| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೩. ಸಾಧುಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Sādhusuttavaṇṇanā
೩೩. ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸೀತಿ ಪೀತಿವೇಗೇನ ಉಗ್ಗಿರಿತಬ್ಬತಾಯ ಉದಾನಂ ಉಗ್ಗಿರಿ ಉಚ್ಚಾರೇಸಿ। ತಯಿದಂ ಯಸ್ಮಾ ಪೀತಿಸಮುಟ್ಠಾಪಿತಂ ವಚನಂ, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಉದಾಹಾರಂ ಉದಾಹರೀ’’ತಿ । ಯಥಾ ಪನ ತಂ ವಚನಂ ‘‘ಉದಾನ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಯಥಾ ಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಸದ್ಧಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಯ-ಕಾರೋ ಹೇತುಅತ್ಥೋ। ಪರಿಚ್ಚಾಗಚೇತನಾಯ ಹಿ ಸದ್ಧಾ ವಿಸೇಸಪಚ್ಚಯೋ ಅಸ್ಸದ್ಧಸ್ಸ ತದಭಾವತೋ। ಪಿ-ಸದ್ದೋ ವುತ್ತತ್ಥಸಮ್ಪಿಣ್ಡನತ್ಥೋ। ‘‘ಸಾಹೂ’’ತಿ ಪದಂ ಸಾಧುಸದ್ದೇನ ಸಮಾನತ್ಥಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಕಥನ್ತಿ ದಾನಯುದ್ಧಾನಂ ವಿಪಕ್ಖಸಭಾವಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಏತಂ ಉಭಯನ್ತಿ ದಾನಂ ಯುದ್ಧನ್ತಿ ಇದಂ ದ್ವಯಂ। ಜೀವಿತಭೀರುಕೋತಿ ಜೀವಿತವಿನಾಸಭೀರುಕೋ। ಖಯಭೀರುಕೋತಿ ಭೋಗಕ್ಖಯಸ್ಸ ಭೀರುಕೋ। ವದನ್ತೋತಿ ಜೀವಿತೇ ಸಾಲಯತಂ, ತತೋ ಏವ ಯುಜ್ಝನೇ ಅಸಮತ್ಥತಂ ಪವೇದೇನ್ತೋ। ಛೇಜ್ಜನ್ತಿ ಹತ್ಥಪಾದಾದಿಛೇದೋ। ಉಸ್ಸಹನ್ತೋತಿ ವೀರಿಯಂ ಕರೋನ್ತೋ। ಏವಂ ಭೋಗೇ ರಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ತಥಾ ಭೋಗೇ ಅಪರಿಕ್ಖೀಣೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ। ವದನ್ತೋತಿ ಇಧ ಭೋಗೇಸು ಲೋಭಂ, ತತೋ ಏವ ದಾತುಂ ಅಸಮತ್ಥತಂ ಪವೇದೇನ್ತೋ। ಏವನ್ತಿ ಏವಂ ಜೀವಿತಭೋಗನಿರಪೇಕ್ಖತಾಯ ದಾನಞ್ಚ ಯುದ್ಧಞ್ಚ ಸಮಂ ಹೋತಿ। ಸದ್ಧಾದಿಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ಸದ್ಧಾಧಮ್ಮಜೀವಿತಾವೀಮಂಸಾಸೀಲಾದಿಗುಣಸಮನ್ನಾಗತೋ। ಸೋ ಹಿ ದೇಯ್ಯವತ್ಥುನೋ ಪರಿತ್ತಕತ್ತಾ ಅಪ್ಪಕಮ್ಪಿ ದದನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಪನ ಚಿತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಖೇತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಬಹುಂ ಉಳಾರಪುಞ್ಞಂ ಪವಡ್ಢೇನ್ತೋ ಬಹುವಿಧಂ ಲೋಭ-ದೋಸ-ಇಸ್ಸಾ-ಮಚ್ಛರಿಯ-ದಿಟ್ಠಿವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾದಿಭೇದಂ ತಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖಂ ಅಭಿಭವತಿ, ತತೋ ಏವ ಚ ತಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಂ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಮಚ್ಛೇರಂ ಮದ್ದತಿ’’ಚ್ಚೇವ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಸ ಪನ ಉಜುವಿಪಚ್ಚನೀಕಭಾವತೋ।
33.Udānaṃudānesīti pītivegena uggiritabbatāya udānaṃ uggiri uccāresi. Tayidaṃ yasmā pītisamuṭṭhāpitaṃ vacanaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘udāhāraṃ udāharī’’ti . Yathā pana taṃ vacanaṃ ‘‘udāna’’nti vuccati, taṃ dassetuṃ ‘‘yathā hī’’tiādi vuttaṃ. Saddhāyāti ettha ya-kāro hetuattho. Pariccāgacetanāya hi saddhā visesapaccayo assaddhassa tadabhāvato. Pi-saddo vuttatthasampiṇḍanattho. ‘‘Sāhū’’ti padaṃ sādhusaddena samānatthaṃ daṭṭhabbaṃ. Kathanti dānayuddhānaṃ vipakkhasabhāvāti adhippāyo. Etaṃ ubhayanti dānaṃ yuddhanti idaṃ dvayaṃ. Jīvitabhīrukoti jīvitavināsabhīruko. Khayabhīrukoti bhogakkhayassa bhīruko. Vadantoti jīvite sālayataṃ, tato eva yujjhane asamatthataṃ pavedento. Chejjanti hatthapādādichedo. Ussahantoti vīriyaṃ karonto. Evaṃ bhoge rakkhissāmīti tathā bhoge aparikkhīṇe karissāmīti. Vadantoti idha bhogesu lobhaṃ, tato eva dātuṃ asamatthataṃ pavedento. Evanti evaṃ jīvitabhoganirapekkhatāya dānañca yuddhañca samaṃ hoti. Saddhādisampannoti saddhādhammajīvitāvīmaṃsāsīlādiguṇasamannāgato. So hi deyyavatthuno parittakattā appakampi dadanto attano pana cittasampattiyā khettasampattiyā ca bahuṃ uḷārapuññaṃ pavaḍḍhento bahuvidhaṃ lobha-dosa-issā-macchariya-diṭṭhivicikicchādibhedaṃ tappaṭipakkhaṃ abhibhavati, tato eva ca taṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘maccheraṃ maddati’’cceva vuttaṃ, tassa pana ujuvipaccanīkabhāvato.
ಪರತ್ಥಾತಿ ಪರಲೋಕೇ। ಏಕಸಾಟಕಬ್ರಾಹ್ಮಣವತ್ಥು ಅನ್ವಯವಸೇನ, ಅಙ್ಕುರವತ್ಥು ಬ್ಯತಿರೇಕವಸೇನ ವಿತ್ಥಾರೇತಬ್ಬಂ।
Paratthāti paraloke. Ekasāṭakabrāhmaṇavatthu anvayavasena, aṅkuravatthu byatirekavasena vitthāretabbaṃ.
ಧಮ್ಮೋ ಲದ್ಧೋ ಏತೇನಾತಿ ಧಮ್ಮಲದ್ಧೋ, ಪುಗ್ಗಲೋ। ಅಗ್ಗಿಆಹಿತಪದಸ್ಸ ವಿಯ ಸದ್ದಸಿದ್ಧಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ‘‘ಉಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಕಾಯಿಕಂ ವೀರಿಯಂ, ವೀರಿಯನ್ತಿ ಚೇತಸಿಕ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ಉಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಭೋಗುಪ್ಪಾದೇ ಯುತ್ತಪಯುತ್ತತಾ। ವೀರಿಯನ್ತಿ ತಜ್ಜೋ ಉಸ್ಸಾಹೋ। ಯಮಸ್ಸ ಆಣಾಪವತ್ತಿಟ್ಠಾನಂ। ವೇತರಣಿಮ್ಪಿ ಇತರೇ ನಿರಯೇ ಚ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ। ತೇ ಪನ ಅಬ್ಬುದಾದೀನಂ ವಸೇನ ಅವೀಚಿಂ ದಸಧಾ ಕತ್ವಾ ಅವಸೇಸಮಹಾನಿರಯೇ ಸತ್ತಪಿ ಆಯುಪ್ಪಮಾಣಭೇದೇನ ತಯೋ ತಯೋ ಕತ್ವಾ ಏಕತಿಂಸಾತಿ ವದನ್ತಿ। ಸಞ್ಜೀವಾದಿನಿರಯಸಂವತ್ತನಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ತಿಕ್ಖಮಜ್ಝಮುದುಭಾವೇನ ತಸ್ಸ ಆಯುಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ ತಿವಿಧತಾ ವಿಭಾವೇತಬ್ಬಾ। ಅಪರೇ ಪನ ‘‘ಅಟ್ಠ ಮಹಾನಿರಯಾ ಸೋಳಸ ಉಸ್ಸದನಿರಯಾ ಆದಿತೋ ಚತ್ತಾರೋ ಸಿತನಿರಯೇ ಏಕಂ ಕತ್ವಾ ಸತ್ತ ಸಿತನಿರಯಾತಿ ಏವಂ ಏಕತಿಂಸ ಮಹಾನಿರಯಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಮಹಾನಿರಯಗ್ಗಹಣತೋ ಆದಿತೋ ಚತ್ತಾರೋ ಸಿತನಿರಯಾ ಏಕೋ ನಿರಯೋ ಕತೋತಿ।
Dhammo laddho etenāti dhammaladdho, puggalo. Aggiāhitapadassa viya saddasiddhi daṭṭhabbā. ‘‘Uṭṭhānanti kāyikaṃ vīriyaṃ, vīriyanti cetasika’’nti vadanti. Uṭṭhānanti bhoguppāde yuttapayuttatā. Vīriyanti tajjo ussāho. Yamassa āṇāpavattiṭṭhānaṃ. Vetaraṇimpi itare niraye ca atikkamma. Te pana abbudādīnaṃ vasena avīciṃ dasadhā katvā avasesamahāniraye sattapi āyuppamāṇabhedena tayo tayo katvā ekatiṃsāti vadanti. Sañjīvādinirayasaṃvattanassa kammassa tikkhamajjhamudubhāvena tassa āyuppamāṇassa tividhatā vibhāvetabbā. Apare pana ‘‘aṭṭha mahānirayā soḷasa ussadanirayā ādito cattāro sitaniraye ekaṃ katvā satta sitanirayāti evaṃ ekatiṃsa mahānirayā’’ti vadanti. Mahānirayaggahaṇato ādito cattāro sitanirayā eko nirayo katoti.
ತೇಸನ್ತಿ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ಗಹಿತಪಚ್ಚಯಾನಂ। ಪಞ್ಚನವುತಿಪಾಸಣ್ಡಭೇದಾ ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಸಂವಣ್ಣನಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತತ್ಥಾತಿ ತೇಸು ದ್ವೀಸು ವಿಚಿನನೇಸು। ದಕ್ಖಿಣಾವಿಚಿನನಂ ಆಹ, ಉಪಮಾನಾನಿ ಹಿ ನಾಮ ಯಾವದೇವ ಉಪಮೇಯ್ಯತ್ಥವಿಭಾವನತ್ಥಾನಿ। ಏತೇನ ಸುಖೇತ್ತಗಹಣತೋಪಿ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯವಿಚಿನನಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
Tesanti vicinitvā gahitapaccayānaṃ. Pañcanavutipāsaṇḍabhedā papañcasūdanisaṃvaṇṇanāyaṃ vuttanayena veditabbā. Tatthāti tesu dvīsu vicinanesu. Dakkhiṇāvicinanaṃ āha, upamānāni hi nāma yāvadeva upameyyatthavibhāvanatthāni. Etena sukhettagahaṇatopi dakkhiṇeyyavicinanaṃ daṭṭhabbaṃ.
ಪಾಣೇಸು ಸಂಯಮೋತಿ ಇಮಿನಾ ದಸವಿಧಮ್ಪಿ ಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಧಮ್ಮಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಯಥಾ ಹಿ ‘‘ಪಾಣೇಸು ಸಂಯಮೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸತ್ತಾನಂ ಜೀವಿತಾವೋರೋಪನತೋ ಸಂಯಮೋ ವುತ್ತೋ, ಏವಂ ತೇಸಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಾವಹಾರತೋ ಪರದಾರಾಮಸನತೋ ವಿಸಂವಾದನತೋ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಭೇದನತೋ ಫರುಸವಚನೇನ ಸಙ್ಘಟ್ಟನತೋ ನಿರತ್ಥಕವಿಪ್ಪಲಪನತೋ ಪರಸನ್ತಕಾಭಿಜ್ಝಾನತೋ ಉಚ್ಛೇದಚಿನ್ತನತೋ ಮಿಚ್ಛಾಭಿನಿವೇಸನತೋ ಚ ಸಂಯಮೋ ಹೋತೀತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸೀಲಾನಿಸಂಸಂ ಕಥೇತುಮಾರದ್ಧಾ’’ತಿ। ಫರುಸವಚನಸಂಯಮೋ ಪನೇತ್ಥ ಸರೂಪೇನೇವ ವುತ್ತೋ।
Pāṇesu saṃyamoti iminā dasavidhampi kusalakammapathadhammaṃ dasseti. Yathā hi ‘‘pāṇesu saṃyamo’’ti iminā sattānaṃ jīvitāvoropanato saṃyamo vutto, evaṃ tesaṃ sāpateyyāvahārato paradārāmasanato visaṃvādanato aññamaññabhedanato pharusavacanena saṅghaṭṭanato niratthakavippalapanato parasantakābhijjhānato ucchedacintanato micchābhinivesanato ca saṃyamo hotīti. Tenāha ‘‘sīlānisaṃsaṃ kathetumāraddhā’’ti. Pharusavacanasaṃyamo panettha sarūpeneva vutto.
ಪರಸ್ಸ ಉಪವಾದಭಯೇನಾತಿ ಪಾಪಕಿರಿಯಹೇತು ಪರೇನ ಅತ್ತನೋ ವತ್ತಬ್ಬಉಪವಾದಭಯೇನ। ಉಪವಾದಭಯಾತಿ ಉಪವಾದಭಯನಿಮಿತ್ತಂ। ‘‘ಕಥಂ ನು ಖೋ ಅಮ್ಹೇ ಪರೇ ನ ಉಪವದೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ ಆಸೀಸನ್ತಾ ಪಾಪಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ। ಧಮ್ಮಪದಮೇವಾತಿ ಅಸಙ್ಖತಧಮ್ಮಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಏವ ಸೇಯ್ಯೋ ಸೇಟ್ಠೋ। ಯಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖತಂ ಅನಿಚ್ಚಂ ಖಯಧಮ್ಮಂ ವಯಧಮ್ಮಂ ವಿರಾಗಧಮ್ಮಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮಂ, ತಸ್ಮಾ ತದಧಿಗಮಾಯ ಉಸ್ಸಾಹೋ ಕರಣೀಯೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪುಬ್ಬಸದ್ದೋ ಕಾಲವಿಸೇಸವಿಸಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಚ ಕಸ್ಸಪಬುದ್ಧಾದಿಕಾಲೇಪೀ’’ತಿಆದಿ। ಪುನ ಅಕಾಲವಿಸೇಸೋ ಅಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಭುಮ್ಮತ್ಥವಿಸಯೋವಾತಿ ಆಹ ‘‘ಸಬ್ಬೇಪಿ ವಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಸಬ್ಬೇಪಿ ವಾತಿ ಏತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಕಸ್ಸಪಬುದ್ಧಾದಯೋ ಲೋಕನಾಥಾ ಸನ್ತೋ ನಾಮ ವೂಪಸನ್ತಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಸನ್ತಾಪಾ ಸನ್ತಸಬ್ಭೂತಗುಣತ್ತಾ।
Parassa upavādabhayenāti pāpakiriyahetu parena attano vattabbaupavādabhayena. Upavādabhayāti upavādabhayanimittaṃ. ‘‘Kathaṃ nu kho amhe pare na upavadeyyu’’nti āsīsantā pāpaṃ na karonti. Dhammapadamevāti asaṅkhatadhammakoṭṭhāso eva seyyo seṭṭho. Yasmā sabbasaṅkhataṃ aniccaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammaṃ, tasmā tadadhigamāya ussāho karaṇīyoti dasseti. Pubbasaddo kālavisesavisayoti āha ‘‘pubbe ca kassapabuddhādikālepī’’tiādi. Puna akālaviseso apāṭiyekko bhummatthavisayovāti āha ‘‘sabbepi vā’’tiādi. Tattha sabbepi vāti ete sabbepi kassapabuddhādayo lokanāthā santo nāma vūpasantasabbakilesasantāpā santasabbhūtaguṇattā.
ಸಾಧುಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sādhusuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೩. ಸಾಧುಸುತ್ತಂ • 3. Sādhusuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೩. ಸಾಧುಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Sādhusuttavaṇṇanā
