Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
၅-၆. ရောဟိတသ္သသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ
5-6. Rohitassasuttādivaṇṇanā
၄၅-၄၆. ပဉ္စမေ (သံ. နိ. ဋီ. ၁.၁.၁၀၇) ဧကောကာသေတိ စက္ကဝာဠသ္သ ပရိယန္တသညိတေ ဧကသ္မိံ ဩကာသေ။ ဘုမ္မန္တိ ‘‘ယတ္ထာ’’တိ ဣဒံ ဘုမ္မဝစနံ။ သာမညတော ဝုတ္တမ္ပိ ‘‘သော လောကသ္သ အန္တော’’တိ ဝစနတော ဝိသိဋ္ဌဝိသယမေဝ ဟောတိ။ ‘‘န ဇာယတိ, န မီယတီ’’တိ ဝတ္ဝာ ပုန ‘‘န စဝတိ, န ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဣဒံ အပရာပရံ။ပေ.။ ဂဟိတ’’န္တိ။ ပဒဂမနေနာတိ ပဒသာ ဂမနေန။ သတ္ထာ သင္ခာရလောကသ္သ အန္တံ သန္ဓာယ ဝဒတိ ဥပရိ သဗ္ဗာနိ ပကာသေတုကာမော။ သင္ခာရလောကသ္သ ဟိ အန္တော နိဗ္ဗာနံ။
45-46. Pañcame (saṃ. ni. ṭī. 1.1.107) ekokāseti cakkavāḷassa pariyantasaññite ekasmiṃ okāse. Bhummanti ‘‘yatthā’’ti idaṃ bhummavacanaṃ. Sāmaññato vuttampi ‘‘so lokassa anto’’ti vacanato visiṭṭhavisayameva hoti. ‘‘Na jāyati, na mīyatī’’ti vatvā puna ‘‘na cavati, na upapajjatī’’ti kasmā vuttanti āha ‘‘idaṃ aparāparaṃ…pe… gahita’’nti. Padagamanenāti padasā gamanena. Satthā saṅkhāralokassa antaṃ sandhāya vadati upari sabbāni pakāsetukāmo. Saṅkhāralokassa hi anto nibbānaṃ.
ဒဠ္ဟံ ထိရံ ဓနု ဧတသ္သာတိ ဒဠ္ဟဓန္ဝာ, သော ဧဝ ‘‘ဒဠ္ဟဓမ္မာ’’တိ ဝုတ္တော။ တေနာဟ ‘‘ဒဠ္ဟဓနူ’’တိ။ ဥတ္တမပ္ပမာဏံ နာမ သဟသ္သထာမဓနု။ ဓနုဂ္ဂဏ္ဟနသိပ္ပစိတ္တကတာယ ဓနုဂ္ဂဟော, န ဓနုဂ္ဂဟဏမတ္တေနာတိ အာဟ ‘‘ဓနုဂ္ဂဟောတိ ဓနုအာစရိယော’’တိ။ ‘‘ဓနုဂ္ဂဟော’’တိ ဝတ္ဝာ ‘‘သိက္ခိတော’’တိ ဝုတ္တေ ဓနုသိက္ခာယ သိက္ခိတောတိ ဝိညာယတိ။ သိက္ခာ စ ဧတ္တကေန ကာလေန သိက္ခန္တသ္သ ဥက္ကံသဂတာ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဒ္ဝာဒသ ဝသ္သာနိ ဓနုသိပ္ပံ သိက္ခိတော’’တိ။ ဥသဘပ္ပမာဏေတိ ဝီသတိ ယဋ္ဌိယော ဥသဘံ, တသ္မိံ ဥသဘပ္ပမာဏေ ပဒေသေ။ ဝာလဂ္ဂန္တိ ဝာလကောဋိံ။ ကတဟတ္ထောတိ ပရိစိတဟတ္ထော။ ကတသရက္ခေပောတိ ထိရလက္ခေ စ စလလက္ခေ စ ပရေသံ ဒသ္သနဝသေန သရက္ခေပသ္သ ကတာပီ။ တေနာဟ ‘‘ဒသ္သိတသိပ္ပော’’တိ, ‘‘ကတယောဂ္ဂော’’တိ ကေစိ။ အသန္တိ ဧတေနာတိ အသနံ, ကဏ္ဍော။ တာလစ္ဆာဒိန္တိ တာလစ္ဆာယံ။ သာ ပန ရတနမတ္တာ ဝိဒတ္ထိစတုရင္ဂုလာ။
Daḷhaṃ thiraṃ dhanu etassāti daḷhadhanvā, so eva ‘‘daḷhadhammā’’ti vutto. Tenāha ‘‘daḷhadhanū’’ti. Uttamappamāṇaṃ nāma sahassathāmadhanu. Dhanuggaṇhanasippacittakatāya dhanuggaho, na dhanuggahaṇamattenāti āha ‘‘dhanuggahoti dhanuācariyo’’ti. ‘‘Dhanuggaho’’ti vatvā ‘‘sikkhito’’ti vutte dhanusikkhāya sikkhitoti viññāyati. Sikkhā ca ettakena kālena sikkhantassa ukkaṃsagatā hotīti āha ‘‘dvādasa vassāni dhanusippaṃ sikkhito’’ti. Usabhappamāṇeti vīsati yaṭṭhiyo usabhaṃ, tasmiṃ usabhappamāṇe padese. Vālagganti vālakoṭiṃ. Katahatthoti paricitahattho. Katasarakkhepoti thiralakkhe ca calalakkhe ca paresaṃ dassanavasena sarakkhepassa katāpī. Tenāha ‘‘dassitasippo’’ti, ‘‘katayoggo’’ti keci. Asanti etenāti asanaṃ, kaṇḍo. Tālacchādinti tālacchāyaṃ. Sā pana ratanamattā vidatthicaturaṅgulā.
ပုရတ္ထိမာ သမုဒ္ဒာတိ ဧကသ္မိံ စက္ကဝာဠေ ပုရတ္ထိမာ သမုဒ္ဒာ။ သမုဒ္ဒသီသေန ပုရတ္ထိမစက္ကဝာဠမုခဝဋ္ဋိံ ဝဒတိ။ ပစ္ဆိမသမုဒ္ဒောတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ နိပ္ပပဉ္စတန္တိ အဒန္တကာရိတံ။ သမ္ပတ္တေတိ တာဒိသေန ဇဝေန ဂစ္ဆန္တေန သမ္ပတ္တေ။ အနောတတ္တေတိ ဧတ္ထာပိ ‘‘သမ္ပတ္တေ’’တိ ပဒံ အာနေတ္ဝာ သမ္ဗန္ဓော, တထာ ‘‘နာဂလတာဒန္တကဋ္ဌ’’န္တိ ဧတ္ထာပိ။ တဒာတိ ယဒာ သော လောကန္တဂဝေသကော အဟောသိ, တဒာ။ ဒီဃာယုကကာလောတိ အနေကဝသ္သသဟသ္သာယုကကာလော။ စက္ကဝာဠလောကသ္သာတိ သာမညဝသေန ဧကဝစနံ, စက္ကဝာဠလောကာနန္တိ အတ္ထော။ ဣမသ္မိံယေဝ စက္ကဝာဠေ နိဗ္ဗတ္တိပုဗ္ဗပရိစယသိဒ္ဓာယ နိကန္တိယာ။
Puratthimā samuddāti ekasmiṃ cakkavāḷe puratthimā samuddā. Samuddasīsena puratthimacakkavāḷamukhavaṭṭiṃ vadati. Pacchimasamuddoti etthāpi eseva nayo. Nippapañcatanti adantakāritaṃ. Sampatteti tādisena javena gacchantena sampatte. Anotatteti etthāpi ‘‘sampatte’’ti padaṃ ānetvā sambandho, tathā ‘‘nāgalatādantakaṭṭha’’nti etthāpi. Tadāti yadā so lokantagavesako ahosi, tadā. Dīghāyukakāloti anekavassasahassāyukakālo. Cakkavāḷalokassāti sāmaññavasena ekavacanaṃ, cakkavāḷalokānanti attho. Imasmiṃyeva cakkavāḷe nibbattipubbaparicayasiddhāya nikantiyā.
သသညိမ္ဟိ သမနကေတိ န ရူပဓမ္မမတ္တကေ, အထ ခော ပဉ္စက္ခန္ဓသမုဒာယေတိ ဒသ္သေတိ။ သမိတပာပောတိ သမုစ္ဆိန္နသံကိလေသဓမ္မော။ ဆဋ္ဌံ ဥတ္တာနမေဝ။
Sasaññimhi samanaketi na rūpadhammamattake, atha kho pañcakkhandhasamudāyeti dasseti. Samitapāpoti samucchinnasaṃkilesadhammo. Chaṭṭhaṃ uttānameva.
ရောဟိတသ္သသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Rohitassasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya
၅. ရောဟိတသ္သသုတ္တံ • 5. Rohitassasuttaṃ
၆. ဒုတိယရောဟိတသ္သသုတ္တံ • 6. Dutiyarohitassasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၅. ရောဟိတသ္သသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Rohitassasuttavaṇṇanā