Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
૫-૬. રોહિતસ્સસુત્તાદિવણ્ણના
5-6. Rohitassasuttādivaṇṇanā
૪૫-૪૬. પઞ્ચમે (સં॰ નિ॰ ટી॰ ૧.૧.૧૦૭) એકોકાસેતિ ચક્કવાળસ્સ પરિયન્તસઞ્ઞિતે એકસ્મિં ઓકાસે. ભુમ્મન્તિ ‘‘યત્થા’’તિ ઇદં ભુમ્મવચનં. સામઞ્ઞતો વુત્તમ્પિ ‘‘સો લોકસ્સ અન્તો’’તિ વચનતો વિસિટ્ઠવિસયમેવ હોતિ. ‘‘ન જાયતિ, ન મીયતી’’તિ વત્વા પુન ‘‘ન ચવતિ, ન ઉપપજ્જતી’’તિ કસ્મા વુત્તન્તિ આહ ‘‘ઇદં અપરાપરં…પે॰… ગહિત’’ન્તિ. પદગમનેનાતિ પદસા ગમનેન. સત્થા સઙ્ખારલોકસ્સ અન્તં સન્ધાય વદતિ ઉપરિ સબ્બાનિ પકાસેતુકામો. સઙ્ખારલોકસ્સ હિ અન્તો નિબ્બાનં.
45-46. Pañcame (saṃ. ni. ṭī. 1.1.107) ekokāseti cakkavāḷassa pariyantasaññite ekasmiṃ okāse. Bhummanti ‘‘yatthā’’ti idaṃ bhummavacanaṃ. Sāmaññato vuttampi ‘‘so lokassa anto’’ti vacanato visiṭṭhavisayameva hoti. ‘‘Na jāyati, na mīyatī’’ti vatvā puna ‘‘na cavati, na upapajjatī’’ti kasmā vuttanti āha ‘‘idaṃ aparāparaṃ…pe… gahita’’nti. Padagamanenāti padasā gamanena. Satthā saṅkhāralokassa antaṃ sandhāya vadati upari sabbāni pakāsetukāmo. Saṅkhāralokassa hi anto nibbānaṃ.
દળ્હં થિરં ધનુ એતસ્સાતિ દળ્હધન્વા, સો એવ ‘‘દળ્હધમ્મા’’તિ વુત્તો. તેનાહ ‘‘દળ્હધનૂ’’તિ. ઉત્તમપ્પમાણં નામ સહસ્સથામધનુ. ધનુગ્ગણ્હનસિપ્પચિત્તકતાય ધનુગ્ગહો, ન ધનુગ્ગહણમત્તેનાતિ આહ ‘‘ધનુગ્ગહોતિ ધનુઆચરિયો’’તિ. ‘‘ધનુગ્ગહો’’તિ વત્વા ‘‘સિક્ખિતો’’તિ વુત્તે ધનુસિક્ખાય સિક્ખિતોતિ વિઞ્ઞાયતિ. સિક્ખા ચ એત્તકેન કાલેન સિક્ખન્તસ્સ ઉક્કંસગતા હોતીતિ આહ ‘‘દ્વાદસ વસ્સાનિ ધનુસિપ્પં સિક્ખિતો’’તિ. ઉસભપ્પમાણેતિ વીસતિ યટ્ઠિયો ઉસભં, તસ્મિં ઉસભપ્પમાણે પદેસે. વાલગ્ગન્તિ વાલકોટિં. કતહત્થોતિ પરિચિતહત્થો. કતસરક્ખેપોતિ થિરલક્ખે ચ ચલલક્ખે ચ પરેસં દસ્સનવસેન સરક્ખેપસ્સ કતાપી. તેનાહ ‘‘દસ્સિતસિપ્પો’’તિ, ‘‘કતયોગ્ગો’’તિ કેચિ. અસન્તિ એતેનાતિ અસનં, કણ્ડો. તાલચ્છાદિન્તિ તાલચ્છાયં. સા પન રતનમત્તા વિદત્થિચતુરઙ્ગુલા.
Daḷhaṃ thiraṃ dhanu etassāti daḷhadhanvā, so eva ‘‘daḷhadhammā’’ti vutto. Tenāha ‘‘daḷhadhanū’’ti. Uttamappamāṇaṃ nāma sahassathāmadhanu. Dhanuggaṇhanasippacittakatāya dhanuggaho, na dhanuggahaṇamattenāti āha ‘‘dhanuggahoti dhanuācariyo’’ti. ‘‘Dhanuggaho’’ti vatvā ‘‘sikkhito’’ti vutte dhanusikkhāya sikkhitoti viññāyati. Sikkhā ca ettakena kālena sikkhantassa ukkaṃsagatā hotīti āha ‘‘dvādasa vassāni dhanusippaṃ sikkhito’’ti. Usabhappamāṇeti vīsati yaṭṭhiyo usabhaṃ, tasmiṃ usabhappamāṇe padese. Vālagganti vālakoṭiṃ. Katahatthoti paricitahattho. Katasarakkhepoti thiralakkhe ca calalakkhe ca paresaṃ dassanavasena sarakkhepassa katāpī. Tenāha ‘‘dassitasippo’’ti, ‘‘katayoggo’’ti keci. Asanti etenāti asanaṃ, kaṇḍo. Tālacchādinti tālacchāyaṃ. Sā pana ratanamattā vidatthicaturaṅgulā.
પુરત્થિમા સમુદ્દાતિ એકસ્મિં ચક્કવાળે પુરત્થિમા સમુદ્દા. સમુદ્દસીસેન પુરત્થિમચક્કવાળમુખવટ્ટિં વદતિ. પચ્છિમસમુદ્દોતિ એત્થાપિ એસેવ નયો. નિપ્પપઞ્ચતન્તિ અદન્તકારિતં. સમ્પત્તેતિ તાદિસેન જવેન ગચ્છન્તેન સમ્પત્તે. અનોતત્તેતિ એત્થાપિ ‘‘સમ્પત્તે’’તિ પદં આનેત્વા સમ્બન્ધો, તથા ‘‘નાગલતાદન્તકટ્ઠ’’ન્તિ એત્થાપિ. તદાતિ યદા સો લોકન્તગવેસકો અહોસિ, તદા. દીઘાયુકકાલોતિ અનેકવસ્સસહસ્સાયુકકાલો. ચક્કવાળલોકસ્સાતિ સામઞ્ઞવસેન એકવચનં, ચક્કવાળલોકાનન્તિ અત્થો. ઇમસ્મિંયેવ ચક્કવાળે નિબ્બત્તિપુબ્બપરિચયસિદ્ધાય નિકન્તિયા.
Puratthimā samuddāti ekasmiṃ cakkavāḷe puratthimā samuddā. Samuddasīsena puratthimacakkavāḷamukhavaṭṭiṃ vadati. Pacchimasamuddoti etthāpi eseva nayo. Nippapañcatanti adantakāritaṃ. Sampatteti tādisena javena gacchantena sampatte. Anotatteti etthāpi ‘‘sampatte’’ti padaṃ ānetvā sambandho, tathā ‘‘nāgalatādantakaṭṭha’’nti etthāpi. Tadāti yadā so lokantagavesako ahosi, tadā. Dīghāyukakāloti anekavassasahassāyukakālo. Cakkavāḷalokassāti sāmaññavasena ekavacanaṃ, cakkavāḷalokānanti attho. Imasmiṃyeva cakkavāḷe nibbattipubbaparicayasiddhāya nikantiyā.
સસઞ્ઞિમ્હિ સમનકેતિ ન રૂપધમ્મમત્તકે, અથ ખો પઞ્ચક્ખન્ધસમુદાયેતિ દસ્સેતિ. સમિતપાપોતિ સમુચ્છિન્નસંકિલેસધમ્મો. છટ્ઠં ઉત્તાનમેવ.
Sasaññimhi samanaketi na rūpadhammamattake, atha kho pañcakkhandhasamudāyeti dasseti. Samitapāpoti samucchinnasaṃkilesadhammo. Chaṭṭhaṃ uttānameva.
રોહિતસ્સસુત્તાદિવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Rohitassasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya
૫. રોહિતસ્સસુત્તં • 5. Rohitassasuttaṃ
૬. દુતિયરોહિતસ્સસુત્તં • 6. Dutiyarohitassasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૫. રોહિતસ્સસુત્તવણ્ણના • 5. Rohitassasuttavaṇṇanā