Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi |
૩. સભોજનસિક્ખાપદં
3. Sabhojanasikkhāpadaṃ
૨૭૯. તતિયે ‘‘સયનિયઘરે’’તિ વત્તબ્બે યકારલોપં કત્વા ‘‘સયનિઘરે’’તિ વુત્તન્તિ આહ ‘‘સયનિઘરે’’તિ. યતોતિ એત્થ તોસદ્દો પઠમાદીસુ અત્થેસુ દિસ્સતિ. ‘‘યતોનિદાન’’ન્તિઆદીસુ (સુ॰ નિ॰ ૨૭૫) પઠમત્થે. ‘‘અન્તરાયે અસેસતો’’તિઆદીસુ (ધ॰ સ॰ અટ્ઠ॰ ગન્થારમ્ભકથા ૭) દુતિયત્થે . ‘‘અનિચ્ચતો’’તિઆદીસુ (પટ્ઠા॰ ૧.૧.૪૦૯) તતિયત્થે. ‘‘માતિતો પિતિતો’’તિઆદીસુ (દી॰ નિ॰ ૧.૩૧૧) પઞ્ચમ્યત્થે. ‘‘યં પરતો દાનપચ્ચયા’’તિઆદીસુ (જા॰ ૨.૨૨.૫૮૫) છટ્ઠ્યત્થે. ‘‘પુરતો પચ્છતો’’તિઆદીસુ (પાચિ॰ ૫૭૬) સત્તમ્યત્થે. ‘‘પદમતો’’તિઆદીસુ કારણત્થે દિસ્સતિ. ઇધાપિ કારણત્થેયેવાતિ આહ ‘‘યસ્મા’’તિ. યસ્મા કારણા અય્યસ્સ ભિક્ખા દિન્ના, તસ્મા ગચ્છથ ભન્તે તુમ્હેતિ અત્થો. યન્તિ ભિક્ખં. વોતિ તુમ્હેહિ. અધિપ્પાયોતિ પુરિસસ્સ અજ્ઝાસયો. ‘‘પરિયુટ્ઠિતો’’તિ સામઞ્ઞતો વુત્તેપિ અત્થપકરણાદિતો રાગપરિયુટ્ઠિતોવાધિપ્પેતોતિ આહ ‘‘રાગપરિયુટ્ઠિતો’’તિ, રાગેન પરિભવિત્વા ઉટ્ઠિતોતિ અત્થો.
279. Tatiye ‘‘sayaniyaghare’’ti vattabbe yakāralopaṃ katvā ‘‘sayanighare’’ti vuttanti āha ‘‘sayanighare’’ti. Yatoti ettha tosaddo paṭhamādīsu atthesu dissati. ‘‘Yatonidāna’’ntiādīsu (su. ni. 275) paṭhamatthe. ‘‘Antarāye asesato’’tiādīsu (dha. sa. aṭṭha. ganthārambhakathā 7) dutiyatthe . ‘‘Aniccato’’tiādīsu (paṭṭhā. 1.1.409) tatiyatthe. ‘‘Mātito pitito’’tiādīsu (dī. ni. 1.311) pañcamyatthe. ‘‘Yaṃ parato dānapaccayā’’tiādīsu (jā. 2.22.585) chaṭṭhyatthe. ‘‘Purato pacchato’’tiādīsu (pāci. 576) sattamyatthe. ‘‘Padamato’’tiādīsu kāraṇatthe dissati. Idhāpi kāraṇattheyevāti āha ‘‘yasmā’’ti. Yasmā kāraṇā ayyassa bhikkhā dinnā, tasmā gacchatha bhante tumheti attho. Yanti bhikkhaṃ. Voti tumhehi. Adhippāyoti purisassa ajjhāsayo. ‘‘Pariyuṭṭhito’’ti sāmaññato vuttepi atthapakaraṇādito rāgapariyuṭṭhitovādhippetoti āha ‘‘rāgapariyuṭṭhito’’ti, rāgena paribhavitvā uṭṭhitoti attho.
૨૮૦. સભોજનન્તિ એત્થ સકારો સહસદ્દકારિયો ચ અકારુકારાનં અસરૂપત્તા અકારતો ઉકારસ્સ લોપો ચ તીસુ પદેસુ પચ્છિમાનં દ્વિન્નં પદાનં તુલ્યત્થનિસ્સિતસમાસો ચ પુબ્બપદેન સહ ભેદનિસ્સિતબાહિરત્થસમાસો ચ હોતિ, ઇતિ ઇમમત્થં દસ્સેન્તો આહ ‘‘સહ ઉભોહિ જનેહી’’તિ. અથ વા ભુઞ્જિતબ્બન્તિ ભોજનં, સં વિજ્જતિ ભોજનં અસ્મિં કુલેતિ સભોજનન્તિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘અથ વા’’તિઆદિ. હીતિ સચ્ચં. તેનેવાતિ તેનેવ અઞ્ઞમઞ્ઞં ભુઞ્જિતબ્બત્તા. અસ્સાતિ ‘‘સભોજને’’તિપદસ્સ. ઘરેતિ એત્થ પુબ્બો સયનિસદ્દો લોપોતિ આહ ‘‘સયનિઘરે’’તિ. ઇમિના ‘‘દત્તો’’તિઆદીસુ વિય પુબ્બપદલોપસમાસં દસ્સેતિ. પિટ્ઠસઙ્ઘાટસ્સાતિ એત્થ પિટ્ઠસઙ્ઘાટો નામ ન અઞ્ઞસ્સ યસ્સ કસ્સચિ, અથ ખો સયનિઘરગબ્ભસ્સેવાતિ આહ ‘‘તસ્સ સયનિઘરગબ્ભસ્સા’’તિ. યથા વા તથા વાતિ યેન વા તે ન વા આકારેન. કતસ્સાતિ પિટ્ઠિવંસં આરોપેત્વા વા અનારોપેત્વા વા કતસ્સાતિ. તતિયં.
280.Sabhojananti ettha sakāro sahasaddakāriyo ca akārukārānaṃ asarūpattā akārato ukārassa lopo ca tīsu padesu pacchimānaṃ dvinnaṃ padānaṃ tulyatthanissitasamāso ca pubbapadena saha bhedanissitabāhiratthasamāso ca hoti, iti imamatthaṃ dassento āha ‘‘saha ubhohi janehī’’ti. Atha vā bhuñjitabbanti bhojanaṃ, saṃ vijjati bhojanaṃ asmiṃ kuleti sabhojananti dassento āha ‘‘atha vā’’tiādi. Hīti saccaṃ. Tenevāti teneva aññamaññaṃ bhuñjitabbattā. Assāti ‘‘sabhojane’’tipadassa. Ghareti ettha pubbo sayanisaddo lopoti āha ‘‘sayanighare’’ti. Iminā ‘‘datto’’tiādīsu viya pubbapadalopasamāsaṃ dasseti. Piṭṭhasaṅghāṭassāti ettha piṭṭhasaṅghāṭo nāma na aññassa yassa kassaci, atha kho sayanigharagabbhassevāti āha ‘‘tassa sayanigharagabbhassā’’ti. Yathā vā tathā vāti yena vā te na vā ākārena. Katassāti piṭṭhivaṃsaṃ āropetvā vā anāropetvā vā katassāti. Tatiyaṃ.
૨૮૪. ચતુત્થપઞ્ચમેસુ યથા ચ સભોજનસિક્ખાપદં પઠમપારાજિકસમુટ્ઠાનં, એવમેવ તાનિપીતિ યોજનાતિ. ચતુત્થપઞ્ચમાનિ.
284. Catutthapañcamesu yathā ca sabhojanasikkhāpadaṃ paṭhamapārājikasamuṭṭhānaṃ, evameva tānipīti yojanāti. Catutthapañcamāni.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૫. અચેલકવગ્ગો • 5. Acelakavaggo
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૩. સભોજનસિક્ખાપદવણ્ણના • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ૩. સભોજનસિક્ખાપદવણ્ણના • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā
૩. સભોજનસિક્ખાપદવણ્ણના • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
૪. રહોપટિચ્છન્નસિક્ખાપદવણ્ણના • 4. Rahopaṭicchannasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૩. સભોજનસિક્ખાપદવણ્ણના • 3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā