Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཛཱཏཀ-ཨཊྛཀཐཱ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [༤༩༤] ༡༡. སཱདྷིནཛཱཏཀཝཎྞནཱ

    [494] 11. Sādhinajātakavaṇṇanā

    ཨབྦྷུཏོ ཝཏ ལོཀསྨིནྟི ཨིདཾ སཏྠཱ ཛེཏཝནེ ཝིཧརནྟོ ཨུཔོསཐིཀེ ཨུཔཱསཀེ ཨཱརབྦྷ ཀཐེསི། ཏདཱ ཧི སཏྠཱ ‘‘ཨུཔཱསཀཱ པོརཱཎཀཔཎྜིཏཱ ཨཏྟནོ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ནིསྶཱཡ མནུསྶསརཱིརེནེཝ དེཝལོཀཾ གནྟྭཱ ཙིརཾ ཝསིཾསཱུ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེཧི ཡཱཙིཏོ ཨཏཱིཏཾ ཨཱཧརི།

    Abbhutovata lokasminti idaṃ satthā jetavane viharanto uposathike upāsake ārabbha kathesi. Tadā hi satthā ‘‘upāsakā porāṇakapaṇḍitā attano uposathakammaṃ nissāya manussasarīreneva devalokaṃ gantvā ciraṃ vasiṃsū’’ti vatvā tehi yācito atītaṃ āhari.

    ཨཏཱིཏེ མིཐིལཱཡཾ སཱདྷིནོ ནཱམ རཱཛཱ དྷམྨེན རཛྫཾ ཀཱརེསི། སོ ཙཏཱུསུ ནགརདྭཱརེསུ ནགརམཛ྄ཛྷེ ནིཝེསནདྭཱརེ ཙཱཏི ཚ དཱནསཱལཱཡོ ཀཱརེཏྭཱ སཀལཛམྦུདཱིཔཾ ཨུནྣངྒལཾ ཀཏྭཱ མཧཱདཱནཾ པཝཏྟེསི, དེཝསིཀཾ ཚ སཏསཧསྶཱནི ཝཡཀརཎཾ གཙྪནྟི, པཉྩ སཱིལཱནི རཀྑཏི, ཨུཔོསཐཾ ཨུཔཝསཏི། རཊྛཝཱསིནོཔི ཏསྶ ཨོཝཱདེ ཋཏྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ མཏམཏཱ དེཝནགརེཡེཝ ནིབྦཏྟིཾསུ། སུདྷམྨདེཝསབྷཾ པཱུརེཏྭཱ ནིསིནྣཱ དེཝཱ རཉྙོ སཱིལཱདིགུཎམེཝ ཝཎྞཡནྟི། ཏཾ སུཏྭཱ སེསདེཝཱཔི རཱཛཱནཾ དཊྛུཀཱམཱ ཨཧེསུཾ། སཀྐོ དེཝརཱཛཱ ཏེསཾ མནཾ ཝིདིཏྭཱ ཨཱཧ – ‘‘སཱདྷིནརཱཛཱནཾ དཊྛུཀཱམཏྠཱ’’ཏི། ‘‘ཨཱམ དེཝཱ’’ཏི། སོ མཱཏལིཾ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘གཙྪ ཏྭཾ ཝེཛཡནྟརཐཾ ཡོཛེཏྭཱ སཱདྷིནརཱཛཱནཾ ཨཱནེཧཱི’’ཏི། སོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི སམྤཊིཙྪིཏྭཱ རཐཾ ཡོཛེཏྭཱ ཝིདེཧརཊྛཾ ཨགམཱསི, ཏདཱ པུཎྞམདིཝསོ ཧོཏི། མཱཏལི མནུསྶཱནཾ སཱཡམཱསཾ བྷུཉྫིཏྭཱ གྷརདྭཱརེསུ སུཁཀཐཱཡ ནིསིནྣཀཱལེ ཙནྡམཎྜལེན སདྡྷིཾ རཐཾ པེསེསི། མནུསྶཱ ‘‘དྭེ ཙནྡཱ ཨུཊྛིཏཱ’’ཏི ཝདནྟཱ པུན ཙནྡམཎྜལཾ ཨོཧཱཡ རཐཾ ཨཱགཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘ནཱཡཾ ཙནྡོ, རཐོ ཨེསོ, དེཝཔུཏྟོ པཉྙཱཡཏི, ཀསྶེས ཨེཏཾ མནོམཡསིནྡྷཝཡུཏྟཾ དིབྦརཐཾ ཨཱནེཏི, ན ཨཉྙསྶ, ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ བྷཝིསྶཏི, རཱཛཱ ཧི ནོ དྷམྨིཀོ དྷམྨརཱཛཱ’’ཏི སོམནསྶཛཱཏཱ ཧུཏྭཱ ཨཉྫལིཾ པགྒཡ྄ཧ ཋིཏཱ པཋམཾ གཱཐམཱཧཾསུ –

    Atīte mithilāyaṃ sādhino nāma rājā dhammena rajjaṃ kāresi. So catūsu nagaradvāresu nagaramajjhe nivesanadvāre cāti cha dānasālāyo kāretvā sakalajambudīpaṃ unnaṅgalaṃ katvā mahādānaṃ pavattesi, devasikaṃ cha satasahassāni vayakaraṇaṃ gacchanti, pañca sīlāni rakkhati, uposathaṃ upavasati. Raṭṭhavāsinopi tassa ovāde ṭhatvā dānādīni puññāni katvā matamatā devanagareyeva nibbattiṃsu. Sudhammadevasabhaṃ pūretvā nisinnā devā rañño sīlādiguṇameva vaṇṇayanti. Taṃ sutvā sesadevāpi rājānaṃ daṭṭhukāmā ahesuṃ. Sakko devarājā tesaṃ manaṃ viditvā āha – ‘‘sādhinarājānaṃ daṭṭhukāmatthā’’ti. ‘‘Āma devā’’ti. So mātaliṃ āṇāpesi ‘‘gaccha tvaṃ vejayantarathaṃ yojetvā sādhinarājānaṃ ānehī’’ti. So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā rathaṃ yojetvā videharaṭṭhaṃ agamāsi, tadā puṇṇamadivaso hoti. Mātali manussānaṃ sāyamāsaṃ bhuñjitvā gharadvāresu sukhakathāya nisinnakāle candamaṇḍalena saddhiṃ rathaṃ pesesi. Manussā ‘‘dve candā uṭṭhitā’’ti vadantā puna candamaṇḍalaṃ ohāya rathaṃ āgacchantaṃ disvā ‘‘nāyaṃ cando, ratho eso, devaputto paññāyati, kassesa etaṃ manomayasindhavayuttaṃ dibbarathaṃ āneti, na aññassa, amhākaṃ rañño bhavissati, rājā hi no dhammiko dhammarājā’’ti somanassajātā hutvā añjaliṃ paggayha ṭhitā paṭhamaṃ gāthamāhaṃsu –

    ༢༠༢.

    202.

    ‘‘ཨབྦྷུཏོ ཝཏ ལོཀསྨིཾ, ཨུཔྤཛྫི ལོམཧཾསནོ།

    ‘‘Abbhuto vata lokasmiṃ, uppajji lomahaṃsano;

    དིབྦོ རཐོ པཱཏུརཧུ, ཝེདེཧསྶ ཡསསྶིནོ’’ཏི༎

    Dibbo ratho pāturahu, vedehassa yasassino’’ti.

    ཏསྶཏྠོ – ཨབྦྷུཏོ ཝཏེས ཨམྷཱཀཾ རཱཛཱ, ལོཀསྨིཾ ལོམཧཾསནོ ཨུཔྤཛྫི, ཡསྶ དིབྦོ རཐོ པཱཏུརཧོསི ཝེདེཧསྶ ཡསསྶིནོཏི།

    Tassattho – abbhuto vatesa amhākaṃ rājā, lokasmiṃ lomahaṃsano uppajji, yassa dibbo ratho pāturahosi vedehassa yasassinoti.

    མཱཏལིཔིཨེ ཏཾ རཐཾ ཨཱནེཏྭཱ མནུསྶེསུ གནྡྷམཱལཱདཱིཧི པཱུཛེནྟེསུ ཏིཀྑཏྟུཾ ནགརཾ པདཀྑིཎཾ ཀཏྭཱ རཉྙོ ནིཝེསནདྭཱརཾ གནྟྭཱ རཐཾ ནིཝཏྟེཏྭཱ པཙྪཱབྷཱགེན སཱིཧཔཉྫརཨུམྨཱརེ ཋཔེཏྭཱ ཨཱརོཧཎསཛྫཾ ཀཏྭཱ ཨཊྛཱསི། ཏཾ དིཝསཾ རཱཛཱཔི དཱནསཱལཱཡོ ཨོལོཀེཏྭཱ ‘‘ཨིམིནཱ ནིཡཱམེན དཱནཾ དེཐཱ’’ཏི ཨཱཎཱཔེཏྭཱ ཨུཔོསཐཾ སམཱདིཡིཏྭཱ དིཝསཾ ཝཱིཏིནཱམེཏྭཱ ཨམཙྩགཎཔརིཝུཏོ ཨལངྐཏམཧཱཏལེ པཱཙཱིནསཱིཧཔཉྫརཱབྷིམུཁོ དྷམྨཡུཏྟཾ ཀཐེནྟོ ནིསིནྣོ ཧོཏི། ཨཐ ནཾ མཱཏལི རཐཱབྷིརུཧནཏྠཾ ནིམནྟེཏྭཱ ཨཱདཱཡ ཨགམཱསི། ཏམཏྠཾ པཀཱསེནྟོ སཏྠཱ ཨིམཱ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

    Mātalipie taṃ rathaṃ ānetvā manussesu gandhamālādīhi pūjentesu tikkhattuṃ nagaraṃ padakkhiṇaṃ katvā rañño nivesanadvāraṃ gantvā rathaṃ nivattetvā pacchābhāgena sīhapañjaraummāre ṭhapetvā ārohaṇasajjaṃ katvā aṭṭhāsi. Taṃ divasaṃ rājāpi dānasālāyo oloketvā ‘‘iminā niyāmena dānaṃ dethā’’ti āṇāpetvā uposathaṃ samādiyitvā divasaṃ vītināmetvā amaccagaṇaparivuto alaṅkatamahātale pācīnasīhapañjarābhimukho dhammayuttaṃ kathento nisinno hoti. Atha naṃ mātali rathābhiruhanatthaṃ nimantetvā ādāya agamāsi. Tamatthaṃ pakāsento satthā imā gāthā abhāsi –

    ༢༠༣.

    203.

    ‘‘དེཝཔུཏྟོ མཧིདྡྷིཀོ, མཱཏལི དེཝསཱརཐི།

    ‘‘Devaputto mahiddhiko, mātali devasārathi;

    ནིམནྟཡིཏྠ རཱཛཱནཾ, ཝེདེཧཾ མིཐིལགྒཧཾ༎

    Nimantayittha rājānaṃ, vedehaṃ mithilaggahaṃ.

    ༢༠༤.

    204.

    ‘‘ཨེཧིམཾ རཐམཱརུཡ྄ཧ, རཱཛསེཊྛ དིསམྤཏི།

    ‘‘Ehimaṃ rathamāruyha, rājaseṭṭha disampati;

    དེཝཱ དསྶནཀཱམཱ ཏེ, ཏཱཝཏིཾསཱ སཨིནྡཀཱ།

    Devā dassanakāmā te, tāvatiṃsā saindakā;

    སརམཱནཱ ཧི ཏེ དེཝཱ, སུདྷམྨཱཡཾ སམཙྪརེ༎

    Saramānā hi te devā, sudhammāyaṃ samacchare.

    ༢༠༥.

    205.

    ‘‘ཏཏོ ཙ རཱཛཱ སཱདྷིནོ, ཝེདེཧོ མིཐིལགྒཧོ།

    ‘‘Tato ca rājā sādhino, vedeho mithilaggaho;

    སཧསྶཡུཏྟམཱརུཡ྄ཧ, ཨགཱ དེཝཱན སནྟིཀེ།

    Sahassayuttamāruyha, agā devāna santike;

    ཏཾ དེཝཱ པཊིནནྡིཾསུ, དིསྭཱ རཱཛཱནམཱགཏཾ༎

    Taṃ devā paṭinandiṃsu, disvā rājānamāgataṃ.

    ༢༠༦.

    206.

    ‘‘སྭཱགཏཾ ཏེ མཧཱརཱཛ, ཨཐོ ཏེ ཨདུརཱགཏཾ།

    ‘‘Svāgataṃ te mahārāja, atho te adurāgataṃ;

    ནིསཱིད དཱནི རཱཛཱིསི, དེཝརཱཛསྶ སནྟིཀེ༎

    Nisīda dāni rājīsi, devarājassa santike.

    ༢༠༧.

    207.

    ‘‘སཀྐོཔི པཊིནནྡིཏྠ, ཝེདེཧཾ མིཐིལགྒཧཾ།

    ‘‘Sakkopi paṭinandittha, vedehaṃ mithilaggahaṃ;

    ནིམནྟཡིཏྠ ཀཱམེཧི, ཨཱསནེན ཙ ཝཱསཝོ༎

    Nimantayittha kāmehi, āsanena ca vāsavo.

    ༢༠༨.

    208.

    ‘‘སཱདྷུ ཁོསི ཨནུཔྤཏྟོ, ཨཱཝཱསཾ ཝསཝཏྟིནཾ།

    ‘‘Sādhu khosi anuppatto, āvāsaṃ vasavattinaṃ;

    ཝས དེཝེསུ རཱཛཱིསི, སབྦཀཱམསམིདྡྷིསུ།

    Vasa devesu rājīsi, sabbakāmasamiddhisu;

    ཏཱཝཏིཾསེསུ དེཝེསུ, བྷུཉྫ ཀཱམེ ཨམཱནུསེ’’ཏི༎

    Tāvatiṃsesu devesu, bhuñja kāme amānuse’’ti.

    ཏཏྠ སམཙྪརེཏི ཨཙྪནྟི། ཨགཱ དེཝཱན སནྟིཀེཏི དེཝཱནཾ སནྟིཀཾ ཨགམཱསི། ཏསྨིཉྷི རཐཾ ཨབྷིརུཧིཏྭཱ ཋིཏེ རཐོ ཨཱཀཱསཾ པཀྑནྡི, སོ མཧཱཛནསྶ ཨོལོཀེནྟསྶེཝ ཨནྟརདྷཱཡི། མཱཏལི རཱཛཱནཾ དེཝལོཀཾ ནེསི ། ཏཾ དིསྭཱ དེཝཏཱ ཙ སཀྐོ ཙ ཧཊྛཏུཊྛཱ པཙྩུགྒམནཾ ཀཏྭཱ པཊིསནྠཱརཾ ཀརིཾསུ། ཏམཏྠཾ དསྶེཏུཾ ‘‘ཏཾ དེཝཱ’’ཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ། ཏཏྠ པཊིནནྡིཾསཱུཏི པུནཔྤུནཾ ནནྡིཾསུ། ཨཱསནེན ཙཱཏི རཱཛཱནཾ ཨཱལིངྒིཏྭཱ ‘‘ཨིདྷ ནིསཱིདཱ’’ཏི ཨཏྟནོ པཎྜུཀམྦལསིལཱསནེན ཙ ཀཱམེཧི ཙ ནིམནྟེསི, ཨུཔཌྜྷརཛྫཾ དཏྭཱ ཨེཀཱསནེ ནིསཱིདཱཔེསཱིཏི ཨཏྠོ།

    Tattha samacchareti acchanti. Agā devāna santiketi devānaṃ santikaṃ agamāsi. Tasmiñhi rathaṃ abhiruhitvā ṭhite ratho ākāsaṃ pakkhandi, so mahājanassa olokentasseva antaradhāyi. Mātali rājānaṃ devalokaṃ nesi . Taṃ disvā devatā ca sakko ca haṭṭhatuṭṭhā paccuggamanaṃ katvā paṭisanthāraṃ kariṃsu. Tamatthaṃ dassetuṃ ‘‘taṃ devā’’tiādi vuttaṃ. Tattha paṭinandiṃsūti punappunaṃ nandiṃsu. Āsanena cāti rājānaṃ āliṅgitvā ‘‘idha nisīdā’’ti attano paṇḍukambalasilāsanena ca kāmehi ca nimantesi, upaḍḍharajjaṃ datvā ekāsane nisīdāpesīti attho.

    ཏཏྠ སཀྐེན དེཝརཉྙཱ དསཡོཛནསཧསྶཾ དེཝནགརཾ ཨཌྜྷཏིཡཱ ཙ ཨཙྪརཱཀོཊིཡོ ཝེཛཡནྟཔཱསཱདཉྩ མཛ྄ཛྷེ བྷིནྡིཏྭཱ དིནྣཾ སམྤཏྟིཾ ཨནུབྷཝནྟསྶ མནུསྶགཎནཱཡ སཏྟ ཝསྶསཏཱནི ཨཏིཀྐནྟཱནི། ཏེནཏྟབྷཱཝེན དེཝལོཀེ ཝསནཀཾ པུཉྙཾ ཁཱིཎཾ, ཨནབྷིརཏི ཨུཔྤནྣཱ, ཏསྨཱ སཀྐེན སདྡྷིཾ སལླཔནྟོ གཱཐམཱཧ –

    Tattha sakkena devaraññā dasayojanasahassaṃ devanagaraṃ aḍḍhatiyā ca accharākoṭiyo vejayantapāsādañca majjhe bhinditvā dinnaṃ sampattiṃ anubhavantassa manussagaṇanāya satta vassasatāni atikkantāni. Tenattabhāvena devaloke vasanakaṃ puññaṃ khīṇaṃ, anabhirati uppannā, tasmā sakkena saddhiṃ sallapanto gāthamāha –

    ༢༠༩.

    209.

    ‘‘ཨཧཾ པུརེ སགྒགཏོ རམཱམི, ནཙྩེཧི གཱིཏེཧི ཙ ཝཱདིཏེཧི།

    ‘‘Ahaṃ pure saggagato ramāmi, naccehi gītehi ca vāditehi;

    སོ དཱནི ཨཛྫ ན རམཱམི སགྒེ, ཨཱཡུཾ ནུ ཁཱིཎོ མརཎཾ ནུ སནྟིཀེ།

    So dāni ajja na ramāmi sagge, āyuṃ nu khīṇo maraṇaṃ nu santike;

    ཨུདཱཧུ མཱུལ༹ྷོསྨི ཛནིནྡསེཊྛཱ’’ཏི༎

    Udāhu mūḷhosmi janindaseṭṭhā’’ti.

    ཏཏྠ ཨཱཡུཾ ནུ ཁཱིཎོཏི ཀིཾ ནུ མམ སརསེན ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཾ ཁཱིཎཾ, ཨུདཱཧུ ཨུཔཙྪེདཀཀམྨཝསེན མརཎཾ སནྟིཀེ ཛཱཏནྟི པུཙྪཏི། ཛནིནྡསེཊྛཱཏི ཛནིནྡཱནཾ དེཝཱནཾ སེཊྛ།

    Tattha āyuṃ nu khīṇoti kiṃ nu mama sarasena jīvitindriyaṃ khīṇaṃ, udāhu upacchedakakammavasena maraṇaṃ santike jātanti pucchati. Janindaseṭṭhāti janindānaṃ devānaṃ seṭṭha.

    ཨཐ ནཾ སཀྐོ ཨཱཧ –

    Atha naṃ sakko āha –

    ༢༡༠.

    210.

    ‘‘ན ཏཱཡུ ཁཱིཎཾ མརཎཉྩ དཱུརེ, ན ཙཱཔི མཱུལ༹ྷོ ནརཝཱིརསེཊྛ།

    ‘‘Na tāyu khīṇaṃ maraṇañca dūre, na cāpi mūḷho naravīraseṭṭha;

    ཏུཡ྄ཧཉྩ པུཉྙཱནི པརིཏྟཀཱནི, ཡེསཾ ཝིཔཱཀཾ ཨིདྷ ཝེདཡིཏྠོ༎

    Tuyhañca puññāni parittakāni, yesaṃ vipākaṃ idha vedayittho.

    ༢༡༡.

    211.

    ‘‘ཝས དེཝཱནུབྷཱཝེན, རཱཛསེཊྛ དིསམྤཏི།

    ‘‘Vasa devānubhāvena, rājaseṭṭha disampati;

    ཏཱཝཏིཾསེསུ དེཝེསུ, བྷུཉྫ ཀཱམེ ཨམཱནུསེ’’ཏི༎

    Tāvatiṃsesu devesu, bhuñja kāme amānuse’’ti.

    ཏཏྠ ‘‘པརིཏྟཀཱནཱི’’ཏི ཨིདཾ ཏེན ཨཏྟབྷཱཝེན དེཝལོཀེ ཝིཔཱཀདཱཡཀཱནི པུཉྙཱནི སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ, ཨིཏརཱནི པནསྶ པུཉྙཱནི པཐཝིཡཾ པཾསུ ཝིཡ ཨཔྤམཱཎཱནི། ཝས དེཝཱནུབྷཱཝེནཱཏི ཨཧཾ ཏེ ཨཏྟནོ པུཉྙཱནི མཛ྄ཛྷེ བྷིནྡིཏྭཱ དསྶཱམི, མམཱནུབྷཱཝེན ཝསཱཏི ཏཾ སམསྶཱསེནྟོ ཨཱཧ།

    Tattha ‘‘parittakānī’’ti idaṃ tena attabhāvena devaloke vipākadāyakāni puññāni sandhāya vuttaṃ, itarāni panassa puññāni pathaviyaṃ paṃsu viya appamāṇāni. Vasa devānubhāvenāti ahaṃ te attano puññāni majjhe bhinditvā dassāmi, mamānubhāvena vasāti taṃ samassāsento āha.

    ཨཐ ནཾ པཊིཀྑིཔནྟོ མཧཱསཏྟོ ཨཱཧ –

    Atha naṃ paṭikkhipanto mahāsatto āha –

    ༢༡༢.

    212.

    ‘‘ཡཐཱ ཡཱཙིཏཀཾ ཡཱནཾ, ཡཐཱ ཡཱཙིཏཀཾ དྷནཾ།

    ‘‘Yathā yācitakaṃ yānaṃ, yathā yācitakaṃ dhanaṃ;

    ཨེཝཾསམྤདམེཝེཏཾ, ཡཾ པརཏོ དཱནཔཙྩཡཱ༎

    Evaṃsampadamevetaṃ, yaṃ parato dānapaccayā.

    ༢༡༣.

    213.

    ‘‘ན ཙཱཧམེཏམིཙྪཱམི, ཡཾ པརཏོ དཱནཔཙྩཡཱ།

    ‘‘Na cāhametamicchāmi, yaṃ parato dānapaccayā;

    སཡཾཀཏཱནི པུཉྙཱནི, ཏཾ མེ ཨཱཝེཎིཀཾ དྷནཾ༎

    Sayaṃkatāni puññāni, taṃ me āveṇikaṃ dhanaṃ.

    ༢༡༤.

    214.

    ‘‘སོཧཾ གནྟྭཱ མནུསྶེསུ, ཀཱཧཱམི ཀུསལཾ བཧུཾ།

    ‘‘Sohaṃ gantvā manussesu, kāhāmi kusalaṃ bahuṃ;

    དཱནེན སམཙརིཡཱཡ, སཾཡམེན དམེན ཙ།

    Dānena samacariyāya, saṃyamena damena ca;

    ཡཾ ཀཏྭཱ སུཁིཏོ ཧོཏི, ན ཙ པཙྪཱནུཏཔྤཏཱི’’ཏི༎

    Yaṃ katvā sukhito hoti, na ca pacchānutappatī’’ti.

    ཏཏྠ ཡཾ པརཏོ དཱནཔཙྩཡཱཏི ཡཾ པརེན དིནྣཏྟཱ ལབྦྷཏི, ཏཾ ཡཱཙིཏཀསདིསམེཝ ཧོཏི། ཡཱཙིཏཀཉྷི ཏུཊྛཀཱལེ དེནྟི, ཨཏུཊྛཀཱལེ ཨཙྪིནྡིཏྭཱ གཎྷནྟཱིཏི ཝདཏི། སམཙརིཡཱཡཱཏི ཀཱཡཱདཱིཧི པཱཔསྶ ཨཀརཎེན། སཾཡམེནཱཏི སཱིལསཾཡམེན། དམེནཱཏི ཨིནྡྲིཡདམནེན། ཡཾ ཀཏྭཱཏི ཡཾ ཀརིཏྭཱ སུཁིཏོ ཙེཝ ཧོཏི ན ཙ པཙྪཱནུཏཔྤཏི, ཏཐཱརཱུཔམེཝ ཀམྨཾ ཀརིསྶཱམཱིཏི།

    Tattha yaṃ parato dānapaccayāti yaṃ parena dinnattā labbhati, taṃ yācitakasadisameva hoti. Yācitakañhi tuṭṭhakāle denti, atuṭṭhakāle acchinditvā gaṇhantīti vadati. Samacariyāyāti kāyādīhi pāpassa akaraṇena. Saṃyamenāti sīlasaṃyamena. Damenāti indriyadamanena. Yaṃ katvāti yaṃ karitvā sukhito ceva hoti na ca pacchānutappati, tathārūpameva kammaṃ karissāmīti.

    ཨཐསྶ ཝཙནཾ སུཏྭཱ སཀྐོ མཱཏལིཾ ཨཱཎཱཔེསི ‘‘གཙྪ, ཏཱཏ, སཱདྷིནརཱཛཱནཾ མིཐིལཾ ནེཏྭཱ ཨུཡྻཱནེ ཨོཏཱརེཧཱི’’ཏི། སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི། རཱཛཱ ཨུཡྻཱནེ ཙངྐམཏི། ཨཐ ནཾ ཨུཡྻཱནཔཱལོ དིསྭཱ པུཙྪིཏྭཱ གནྟྭཱ ནཱརདརཉྙོ ཨཱརོཙེསི། སོ རཉྙོ ཨཱགཏབྷཱཝཾ སུཏྭཱ ‘‘ཏྭཾ པུརཏོ གནྟྭཱ ཨུཡྻཱནཾ སཛྫེཏྭཱ ཏསྶ ཙ མཡ྄ཧཉྩ དྭེ ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེཧཱི’’ཏི ཨུཡྻཱནཔཱལཾ ཨུཡྻོཛེསི། སོ ཏཐཱ ཨཀཱསི། ཨཐ ནཾ རཱཛཱ པུཙྪི ‘‘ཀསྶ དྭེ ཨཱསནཱནི པཉྙཱཔེསཱི’’ཏི? ‘‘ཨེཀཾ ཏུམྷཱཀཾ, ཨེཀཾ ཨམྷཱཀཾ རཉྙོ’’ཏི། ཨཐ ནཾ རཱཛཱ ‘‘ཀོ ཨཉྙོ སཏྟོ མམ སནྟིཀེ ཨཱསནེ ནིསཱིདིསྶཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ ནིསཱིདིཏྭཱ ཨེཀསྨིཾ པཱདེ ཋཔེསི། ནཱརདརཱཛཱ ཨཱགནྟྭཱ ཏསྶ པཱདེ ཝནྡིཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི། སོ ཀིརསྶ སཏྟམོ པནཏྟཱ། ཏདཱ ཀིར ཝསྶསཏཱཡུཀཀཱལོཝ ཧོཏི། མཧཱསཏྟོ པན ཨཏྟནོ པུཉྙབལེན ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཝཱིཏིནཱམེསི། སོ ནཱརདཾ ཧཏྠེ གཧེཏྭཱ ཨུཡྻཱནེ ཝིཙརནྟོ ཏིསྶོ གཱཐཱ ཨབྷཱསི –

    Athassa vacanaṃ sutvā sakko mātaliṃ āṇāpesi ‘‘gaccha, tāta, sādhinarājānaṃ mithilaṃ netvā uyyāne otārehī’’ti. So tathā akāsi. Rājā uyyāne caṅkamati. Atha naṃ uyyānapālo disvā pucchitvā gantvā nāradarañño ārocesi. So rañño āgatabhāvaṃ sutvā ‘‘tvaṃ purato gantvā uyyānaṃ sajjetvā tassa ca mayhañca dve āsanāni paññāpehī’’ti uyyānapālaṃ uyyojesi. So tathā akāsi. Atha naṃ rājā pucchi ‘‘kassa dve āsanāni paññāpesī’’ti? ‘‘Ekaṃ tumhākaṃ, ekaṃ amhākaṃ rañño’’ti. Atha naṃ rājā ‘‘ko añño satto mama santike āsane nisīdissatī’’ti vatvā ekasmiṃ nisīditvā ekasmiṃ pāde ṭhapesi. Nāradarājā āgantvā tassa pāde vanditvā ekamantaṃ nisīdi. So kirassa sattamo panattā. Tadā kira vassasatāyukakālova hoti. Mahāsatto pana attano puññabalena ettakaṃ kālaṃ vītināmesi. So nāradaṃ hatthe gahetvā uyyāne vicaranto tisso gāthā abhāsi –

    ༢༡༥.

    215.

    ‘‘ཨིམཱནི ཏཱནི ཁེཏྟཱནི, ཨིམཾ ནིཀྑཾ སུཀུཎྜལཾ།

    ‘‘Imāni tāni khettāni, imaṃ nikkhaṃ sukuṇḍalaṃ;

    ཨིམཱ ཏཱ ཧརིཏཱནཱུཔཱ, ཨིམཱ ནཛྫོ སཝནྟིཡོ༎

    Imā tā haritānūpā, imā najjo savantiyo.

    ༢༡༦.

    216.

    ‘‘ཨིམཱ ཏཱ པོཀྑརཎཱི རམྨཱ, ཙཀྐཝཱཀཔཀཱུཛིཏཱ།

    ‘‘Imā tā pokkharaṇī rammā, cakkavākapakūjitā;

    མནྡཱལཀེཧི སཉྪནྣཱ, པདུམུཔྤལཀེཧི ཙ།

    Mandālakehi sañchannā, padumuppalakehi ca;

    ཡསྶིམཱནི མམཱཡིཾསུ, ཀིཾ ནུ ཏེ དིསཏཾ གཏཱ༎

    Yassimāni mamāyiṃsu, kiṃ nu te disataṃ gatā.

    ༢༡༧.

    217.

    ‘‘ཏཱནཱིདྷ ཁེཏྟཱནི སོ བྷཱུམིབྷཱགོ, ཏེཡེཝ ཨཱརཱམཝནཱུཔཙཱརཱ།

    ‘‘Tānīdha khettāni so bhūmibhāgo, teyeva ārāmavanūpacārā;

    ཏམེཝ མཡ྄ཧཾ ཛནཏཾ ཨཔསྶཏོ, སུཉྙཾཝ མེ ནཱརད ཁཱཡཏེ དིསཱ’’ཏི༎

    Tameva mayhaṃ janataṃ apassato, suññaṃva me nārada khāyate disā’’ti.

    ཏཏྠ ཁེཏྟཱནཱིཏི བྷཱུམིབྷཱགེ སནྡྷཱཡཱཧ། ཨིམཾ ནིཀྑནྟི ཨིམཾ ཏཱདིསམེཝ ཨུདཀནིདྡྷམནཾ། སུཀུཎྜལནྟི སོབྷནེན མུསལཔཝེསནཀུཎྜལེན སམནྣཱགཏཾ། ཧརིཏཱནཱུཔཱཏི ཨུདཀནིདྡྷམནསྶ ཨུབྷོསུ པསྶེསུ ཧརིཏཏིཎསཉྪནྣཱ ཨནཱུཔབྷཱུམིཡོ། ཡསྶིམཱནི མམཱཡིཾསཱུཏི ཏཱཏ ནཱརད, ཡེ མམ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཙ ཨོརོདྷཱ ཙ ཨིམསྨིཾ ཨུཡྻཱནེ མཧནྟེན ཡསེན མཡཱ སདྡྷིཾ ཝིཙརནྟཱ ཨིམཱནི ཋཱནཱནི མམཱཡིཾསུ པིཡཱཡིཾསུ, ཀཏརཾ ནུ ཏེ དིསཏཾ གཏཱ, ཀཏྠ ཏེ པེསིཏཱ། ཏཱནཱིདྷ ཁེཏྟཱནཱིཏི ཨིམསྨིཾ ཨུཡྻཱནེ ཏཱནེཝ ཨེཏཱནི ཨུཔརོཔནཀཝིརུཧནཊྛཱནཱནི། ཏེཡེཝ ཨཱརཱམཝནཱུཔཙཱརཱཏི ཨིམེ ཏེཡེཝ ཨཱརཱམཝནཱུཔཙཱརཱ, ཝིཧཱརབྷཱུམིཡོཏི ཨཏྠོ།

    Tattha khettānīti bhūmibhāge sandhāyāha. Imaṃ nikkhanti imaṃ tādisameva udakaniddhamanaṃ. Sukuṇḍalanti sobhanena musalapavesanakuṇḍalena samannāgataṃ. Haritānūpāti udakaniddhamanassa ubhosu passesu haritatiṇasañchannā anūpabhūmiyo. Yassimāni mamāyiṃsūti tāta nārada, ye mama upaṭṭhākā ca orodhā ca imasmiṃ uyyāne mahantena yasena mayā saddhiṃ vicarantā imāni ṭhānāni mamāyiṃsu piyāyiṃsu, kataraṃ nu te disataṃ gatā, kattha te pesitā. Tānīdha khettānīti imasmiṃ uyyāne tāneva etāni uparopanakaviruhanaṭṭhānāni. Teyeva ārāmavanūpacārāti ime teyeva ārāmavanūpacārā, vihārabhūmiyoti attho.

    ཨཐ ནཾ ནཱརདོ ཨཱཧ – ‘‘དེཝ, ཏུམྷཱཀཾ དེཝལོཀགཏཱནཾ ཨིདཱནི སཏྟ ཝསྶསཏཱནི, ཨཧཾ ཝོ སཏྟམོ པནཏྟཱ, ཏུམྷཱཀཾ ཨུཔཊྛཱཀཱ ཙ ཨོརོདྷཱ ཙ མརཎམུཁཾ པཏྟཱ, ཨིདཾ ཝོ ཨཏྟནོ སནྟཀཾ རཛྫཾ, ཨནུབྷཝཐ ན’’ནྟི། རཱཛཱ ‘‘ཏཱཏ ནཱརད, ནཱཧཾ ཨིདྷཱགཙྪནྟོ རཛྫཏྠཱཡ ཨཱགཏོ, པུཉྙཀརཎཏྠཱཡམྷི ཨཱགཏོ, ཨཧཾ པུཉྙམེཝ ཀརིསྶཱམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ གཱཐཱ ཨཱཧ –

    Atha naṃ nārado āha – ‘‘deva, tumhākaṃ devalokagatānaṃ idāni satta vassasatāni, ahaṃ vo sattamo panattā, tumhākaṃ upaṭṭhākā ca orodhā ca maraṇamukhaṃ pattā, idaṃ vo attano santakaṃ rajjaṃ, anubhavatha na’’nti. Rājā ‘‘tāta nārada, nāhaṃ idhāgacchanto rajjatthāya āgato, puññakaraṇatthāyamhi āgato, ahaṃ puññameva karissāmī’’ti vatvā gāthā āha –

    ༢༡༨.

    218.

    ‘‘དིཊྛཱ མཡཱ ཝིམཱནཱནི, ཨོབྷཱསེནྟཱ ཙཏུདྡིསཱ།

    ‘‘Diṭṭhā mayā vimānāni, obhāsentā catuddisā;

    སམྨུཁཱ དེཝརཱཛསྶ, ཏིདསཱནཉྩ སམྨུཁཱ༎

    Sammukhā devarājassa, tidasānañca sammukhā.

    ༢༡༩.

    219.

    ‘‘ཝུཏྠཾ མེ བྷཝནཾ དིབྱཾ, བྷུཏྟཱ ཀཱམཱ ཨམཱནུསཱ།

    ‘‘Vutthaṃ me bhavanaṃ dibyaṃ, bhuttā kāmā amānusā;

    ཏཱཝཏིཾསེསུ དེཝེསུ, སབྦཀཱམསམིདྡྷིསུ༎

    Tāvatiṃsesu devesu, sabbakāmasamiddhisu.

    ༢༢༠.

    220.

    ‘‘སོཧཾ ཨེཏཱདིསཾ ཧིཏྭཱ, པུཉྙཱཡམྷི ཨིདྷཱགཏོ།

    ‘‘Sohaṃ etādisaṃ hitvā, puññāyamhi idhāgato;

    དྷམྨམེཝ ཙརིསྶཱམི, ནཱཧཾ རཛྫེན ཨཏྠིཀོ༎

    Dhammameva carissāmi, nāhaṃ rajjena atthiko.

    ༢༢༡.

    221.

    ‘‘ཨདཎྜཱཝཙརཾ མགྒཾ, སམྨཱསམྦུདྡྷདེསིཏཾ།

    ‘‘Adaṇḍāvacaraṃ maggaṃ, sammāsambuddhadesitaṃ;

    ཏཾ མགྒཾ པཊིཔཛྫིསྶཾ, ཡེན གཙྪནྟི སུབྦཏཱ’’ཏི༎

    Taṃ maggaṃ paṭipajjissaṃ, yena gacchanti subbatā’’ti.

    ཏཏྠ ཝུཏྠཾ མེ བྷཝནཾ དིབྱནྟི ཝེཛཡནྟཾ སནྡྷཱཡ ཨཱཧ། སོཧཾ ཨེཏཱདིསནྟི ཏཱཏ ནཱརད, སོཧཾ བུདྡྷཉཱཎེན ཨཔརིཙྪིནྡནཱིཡཾ ཨེཝརཱུཔཾ ཀཱམགུཎསམྤཏྟིཾ པཧཱཡ པུཉྙཀརཎཏྠཱཡ ཨིདྷཱགཏོ། ཨདཎྜཱཝཙརནྟི ཨདཎྜེཧི ནིཀྑིཏྟདཎྜཧཏྠེཧི ཨཝཙརིཏབྦཾ སམྨཱདིཊྛིཔུརེཀྑཱརཾ ཨཊྛངྒིཀཾ མགྒཾ། སུབྦཏཱཏི ཡེན མགྒེན སུབྦཏཱ སབྦཉྙུབུདྡྷཱ གཙྪནྟི, ཨཧམྤི ཨགཏཔུབྦཾ དིསཾ གནྟུཾ བོདྷིཏལེ ནིསཱིདིཏྭཱ ཏམེཝ མགྒཾ པཊིཔཛྫིསྶཱམཱིཏི།

    Tattha vutthaṃ me bhavanaṃ dibyanti vejayantaṃ sandhāya āha. Sohaṃ etādisanti tāta nārada, sohaṃ buddhañāṇena aparicchindanīyaṃ evarūpaṃ kāmaguṇasampattiṃ pahāya puññakaraṇatthāya idhāgato. Adaṇḍāvacaranti adaṇḍehi nikkhittadaṇḍahatthehi avacaritabbaṃ sammādiṭṭhipurekkhāraṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ. Subbatāti yena maggena subbatā sabbaññubuddhā gacchanti, ahampi agatapubbaṃ disaṃ gantuṃ bodhitale nisīditvā tameva maggaṃ paṭipajjissāmīti.

    ཨེཝཾ བོདྷིསཏྟོ ཨིམཱ གཱཐཱཡོ སབྦཉྙུཏཉྙཱཎེན སངྑིཔིཏྭཱ ཀཐེསི། ནཱརདོ པུནཔི ཨཱཧ – ‘‘རཛྫཾ, དེཝ, ཨནུསཱསཱ’’ཏི། ‘‘ཏཱཏ, ན མེ རཛྫེནཏྠོ, སཏྟ ཝསྶསཏཱནི ཝིགཏཾ དཱནཾ སཏྟཱཧེནེཝ དཱཏུཀཱམམྷཱི’’ཏི། ནཱརདོ ‘‘སཱདྷཱུ’’ཏི ཏསྶ ཝཙནཾ སམྤཊིཙྪིཏྭཱ མཧཱདཱནཾ པཊིཡཱདེསི། རཱཛཱ སཏྟཱཧཾ དཱནཾ དཏྭཱ སཏྟམེ དིཝསེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེཡེཝ ནིབྦཏྟི།

    Evaṃ bodhisatto imā gāthāyo sabbaññutaññāṇena saṅkhipitvā kathesi. Nārado punapi āha – ‘‘rajjaṃ, deva, anusāsā’’ti. ‘‘Tāta, na me rajjenattho, satta vassasatāni vigataṃ dānaṃ sattāheneva dātukāmamhī’’ti. Nārado ‘‘sādhū’’ti tassa vacanaṃ sampaṭicchitvā mahādānaṃ paṭiyādesi. Rājā sattāhaṃ dānaṃ datvā sattame divase kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavaneyeva nibbatti.

    སཏྠཱ ཨིམཾ དྷམྨདེསནཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ‘‘ཨེཝཾ ཝསིཏབྦཡུཏྟཀཾ ཨུཔོསཐཀམྨཾ ནཱམཱ’’ཏི དསྶེཏྭཱ སཙྩཱནི པཀཱསེཏྭཱ ཛཱཏཀཾ སམོདྷཱནེསི, སཙྩཔརིཡོསཱནེ ཨུཔོསཐིཀེསུ ཨུཔཱསཀེསུ ཀེཙི སོཏཱཔཏྟིཕལེ, ཀེཙི སཀདཱགཱམིཕལེ, ཀེཙི ཨནཱགཱམིཕལེ པཏིཊྛཧིཾསུ། ཏདཱ ནཱརདརཱཛཱ སཱརིཔུཏྟོ ཨཧོསི, མཱཏལི ཨཱནནྡོ, སཀྐོ ཨནུརུདྡྷོ, སཱདྷིནརཱཛཱ པན ཨཧམེཝ ཨཧོསིནྟི།

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘evaṃ vasitabbayuttakaṃ uposathakammaṃ nāmā’’ti dassetvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne uposathikesu upāsakesu keci sotāpattiphale, keci sakadāgāmiphale, keci anāgāmiphale patiṭṭhahiṃsu. Tadā nāradarājā sāriputto ahosi, mātali ānando, sakko anuruddho, sādhinarājā pana ahameva ahosinti.

    སཱདྷིནཛཱཏཀཝཎྞནཱ ཨེཀཱདསམཱ།

    Sādhinajātakavaṇṇanā ekādasamā.







    Related texts:



    ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / ཁུདྡཀནིཀཱཡ • Khuddakanikāya / ཛཱཏཀཔཱལི༹ • Jātakapāḷi / ༤༩༤. སཱདྷིནཛཱཏཀཾ • 494. Sādhinajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact