Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    ൫. സഹസേയ്യസിക്ഖാപദവണ്ണനാ

    5. Sahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā

    ൪൯-൫൦. പഞ്ചമേ വികൂജമാനാതി നിത്ഥുനന്താ. കാകച്ഛമാനാതി രോദന്താ. തത്രിദം വത്ഥുനിദസ്സനം വാ. തേന നു ഖോ പാതിതന്തി പുച്ഛാവസേന കഥിതത്താ നത്ഥി മുസാവാദോ. കേചി പന ‘‘സന്ദേഹവസേന വചനം മുസാ നാമ ന ഹോതി, തസ്മാ ഏവം വുത്ത’’ന്തി വദന്തി. സന്തികം അഗന്ത്വാതി ‘‘യം ഏതേസം ന കപ്പതി, തം തേസമ്പി ന കപ്പതീ’’തി അധിപ്പായേന അഗന്ത്വാ.

    49-50. Pañcame vikūjamānāti nitthunantā. Kākacchamānāti rodantā. Tatridaṃ vatthunidassanaṃ vā. Tena nu kho pātitanti pucchāvasena kathitattā natthi musāvādo. Keci pana ‘‘sandehavasena vacanaṃ musā nāma na hoti, tasmā evaṃ vutta’’nti vadanti. Santikaṃ agantvāti ‘‘yaṃ etesaṃ na kappati, taṃ tesampi na kappatī’’ti adhippāyena agantvā.

    ൫൧. ദിരത്തതിരത്തന്തി ഏത്ഥ വചനസിലിട്ഠതാമത്തേന ദിരത്ത-ഗ്ഗഹണം കതന്തി വേദിതബ്ബം. തിരത്തഞ്ഹി സഹവാസേ ലബ്ഭമാനേ ദിരത്തേ വത്തബ്ബമേവ നത്ഥീതി ദിരത്തഗ്ഗഹണം വിസും ന യോജേതി. തേനേവാഹ ‘‘ഉത്തരിദിരത്തതിരത്തന്തി ഭഗവാ സാമണേരാനം സങ്ഗഹകരണത്ഥായ തിരത്തപരിഹാരം അദാസീ’’തി. നിരന്തരം തിരത്തദസ്സനത്ഥം വാ ദിരത്തഗ്ഗഹണം കതം. കേവലഞ്ഹി തിരത്തന്തി വുത്തേ അഞ്ഞത്ഥ വാസേന അന്തരികമ്പി തിരത്തം ഗണ്ഹേയ്യ, ദിരത്തവിസിട്ഠം പന തിരത്തം വുച്ചമാനം തേന അനന്തരികമേവ തിരത്തം ദീപേതി. സയനം സേയ്യാ, സയന്തി ഏത്ഥാതിപി സേയ്യാതി ആഹ ‘‘കായപ്പസാരണസങ്ഖാത’’ന്തിആദി. തസ്മാതി യസ്മാ ഉഭയമ്പി പരിഗ്ഗഹിതം, തസ്മാ. പഞ്ചഹി ഛദനേഹീതി ഇട്ഠകസിലാസുധാതിണപണ്ണസങ്ഖആതേഹി പഞ്ചഹി ഛദനേഹി. വാചുഗ്ഗതവസേനാതി പഗുണവസേന. ദിയഡ്ഢഹത്ഥുബ്ബേധോ വഡ്ഢകീഹത്ഥേന ഗഹേതബ്ബോ. ഏകൂപചാരോതി വളഞ്ജനദ്വാരസ്സ ഏകത്തം സന്ധായ വുത്തം. സതഗബ്ഭം വാ ചതുസ്സാലം ഏകൂപചാരം ഹോതീതി സമ്ബന്ധോ.

    51.Dirattatirattanti ettha vacanasiliṭṭhatāmattena diratta-ggahaṇaṃ katanti veditabbaṃ. Tirattañhi sahavāse labbhamāne diratte vattabbameva natthīti dirattaggahaṇaṃ visuṃ na yojeti. Tenevāha ‘‘uttaridirattatirattanti bhagavā sāmaṇerānaṃ saṅgahakaraṇatthāya tirattaparihāraṃ adāsī’’ti. Nirantaraṃ tirattadassanatthaṃ vā dirattaggahaṇaṃ kataṃ. Kevalañhi tirattanti vutte aññattha vāsena antarikampi tirattaṃ gaṇheyya, dirattavisiṭṭhaṃ pana tirattaṃ vuccamānaṃ tena anantarikameva tirattaṃ dīpeti. Sayanaṃ seyyā, sayanti etthātipi seyyāti āha ‘‘kāyappasāraṇasaṅkhāta’’ntiādi. Tasmāti yasmā ubhayampi pariggahitaṃ, tasmā. Pañcahi chadanehīti iṭṭhakasilāsudhātiṇapaṇṇasaṅkhaātehi pañcahi chadanehi. Vācuggatavasenāti paguṇavasena. Diyaḍḍhahatthubbedho vaḍḍhakīhatthena gahetabbo. Ekūpacāroti vaḷañjanadvārassa ekattaṃ sandhāya vuttaṃ. Satagabbhaṃ vā catussālaṃ ekūpacāraṃ hotīti sambandho.

    ഉപരിമതലേന സദ്ധിം അസമ്ബദ്ധഭിത്തികസ്സാതി ഇദം തുലായ അബ്ഭന്തരേ സയിത്വാ പുന തേനേവ സുസിരേന നിക്ഖമിത്വാ ഭിത്തിഅന്തരേന ഹേട്ഠിമതലം പവിസിതും യോഗ്ഗേപി ഉപരിമതലേന അസമ്ബദ്ധഭിത്തികേ സേനാസനേ അനാപത്തിയാ വുത്തായ തഥാ പവിസിതും അസക്കുണേയ്യേ സമ്ബദ്ധഭിത്തികേ വത്തബ്ബമേവ നത്ഥീതി ദസ്സനത്ഥം വുത്തം, ന പന സമ്ബദ്ധഭിത്തികേ ആപത്തീതി ദസ്സനത്ഥം വുത്തം. ഹേട്ഠാപാസാദേ സയിതഭിക്ഖുസ്സ അനാപത്തീതി ഇദമ്പി താദിസേ സേനാസനേ ഹേട്ഠിമതലേ സയിതസ്സേവ ആപത്തിപ്പസങ്കാ സിയാതി തംനിവാരണത്ഥം വുത്തം, ന പന ഉപരിമതലേ സയിതസ്സ ആപത്തീതി ദസ്സനത്ഥം. നാനൂപചാരേതി യത്ഥ ബഹി നിസ്സേണിം കത്വാ ഉപരിമതലം ആരോഹന്തി, താദിസം സന്ധായ വുത്തം. ഉപരിമതലേപി ആകാസങ്ഗണേ നിപജ്ജന്തസ്സ ആപത്തിയാ അഭാവതോ ‘‘ഛദനബ്ഭന്തരേ’’തി വുത്തം.

    Uparimatalena saddhiṃ asambaddhabhittikassāti idaṃ tulāya abbhantare sayitvā puna teneva susirena nikkhamitvā bhittiantarena heṭṭhimatalaṃ pavisituṃ yoggepi uparimatalena asambaddhabhittike senāsane anāpattiyā vuttāya tathā pavisituṃ asakkuṇeyye sambaddhabhittike vattabbameva natthīti dassanatthaṃ vuttaṃ, na pana sambaddhabhittike āpattīti dassanatthaṃ vuttaṃ. Heṭṭhāpāsāde sayitabhikkhussa anāpattīti idampi tādise senāsane heṭṭhimatale sayitasseva āpattippasaṅkā siyāti taṃnivāraṇatthaṃ vuttaṃ, na pana uparimatale sayitassa āpattīti dassanatthaṃ. Nānūpacāreti yattha bahi nisseṇiṃ katvā uparimatalaṃ ārohanti, tādisaṃ sandhāya vuttaṃ. Uparimatalepi ākāsaṅgaṇe nipajjantassa āpattiyā abhāvato ‘‘chadanabbhantare’’ti vuttaṃ.

    സഭാസങ്ഖേപേനാതി സഭാകാരേന. അഡ്ഢകുട്ടകേ സേനാസനേതി ഏത്ഥ ‘‘അഡ്ഢകുട്ടകം നാമ യത്ഥ ഏകം പസ്സം മുഞ്ചിത്വാ തീസു പസ്സേസു ഭിത്തിയോ ബദ്ധാ ഹോന്തി, യത്ഥ വാ ഏകസ്മിം പസ്സേ ഭിത്തിം ഉട്ഠാപേത്വാ ഉഭോസു പസ്സേസു ഉപഡ്ഢം ഉപഡ്ഢം കത്വാ ഭിത്തിയോ ഉട്ഠാപേന്തി, താദിസം സേനാസന’’ന്തി തീസുപി ഗണ്ഠിപദേസു വുത്തം. ഗണ്ഠിപദേ പന ‘‘അഡ്ഢകുട്ടകേതി ഛദനം അഡ്ഢേന അസമ്പത്തകുട്ടകേ’’തി വുത്തം, തമ്പി നോ ന യുത്തം. ‘‘വാളസങ്ഘാടോ നാമ ഥമ്ഭാനം ഉപരി വാളരൂപേഹി കതസങ്ഘാടോ വുച്ചതീ’’തി വദന്തി. പരിക്ഖേപസ്സ ബഹിഗതേതി ഏത്ഥ യസ്മിം പസ്സേ പരിക്ഖേപോ നത്ഥി, തത്ഥാപി പരിക്ഖേപാരഹപ്പദേസതോ ബഹിഗതേ അനാപത്തിയേവാതി ദട്ഠബ്ബം. അപരിച്ഛിന്നഗബ്ഭൂപചാരേതി ഏത്ഥ മജ്ഝേ വിവടങ്ഗണവന്താസു പമുഖമഹാചതുസ്സാലാസു യഥാ ആകാസങ്ഗണം അനോതരിത്വാ പമുഖേനേവ ഗന്ത്വാ സബ്ബഗബ്ഭേ പവിസിതും ന സക്കാ ഹോതി, ഏവം ഏകേകഗബ്ഭസ്സ ദ്വീസു പസ്സേസു കുട്ടം നീഹരിത്വാ കതം പരിച്ഛിന്നഗബ്ഭൂപചാരം നാമ, ഇദം പന താദിസം ന ഹോതീതി ‘‘അപരിച്ഛിന്നഗബ്ഭൂപചാരേ’’തി വുത്തം. സബ്ബഗബ്ഭേ പവിസന്തീതി ഗബ്ഭൂപചാരസ്സ അപരിച്ഛിന്നത്താ ആകാസങ്ഗണം അനോതരിത്വാ പമുഖേനേവ ഗന്ത്വാ തം തം ഗബ്ഭം പവിസന്തി. അഥ കുതോ തസ്സ പരിക്ഖേപോയേവ സബ്ബപരിച്ഛന്നത്താതി വുത്തന്തി ആഹ ‘‘ഗബ്ഭപരിക്ഖേപോയേവ ഹിസ്സ പരിക്ഖേപോ’’തി. ഇദഞ്ച സമന്താ ഗബ്ഭഭിത്തിയോ സന്ധായ വുത്തം. ചതുസ്സാലവസേന സന്നിവിട്ഠേപി സേനാസനേ ഗബ്ഭപമുഖം വിസും അപരിക്ഖിത്തമ്പി സമന്താ ഠിതഗബ്ഭഭിത്തീനം വസേന പരിക്ഖിത്തം നാമ ഹോതി.

    Sabhāsaṅkhepenāti sabhākārena. Aḍḍhakuṭṭake senāsaneti ettha ‘‘aḍḍhakuṭṭakaṃ nāma yattha ekaṃ passaṃ muñcitvā tīsu passesu bhittiyo baddhā honti, yattha vā ekasmiṃ passe bhittiṃ uṭṭhāpetvā ubhosu passesu upaḍḍhaṃ upaḍḍhaṃ katvā bhittiyo uṭṭhāpenti, tādisaṃ senāsana’’nti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Gaṇṭhipade pana ‘‘aḍḍhakuṭṭaketi chadanaṃ aḍḍhena asampattakuṭṭake’’ti vuttaṃ, tampi no na yuttaṃ. ‘‘Vāḷasaṅghāṭo nāma thambhānaṃ upari vāḷarūpehi katasaṅghāṭo vuccatī’’ti vadanti. Parikkhepassa bahigateti ettha yasmiṃ passe parikkhepo natthi, tatthāpi parikkhepārahappadesato bahigate anāpattiyevāti daṭṭhabbaṃ. Aparicchinnagabbhūpacāreti ettha majjhe vivaṭaṅgaṇavantāsu pamukhamahācatussālāsu yathā ākāsaṅgaṇaṃ anotaritvā pamukheneva gantvā sabbagabbhe pavisituṃ na sakkā hoti, evaṃ ekekagabbhassa dvīsu passesu kuṭṭaṃ nīharitvā kataṃ paricchinnagabbhūpacāraṃ nāma, idaṃ pana tādisaṃ na hotīti ‘‘aparicchinnagabbhūpacāre’’ti vuttaṃ. Sabbagabbhe pavisantīti gabbhūpacārassa aparicchinnattā ākāsaṅgaṇaṃ anotaritvā pamukheneva gantvā taṃ taṃ gabbhaṃ pavisanti. Atha kuto tassa parikkhepoyeva sabbaparicchannattāti vuttanti āha ‘‘gabbhaparikkhepoyeva hissa parikkhepo’’ti. Idañca samantā gabbhabhittiyo sandhāya vuttaṃ. Catussālavasena sanniviṭṭhepi senāsane gabbhapamukhaṃ visuṃ aparikkhittampi samantā ṭhitagabbhabhittīnaṃ vasena parikkhittaṃ nāma hoti.

    ‘‘നനു ച ‘അപരിക്ഖിത്തേ പമുഖേ അനാപത്തീ’തി അന്ധകട്ഠകഥായം അവിസേസേന വുത്തം, തസ്മാ ചതുസ്സാലവസേന സന്നിവിട്ഠേപി സേനാസനേ വിസും അപരിക്ഖിത്തേ പമുഖേ അനാപത്തിയേവാ’’തി യോ വദേയ്യ, തസ്സ വാദപരിമോചനത്ഥം ഇദം വുത്തം ‘‘യം പന…പേ॰… പാടേക്കസന്നിവേസാ ഏകച്ഛദനാ ഗബ്ഭപാളിയോ സന്ധായ വുത്ത’’ന്തി. ഇദം വുത്തം ഹോതി – ‘‘അപരിക്ഖിത്തേ പമുഖേ അനാപത്തീതി യം വുത്തം, തം ന ചതുസ്സാലവസേന സന്നിവിട്ഠാ ഗബ്ഭപാളിയോ സന്ധായ വുത്തം, കിഞ്ചരഹി വിസും സന്നിവിട്ഠം ഏകമേവ ഗബ്ഭപാളിം സന്ധായ. താദിസായ ഹി ഗബ്ഭപാളിയാ അപരിക്ഖിത്തേ പമുഖേ അനാപത്തി, ന ചതുസ്സാലവസേന സന്നിവിട്ഠായാ’’തി. ഏകായ ച ഗബ്ഭപാളിയാ തസ്സ തസ്സ ഗബ്ഭസ്സ ഉപചാരം പരിച്ഛിന്ദിത്വാ അന്തമസോ ഉഭോസു പസ്സേസു ഖുദ്ദകഭിത്തീനം ഉട്ഠാപനമത്തേനപി പമുഖം പരിക്ഖിത്തം നാമ ഹോതി, ചതുസ്സാലവസേന സന്നിവിട്ഠാസു പന ഗബ്ഭപാളീസു ഉഭോസു പസ്സേസു ഗബ്ഭഭിത്തീനം വസേനപി പമുഖം പരിക്ഖിത്തം നാമ ഹോതി. തസ്മാ യം ഇമിനാ ലക്ഖണേന പരിക്ഖിത്തം പമുഖം, തത്ഥ ആപത്തി, ഇതരത്ഥ അനാപത്തീതി ഇദമേത്ഥ സന്നിട്ഠാനം.

    ‘‘Nanu ca ‘aparikkhitte pamukhe anāpattī’ti andhakaṭṭhakathāyaṃ avisesena vuttaṃ, tasmā catussālavasena sanniviṭṭhepi senāsane visuṃ aparikkhitte pamukhe anāpattiyevā’’ti yo vadeyya, tassa vādaparimocanatthaṃ idaṃ vuttaṃ ‘‘yaṃ pana…pe… pāṭekkasannivesā ekacchadanā gabbhapāḷiyo sandhāya vutta’’nti. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘aparikkhitte pamukhe anāpattīti yaṃ vuttaṃ, taṃ na catussālavasena sanniviṭṭhā gabbhapāḷiyo sandhāya vuttaṃ, kiñcarahi visuṃ sanniviṭṭhaṃ ekameva gabbhapāḷiṃ sandhāya. Tādisāya hi gabbhapāḷiyā aparikkhitte pamukhe anāpatti, na catussālavasena sanniviṭṭhāyā’’ti. Ekāya ca gabbhapāḷiyā tassa tassa gabbhassa upacāraṃ paricchinditvā antamaso ubhosu passesu khuddakabhittīnaṃ uṭṭhāpanamattenapi pamukhaṃ parikkhittaṃ nāma hoti, catussālavasena sanniviṭṭhāsu pana gabbhapāḷīsu ubhosu passesu gabbhabhittīnaṃ vasenapi pamukhaṃ parikkhittaṃ nāma hoti. Tasmā yaṃ iminā lakkhaṇena parikkhittaṃ pamukhaṃ, tattha āpatti, itarattha anāpattīti idamettha sanniṭṭhānaṃ.

    ഇദാനി ‘‘അപരിക്ഖിത്തേ പമുഖേ അനാപത്തീ’’തി വത്വാ തസ്സേവ വചനസ്സ അധിപ്പായം പകാസേന്തേന യം വുത്തം ‘‘ഭൂമിയം വിനാ ജഗതിയാ പമുഖം സന്ധായ കഥിത’’ന്തി, തസ്സ അയുത്തതാവിഭാവനത്ഥം ‘‘യഞ്ച തത്ഥാ’’തിആദി ആരദ്ധം. ഭൂമിയം വിനാ ജഗതിയാ പമുഖം സന്ധായ കഥിതന്തി ഹി ഇമസ്സ വചനസ്സ അയമധിപ്പായോ – ‘‘അപരിക്ഖിത്തേ പമുഖേ അനാപത്തീ’’തി യം വുത്തം, തം വിനാ വത്ഥും ഭൂമിയം കതഗേഹസ്സ പമുഖം സന്ധായ കഥിതം. സചേ പന ഉച്ചവത്ഥുകം പമുഖം ഹോതി, പരിക്ഖിത്തസങ്ഖ്യം ന ഗച്ഛതീതി. തേനേവാഹ ‘‘ദസഹത്ഥുബ്ബേധാപി ഹി ജഗതി പരിക്ഖേപസങ്ഖ്യം ന ഗച്ഛതീ’’തി. ഹേട്ഠാപി ഇദമേവ മനസി സന്നിധായ വുത്തം ‘‘ഉച്ചവത്ഥുകം ചേപി ഹോതി, പമുഖേ സയിതോ ഗബ്ഭേ സയിതാനം ആപത്തിം ന കരോതീ’’തി. തത്ഥാതി അന്ധകട്ഠകഥായം. ജഗതിയാ പമാണം വത്വാതി ‘‘സചേ ജഗതിയാ ഓതരിത്വാ ഭൂമിയം സയിതോ, ജഗതിയാ ഉപരി സയിതം ന പസ്സതീ’’തി ഏവം ജഗതിയാ ഉബ്ബേധേന പമാണം വത്വാ. ഏകസാലാദീസു ഉജുകമേവ ദീഘം കത്വാ സന്നിവേസിതോ പാസാദോ ഏകസാലസന്നിവേസോ. ദ്വിസാലസന്നിവേസാദയോപി വുത്താനുസാരതോ വേദിതബ്ബാ. സാലപ്പഭേദദീപനമേവ ചേത്ഥ ഹേട്ഠാ വുത്തതോ വിസേസോ.

    Idāni ‘‘aparikkhitte pamukhe anāpattī’’ti vatvā tasseva vacanassa adhippāyaṃ pakāsentena yaṃ vuttaṃ ‘‘bhūmiyaṃ vinā jagatiyā pamukhaṃ sandhāya kathita’’nti, tassa ayuttatāvibhāvanatthaṃ ‘‘yañca tatthā’’tiādi āraddhaṃ. Bhūmiyaṃ vinā jagatiyā pamukhaṃ sandhāya kathitanti hi imassa vacanassa ayamadhippāyo – ‘‘aparikkhitte pamukhe anāpattī’’ti yaṃ vuttaṃ, taṃ vinā vatthuṃ bhūmiyaṃ katagehassa pamukhaṃ sandhāya kathitaṃ. Sace pana uccavatthukaṃ pamukhaṃ hoti, parikkhittasaṅkhyaṃ na gacchatīti. Tenevāha ‘‘dasahatthubbedhāpi hi jagati parikkhepasaṅkhyaṃ na gacchatī’’ti. Heṭṭhāpi idameva manasi sannidhāya vuttaṃ ‘‘uccavatthukaṃ cepi hoti, pamukhe sayito gabbhe sayitānaṃ āpattiṃ na karotī’’ti. Tatthāti andhakaṭṭhakathāyaṃ. Jagatiyā pamāṇaṃ vatvāti ‘‘sace jagatiyā otaritvā bhūmiyaṃ sayito, jagatiyā upari sayitaṃ na passatī’’ti evaṃ jagatiyā ubbedhena pamāṇaṃ vatvā. Ekasālādīsu ujukameva dīghaṃ katvā sannivesito pāsādo ekasālasanniveso. Dvisālasannivesādayopi vuttānusārato veditabbā. Sālappabhedadīpanameva cettha heṭṭhā vuttato viseso.

    മജ്ഝേപാകാരം കരോന്തീതി ഏത്ഥാപി പരിക്ഖേപസ്സ ഹേട്ഠിമപരിച്ഛേദേന ദിയഡ്ഢഹത്ഥുബ്ബേധത്താ ദിയഡ്ഢഹത്ഥം ചേപി മജ്ഝേ പാകാരം കരോന്തി, നാനൂപചാരമേവ ഹോതീതി വേദിതബ്ബം. ന ഹി ഛിദ്ദേന ഗേഹം ഏകൂപചാരം നാമ ഹോതീതി ഏത്ഥ സചേ ഉബ്ബേധേന ദിയഡ്ഢഹത്ഥബ്ഭന്തരേ മനുസ്സാനം സഞ്ചാരപ്പഹോനകം ഛിദ്ദം ഹോതി, തമ്പി ദ്വാരമേവാതി ഏകൂപചാരം ഹോതി. കിം പരിക്ഖേപോവിദ്ധസ്തോതി പമുഖസ്സ പരിക്ഖേപം സന്ധായ വദതി. സബ്ബത്ഥ പഞ്ചന്നംയേവ ഛദനാനം ആഗതത്താ വദതി ‘‘പഞ്ചന്നം അഞ്ഞതരേന ഛദനേന ഛന്നാ’’തി.

    Majjhepākāraṃ karontīti etthāpi parikkhepassa heṭṭhimaparicchedena diyaḍḍhahatthubbedhattā diyaḍḍhahatthaṃ cepi majjhe pākāraṃ karonti, nānūpacārameva hotīti veditabbaṃ. Na hi chiddena gehaṃ ekūpacāraṃ nāma hotīti ettha sace ubbedhena diyaḍḍhahatthabbhantare manussānaṃ sañcārappahonakaṃ chiddaṃ hoti, tampi dvāramevāti ekūpacāraṃ hoti. Kiṃ parikkhepoviddhastoti pamukhassa parikkhepaṃ sandhāya vadati. Sabbattha pañcannaṃyeva chadanānaṃ āgatattā vadati ‘‘pañcannaṃ aññatarena chadanena channā’’ti.

    ൫൩. പാളിയം ‘‘സേയ്യാ നാമ സബ്ബച്ഛന്നാ സബ്ബപരിച്ഛന്നാ യേഭുയ്യേനച്ഛന്നാ യേഭുയ്യേനപരിച്ഛന്നാ’’തി വദന്തേന യേഭുയ്യേനച്ഛന്നയേഭുയ്യേനപരിച്ഛന്നസേനാസനം പാചിത്തിയസ്സ അവസാനം വിയ കത്വാ ദസ്സിതം, ‘‘ഉപഡ്ഢച്ഛന്നേ ഉപഡ്ഢപരിച്ഛന്നേ ആപത്തി ദുക്കടസ്സാ’’തി വദന്തേന ച ഉപഡ്ഢച്ഛന്നഉപഡ്ഢപരിച്ഛന്നസേനാസനം ദുക്കടസ്സ ആദിം കത്വാ ദസ്സിതം, ഉഭിന്നമന്തരാ കേന ഭവിതബ്ബം പാചിത്തിയേന, ഉദാഹു ദുക്കടേനാതി? ലോകവജ്ജസിക്ഖാപദസ്സേവ അനവസേസം കത്വാ പഞ്ഞാപനതോ ഇമസ്സ ച പണ്ണത്തിവജ്ജത്താ യേഭുയ്യേനച്ഛന്നയേഭുയ്യേനപരിച്ഛന്നസ്സ ഉപഡ്ഢച്ഛന്നഉപഡ്ഢപരിച്ഛന്നസ്സ ച അന്തരാ പാചിത്തിയം അനിവാരിതമേവ, തസ്മാ വിനയവിനിച്ഛയേ ച ഗരുകേയേവ ഠാതബ്ബത്താ അട്ഠകഥായമ്പി പാചിത്തിയമേവ ദസ്സിതം. സത്ത പാചിത്തിയാനീതി പാളിയം വുത്തപാചിത്തിയം സാമഞ്ഞതോ ഏകത്തേന ഗഹേത്വാ വുത്തം. വിസും പന ഗയ്ഹമാനേ ‘‘സബ്ബച്ഛന്നേ സബ്ബപരിച്ഛന്നേ പാചിത്തിയം, യേഭുയ്യേനച്ഛന്നേ യേഭുയ്യേനപരിച്ഛന്നേ പാചിത്തിയ’’ന്തി അട്ഠേവ പാചിത്തിയാനി ഹോന്തി.

    53. Pāḷiyaṃ ‘‘seyyā nāma sabbacchannā sabbaparicchannā yebhuyyenacchannā yebhuyyenaparicchannā’’ti vadantena yebhuyyenacchannayebhuyyenaparicchannasenāsanaṃ pācittiyassa avasānaṃ viya katvā dassitaṃ, ‘‘upaḍḍhacchanne upaḍḍhaparicchanne āpatti dukkaṭassā’’ti vadantena ca upaḍḍhacchannaupaḍḍhaparicchannasenāsanaṃ dukkaṭassa ādiṃ katvā dassitaṃ, ubhinnamantarā kena bhavitabbaṃ pācittiyena, udāhu dukkaṭenāti? Lokavajjasikkhāpadasseva anavasesaṃ katvā paññāpanato imassa ca paṇṇattivajjattā yebhuyyenacchannayebhuyyenaparicchannassa upaḍḍhacchannaupaḍḍhaparicchannassa ca antarā pācittiyaṃ anivāritameva, tasmā vinayavinicchaye ca garukeyeva ṭhātabbattā aṭṭhakathāyampi pācittiyameva dassitaṃ. Satta pācittiyānīti pāḷiyaṃ vuttapācittiyaṃ sāmaññato ekattena gahetvā vuttaṃ. Visuṃ pana gayhamāne ‘‘sabbacchanne sabbaparicchanne pācittiyaṃ, yebhuyyenacchanne yebhuyyenaparicchanne pācittiya’’nti aṭṭheva pācittiyāni honti.

    സേനമ്ബമണ്ഡപവണ്ണം ഹോതീതി സീഹളദീപേ കിര ഉച്ചവത്ഥുകോ സബ്ബച്ഛന്നോ സബ്ബഅപരിച്ഛന്നോ ഏവംനാമകോ സന്നിപാതമണ്ഡപോ അത്ഥി, തം സന്ധായേതം വുത്തം. യദി ജഗതിപരിക്ഖേപസങ്ഖ്യം ഗച്ഛതി, ഉച്ചവത്ഥുകത്താ മണ്ഡപസ്സ സബ്ബഅപരിച്ഛന്നതാ ന യുജ്ജതീതി ആഹ ‘‘ഇമിനാപേതം വേദിതബ്ബ’’ന്തിആദി. ചൂളകച്ഛന്നാദീനി ചേത്ഥ ഏവം വേദിതബ്ബാനി – യസ്സ ചതൂസു ഭാഗേസു ഏകോ ഛന്നോ, സേസാ അച്ഛന്നാ, ഇദം ചൂളകച്ഛന്നം. യസ്സ തീസു ഭാഗേസു ദ്വേ ഛന്നാ, ഏകോ അച്ഛന്നോ, ഇദം യേഭുയ്യേനച്ഛന്നം. യസ്സ ദ്വീസു ഭാഗേസു ഏകോ ഛന്നോ, ഏകോ അച്ഛന്നോ, ഇദം ഉപഡ്ഢച്ഛന്നം നാമ സേനാസനം. ചൂളകപരിച്ഛന്നാദീനിപി ഇമിനാവ നയേന വേദിതബ്ബാനി. സേസം ഉത്താനമേവ. പാചിത്തിയവത്ഥുകസേനാസനം, തത്ഥ തത്ഥ അനുപസമ്പന്നേന സഹ നിപജ്ജനം, ചതുത്ഥദിവസേ സൂരിയത്ഥങ്ഗമനന്തി ഇമാനേത്ഥ തീണി അങ്ഗാനി.

    Senambamaṇḍapavaṇṇaṃ hotīti sīhaḷadīpe kira uccavatthuko sabbacchanno sabbaaparicchanno evaṃnāmako sannipātamaṇḍapo atthi, taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Yadi jagatiparikkhepasaṅkhyaṃ gacchati, uccavatthukattā maṇḍapassa sabbaaparicchannatā na yujjatīti āha ‘‘imināpetaṃ veditabba’’ntiādi. Cūḷakacchannādīni cettha evaṃ veditabbāni – yassa catūsu bhāgesu eko channo, sesā acchannā, idaṃ cūḷakacchannaṃ. Yassa tīsu bhāgesu dve channā, eko acchanno, idaṃ yebhuyyenacchannaṃ. Yassa dvīsu bhāgesu eko channo, eko acchanno, idaṃ upaḍḍhacchannaṃ nāma senāsanaṃ. Cūḷakaparicchannādīnipi imināva nayena veditabbāni. Sesaṃ uttānameva. Pācittiyavatthukasenāsanaṃ, tattha tattha anupasampannena saha nipajjanaṃ, catutthadivase sūriyatthaṅgamananti imānettha tīṇi aṅgāni.

    സഹസേയ്യസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Sahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൧. മുസാവാദവഗ്ഗോ • 1. Musāvādavaggo

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൫. സഹസേയ്യസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 5. Sahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൫. പഠമസഹസേയ്യസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 5. Paṭhamasahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൫. സഹസേയ്യസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 5. Sahaseyyasikkhāpadavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൫. സഹസേയ്യസിക്ഖാപദം • 5. Sahaseyyasikkhāpadaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact