Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૨. દુતિયપણ્ણાસકં
2. Dutiyapaṇṇāsakaṃ
(૬) ૧. સચિત્તવગ્ગો
(6) 1. Sacittavaggo
૧. સચિત્તસુત્તં
1. Sacittasuttaṃ
૫૧. એકં સમયં ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. તત્ર ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ભિક્ખવો’’તિ. ‘‘ભદન્તે’’તિ તે ભિક્ખૂ ભગવતો પચ્ચસ્સોસું. ભગવા એતદવોચ –
51. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘નો ચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ પરચિત્તપરિયાયકુસલો હોતિ, અથ ‘સચિત્તપરિયાયકુસલો ભવિસ્સામી’તિ 1 – એવઞ્હિ વો, ભિક્ખવે, સિક્ખિતબ્બં.
‘‘No ce, bhikkhave, bhikkhu paracittapariyāyakusalo hoti, atha ‘sacittapariyāyakusalo bhavissāmī’ti 2 – evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
‘‘કથઞ્ચ, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ સચિત્તપરિયાયકુસલો હોતિ? સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, ઇત્થી વા પુરિસો વા દહરો યુવા મણ્ડનકજાતિકો આદાસે વા પરિસુદ્ધે પરિયોદાતે અચ્છે વા ઉદકપત્તે સકં મુખનિમિત્તં પચ્ચવેક્ખમાનો સચે તત્થ પસ્સતિ રજં વા અઙ્ગણં વા, તસ્સેવ રજસ્સ વા અઙ્ગણસ્સ વા પહાનાય વાયમતિ. નો ચે તત્થ પસ્સતિ રજં વા અઙ્ગણં વા, તેનેવત્તમનો હોતિ પરિપુણ્ણસઙ્કપ્પો – ‘લાભા વત મે, પરિસુદ્ધં વત મે’તિ. એવમેવં ખો, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો પચ્ચવેક્ખણા બહુકારા 3 હોતિ કુસલેસુ ધમ્મેસુ – ‘અભિજ્ઝાલુ નુ ખો બહુલં વિહરામિ, અનભિજ્ઝાલુ નુ ખો બહુલં વિહરામિ, બ્યાપન્નચિત્તો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, અબ્યાપન્નચિત્તો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, થિનમિદ્ધપરિયુટ્ઠિતો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, વિગતથિનમિદ્ધો નુ ખો બહુલં વિહરામિ , ઉદ્ધતો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, અનુદ્ધતો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, વિચિકિચ્છો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, તિણ્ણવિચિકિચ્છો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, કોધનો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, અક્કોધનો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, સંકિલિટ્ઠચિત્તો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, અસંકિલિટ્ઠચિત્તો નુ ખો બહુલં વિહરામિ , સારદ્ધકાયો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, અસારદ્ધકાયો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, કુસીતો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, આરદ્ધવીરિયો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, અસમાહિતો નુ ખો બહુલં વિહરામિ, સમાહિતો નુ ખો બહુલં વિહરામી’તિ.
‘‘Kathañca, bhikkhave, bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti? Seyyathāpi, bhikkhave, itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udakapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati. No ce tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā, tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo – ‘lābhā vata me, parisuddhaṃ vata me’ti. Evamevaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno paccavekkhaṇā bahukārā 4 hoti kusalesu dhammesu – ‘abhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, anabhijjhālu nu kho bahulaṃ viharāmi, byāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, abyāpannacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, thinamiddhapariyuṭṭhito nu kho bahulaṃ viharāmi, vigatathinamiddho nu kho bahulaṃ viharāmi , uddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, anuddhato nu kho bahulaṃ viharāmi, vicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaṃ viharāmi, kodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, akkodhano nu kho bahulaṃ viharāmi, saṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi, asaṃkiliṭṭhacitto nu kho bahulaṃ viharāmi , sāraddhakāyo nu kho bahulaṃ viharāmi, asāraddhakāyo nu kho bahulaṃ viharāmi, kusīto nu kho bahulaṃ viharāmi, āraddhavīriyo nu kho bahulaṃ viharāmi, asamāhito nu kho bahulaṃ viharāmi, samāhito nu kho bahulaṃ viharāmī’ti.
‘‘સચે , ભિક્ખવે, ભિક્ખુ પચ્ચવેક્ખમાનો એવં જાનાતિ – ‘અભિજ્ઝાલુ બહુલં વિહરામિ, બ્યાપન્નચિત્તો બહુલં વિહરામિ, થિનમિદ્ધપરિયુટ્ઠિતો બહુલં વિહરામિ, ઉદ્ધતો બહુલં વિહરામિ, વિચિકિચ્છો બહુલં વિહરામિ, કોધનો બહુલં વિહરામિ, સંકિલિટ્ઠચિત્તો બહુલં વિહરામિ, સારદ્ધકાયો બહુલં વિહરામિ, કુસીતો બહુલં વિહરામિ, અસમાહિતો બહુલં વિહરામી’તિ, તેન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના તેસંયેવ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં પહાનાય અધિમત્તો છન્દો ચ વાયામો ચ ઉસ્સાહો ચ ઉસ્સોળ્હી ચ અપ્પટિવાની ચ સતિ ચ સમ્પજઞ્ઞઞ્ચ કરણીયં. સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, આદિત્તચેલો વા આદિત્તસીસો વા. તસ્સેવ ચેલસ્સ વા સીસસ્સ વા નિબ્બાપનાય અધિમત્તં છન્દઞ્ચ વાયામઞ્ચ ઉસ્સાહઞ્ચ ઉસ્સોળ્હિઞ્ચ અપ્પટિવાનિઞ્ચ સતિઞ્ચ સમ્પજઞ્ઞઞ્ચ કરેય્ય. એવમેવં ખો તેન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના તેસંયેવ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં પહાનાય અધિમત્તો છન્દો ચ વાયામો ચ ઉસ્સાહો ચ ઉસ્સોળ્હી ચ અપ્પટિવાની ચ સતિ ચ સમ્પજઞ્ઞઞ્ચ કરણીયં.
‘‘Sace , bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘abhijjhālu bahulaṃ viharāmi, byāpannacitto bahulaṃ viharāmi, thinamiddhapariyuṭṭhito bahulaṃ viharāmi, uddhato bahulaṃ viharāmi, vicikiccho bahulaṃ viharāmi, kodhano bahulaṃ viharāmi, saṃkiliṭṭhacitto bahulaṃ viharāmi, sāraddhakāyo bahulaṃ viharāmi, kusīto bahulaṃ viharāmi, asamāhito bahulaṃ viharāmī’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, bhikkhave, ādittacelo vā ādittasīso vā. Tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya. Evamevaṃ kho tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
‘‘સચે પન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ પચ્ચવેક્ખમાનો એવં જાનાતિ – ‘અનભિજ્ઝાલુ બહુલં વિહરામિ, અબ્યાપન્નચિત્તો બહુલં વિહરામિ, વિગતથિનમિદ્ધો બહુલં વિહરામિ, અનુદ્ધતો બહુલં વિહરામિ, તિણ્ણવિચિકિચ્છો બહુલં વિહરામિ, અક્કોધનો બહુલં વિહરામિ, અસંકિલિટ્ઠચિત્તો બહુલં વિહરામિ, અસારદ્ધકાયો બહુલં વિહરામિ, આરદ્ધવીરિયો બહુલં વિહરામિ, સમાહિતો બહુલં વિહરામી’તિ, તેન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુના તેસુયેવ કુસલેસુ ધમ્મેસુ પતિટ્ઠાય ઉત્તરિ આસવાનં ખયાય યોગો કરણીયો’’તિ. પઠમં.
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘anabhijjhālu bahulaṃ viharāmi, abyāpannacitto bahulaṃ viharāmi, vigatathinamiddho bahulaṃ viharāmi, anuddhato bahulaṃ viharāmi, tiṇṇavicikiccho bahulaṃ viharāmi, akkodhano bahulaṃ viharāmi, asaṃkiliṭṭhacitto bahulaṃ viharāmi, asāraddhakāyo bahulaṃ viharāmi, āraddhavīriyo bahulaṃ viharāmi, samāhito bahulaṃ viharāmī’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesuyeva kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttari āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyo’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૧-૪. સચિત્તસુત્તાદિવણ્ણના • 1-4. Sacittasuttādivaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧-૧૦. સચિત્તસુત્તાદિવણ્ણના • 1-10. Sacittasuttādivaṇṇanā