bhavissati;

    సచే భాయసి దుక్ఖస్స, సచే తే దుక్ఖమప్పియం.

    Sace bhāyasi dukkhassa, sace te dukkhamappiyaṃ.

    ౨౮౯.

    289.

    ‘‘ఉపేహి సరణం బుద్ధం, ధమ్మం సఙ్ఘఞ్చ తాదినం;

    ‘‘Upehi saraṇaṃ buddhaṃ, dhammaṃ saṅghañca tādinaṃ;

    సమాదియాహి సీలాని, తం తే అత్థాయ హేహితి.

    Samādiyāhi sīlāni, taṃ te atthāya hehiti.

    ౨౯౦.

    290.

    ‘‘ఉపేమి సరణం బుద్ధం, ధమ్మం సఙ్ఘఞ్చ తాదినం;

    ‘‘Upemi saraṇaṃ buddhaṃ, dhammaṃ saṅghañca tādinaṃ;

    సమాదియామి సీలాని, తం మే అత్థాయ హేహితి.

    Samādiyāmi sīlāni, taṃ me atthāya hehiti.

    ౨౯౧.

    291.

    ‘‘బ్రహ్మబన్ధు పురే ఆసిం, సో ఇదానిమ్హి బ్రాహ్మణో;

    ‘‘Brahmabandhu pure āsiṃ, so idānimhi brāhmaṇo;

    తేవిజ్జో సోత్తియో చమ్హి, వేదగూ చమ్హి న్హాతకో’’తి. –

    Tevijjo sottiyo camhi, vedagū camhi nhātako’’ti. –

    ఇమా గాథా పచ్చుదాహాసి.

    Imā gāthā paccudāhāsi.

    తత్థ ఆదితో తిస్సో గాథా అత్తనో ధీతు భిక్ఖూసు సమ్ముతిం అనిచ్ఛన్తేన వుత్తా. తత్థ సమణాతి భోతి సుపీతి భోతి త్వం సుపనకాలేపి ‘‘సమణా సమణా’’తి కిత్తేన్తీ సమణపటిబద్ధంయేవ కథం కథేన్తీ సుపసి. సమణాతి పబుజ్ఝసీతి సుపనతో ఉట్ఠహన్తీపి ‘‘సమణా’’ఇచ్చేవం వత్వా పబుజ్ఝసి నిద్దాయ వుట్ఠాసి. సమణానేవ కిత్తేసీతి సబ్బకాలమ్పి సమణే ఏవ సమణానమేవ వా గుణే కిత్తేసి అభిత్థవసి. సమణీ నూన భవిస్ససీతి గిహిరూపేన ఠితాపి చిత్తేన సమణీ ఏవ మఞ్ఞే భవిస్ససి. అథ వా సమణీ నూన భవిస్ససీతి ఇదాని గిహిరూపేన ఠితాపి న చిరేనేవ సమణీ ఏవ మఞ్ఞే భవిస్ససి సమణేసు ఏవ నిన్నపోణభావతో.

    Tattha ādito tisso gāthā attano dhītu bhikkhūsu sammutiṃ anicchantena vuttā. Tattha samaṇāti bhoti supīti bhoti tvaṃ supanakālepi ‘‘samaṇā samaṇā’’ti kittentī samaṇapaṭibaddhaṃyeva kathaṃ kathentī supasi. Samaṇāti pabujjhasīti supanato uṭṭhahantīpi ‘‘samaṇā’’iccevaṃ vatvā pabujjhasi niddāya vuṭṭhāsi. Samaṇāneva kittesīti sabbakālampi samaṇe eva samaṇānameva vā guṇe kittesi abhitthavasi. Samaṇī nūna bhavissasīti gihirūpena ṭhitāpi cittena samaṇī eva maññe bhavissasi. Atha vā samaṇī nūna bhavissasīti idāni gihirūpena ṭhitāpi na cireneva samaṇī eva maññe bhavissasi samaṇesu eva ninnapoṇabhāvato.

    పవేచ్ఛసీతి దేసి. రోహినీ దాని పుచ్ఛామీతి, అమ్మ రోహిని, తం అహం ఇదాని పుచ్ఛామీతి బ్రాహ్మణో అత్తనో ధీతరం పుచ్ఛన్తో ఆహ. కేన తే సమణా పియాతి, అమ్మ రోహిని, త్వం సయన్తీపి పబుజ్ఝన్తీపి అఞ్ఞదాపి సమణానమేవ గుణే కిత్తయసి, కేన నామ కారణేన తుయ్హం సమణా పియాయితబ్బా జాతాతి అత్థో.

    Pavecchasīti desi. Rohinī dāni pucchāmīti, amma rohini, taṃ ahaṃ idāni pucchāmīti brāhmaṇo attano dhītaraṃ pucchanto āha. Kena te samaṇā piyāti, amma rohini, tvaṃ sayantīpi pabujjhantīpi aññadāpi samaṇānameva guṇe kittayasi, kena nāma kāraṇena tuyhaṃ samaṇā piyāyitabbā jātāti attho.

    ఇదాని బ్రాహ్మణో సమణేసు దోసం ధీతు ఆచిక్ఖన్తో ‘‘అకమ్మకామా’’తి గాథమాహ. తత్థ అకమ్మకామాతి న కమ్మకామా, అత్తనో పరేసఞ్చ అత్థావహం కిఞ్చి కమ్మం న కాతుకామా. అలసాతి కుసీతా. పరదత్తూపజీవినోతి పరేహి దిన్నేనేవ ఉపజీవనసీలా. ఆసంసుకాతి తతో ఏవ ఘాసచ్ఛాదనాదీనం ఆసీసనకా. సాదుకామాతి సాదుం మధురమేవ ఆహారం ఇచ్ఛనకా. సబ్బమేతం బ్రాహ్మణో సమణానం గుణే అజానన్తో అత్తనావ పరికప్పితం దోసమాహ.

    Idāni brāhmaṇo samaṇesu dosaṃ dhītu ācikkhanto ‘‘akammakāmā’’ti gāthamāha. Tattha akammakāmāti na kammakāmā, attano paresañca atthāvahaṃ kiñci kammaṃ na kātukāmā. Alasāti kusītā. Paradattūpajīvinoti parehi dinneneva upajīvanasīlā. Āsaṃsukāti tato eva ghāsacchādanādīnaṃ āsīsanakā. Sādukāmāti sāduṃ madhurameva āhāraṃ icchanakā. Sabbametaṃ brāhmaṇo samaṇānaṃ guṇe ajānanto attanāva parikappitaṃ dosamāha.

    తం సుత్వా రోహినీ ‘‘లద్ధో దాని మే ఓకాసో అయ్యానం గుణే కథేతు’’న్తి తుట్ఠమానసా భిక్ఖూనం గుణే కిత్తేతుకామా పఠమం తావ తేసం కిత్తనే సోమనస్సం పవేదేన్తీ ‘‘చీరస్సం వత మం, తాతా’’తి గాథమాహ. తత్థ చిరస్సం వతాతి చిరేన వత. తాతాతి పితరం ఆలపతి. సమణానన్తి సమణే సమణానం వా మయ్హం పియాయితబ్బం పరిపుచ్ఛసి. తేసన్తి సమణానం. పఞ్ఞాసీలపరక్కమన్తి పఞ్ఞఞ్చ సీలఞ్చ ఉస్సాహఞ్చ.

    Taṃ sutvā rohinī ‘‘laddho dāni me okāso ayyānaṃ guṇe kathetu’’nti tuṭṭhamānasā bhikkhūnaṃ guṇe kittetukāmā paṭhamaṃ tāva tesaṃ kittane somanassaṃ pavedentī ‘‘cīrassaṃ vata maṃ, tātā’’ti gāthamāha. Tattha cirassaṃ vatāti cirena vata. Tātāti pitaraṃ ālapati. Samaṇānanti samaṇe samaṇānaṃ vā mayhaṃ piyāyitabbaṃ paripucchasi. Tesanti samaṇānaṃ. Paññāsīlaparakkamanti paññañca sīlañca ussāhañca.

    కిత్తయిస్సామీతి కథయిస్సామి. పటిజానేత్వా తే కిత్తేన్తీ ‘‘అకమ్మకామా అలసా’’తి తేన వుత్తం దోసం తావ నిబ్బేఠేత్వా తప్పటిపక్ఖభూతం గుణం దస్సేతుం ‘‘కమ్మకామా’’తిఆదిమాహ. తత్థ కమ్మకామాతి వత్తపటివత్తాదిభేదం కమ్మం సమణకిచ్చం పరిపూరణవసేన కామేన్తి ఇచ్ఛన్తీతి కమ్మకామా. తత్థ యుత్తప్పయుత్తా హుత్వా ఉట్ఠాయ సముట్ఠాయ వాయమనతో న అలసాతి అనలసా. తం పన కమ్మం సేట్ఠం ఉత్తమం నిబ్బానావహమేవ కరోన్తీతి కమ్మసేట్ఠస్స కారకా. కరోన్తా పన తం పటిపత్తియా అనవజ్జభావతో రాగం దోసం పజహన్తి, యథా రాగదోసా పహీయన్తి, ఏవం సమణా కమ్మం కరోన్తి. తేన మే సమణా పియాతి తేన యథావుత్తేన సమ్మాపటిపజ్జనేన మయ్హం సమణా పియాయితబ్బాతి అత్థో.

    Kittayissāmīti kathayissāmi. Paṭijānetvā te kittentī ‘‘akammakāmā alasā’’ti tena vuttaṃ dosaṃ tāva nibbeṭhetvā tappaṭipakkhabhūtaṃ guṇaṃ dassetuṃ ‘‘kammakāmā’’tiādimāha. Tattha kammakāmāti vattapaṭivattādibhedaṃ kammaṃ samaṇakiccaṃ paripūraṇavasena kāmenti icchantīti kammakāmā. Tattha yuttappayuttā hutvā uṭṭhāya samuṭṭhāya vāyamanato na alasāti analasā. Taṃ pana kammaṃ seṭṭhaṃ uttamaṃ nibbānāvahameva karontīti kammaseṭṭhassa kārakā. Karontā pana taṃ paṭipattiyā anavajjabhāvato rāgaṃ dosaṃ pajahanti, yathā rāgadosā pahīyanti, evaṃ samaṇā kammaṃ karonti. Tena me samaṇā piyāti tena yathāvuttena sammāpaṭipajjanena mayhaṃ samaṇā piyāyitabbāti attho.

    తీణి పాపస్స మూలానీతి లోభదోసమోహసఙ్ఖాతాని అకుసలస్స తీణి మూలాని. ధునన్తీతి నిగ్ఘాతేన్తి, పజహన్తీతి అత్థో. సుచికారినోతి అనవజ్జకమ్మకారినో. సబ్బం పాపం పహీనేసన్తి అగ్గమగ్గాధిగమేన ఏసం సబ్బమ్పి పాపం పహీనం.

    Tīṇi pāpassa mūlānīti lobhadosamohasaṅkhātāni akusalassa tīṇi mūlāni. Dhunantīti nigghātenti, pajahantīti attho. Sucikārinoti anavajjakammakārino. Sabbaṃ pāpaṃ pahīnesanti aggamaggādhigamena esaṃ sabbampi pāpaṃ pahīnaṃ.

    ఏవం ‘‘సమణా సుచికారినో’’తి సఙ్ఖేపతో వుత్తమత్థం విభజిత్వా దస్సేతుం ‘‘కాయకమ్మ’’న్తి గాథమాహ. తం సువిఞ్ఞేయ్యమేవ.

    Evaṃ ‘‘samaṇā sucikārino’’ti saṅkhepato vuttamatthaṃ vibhajitvā dassetuṃ ‘‘kāyakamma’’nti gāthamāha. Taṃ suviññeyyameva.

    విమలా సఙ్ఖముత్తావాతి సుధోతసఙ్ఖా వియ ముత్తా వియ చ విగతమలా రాగాదిమలరహితా. సుద్ధా సన్తరబాహిరాతి సన్తరఞ్చ బాహిరఞ్చ సన్తరబాహిరం. తతో సన్తరబాహిరతో సుద్ధా, సుద్ధాసయపయోగాతి అత్థో. పుణ్ణా సుక్కాన ధమ్మానన్తి ఏకన్తసుక్కేహి అనవజ్జధమ్మేహి పరిపుణ్ణా, అసేఖేహి సీలక్ఖన్ధాదీహి సమన్నాగతాతి అత్థో.

    Vimalā saṅkhamuttāvāti sudhotasaṅkhā viya muttā viya ca vigatamalā rāgādimalarahitā. Suddhā santarabāhirāti santarañca bāhirañca santarabāhiraṃ. Tato santarabāhirato suddhā, suddhāsayapayogāti attho. Puṇṇā sukkāna dhammānanti ekantasukkehi anavajjadhammehi paripuṇṇā, asekhehi sīlakkhandhādīhi samannāgatāti attho.

    సుత్తగేయ్యాదిబహుం సుతం ఏతేసం, సుతేన వా ఉప్పన్నాతి బహుస్సుతా, పరియత్తిబాహుసచ్చేన పటివేధబాహుసచ్చేన చ సమన్నాగతాతి అత్థో. తమేవ దువిధమ్పి ధమ్మం ధారేన్తీతి ధమ్మధరా. సత్తానం ఆచారసమాచారసిక్ఖాపదేన అరీయన్తీతి అరియా. ధమ్మేన ఞాయేన జీవన్తీతి ధమ్మజీవినో. అత్థం ధమ్మఞ్చ దేసేన్తీతి భాసితత్థఞ్చ దేసనాధమ్మఞ్చ కథేన్తి పకాసేన్తి. అథ వా అత్థతో అనపేతం ధమ్మతో అనపేతఞ్చ దేసేన్తి ఆచిక్ఖన్తి.

    Suttageyyādibahuṃ sutaṃ etesaṃ, sutena vā uppannāti bahussutā, pariyattibāhusaccena paṭivedhabāhusaccena ca samannāgatāti attho. Tameva duvidhampi dhammaṃ dhārentīti dhammadharā. Sattānaṃ ācārasamācārasikkhāpadena arīyantīti ariyā. Dhammena ñāyena jīvantīti dhammajīvino. Atthaṃ dhammañca desentīti bhāsitatthañca desanādhammañca kathenti pakāsenti. Atha vā atthato anapetaṃ dhammato anapetañca desenti ācikkhanti.

    ఏకగ్గచిత్తాతి సమాహితచిత్తా. సతిమన్తోతి ఉపట్ఠితసతినో.

    Ekaggacittāti samāhitacittā. Satimantoti upaṭṭhitasatino.

    దూరఙ్గమాతి అరఞ్ఞగతా, మనుస్సూపచారం ముఞ్చిత్వా దూరం గచ్ఛన్తా, ఇద్ధానుభావేన వా యథారుచితం దూరం ఠానం గచ్ఛన్తీతి దూరఙ్గమా. మన్తా వుచ్చతి పఞ్ఞా, తాయ భణనసీలతాయ మన్తభాణీ. న ఉద్ధతాతి అనుద్ధతా, ఉద్ధచ్చరహితా వూపసన్తచిత్తా. దుక్ఖస్సన్తం పజానన్తీతి వట్టదుక్ఖస్స పరియన్తభూతం నిబ్బానం పటివిజ్ఝన్తి.

    Dūraṅgamāti araññagatā, manussūpacāraṃ muñcitvā dūraṃ gacchantā, iddhānubhāvena vā yathārucitaṃ dūraṃ ṭhānaṃ gacchantīti dūraṅgamā. Mantā vuccati paññā, tāya bhaṇanasīlatāya mantabhāṇī. Na uddhatāti anuddhatā, uddhaccarahitā vūpasantacittā. Dukkhassantaṃ pajānantīti vaṭṭadukkhassa pariyantabhūtaṃ nibbānaṃ paṭivijjhanti.

    న విలోకేన్తి కిఞ్చనన్తి యతో గామతో పక్కమన్తి, తస్మిం గామే కఞ్చి సత్తం వా సఙ్ఖారం వా అపేక్ఖావసేన న ఓలోకేన్తి, అథ ఖో పన అనపేక్ఖావ గచ్ఛన్తి పక్కమన్తి.

    Na vilokenti kiñcananti yato gāmato pakkamanti, tasmiṃ gāme kañci sattaṃ vā saṅkhāraṃ vā apekkhāvasena na olokenti, atha kho pana anapekkhāva gacchanti pakkamanti.

    న తే సం కోట్ఠే ఓపేన్తీతి తే సమణా సం అత్తనో సన్తకం సాపతేయ్యం కోట్ఠే న ఓపేన్తి న పటిసామేత్వా ఠపేన్తి తాదిసస్స పరిగ్గహస్స అభావతో. కుమ్భిన్తి కుమ్భియం. ఖళోపియన్తి పచ్ఛియం. పరినిట్ఠితమేసానాతి పరకులేసు పరేసం అత్థాయ సిద్ధమేవ ఘాసం పరియేసన్తా.

    Na te saṃ koṭṭhe opentīti te samaṇā saṃ attano santakaṃ sāpateyyaṃ koṭṭhe na openti na paṭisāmetvā ṭhapenti tādisassa pariggahassa abhāvato. Kumbhinti kumbhiyaṃ. Khaḷopiyanti pacchiyaṃ. Pariniṭṭhitamesānāti parakulesu paresaṃ atthāya siddhameva ghāsaṃ pariyesantā.

    హిరఞ్ఞన్తి కహాపణం. రూపియన్తి రజతం. పచ్చుప్పన్నేన యాపేన్తీతి అతీతం అననుసోచన్తా అనాగతఞ్చ అపచ్చాసీసన్తా పచ్చుప్పన్నేన యాపేన్తి అత్తభావం పవత్తేన్తి.

    Hiraññanti kahāpaṇaṃ. Rūpiyanti rajataṃ. Paccuppannena yāpentīti atītaṃ ananusocantā anāgatañca apaccāsīsantā paccuppannena yāpenti attabhāvaṃ pavattenti.

    అఞ్ఞమఞ్ఞం పిహయన్తీతి అఞ్ఞమఞ్ఞస్మిం మేత్తిం కరోన్తి. ‘‘పిహాయన్తి’’పి పాఠో, సో ఏవ అత్థో.

    Aññamaññaṃ pihayantīti aññamaññasmiṃ mettiṃ karonti. ‘‘Pihāyanti’’pi pāṭho, so eva attho.

    ఏవం సో బ్రాహ్మణో ధీతుయా సన్తికే భిక్ఖూనం గుణే సుత్వా పసన్నమానసో ధీతరం పసంసన్తో ‘‘అత్థాయ వతా’’తిఆదిమాహ.

    Evaṃ so brāhmaṇo dhītuyā santike bhikkhūnaṃ guṇe sutvā pasannamānaso dhītaraṃ pasaṃsanto ‘‘atthāya vatā’’tiādimāha.

    అమ్హమ్పీతి అమ్హాకమ్పి. దక్ఖిణన్తి దేయ్యధమ్మం.

    Amhampīti amhākampi. Dakkhiṇanti deyyadhammaṃ.

    ఏత్థాతి ఏతేసు సమణేసు. యఞ్ఞోతి దానధమ్మో. విపులోతి విపులఫలో. సేసం వుత్తనయమేవ.

    Etthāti etesu samaṇesu. Yaññoti dānadhammo. Vipuloti vipulaphalo. Sesaṃ vuttanayameva.

    ఏవం బ్రాహ్మణో సరణేసు సీలేసు చ పతిట్ఠితో అపరభాగే సఞ్జాతసంవేగో పబ్బజిత్వా విపస్సనం వడ్ఢేత్వా అరహత్తే పతిట్ఠాయ అత్తనో పటిపత్తిం పచ్చవేక్ఖిత్వా ఉదానేన్తో ‘‘బ్రహ్మబన్ధూ’’తి గాథమాహ. తస్సత్థో హేట్ఠా వుత్తోయేవ.

    Evaṃ brāhmaṇo saraṇesu sīlesu ca patiṭṭhito aparabhāge sañjātasaṃvego pabbajitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahatte patiṭṭhāya attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā udānento ‘‘brahmabandhū’’ti gāthamāha. Tassattho heṭṭhā vuttoyeva.

    రోహినీథేరీగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Rohinītherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరీగాథాపాళి • Therīgāthāpāḷi / ౨. రోహినీథేరీగాథా • 2. Rohinītherīgāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact