| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಅಭಿನವ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
೩. ಸಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘ಸಭೋಜನೇ’’ತಿ ಬಾಹಿರತ್ಥಸಮಾಸೋಯಂ, ಉಭಸದ್ದೇ ಉಕಾರಸ್ಸ ಚ ಲೋಪೋತಿ ಆಹ ‘‘ಸಹ ಉಭೋಹಿ ಜನೇಹೀ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಉಭೋಹಿ ಜನೇಹೀತಿ ಜಾಯಾ ಚ ಪತಿ ಚಾತಿ ಉಭೋಹಿ ಜನೇಹಿ। ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ವಾ ಭೋಜನಂ, ಇತ್ಥೀ ಚ ಪುರಿಸೋ ಚ, ತೇನ ಸಹ ವತ್ತತೀತಿ ಸಭೋಜನನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಅಥ ವಾ’’ತಿಆದಿ। ರಾಗಪರಿಯುಟ್ಠಿತಸ್ಸಾತಿ ಮೇಥುನಾಧಿಪ್ಪಾಯಸ್ಸ। ಸಯನಿಘರನ್ತಿ ಸಯನೀಯಘರಂ, ವಾಸಗೇಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಹಲ್ಲಕಸ್ಸಾತಿ ಮಹಲ್ಲಕಸ್ಸ ಸಯನಿಘರಸ್ಸ। ಪಿಟ್ಠಸಙ್ಘಾಟತೋತಿ ದ್ವಾರಬಾಹತೋ ಖುದ್ದಕಸ್ಸ ವಾತಿ ಯಥಾ ತಥಾ ವಾ ಕತಸ್ಸ ಖುದ್ದಕಸ್ಸ ಸಯನಿಘರಸ್ಸ। ವೇಮಜ್ಝಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಸೀದೇಯ್ಯಾತಿ ಪಿಟ್ಠಿವಂಸಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಸೀದೇಯ್ಯ। ಖುದ್ದಕಂ (ಸಾರತ್ಥ॰ ಟೀ॰ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ ೩.೨೮೦) ನಾಮ ಸಯನಿಘರಂ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪಞ್ಚಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಚ ಮಜ್ಝಿಮಟ್ಠಾನಂ ಪಿಟ್ಠಸಙ್ಘಾಟತೋ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣಮೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಾದಿಸೇ ಸಯನಿಘರೇ ಪಿಟ್ಠಸಙ್ಘಾಟತೋ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಪಿಟ್ಠಿವಂಸಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಏವಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಚ ವೇಮಜ್ಝಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಪಿಟ್ಠಿವಂಸಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಸೀದತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೨೮೧)। ಸಚಿತ್ತಕಞ್ಚೇತ್ಥ ಅನುಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಸೀದನಚಿತ್ತೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
‘‘Sabhojane’’ti bāhiratthasamāsoyaṃ, ubhasadde ukārassa ca lopoti āha ‘‘saha ubhohi janehī’’tiādi. Tattha ubhohi janehīti jāyā ca pati cāti ubhohi janehi. Bhuñjitabbanti vā bhojanaṃ, itthī ca puriso ca, tena saha vattatīti sabhojananti āha ‘‘atha vā’’tiādi. Rāgapariyuṭṭhitassāti methunādhippāyassa. Sayanigharanti sayanīyagharaṃ, vāsagehanti attho. Mahallakassāti mahallakassa sayanigharassa. Piṭṭhasaṅghāṭatoti dvārabāhato khuddakassavāti yathā tathā vā katassa khuddakassa sayanigharassa. Vemajjhaṃ atikkamitvā nisīdeyyāti piṭṭhivaṃsaṃ atikkamitvā nisīdeyya. Khuddakaṃ (sārattha. ṭī. pācittiya 3.280) nāma sayanigharaṃ vitthārato pañcahatthappamāṇaṃ hoti, tassa ca majjhimaṭṭhānaṃ piṭṭhasaṅghāṭato aḍḍhateyyahatthappamāṇameva hoti, tasmā tādise sayanighare piṭṭhasaṅghāṭato hatthapāsaṃ vijahitvā nisinno piṭṭhivaṃsaṃ atikkamitvā nisinno nāma hoti. Evaṃ nisinno ca vemajjhaṃ atikkamitvā nisinno nāma hoti. Tena vuttaṃ pāḷiyaṃ ‘‘piṭṭhivaṃsaṃ atikkamitvā nisīdatī’’ti (pāci. 281). Sacittakañcettha anupavisitvā nisīdanacittena daṭṭhabbaṃ.
ಸಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
