Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မိလိန္ဒပဉ္ဟပာဠိ • Milindapañhapāḷi

    ၂. သဗ္ဗသတ္တဟိတဖရဏပဉ္ဟော

    2. Sabbasattahitapharaṇapañho

    . ‘‘ဘန္တေ နာဂသေန, တုမ္ဟေ ဘဏထ ‘တထာဂတော သဗ္ဗသတ္တာနံ အဟိတမပနေတ္ဝာ ဟိတမုပဒဟတီ’တိ။ ပုန စ ဘဏထ အဂ္ဂိက္ခန္ဓူပမေ ဓမ္မပရိယာယေ ဘညမာနေ ‘သဋ္ဌိမတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ ဥဏ္ဟံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂတ’န္တိ။ အဂ္ဂိက္ခန္ဓူပမံ, ဘန္တေ, ဓမ္မပရိယာယံ ဒေသေန္တေန တထာဂတေန သဋ္ဌိမတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ ဟိတမပနေတ္ဝာ အဟိတမုပဒဟိတံ။ ယဒိ, ဘန္တေ နာဂသေန, တထာဂတော သဗ္ဗသတ္တာနံ အဟိတမပနေတ္ဝာ ဟိတမုပဒဟတိ, တေန ဟိ အဂ္ဂိက္ခန္ဓူပမေ ဓမ္မပရိယာယေ ဘညမာနေ သဋ္ဌိမတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ ဥဏ္ဟံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂတန္တိ ယံ ဝစနံ, တံ မိစ္ဆာ။ ယဒိ အဂ္ဂိက္ခန္ဓူပမေ ဓမ္မပရိယာယေ ဘညမာနေ သဋ္ဌိမတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ ဥဏ္ဟံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂတံ, တေန ဟိ တထာဂတော သဗ္ဗသတ္တာနံ အဟိတမပနေတ္ဝာ ဟိတမုပဒဟတီတိ တမ္ပိ ဝစနံ မိစ္ဆာ။ အယမ္ပိ ဥဘတော ကောဋိကော ပဉ္ဟော တဝာနုပ္ပတ္တော, သော တယာ နိဗ္ဗာဟိတဗ္ဗော’’တိ။

    2. ‘‘Bhante nāgasena, tumhe bhaṇatha ‘tathāgato sabbasattānaṃ ahitamapanetvā hitamupadahatī’ti. Puna ca bhaṇatha aggikkhandhūpame dhammapariyāye bhaññamāne ‘saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggata’nti. Aggikkhandhūpamaṃ, bhante, dhammapariyāyaṃ desentena tathāgatena saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ hitamapanetvā ahitamupadahitaṃ. Yadi, bhante nāgasena, tathāgato sabbasattānaṃ ahitamapanetvā hitamupadahati, tena hi aggikkhandhūpame dhammapariyāye bhaññamāne saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggatanti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi aggikkhandhūpame dhammapariyāye bhaññamāne saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggataṃ, tena hi tathāgato sabbasattānaṃ ahitamapanetvā hitamupadahatīti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.

    ‘‘တထာဂတော , မဟာရာဇ, သဗ္ဗသတ္တာနံ အဟိတမပနေတ္ဝာ ဟိတမုပဒဟတိ, အဂ္ဂိက္ခန္ဓူပမေ ဓမ္မပရိယာယေ ဘညမာနေ သဋ္ဌိမတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ ဥဏ္ဟံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂတံ, တဉ္စ ပန န တထာဂတသ္သ ကတေန, တေသံ ယေဝ အတ္တနော ကတေနာ’’တိ။

    ‘‘Tathāgato , mahārāja, sabbasattānaṃ ahitamapanetvā hitamupadahati, aggikkhandhūpame dhammapariyāye bhaññamāne saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggataṃ, tañca pana na tathāgatassa katena, tesaṃ yeva attano katenā’’ti.

    ‘‘ယဒိ, ဘန္တေ နာဂသေန, တထာဂတော အဂ္ဂိက္ခန္ဓူပမံ ဓမ္မပရိယာယံ န ဘာသေယ္ယ, အပိ နု တေသံ ဥဏ္ဟံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂစ္ဆေယ္ယာတိ, န ဟိ, မဟာရာဇ, မိစ္ဆာပဋိပန္နာနံ တေသံ ဘဂဝတော ဓမ္မပရိယာယံ သုတ္ဝာ ပရိဠာဟော ကာယေ ဥပ္ပဇ္ဇိ, တေန တေသံ ပရိဠာဟေန ဥဏ္ဟံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂတ’’န္တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘန္တေ နာဂသေန, တထာဂတသ္သေဝ ကတေန တေသံ ဥဏ္ဟံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂတံ, တထာဂတော ယေဝ တတ္ထ အဓိကာရော တေသံ နာသနာယ, ယထာ နာမ, ဘန္တေ နာဂသေန, အဟိ ဝမ္မိကံ ပဝိသေယ္ယ, အထညတရော ပံသုကာမော ပုရိသော ဝမ္မိကံ ဘိန္ဒိတ္ဝာ ပံသုံ ဟရေယ္ယ, တသ္သ ပံသုဟရဏေန ဝမ္မိကသ္သ သုသိရံ ပိဒဟေယ္ယ, အထ တတ္ထေဝ သော အသ္သာသံ အလဘမာနော မရေယ္ယ, နနု သော, ဘန္တေ, အဟိ တသ္သ ပုရိသသ္သ ကတေန မရဏပ္ပတ္တော’’တိ။ ‘‘အာမ မဟာရာဇာ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, ဘန္တေ နာဂသေန, တထာဂတော ယေဝ တတ္ထ အဓိကာရော တေသံ နာသနာယာ’’တိ။

    ‘‘Yadi, bhante nāgasena, tathāgato aggikkhandhūpamaṃ dhammapariyāyaṃ na bhāseyya, api nu tesaṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggaccheyyāti, na hi, mahārāja, micchāpaṭipannānaṃ tesaṃ bhagavato dhammapariyāyaṃ sutvā pariḷāho kāye uppajji, tena tesaṃ pariḷāhena uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggata’’nti. ‘‘Tena hi, bhante nāgasena, tathāgatasseva katena tesaṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggataṃ, tathāgato yeva tattha adhikāro tesaṃ nāsanāya, yathā nāma, bhante nāgasena, ahi vammikaṃ paviseyya, athaññataro paṃsukāmo puriso vammikaṃ bhinditvā paṃsuṃ hareyya, tassa paṃsuharaṇena vammikassa susiraṃ pidaheyya, atha tattheva so assāsaṃ alabhamāno mareyya, nanu so, bhante, ahi tassa purisassa katena maraṇappatto’’ti. ‘‘Āma mahārājā’’ti. ‘‘Evameva kho, bhante nāgasena, tathāgato yeva tattha adhikāro tesaṃ nāsanāyā’’ti.

    ‘‘တထာဂတော, မဟာရာဇ, ဓမ္မံ ဒေသယမာနော အနုနယပ္ပဋိဃံ န ကရောတိ, အနုနယပ္ပဋိဃဝိပ္ပမုတ္တော ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဧဝံ ဓမ္မေ ဒေသီယမာနေ ယေ တတ္ထ သမ္မာပဋိပန္နာ, တေ ဗုဇ္ဈန္တိ။ ယေ ပန မိစ္ဆာပဋိပန္နာ, တေ ပတန္တိ။ ယထာ, မဟာရာဇ, ပုရိသသ္သ အမ္ဗံ ဝာ ဇမ္ဗုံ ဝာ မဓုကံ ဝာ စာလယမာနသ္သ ယာနိ တတ္ထ ဖလာနိ သာရာနိ ဒဠ္ဟဗန္ဓနာနိ, တာနိ တတ္ထေဝ အစ္စုတာနိ တိဋ္ဌန္တိ, ယာနိ တတ္ထ ဖလာနိ ပူတိဝဏ္ဋမူလာနိ ဒုဗ္ဗလဗန္ဓနာနိ, တာနိ ပတန္တိ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, တထာဂတော ဓမ္မံ ဒေသယမာနော အနုနယပ္ပဋိဃံ န ကရောတိ, အနုနယပ္ပဋိဃဝိပ္ပမုတ္တော ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဧဝံ ဓမ္မေ ဒေသီယမာနေ ယေ တတ္ထ သမ္မာပဋိပန္နာ, တေ ဗုဇ္ဈန္တိ။ ယေ ပန မိစ္ဆာပဋိပန္နာ, တေ ပတန္တိ။

    ‘‘Tathāgato, mahārāja, dhammaṃ desayamāno anunayappaṭighaṃ na karoti, anunayappaṭighavippamutto dhammaṃ deseti, evaṃ dhamme desīyamāne ye tattha sammāpaṭipannā, te bujjhanti. Ye pana micchāpaṭipannā, te patanti. Yathā, mahārāja, purisassa ambaṃ vā jambuṃ vā madhukaṃ vā cālayamānassa yāni tattha phalāni sārāni daḷhabandhanāni, tāni tattheva accutāni tiṭṭhanti, yāni tattha phalāni pūtivaṇṭamūlāni dubbalabandhanāni, tāni patanti. Evameva kho, mahārāja, tathāgato dhammaṃ desayamāno anunayappaṭighaṃ na karoti, anunayappaṭighavippamutto dhammaṃ deseti, evaṃ dhamme desīyamāne ye tattha sammāpaṭipannā, te bujjhanti. Ye pana micchāpaṭipannā, te patanti.

    ‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, ကသ္သကော ဓညံ ရောပေတုကာမော ခေတ္တံ ကသတိ, တသ္သ ကသန္တသ္သ အနေကသတသဟသ္သာနိ တိဏာနိ မရန္တိ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, တထာဂတော ပရိပက္ကမာနသေ သတ္တေ ဗောဓေန္တော 1 အနုနယပ္ပဋိဃဝိပ္ပမုတ္တော ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဧဝံ ဓမ္မေ ဒေသီယမာနေ ယေ တတ္ထ သမ္မာပဋိပန္နာ, တေ ဗုဇ္ဈန္တိ။ ယေ ပန မိစ္ဆာပဋိပန္နာ, တေ တိဏာနိ ဝိယ မရန္တိ။

    ‘‘Yathā vā pana, mahārāja, kassako dhaññaṃ ropetukāmo khettaṃ kasati, tassa kasantassa anekasatasahassāni tiṇāni maranti. Evameva kho, mahārāja, tathāgato paripakkamānase satte bodhento 2 anunayappaṭighavippamutto dhammaṃ deseti, evaṃ dhamme desīyamāne ye tattha sammāpaṭipannā, te bujjhanti. Ye pana micchāpaṭipannā, te tiṇāni viya maranti.

    ‘‘ယထာ ဝာ ပန, မဟာရာဇ, မနုသ္သာ ရသဟေတု ယန္တေန ဥစ္ဆုံ ပီဠယန္တိ, တေသံ ဥစ္ဆုံ ပီဠယမာနာနံ ယေ တတ္ထ ယန္တမုခဂတာ ကိမယော, တေ ပီဠိယန္တိ။ ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, တထာဂတော ပရိပက္ကမာနသေ သတ္တေ ဗောဓေန္တော ဓမ္မယန္တမဘိပီဠယတိ 3, ယေ တတ္ထ မိစ္ဆာပဋိပန္နာ, တေ ကိမီ ဝိယ မရန္တီ’’တိ။

    ‘‘Yathā vā pana, mahārāja, manussā rasahetu yantena ucchuṃ pīḷayanti, tesaṃ ucchuṃ pīḷayamānānaṃ ye tattha yantamukhagatā kimayo, te pīḷiyanti. Evameva kho, mahārāja, tathāgato paripakkamānase satte bodhento dhammayantamabhipīḷayati 4, ye tattha micchāpaṭipannā, te kimī viya marantī’’ti.

    ‘‘နနု, ဘန္တေ နာဂသေန, တေ ဘိက္ခူ တာယ ဓမ္မဒေသနာယ ပတိတာ’’တိ? ‘‘အပိ နု ခော, မဟာရာဇ, တစ္ဆကော ရုက္ခံ တစ္ဆန္တော 5 ဥဇုကံ ပရိသုဒ္ဓံ ကရောတီ’’တိ? ‘‘န ဟိ, ဘန္တေ, ဝဇ္ဇနီယံ အပနေတ္ဝာ တစ္ဆကော ရုက္ခံ ဥဇုကံ ပရိသုဒ္ဓံ ကရောတီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, တထာဂတော ပရိသံ ရက္ခန္တော န သက္ကောတိ ဗောဓနေယ္ယေ 6 သတ္တေ ဗောဓေတုံ, မိစ္ဆာပဋိပန္နေ ပန သတ္တေ အပနေတ္ဝာ ဗောဓနေယ္ယေ သတ္တေ ဗောဓေတိ, အတ္တကတေန ပန တေ, မဟာရာဇ, မိစ္ဆာပဋိပန္နာ ပတန္တိ။

    ‘‘Nanu, bhante nāgasena, te bhikkhū tāya dhammadesanāya patitā’’ti? ‘‘Api nu kho, mahārāja, tacchako rukkhaṃ tacchanto 7 ujukaṃ parisuddhaṃ karotī’’ti? ‘‘Na hi, bhante, vajjanīyaṃ apanetvā tacchako rukkhaṃ ujukaṃ parisuddhaṃ karotī’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, tathāgato parisaṃ rakkhanto na sakkoti bodhaneyye 8 satte bodhetuṃ, micchāpaṭipanne pana satte apanetvā bodhaneyye satte bodheti, attakatena pana te, mahārāja, micchāpaṭipannā patanti.

    ‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ကဒလီ ဝေဠု အသ္သတရီ အတ္တဇေန 9 ဟညတိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ယေ တေ မိစ္ဆာပဋိပန္နာ, တေ အတ္တကတေန ဟညန္တိ ပတန္တိ။

    ‘‘Yathā, mahārāja, kadalī veḷu assatarī attajena 10 haññati, evameva kho, mahārāja, ye te micchāpaṭipannā, te attakatena haññanti patanti.

    ‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, စောရာ အတ္တကတေန စက္ခုပ္ပာဋနံ သူလာရောပနံ သီသစ္ဆေဒနံ ပာပုဏန္တိ, ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, ယေ တေ မိစ္ဆာပဋိပန္နာ, တေ အတ္တကတေန ဟညန္တိ ပတန္တိ 11။ ယေသံ, မဟာရာဇ, သဋ္ဌိမတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ ဥဏ္ဟံ လောဟိတံ မုခတော ဥဂ္ဂတံ, တေသံ တံ နေဝ ဘဂဝတော ကတေန, န ပရေသံ ကတေန, အထ ခော အတ္တနော ယေဝ ကတေန။

    ‘‘Yathā, mahārāja, corā attakatena cakkhuppāṭanaṃ sūlāropanaṃ sīsacchedanaṃ pāpuṇanti, evameva kho, mahārāja, ye te micchāpaṭipannā, te attakatena haññanti patanti 12. Yesaṃ, mahārāja, saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggataṃ, tesaṃ taṃ neva bhagavato katena, na paresaṃ katena, atha kho attano yeva katena.

    ‘‘ယထာ, မဟာရာဇ, ပုရိသော သဗ္ဗဇနသ္သ အမတံ ဒဒေယ္ယ, တေ တံ အမတံ အသိတ္ဝာ အရောဂာ ဒီဃာယုကာ သဗ္ဗီတိတော 13 ပရိမုစ္စေယ္ယုံ, အထညတရော ပုရိသော ဒုရုပစာရေန တံ အသိတ္ဝာ မရဏံ ပာပုဏေယ္ယ, အပိ နု ခော သော, မဟာရာဇ, အမတဒာယကော ပုရိသော တတောနိဒာနံ ကိဉ္စိ အပုညံ အာပဇ္ဇေယ္ယာ’’တိ? ‘‘န ဟိ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, တထာဂတော ဒသသဟသ္သိယာ လောကဓာတုယာ ဒေဝမနုသ္သာနံ အမတံ ဓမ္မဒာနံ ဒေတိ, ယေ တေ သတ္တာ ဘဗ္ဗာ, တေ ဓမ္မာမတေန ဗုဇ္ဈန္တိ။ ယေ ပန တေ သတ္တာ အဘဗ္ဗာ, တေ ဓမ္မာမတေန ဟညန္တိ ပတန္တိ။ ဘောဇနံ, မဟာရာဇ, သဗ္ဗသတ္တာနံ ဇီဝိတံ ရက္ခတိ, တမေကစ္စေ ဘုဉ္ဇိတ္ဝာ ဝိသူစိကာယ မရန္တိ, အပိ နု ခော သော, မဟာရာဇ, ဘောဇနဒာယကော ပုရိသော တတောနိဒာနံ ကိဉ္စိ အပုညံ အာပဇ္ဇေယ္ယာ’’တိ? ‘‘န ဟိ, ဘန္တေ’’တိ။ ‘‘ဧဝမေဝ ခော, မဟာရာဇ, တထာဂတော ဒသသဟသ္သိယာ လောကဓာတုယာ ဒေဝမနုသ္သာနံ အမတံ ဓမ္မဒာနံ ဒေတိ, ယေ တေ သတ္တာ ဘဗ္ဗာ, တေ ဓမ္မာမတေန ဗုဇ္ဈန္တိ။ ယေ ပန တေ သတ္တာ အဘဗ္ဗာ, တေ ဓမ္မာမတေန ဟညန္တိ ပတန္တီ’’တိ။ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ နာဂသေန, ဧဝမေတံ တထာ သမ္ပဋိစ္ဆာမီ’’တိ။

    ‘‘Yathā, mahārāja, puriso sabbajanassa amataṃ dadeyya, te taṃ amataṃ asitvā arogā dīghāyukā sabbītito 14 parimucceyyuṃ, athaññataro puriso durupacārena taṃ asitvā maraṇaṃ pāpuṇeyya, api nu kho so, mahārāja, amatadāyako puriso tatonidānaṃ kiñci apuññaṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘Na hi, bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, tathāgato dasasahassiyā lokadhātuyā devamanussānaṃ amataṃ dhammadānaṃ deti, ye te sattā bhabbā, te dhammāmatena bujjhanti. Ye pana te sattā abhabbā, te dhammāmatena haññanti patanti. Bhojanaṃ, mahārāja, sabbasattānaṃ jīvitaṃ rakkhati, tamekacce bhuñjitvā visūcikāya maranti, api nu kho so, mahārāja, bhojanadāyako puriso tatonidānaṃ kiñci apuññaṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘Na hi, bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, tathāgato dasasahassiyā lokadhātuyā devamanussānaṃ amataṃ dhammadānaṃ deti, ye te sattā bhabbā, te dhammāmatena bujjhanti. Ye pana te sattā abhabbā, te dhammāmatena haññanti patantī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.

    သဗ္ဗသတ္တဟိတဖရဏပဉ္ဟော ဒုတိယော။

    Sabbasattahitapharaṇapañho dutiyo.







    Footnotes:
    1. ဗောဓေတုံ (သီ.)
    2. bodhetuṃ (sī.)
    3. ဓမ္မယန္တမတိပီဠယတိ (က.)
    4. dhammayantamatipīḷayati (ka.)
    5. ရက္ခန္တော (သီ. ပီ.
    6. အဗောဓနီယေ (သ္ယာ.)
    7. rakkhanto (sī. pī.
    8. abodhanīye (syā.)
    9. အတ္တဇေန ဖလေန (သီ.)
    10. attajena phalena (sī.)
    11. ဇိနသာသနာ ပတန္တိ (သီ. ပီ.)
    12. jinasāsanā patanti (sī. pī.)
    13. သဗ္ဗီတိယာ (သီ.)
    14. sabbītiyā (sī.)

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact