Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / കങ്ഖാവിതരണീ-അഭിനവ-ടീകാ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā

    ൩. സഭോജനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ

    3. Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā

    ‘‘സഭോജനേ’’തി ബാഹിരത്ഥസമാസോയം, ഉഭസദ്ദേ ഉകാരസ്സ ച ലോപോതി ആഹ ‘‘സഹ ഉഭോഹി ജനേഹീ’’തിആദി. തത്ഥ ഉഭോഹി ജനേഹീതി ജായാ ച പതി ചാതി ഉഭോഹി ജനേഹി. ഭുഞ്ജിതബ്ബന്തി വാ ഭോജനം, ഇത്ഥീ ച പുരിസോ ച, തേന സഹ വത്തതീതി സഭോജനന്തി ആഹ ‘‘അഥ വാ’’തിആദി. രാഗപരിയുട്ഠിതസ്സാതി മേഥുനാധിപ്പായസ്സ. സയനിഘരന്തി സയനീയഘരം, വാസഗേഹന്തി അത്ഥോ. മഹല്ലകസ്സാതി മഹല്ലകസ്സ സയനിഘരസ്സ. പിട്ഠസങ്ഘാടതോതി ദ്വാരബാഹതോ ഖുദ്ദകസ്സ വാതി യഥാ തഥാ വാ കതസ്സ ഖുദ്ദകസ്സ സയനിഘരസ്സ. വേമജ്ഝം അതിക്കമിത്വാ നിസീദേയ്യാതി പിട്ഠിവംസം അതിക്കമിത്വാ നിസീദേയ്യ. ഖുദ്ദകം (സാരത്ഥ॰ ടീ॰ പാചിത്തിയ ൩.൨൮൦) നാമ സയനിഘരം വിത്ഥാരതോ പഞ്ചഹത്ഥപ്പമാണം ഹോതി, തസ്സ ച മജ്ഝിമട്ഠാനം പിട്ഠസങ്ഘാടതോ അഡ്ഢതേയ്യഹത്ഥപ്പമാണമേവ ഹോതി, തസ്മാ താദിസേ സയനിഘരേ പിട്ഠസങ്ഘാടതോ ഹത്ഥപാസം വിജഹിത്വാ നിസിന്നോ പിട്ഠിവംസം അതിക്കമിത്വാ നിസിന്നോ നാമ ഹോതി. ഏവം നിസിന്നോ ച വേമജ്ഝം അതിക്കമിത്വാ നിസിന്നോ നാമ ഹോതി. തേന വുത്തം പാളിയം ‘‘പിട്ഠിവംസം അതിക്കമിത്വാ നിസീദതീ’’തി (പാചി॰ ൨൮൧). സചിത്തകഞ്ചേത്ഥ അനുപവിസിത്വാ നിസീദനചിത്തേന ദട്ഠബ്ബം.

    ‘‘Sabhojane’’ti bāhiratthasamāsoyaṃ, ubhasadde ukārassa ca lopoti āha ‘‘saha ubhohi janehī’’tiādi. Tattha ubhohi janehīti jāyā ca pati cāti ubhohi janehi. Bhuñjitabbanti vā bhojanaṃ, itthī ca puriso ca, tena saha vattatīti sabhojananti āha ‘‘atha vā’’tiādi. Rāgapariyuṭṭhitassāti methunādhippāyassa. Sayanigharanti sayanīyagharaṃ, vāsagehanti attho. Mahallakassāti mahallakassa sayanigharassa. Piṭṭhasaṅghāṭatoti dvārabāhato khuddakassati yathā tathā vā katassa khuddakassa sayanigharassa. Vemajjhaṃ atikkamitvā nisīdeyyāti piṭṭhivaṃsaṃ atikkamitvā nisīdeyya. Khuddakaṃ (sārattha. ṭī. pācittiya 3.280) nāma sayanigharaṃ vitthārato pañcahatthappamāṇaṃ hoti, tassa ca majjhimaṭṭhānaṃ piṭṭhasaṅghāṭato aḍḍhateyyahatthappamāṇameva hoti, tasmā tādise sayanighare piṭṭhasaṅghāṭato hatthapāsaṃ vijahitvā nisinno piṭṭhivaṃsaṃ atikkamitvā nisinno nāma hoti. Evaṃ nisinno ca vemajjhaṃ atikkamitvā nisinno nāma hoti. Tena vuttaṃ pāḷiyaṃ ‘‘piṭṭhivaṃsaṃ atikkamitvā nisīdatī’’ti (pāci. 281). Sacittakañcettha anupavisitvā nisīdanacittena daṭṭhabbaṃ.

    സഭോജനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Sabhojanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact