Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    సలాకభత్తకథావణ్ణనా

    Salākabhattakathāvaṇṇanā

    ఉపనిబన్ధిత్వాతి లిఖిత్వా. నిగ్గహేన దత్వాతి అనిచ్ఛన్తమ్పి నిగ్గహేన సమ్పటిచ్ఛాపేత్వా . ఏకగేహవసేనాతి ఏకాయ ఘరపాళియా వసేన. ఉద్దిసిత్వాతి ‘‘తుయ్హఞ్చ తుయ్హఞ్చ పాపుణాతీ’’తి వత్వా. దూరత్తా నిగ్గహేత్వాపి వారేన గాహేతబ్బగామో వారగామో. విహారవారే నియుత్తా విహారవారికా, వారేన విహారరక్ఖణకా. అఞ్ఞథత్తన్తి పసాదఞ్ఞథత్తం. ఫాతికమ్మమేవ భవన్తీతి విహారరక్ఖణత్థాయ సఙ్ఘేన దాతబ్బఅతిరేకలాభా హోన్తి. సఙ్ఘనవకేన లద్ధకాలేతి దివసే దివసే ఏకేకస్స పాపితాని ద్వే తీణి ఏకచారికభత్తాని తేనేవ నియామేన అత్తనో పాపుణనట్ఠానే సఙ్ఘనవకేన లద్ధకాలే. యస్స కస్సచి సమ్ముఖీభూతస్స పాపేత్వాతి ఏత్థ ‘‘యేభుయ్యేన చే భిక్ఖూ బహిసీమగతా హోన్తి, సమ్ముఖీభూతస్స యస్స కస్సచి పాపేతబ్బం సభాగత్తా ఏకేన లద్ధం సబ్బేసం హోతి, తస్మిమ్పి అసతి అత్తనో పాపేత్వా దాతబ్బ’’న్తి గణ్ఠిపదేసు వుత్తం. రససలాకన్తి ఉచ్ఛురససలాకం.

    Upanibandhitvāti likhitvā. Niggahena datvāti anicchantampi niggahena sampaṭicchāpetvā . Ekagehavasenāti ekāya gharapāḷiyā vasena. Uddisitvāti ‘‘tuyhañca tuyhañca pāpuṇātī’’ti vatvā. Dūrattā niggahetvāpi vārena gāhetabbagāmo vāragāmo. Vihāravāre niyuttā vihāravārikā, vārena vihārarakkhaṇakā. Aññathattanti pasādaññathattaṃ. Phātikammameva bhavantīti vihārarakkhaṇatthāya saṅghena dātabbaatirekalābhā honti. Saṅghanavakena laddhakāleti divase divase ekekassa pāpitāni dve tīṇi ekacārikabhattāni teneva niyāmena attano pāpuṇanaṭṭhāne saṅghanavakena laddhakāle. Yassa kassaci sammukhībhūtassa pāpetvāti ettha ‘‘yebhuyyena ce bhikkhū bahisīmagatā honti, sammukhībhūtassa yassa kassaci pāpetabbaṃ sabhāgattā ekena laddhaṃ sabbesaṃ hoti, tasmimpi asati attano pāpetvā dātabba’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Rasasalākanti ucchurasasalākaṃ.

    ‘‘సఙ్ఘతో నిరామిససలాకాపి విహారే పక్కభత్తమ్పి వట్టతియేవా’’తి సాధారణం కత్వా విసుద్ధిమగ్గే (విసుద్ధి॰ ౧.౨౬) వుత్తత్తా ‘‘ఏవం గాహితే సాదితబ్బం, ఏవం న సాదితబ్బ’’న్తి విసేసేత్వా అవుత్తత్తా చ భేసజ్జాదిసలాకాయో చేత్థ కిఞ్చాపి పిణ్డపాతికానమ్పి వట్టన్తి, సలాకవసేన గాహితత్తా పన న సాదితబ్బాతి ఏత్థ అధిప్పాయో వీమంసితబ్బో. యది హి భేసజ్జాదిసలాకా సలాకవసేన గాహితా న సాదితబ్బా సియా, సఙ్ఘతో నిరామిససలాకా వట్టతియేవాతి న వదేయ్య, ‘‘అతిరేకలాభో సఙ్ఘభత్తం ఉద్దేసభత్త’’న్తిఆదివచనతో (మహావ॰ ౧౨౮) ‘‘అతిరేకలాభం పటిక్ఖిపామీ’’తి సలాకవసేన గాహేతబ్బం భత్తమేవ పటిక్ఖిత్తం, న భేసజ్జం. సఙ్ఘభత్తాదీని హి చుద్దస భత్తానియేవ తేన న సాదితబ్బానీతి వుత్తాని, ఖన్ధకభాణకానం వా మతేన ఇధ ఏవం వుత్తన్తి గహేతబ్బం. అగ్గతో దాతబ్బభిక్ఖా అగ్గభిక్ఖా. లద్ధా వా అలద్ధా వాతి లభిత్వా వా అలభిత్వా వా. నిబద్ధాయ అగ్గభిక్ఖాయ అప్పమత్తికాయ ఏవ సమ్భవతో లభిత్వాపి పునదివసే గణ్హితుం వుత్తం. అగ్గభిక్ఖామత్తన్తి హి ఏత్థ మత్త-సద్దో బహుభావం నివత్తేతి.

    ‘‘Saṅghato nirāmisasalākāpi vihāre pakkabhattampi vaṭṭatiyevā’’ti sādhāraṇaṃ katvā visuddhimagge (visuddhi. 1.26) vuttattā ‘‘evaṃ gāhite sāditabbaṃ, evaṃ na sāditabba’’nti visesetvā avuttattā ca bhesajjādisalākāyo cettha kiñcāpi piṇḍapātikānampi vaṭṭanti, salākavasena gāhitattā pana na sāditabbāti ettha adhippāyo vīmaṃsitabbo. Yadi hi bhesajjādisalākā salākavasena gāhitā na sāditabbā siyā, saṅghato nirāmisasalākā vaṭṭatiyevāti na vadeyya, ‘‘atirekalābho saṅghabhattaṃ uddesabhatta’’ntiādivacanato (mahāva. 128) ‘‘atirekalābhaṃ paṭikkhipāmī’’ti salākavasena gāhetabbaṃ bhattameva paṭikkhittaṃ, na bhesajjaṃ. Saṅghabhattādīni hi cuddasa bhattāniyeva tena na sāditabbānīti vuttāni, khandhakabhāṇakānaṃ vā matena idha evaṃ vuttanti gahetabbaṃ. Aggato dātabbabhikkhā aggabhikkhā. Laddhā vā aladdhā vāti labhitvā vā alabhitvā vā. Nibaddhāya aggabhikkhāya appamattikāya eva sambhavato labhitvāpi punadivase gaṇhituṃ vuttaṃ. Aggabhikkhāmattanti hi ettha matta-saddo bahubhāvaṃ nivatteti.

    సలాకభత్తం నామ విహారేయేవ ఉద్దిసీయతి విహారమేవ సన్ధాయ దియ్యమానత్తాతి ఆహ ‘‘విహారే అపాపితం పనా’’తిఆది. తత్ర ఆసనసాలాయాతి తస్మిం గామే ఆసనసాలాయ. విహారం ఆనేత్వా గాహేతబ్బన్తి తథా వత్వా తస్మిం దివసే దిన్నభత్తం విహారమేవ ఆనేత్వా ఠితికాయ గాహేతబ్బం. తత్థాతి తస్మిం దిసాభాగే. తం గహేత్వాతి తం వారగామసలాకం అత్తనా గహేత్వా. తేనాతి యో అత్తనో పత్తం వారగామసలాకం దిసంగమికస్స అదాసి, తేన. అనతిక్కన్తేయేవ తస్మిం తస్స సలాకా గాహేతబ్బాతి యస్మా ఉపచారసీమట్ఠస్సేవ సలాకా పాపుణాతి, తస్మా తస్మిం దిసంగమికే ఉపచారసీమం అనతిక్కన్తేయేవ తస్స దిసంగమికస్స పత్తసలాకా అత్తనో పాపేత్వా గహేతబ్బా.

    Salākabhattaṃ nāma vihāreyeva uddisīyati vihārameva sandhāya diyyamānattāti āha ‘‘vihāre apāpitaṃ panā’’tiādi. Tatra āsanasālāyāti tasmiṃ gāme āsanasālāya. Vihāraṃ ānetvā gāhetabbanti tathā vatvā tasmiṃ divase dinnabhattaṃ vihārameva ānetvā ṭhitikāya gāhetabbaṃ. Tatthāti tasmiṃ disābhāge. Taṃ gahetvāti taṃ vāragāmasalākaṃ attanā gahetvā. Tenāti yo attano pattaṃ vāragāmasalākaṃ disaṃgamikassa adāsi, tena. Anatikkanteyeva tasmiṃ tassa salākā gāhetabbāti yasmā upacārasīmaṭṭhasseva salākā pāpuṇāti, tasmā tasmiṃ disaṃgamike upacārasīmaṃ anatikkanteyeva tassa disaṃgamikassa pattasalākā attano pāpetvā gahetabbā.

    అనాగతదివసేతి ఏత్థ కథం తేసం భిక్ఖూనం ఆగతానాగతభావో విఞ్ఞాయతీతి చే? యస్మా తతో తతో ఆగతా భిక్ఖూ తస్మిం గామే ఆసనసాలాయ సన్నిపతన్తి, తస్మా తేసం ఆగతానాగతభావో సక్కా విఞ్ఞాతుం. అమ్హాకం గోచరగామేతి సలాకభత్తదాయకానం గామే. భుఞ్జితుం ఆగచ్ఛన్తీతి ‘‘మహాథేరో ఏకకోవ విహారే ఓహీనో అవస్సం సబ్బసలాకా అత్తనో పాపేత్వా ఠితో’’తి మఞ్ఞమానా ఆగచ్ఛన్తి.

    Anāgatadivaseti ettha kathaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ āgatānāgatabhāvo viññāyatīti ce? Yasmā tato tato āgatā bhikkhū tasmiṃ gāme āsanasālāya sannipatanti, tasmā tesaṃ āgatānāgatabhāvo sakkā viññātuṃ. Amhākaṃ gocaragāmeti salākabhattadāyakānaṃ gāme. Bhuñjituṃ āgacchantīti ‘‘mahāthero ekakova vihāre ohīno avassaṃ sabbasalākā attano pāpetvā ṭhito’’ti maññamānā āgacchanti.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact