Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi |
૧૬. સદ્ધિવિહારિકવત્તકથા
16. Saddhivihārikavattakathā
૬૭. સમ્માવત્તનાયં વિનિચ્છયો એવં વેદિતબ્બોતિ યોજના. ઉદ્દેસાદીહીતિ આદિસદ્દેન પરિપુચ્છાદયો સઙ્ગણ્હાતિ. સઙ્ગહસદ્દસ્સ સઙ્ખેપગહણેસુપિ વુત્તિતો ‘‘અનુગ્ગહો’’તિ વુત્તં. અથ વા સમ્મુખા સઙ્ગહો ચ પરમ્મુખા અનુગ્ગહો ચ કાતબ્બો. આમિસેન વા સઙ્ગહો, ધમ્મેન વા અનુગ્ગહો. દિટ્ઠધમ્મિકત્થાય વા સઙ્ગહો, સમ્પરાયિકત્થાય વા અનુગ્ગહો. લોકિયત્થાય વા સઙ્ગહો, લોકુત્તરત્થાય વા અનુગ્ગહો કાતબ્બો. તત્થાતિ યં વુત્તં ‘‘ઉદ્દેસેન પરિપુચ્છાય ઓવાદેન અનુસાસનીયા’’તિ. તત્થ ઉદ્દિસનં ઉદ્દેસોતિ વચનત્થેન પાળિવાચના ઉદ્દેસો નામાતિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘ઉદ્દેસોતિ પાળિવાચના’’તિ. ‘‘પાળિયા અત્થવણ્ણના’’તિ ઇમિના પુનપ્પુનં, સમન્તતો વા પાળિયા અત્થસ્સ પુચ્છનં પરિપુચ્છાતિ અત્થં દસ્સેતિ. વત્થુસ્મિન્તિ ચારિત્તવારિત્તવત્થુસ્મિં. ઇદન્તિ ચારિત્તં. પુન ઇદન્તિ વારિત્તં. ‘‘વચન’’ન્તિ ઇમિના ઓવદનં ઓવાદોતિ વચનત્થં દસ્સેતિ. ઓતિણ્ણે વત્થુસ્મિં ‘‘ઇદં કરોહિ, ઇદં મા કરિત્થા’’તિ વચનં અનુસાસની નામાતિ યોજના. ‘‘પુનપ્પુનં વચન’’ન્તિ ઇમિના અનુસાસનીતિ એત્થ અનુસદ્દસ્સ નઉપચ્છિન્નત્થં દસ્સેતિ. ‘‘સચે ઉપજ્ઝાયસ્સ પત્તો હોતી’’તિ સામઞ્ઞતો વુત્તેપિ ન પકતિપત્તો હોતિ, અથ ખો અતિરિત્તપત્તો હોતીતિ આહ ‘‘અતિરેકપત્તો’’તિ. સબ્બત્થાતિ સબ્બેસુ ‘‘સચે ઉપજ્ઝાયસ્સ ચીવરં હોતી’’તિઆદીસુ પદેસુ. અઞ્ઞોપીતિ પત્તચીવરેહિ અઞ્ઞોપિ. સમણપરિક્ખારોતિ છત્તુપાહનાદિ સમણપરિક્ખારો. ઇધાતિ સદ્ધિવિહારિકવત્તે. નયેનાતિ ઞાયેન. ઉપ્પજ્જમાનઉપાયપરિયેસનન્તિ ઉપ્પજ્જમાનસ્સ, ઉપ્પજ્જમાનત્થાય વા ઉપાયસ્સ પરિયેસનં. ઇતોતિ ‘‘કિન્તિ નુ ખો સદ્ધિવિહારિકસ્સ પરિક્ખારો ઉપ્પજ્જિયેથા’’તિ પાળિતો. ચીવરં રજન્તેનાતિ એત્થ રજન્તેન ઉપજ્ઝાયેનાતિ અત્થો ન દટ્ઠબ્બો, સદ્ધિવિહારિકેનાતિ અત્થો એવાતિ દસ્સેન્તો આહ ‘‘ઉપજ્ઝાયતો ઉપાયં સુત્વા રજન્તેના’’તિ. ઉપજ્ઝાયતો ઉપાયન્તિ ઉપજ્ઝાયતો લદ્ધં ઉપાયં.
67. Sammāvattanāyaṃ vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Uddesādīhīti ādisaddena paripucchādayo saṅgaṇhāti. Saṅgahasaddassa saṅkhepagahaṇesupi vuttito ‘‘anuggaho’’ti vuttaṃ. Atha vā sammukhā saṅgaho ca parammukhā anuggaho ca kātabbo. Āmisena vā saṅgaho, dhammena vā anuggaho. Diṭṭhadhammikatthāya vā saṅgaho, samparāyikatthāya vā anuggaho. Lokiyatthāya vā saṅgaho, lokuttaratthāya vā anuggaho kātabbo. Tatthāti yaṃ vuttaṃ ‘‘uddesena paripucchāya ovādena anusāsanīyā’’ti. Tattha uddisanaṃ uddesoti vacanatthena pāḷivācanā uddeso nāmāti dassento āha ‘‘uddesoti pāḷivācanā’’ti. ‘‘Pāḷiyā atthavaṇṇanā’’ti iminā punappunaṃ, samantato vā pāḷiyā atthassa pucchanaṃ paripucchāti atthaṃ dasseti. Vatthusminti cārittavārittavatthusmiṃ. Idanti cārittaṃ. Puna idanti vārittaṃ. ‘‘Vacana’’nti iminā ovadanaṃ ovādoti vacanatthaṃ dasseti. Otiṇṇe vatthusmiṃ ‘‘idaṃ karohi, idaṃ mā karitthā’’ti vacanaṃ anusāsanī nāmāti yojanā. ‘‘Punappunaṃ vacana’’nti iminā anusāsanīti ettha anusaddassa naupacchinnatthaṃ dasseti. ‘‘Sace upajjhāyassa patto hotī’’ti sāmaññato vuttepi na pakatipatto hoti, atha kho atirittapatto hotīti āha ‘‘atirekapatto’’ti. Sabbatthāti sabbesu ‘‘sace upajjhāyassa cīvaraṃ hotī’’tiādīsu padesu. Aññopīti pattacīvarehi aññopi. Samaṇaparikkhāroti chattupāhanādi samaṇaparikkhāro. Idhāti saddhivihārikavatte. Nayenāti ñāyena. Uppajjamānaupāyapariyesananti uppajjamānassa, uppajjamānatthāya vā upāyassa pariyesanaṃ. Itoti ‘‘kinti nu kho saddhivihārikassa parikkhāro uppajjiyethā’’ti pāḷito. Cīvaraṃ rajantenāti ettha rajantena upajjhāyenāti attho na daṭṭhabbo, saddhivihārikenāti attho evāti dassento āha ‘‘upajjhāyato upāyaṃ sutvā rajantenā’’ti. Upajjhāyato upāyanti upajjhāyato laddhaṃ upāyaṃ.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi / ૧૬. સદ્ધિવિહારિકવત્તકથા • 16. Saddhivihārikavattakathā
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / સદ્ધિવિહારિકવત્તકથા • Saddhivihārikavattakathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ઉપજ્ઝાયવત્તકથાવણ્ણના • Upajjhāyavattakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / સદ્ધિવિહારિકવત્તકથાવણ્ણના • Saddhivihārikavattakathāvaṇṇanā