| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
੭-੧੦. ਸਕ੍ਖਿਭਬ੍ਬਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ
7-10. Sakkhibhabbasuttādivaṇṇanā
੭੧-੭੪. ਸਤ੍ਤਮੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਸੇਸੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬੇ વਿਸੇਸੇ। ਸਕ੍ਖਿਭਾવਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਾਰਿਤਾਯ ਭਬ੍ਬੋ ਸਕ੍ਖਿਭਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾવੋ ਸਕ੍ਖਿਭਬ੍ਬਤਾ। ਤਂ ਸਕ੍ਖਿਭਬ੍ਬਤਂ। ਸਤਿ ਸਤਿਆਯਤਨੇਤਿ ਸਤਿ ਸਤਿਕਾਰਣੇ। ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ? ਅਭਿਞ੍ਞਾ વਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ વਾ, ਅવਸਾਨੇ ਪਨ ਛਟ੍ਠਾਭਿਞ੍ਞਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਂ વਾ ਕਾਰਣਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਪਸ੍ਸਨਾ વਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਯਞ੍ਹਿ ਤਂ ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਸਕ੍ਖਿਭਬ੍ਬਤਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਇਦ੍ਧਿવਿਧਪਚ੍ਚਨੁਭવਨਾਦਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਕਾਰਣਂ। ਅਥ ਇਦ੍ਧਿવਿਧਪਚ੍ਚਨੁਭવਨਾਦਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾ, ਏવਂ ਸਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਕਾਰਣਂ। ਅਰਹਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਂ ਤਦਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਨੁਤ੍ਤਰੇਸੁ વਿਮੋਕ੍ਖੇਸੁ ਪਿਹਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਛਟ੍ਠਾਭਿਞ੍ਞਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ। ਇਦਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਸਾਧਾਰਣવਸੇਨ ਪਨ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਕਾਰਣਂ। ਅਥ વਾ ਸਤਿ ਆਯਤਨੇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ વਿਸੇਸਾਧਿਗਮਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਾਰਣੇ ਸਤੀਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।
71-74. Sattame tasmiṃ tasmiṃ viseseti tasmiṃ tasmiṃ sacchikātabbe visese. Sakkhibhāvāya paccakkhakāritāya bhabbo sakkhibhabbo, tassa bhāvo sakkhibhabbatā. Taṃ sakkhibhabbataṃ. Sati satiāyataneti sati satikāraṇe. Kiñcettha kāraṇaṃ? Abhiññā vā abhiññāpādakajjhānaṃ vā, avasāne pana chaṭṭhābhiññāya arahattaṃ vā kāraṇaṃ, arahattassa vipassanā vāti veditabbaṃ. Yañhi taṃ tatra tatra sakkhibhabbatāsaṅkhātaṃ iddhividhapaccanubhavanādi, tassa abhiññā kāraṇaṃ. Atha iddhividhapaccanubhavanādi abhiññā, evaṃ sati abhiññāpādakajjhānaṃ kāraṇaṃ. Arahattampi ‘‘kudāssu nāmāhaṃ tadāyatanaṃ upasampajja viharissāmī’’ti anuttaresu vimokkhesu pihaṃ upaṭṭhapetvā chaṭṭhābhiññaṃ nibbattentassa kāraṇaṃ. Idañca sabbasādhāraṇaṃ na hoti, sādhāraṇavasena pana arahattassa vipassanā kāraṇaṃ. Atha vā sati āyataneti tassa tassa visesādhigamassa upanissayasaṅkhāte kāraṇe satīti evamettha attho daṭṭhabbo.
ਹਾਨਭਾਗਿਯਾਦੀਸੁ ‘‘ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਲਾਭਿਂ ਕਾਮਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ, ਹਾਨਭਾਗਿਯੋ ਸਮਾਧਿ। ਤਦਨੁਧਮ੍ਮਤਾ ਸਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਠਿਤਿਭਾਗਿਯੋ ਸਮਾਧਿ। ਅવਿਤਕ੍ਕਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ, વਿਸੇਸਭਾਗਿਯੋ ਸਮਾਧਿ। ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ વਿਰਾਗੂਪਸਂਹਿਤਾ, ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯੋ ਸਮਾਧੀ’’ਤਿ (વਿਭ॰ ੭੯੯) ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ વਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍વਾ ਹਾਨਭਾਗਿਯਾਦਿਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਲਾਭਿਨ੍ਤਿ ਯ੍વਾਯਂ ਅਪ੍ਪਗੁਣਸ੍ਸ ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਲਾਭੀ, ਤਂ। ਕਾਮਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਤਤੋ વੁਟ੍ਠਿਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣવਸੇਨ ਕਾਮਸਹਗਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ ਤੁਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਾਮਾਨਤੀਤਸ੍ਸ ਕਾਮਾਨੁਪਕ੍ਖਨ੍ਦਾਨਂ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾਨਂ વਸੇਨ ਸੋ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸਮਾਧਿ ਹਾਯਤਿ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਹਾਨਭਾਗਿਯੋ વੁਤ੍ਤੋ। ਤਦਨੁਧਮ੍ਮਤਾਤਿ ਤਦਨੁਰੂਪਸਭਾવੋ। ਸਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਇਦਂ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਨੁਰੂਪਸਭਾવਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਸਨ੍ਤਤੋ ਪਣੀਤਤੋ ਦਿਸ੍વਾ ਅਸ੍ਸਾਦਯਮਾਨਾ ਅਭਿਨਨ੍ਦਮਾਨਾ ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਕਨ੍ਤਿવਸੇਨ ਸੋ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸਮਾਧਿ ਨੇવ ਹਾਯਤਿ ਨ વਡ੍ਢਤਿ, ਠਿਤਿਕੋਟ੍ਠਾਸਿਕੋ ਹੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਠਿਤਿਭਾਗਿਯੋ ਸਮਾਧੀ’’ਤਿ। ਅવਿਤਕ੍ਕਸਹਗਤਾਤਿ ਅવਿਤਕ੍ਕਂ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਸਨ੍ਤਤੋ ਪਣੀਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣવਸੇਨ ਅવਿਤਕ੍ਕਸਹਗਤਾ। ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਪਗੁਣਪਠਮਜ੍ਝਾਨਤੋ વੁਟ੍ਠਿਤਂ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਧਿਗਮਤ੍ਥਾਯ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ ਤੁਦਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਨੁਪਕ੍ਖਨ੍ਦਾਨਂ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾਨਂ વਸੇਨ ਸੋ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸਮਾਧਿ વਿਸੇਸਭੂਤਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਦਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ‘‘વਿਸੇਸਭਾਗਿਯੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ।
Hānabhāgiyādīsu ‘‘paṭhamajjhānassa lābhiṃ kāmasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti, hānabhāgiyo samādhi. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati, ṭhitibhāgiyo samādhi. Avitakkasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti, visesabhāgiyo samādhi. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā, nibbedhabhāgiyo samādhī’’ti (vibha. 799) iminā nayena sabbasamāpattiyo vitthāretvā hānabhāgiyādiattho veditabbo. Tattha paṭhamajjhānassa lābhinti yvāyaṃ appaguṇassa paṭhamassa jhānassa lābhī, taṃ. Kāmasahagatā saññāmanasikārā samudācarantīti tato vuṭṭhitaṃ ārammaṇavasena kāmasahagatā hutvā saññāmanasikārā samudācaranti tudanti, tassa kāmānatītassa kāmānupakkhandānaṃ saññāmanasikārānaṃ vasena so paṭhamajjhānasamādhi hāyati parihāyati, tasmā hānabhāgiyo vutto. Tadanudhammatāti tadanurūpasabhāvo. Sati santiṭṭhatīti idaṃ micchāsatiṃ sandhāya vuttaṃ. Yassa hi paṭhamajjhānānurūpasabhāvā paṭhamajjhānaṃ santato paṇītato disvā assādayamānā abhinandamānā nikanti hoti, tassa nikantivasena so paṭhamajjhānasamādhi neva hāyati na vaḍḍhati, ṭhitikoṭṭhāsiko hoti. Tena vuttaṃ ‘‘ṭhitibhāgiyo samādhī’’ti. Avitakkasahagatāti avitakkaṃ dutiyajjhānaṃ santato paṇītato manasikaroto ārammaṇavasena avitakkasahagatā. Saññāmanasikārā samudācarantīti paguṇapaṭhamajjhānato vuṭṭhitaṃ dutiyajjhānādhigamatthāya codenti tudanti. Tassa upari dutiyajjhānānupakkhandānaṃ saññāmanasikārānaṃ vasena so paṭhamajjhānasamādhi visesabhūtassa dutiyajjhānassa uppattipadaṭṭhānatāya ‘‘visesabhāgiyo’’ti vutto.
ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਸਹਗਤਾਤਿ ਤਮੇવ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਲਾਭਿਂ ਝਾਨਤੋ વੁਟ੍ਠਿਤਂ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਨ ਸਹਗਤਾ। વਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਞ੍ਹਿ ਝਾਨਙ੍ਗੇਸੁ ਪਭੇਦੇਨ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਤ੍ਥਾਯ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ ਤੁਦਨ੍ਤਿ। વਿਰਾਗੂਪਸਂਹਿਤਾਤਿ વਿਰਾਗਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਉਪਸਂਹਿਤਾ। વਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਞ੍ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਇਮਿਨਾ ਮਗ੍ਗੇਨ વਿਰਾਗਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਪવਤ੍ਤਿਤੋ ‘‘વਿਰਾਗੂਪਸਂਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾ વਿਰਾਗੂਪਸਂਹਿਤਾ ਏવ ਨਾਮ। ਤਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਾਨਂ વਸੇਨ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸਮਾਧਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿવੇਧਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ‘‘ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਹਾਨਂ ਭਜਨ੍ਤੀਤਿ ਹਾਨਭਾਗਿਯਾ, ਹਾਨਭਾਗੋ વਾ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਹਾਨਭਾਗਿਯਾ, ਪਰਿਹਾਨਕੋਟ੍ਠਾਸਿਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਠਿਤਿਭਾਗਿਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਟ੍ਠਮਾਦੀਨਿ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਾਨੇવ।
Nibbidāsahagatāti tameva paṭhamajjhānalābhiṃ jhānato vuṭṭhitaṃ nibbidāsaṅkhātena vipassanāñāṇena sahagatā. Vipassanāñāṇañhi jhānaṅgesu pabhedena upaṭṭhahantesu nibbindati ukkaṇṭhati, tasmā ‘‘nibbidā’’ti vuccati. Samudācarantīti nibbānasacchikiriyatthāya codenti tudanti. Virāgūpasaṃhitāti virāgasaṅkhātena nibbānena upasaṃhitā. Vipassanāñāṇañhi sakkā iminā maggena virāgaṃ nibbānaṃ sacchikātunti pavattito ‘‘virāgūpasaṃhita’’nti vuccati. Taṃsampayuttā saññāmanasikārā virāgūpasaṃhitā eva nāma. Tassa tesaṃ saññāmanasikārānaṃ vasena paṭhamajjhānasamādhi ariyamaggappaṭivedhassa padaṭṭhānatāya ‘‘nibbedhabhāgiyo’’ti vutto. Hānaṃ bhajantīti hānabhāgiyā, hānabhāgo vā etesaṃ atthīti hānabhāgiyā, parihānakoṭṭhāsikāti attho. Iminā nayena ṭhitibhāgiyo veditabbo. Aṭṭhamādīni uttānatthāneva.
ਸਕ੍ਖਿਭਬ੍ਬਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sakkhibhabbasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
ਦੇવਤਾવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Devatāvaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya
੭. ਸਕ੍ਖਿਭਬ੍ਬਸੁਤ੍ਤਂ • 7. Sakkhibhabbasuttaṃ
੮. ਬਲਸੁਤ੍ਤਂ • 8. Balasuttaṃ
੯. ਪਠਮਤਜ੍ਝਾਨਸੁਤ੍ਤਂ • 9. Paṭhamatajjhānasuttaṃ
੧੦. ਦੁਤਿਯਤਜ੍ਝਾਨਸੁਤ੍ਤਂ • 10. Dutiyatajjhānasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
੭. ਸਕ੍ਖਿਭਬ੍ਬਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Sakkhibhabbasuttavaṇṇanā
੮. ਬਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 8. Balasuttavaṇṇanā
੯-੧੦. ਤਜ੍ਝਾਨਸੁਤ੍ਤਦ੍વਯવਣ੍ਣਨਾ • 9-10. Tajjhānasuttadvayavaṇṇanā
