| Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / ж̇аад̇ага-адтагат̇аа • Jātaka-aṭṭhakathā |
[107] 7. саалид̇д̇агаж̇аад̇агаван̣н̣анаа
[107] 7. Sālittakajātakavaṇṇanā
саад̇хуу ко сиббагам̣ наамаад̇и ид̣̇ам̣ сад̇т̇аа ж̇зд̇аванз вихаранд̇о згам̣ хам̣сабахаранагам̣ бхигкум̣ аараб̣бха гат̇зси. со гирзго саавад̇т̇иваасий гулабуд̇д̇о саалид̇д̇агасиббз нибпад̇д̇им̣ бад̇д̇о. ‘‘саалид̇д̇агасибба’’нд̇и сагкараакибанасиббам̣ вужжад̇и. со згад̣̇ивасам̣ д̇хаммам̣ суд̇ваа саасанз урам̣ д̣̇ад̇ваа баб̣б̣аж̇ид̇ваа убасамбад̣̇ам̣ лабхи, на бана сигкаагаамо, на бадибад̇д̇исаад̇хаго ахоси. со згад̣̇ивасам̣ згам̣ д̣̇ахарабхигкум̣ аад̣̇ааяа ажиравад̇им̣ г̇анд̇ваа нхааяид̇ваа над̣̇ийд̇ийрз адтааси. д̇асмим̣ самаяз д̣̇вз сзд̇ахам̣саа аагаасзна г̇ажчанд̇и. со д̇ам̣ д̣̇ахарам̣ ааха ‘‘имам̣ бажчимахам̣сам̣ сагкарааяа агкимхи бахарид̇ваа баад̣̇амуулз баад̇змий’’д̇и. ид̇аро ‘‘гат̇ам̣ баад̇зссаси, на сагкиссаси бахарид̇у’’нд̇и ааха. ид̇аро ‘‘д̇идтад̇у д̇аавасса орад̇о агки, барад̇о агкимхи д̇ам̣ бахараамий’’д̇и. ид̣̇аани бана д̇вам̣ асанд̇ам̣ гат̇зсийд̇и. ‘‘д̇зна хи убад̇хаарзхий’’д̇и згам̣ д̇икин̣асагкарам̣ г̇ахзд̇ваа ан̇г̇улияаа барияанд̇з гад̇ваа д̇асса хам̣сасса бажчад̇о киби. саа ‘‘ру’’нд̇и сад̣̇д̣̇ам̣ агааси, хам̣со ‘‘бариссаязна бхавид̇аб̣б̣а’’нд̇и нивад̇д̇ид̇ваа сад̣̇д̣̇ам̣ сод̇ум̣ аарабхи. ид̇аро д̇асмим̣ кан̣з згам̣ ваддасагкарам̣ г̇ахзд̇ваа д̇асса нивад̇д̇ид̇ваа ологзнд̇асса барабхааг̇з агким̣ бахари. сагкараа ид̇арамби агким̣ винивиж̇жхид̇ваа г̇ад̇аа. хам̣со махааравам̣ раванд̇о баад̣̇амуулзязва бад̇и. д̇ад̇о д̇ад̇о бхигкуу ааг̇анд̇ваа г̇арахид̇ваа ‘‘ананужчавигам̣ д̇з гад̇а’’нд̇и сад̇т̇у санд̇игам̣ нзд̇ваа ‘‘бханд̇з, иминаа ид̣̇ам̣ наама гад̇а’’нд̇и д̇амад̇т̇ам̣ аарожзсум̣. сад̇т̇аа д̇ам̣ бхигкум̣ г̇арахид̇ваа ‘‘на, бхигкавз, ид̣̇аанзвзса зд̇асмим̣ сиббз гусало, буб̣б̣зби гусалоязва ахосий’’д̇и вад̇ваа ад̇ийд̇ам̣ аахари.
Sādhūkho sippakaṃ nāmāti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ haṃsapaharanakaṃ bhikkhuṃ ārabbha kathesi. So kireko sāvatthivāsī kulaputto sālittakasippe nipphattiṃ patto. ‘‘Sālittakasippa’’nti sakkharākhipanasippaṃ vuccati. So ekadivasaṃ dhammaṃ sutvā sāsane uraṃ datvā pabbajitvā upasampadaṃ labhi, na pana sikkhākāmo, na paṭipattisādhako ahosi. So ekadivasaṃ ekaṃ daharabhikkhuṃ ādāya aciravatiṃ gantvā nhāyitvā nadītīre aṭṭhāsi. Tasmiṃ samaye dve setahaṃsā ākāsena gacchanti. So taṃ daharaṃ āha ‘‘imaṃ pacchimahaṃsaṃ sakkharāya akkhimhi paharitvā pādamūle pātemī’’ti. Itaro ‘‘kathaṃ pātessasi, na sakkhissasi paharitu’’nti āha. Itaro ‘‘tiṭṭhatu tāvassa orato akkhi, parato akkhimhi taṃ paharāmī’’ti. Idāni pana tvaṃ asantaṃ kathesīti. ‘‘Tena hi upadhārehī’’ti ekaṃ tikhiṇasakkharaṃ gahetvā aṅguliyā pariyante katvā tassa haṃsassa pacchato khipi. Sā ‘‘ru’’nti saddaṃ akāsi, haṃso ‘‘parissayena bhavitabba’’nti nivattitvā saddaṃ sotuṃ ārabhi. Itaro tasmiṃ khaṇe ekaṃ vaṭṭasakkharaṃ gahetvā tassa nivattitvā olokentassa parabhāge akkhiṃ pahari. Sakkharā itarampi akkhiṃ vinivijjhitvā gatā. Haṃso mahāravaṃ ravanto pādamūleyeva pati. Tato tato bhikkhū āgantvā garahitvā ‘‘ananucchavikaṃ te kata’’nti satthu santikaṃ netvā ‘‘bhante, iminā idaṃ nāma kata’’nti tamatthaṃ ārocesuṃ. Satthā taṃ bhikkhuṃ garahitvā ‘‘na, bhikkhave, idānevesa etasmiṃ sippe kusalo, pubbepi kusaloyeva ahosī’’ti vatvā atītaṃ āhari.
ад̇ийд̇з б̣аараан̣асияам̣ б̣рахмад̣̇ад̇д̇з раж̇ж̇ам̣ гаарзнд̇з б̣од̇хисад̇д̇о д̇асса амажжо ахоси. д̇асмим̣ гаалз ран̃н̃о бурохид̇о ад̇имукаро ход̇и б̣ахубхаан̣ий, д̇асмим̣ гат̇зд̇ум̣ аарад̣̇д̇хз ан̃н̃з огаасамзва на лабханд̇и. рааж̇аа жинд̇зси ‘‘гад̣̇аа ну ко зд̇асса важанубажчзд̣̇агам̣ ган̃жи лабхиссаамий’’д̇и. со д̇ад̇о бадтааяа д̇ат̇ааруубам̣ згам̣ убад̇хаарзнд̇о вижарад̇и. д̇асмим̣ гаалз б̣аараан̣асияам̣ зго бийтасаббий сагкараакибанасиббз нибпад̇д̇им̣ бад̇д̇о ход̇и. г̇аамад̣̇аарагаа д̇ам̣ рат̇агам̣ ааробзд̇ваа аагад̣дхамаанаа б̣аараан̣асинаг̇арад̣̇ваарамуулз зго видабасамбанно махааниг̇род̇хо ад̇т̇и, д̇ад̇т̇а аанзд̇ваа самбариваарзд̇ваа гааган̣игаад̣̇ийни д̣̇ад̇ваа ‘‘хад̇т̇ируубагам̣ гара, ассаруубагам̣ гараа’’д̇и вад̣̇анд̇и. со сагкараа кибид̇ваа кибид̇ваа ниг̇род̇хабан̣н̣зсу наанааруубаани д̣̇ассзд̇и, саб̣б̣аани бан̣н̣аани чид̣̇д̣̇аавачид̣̇д̣̇аанзва ахзсум̣.
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto tassa amacco ahosi. Tasmiṃ kāle rañño purohito atimukharo hoti bahubhāṇī, tasmiṃ kathetuṃ āraddhe aññe okāsameva na labhanti. Rājā cintesi ‘‘kadā nu kho etassa vacanupacchedakaṃ kañci labhissāmī’’ti. So tato paṭṭhāya tathārūpaṃ ekaṃ upadhārento vicarati. Tasmiṃ kāle bārāṇasiyaṃ eko pīṭhasappī sakkharākhipanasippe nipphattiṃ patto hoti. Gāmadārakā taṃ rathakaṃ āropetvā ākaḍḍhamānā bārāṇasinagaradvāramūle eko viṭapasampanno mahānigrodho atthi, tattha ānetvā samparivāretvā kākaṇikādīni datvā ‘‘hatthirūpakaṃ kara, assarūpakaṃ karā’’ti vadanti. So sakkharā khipitvā khipitvā nigrodhapaṇṇesu nānārūpāni dasseti, sabbāni paṇṇāni chiddāvachiddāneva ahesuṃ.
ат̇а б̣аараан̣асирааж̇аа уяяаанам̣ г̇ажчанд̇о д̇ам̣ таанам̣ баабун̣и. уссааран̣аабхаязна саб̣б̣з д̣̇аарагаа балааяим̣су, бийтасаббий д̇ад̇т̇зва нибаж̇ж̇и. рааж̇аа ниг̇род̇хамуулам̣ бад̇ваа рат̇з нисинно бад̇д̇аанам̣ чид̣̇д̣̇ад̇ааяа чааяам̣ габ̣арагаб̣арам̣ д̣̇исваа ологзнд̇о саб̣б̣зсам̣ бад̇д̇аанам̣ чид̣̇д̣̇абхаавам̣ д̣̇исваа ‘‘гзнзд̇аани звам̣ гад̇ааний’’д̇и бужчи. ‘‘бийтасаббинаа, д̣̇зваа’’д̇и. рааж̇аа ‘‘имам̣ ниссааяа б̣раахман̣асса важанубажчзд̣̇ам̣ гаад̇ум̣ саггаа бхависсад̇ий’’д̇и жинд̇зд̇ваа ‘‘гахам̣, бхан̣з, бийтасаббий’’д̇и бужчи. вижинанд̇аа мууланд̇арз нибаннам̣ д̣̇исваа ‘‘аяам̣, д̣̇зваа’’д̇и аахам̣су. рааж̇аа нам̣ баггосаабзд̇ваа барисам̣ уссаарзд̇ваа бужчи ‘‘амхаагам̣ санд̇игз зго мукараб̣раахман̣о ад̇т̇и, сагкиссаси д̇ам̣ ниссад̣̇д̣̇ам̣ гаад̇у’’нд̇и. наал̣имад̇д̇аа аж̇алан̣д̣игаа лабханд̇о сагкиссаами, д̣̇зваад̇и. рааж̇аа бийтасаббим̣ гхарам̣ нзд̇ваа анд̇осаан̣ияам̣ нисийд̣̇аабзд̇ваа саан̣ияам̣ чид̣̇д̣̇ам̣ гаарзд̇ваа б̣раахман̣асса чид̣̇д̣̇аабхимукам̣ аасанам̣ бан̃н̃абзд̇ваа наал̣имад̇д̇аа сугкаа аж̇алан̣д̣игаа бийтасаббисса санд̇игз табаабзд̇ваа б̣раахман̣ам̣ убадтаанагаалз ааг̇ад̇ам̣ д̇асмим̣ аасанз нисийд̣̇аабзд̇ваа гат̇ам̣ самудтаабзси. б̣раахман̣о ан̃н̃зсам̣ огаасам̣ ад̣̇ад̇ваа ран̃н̃аа сад̣̇д̇хим̣ гат̇зд̇ум̣ аарабхи. ат̇асса со бийтасаббий саан̣ижчид̣̇д̣̇зна згзгам̣ аж̇алан̣д̣игам̣ бажчияам̣ бавзсзнд̇о вияа д̇аалуд̇аламхиязва баад̇зд̇и, б̣раахман̣о ааг̇ад̇ааг̇ад̇ам̣ наал̣ияам̣ д̇злам̣ бавзсзнд̇о вияа г̇илад̇и, саб̣б̣аа баригкаяам̣ г̇амим̣су. д̇ассзд̇аа наал̣имад̇д̇аа аж̇алан̣д̣игаа гужчим̣ бавидтаа ад̣дхаал̣хагамад̇д̇аа ахзсум̣.
Atha bārāṇasirājā uyyānaṃ gacchanto taṃ ṭhānaṃ pāpuṇi. Ussāraṇābhayena sabbe dārakā palāyiṃsu, pīṭhasappī tattheva nipajji. Rājā nigrodhamūlaṃ patvā rathe nisinno pattānaṃ chiddatāya chāyaṃ kabarakabaraṃ disvā olokento sabbesaṃ pattānaṃ chiddabhāvaṃ disvā ‘‘kenetāni evaṃ katānī’’ti pucchi. ‘‘Pīṭhasappinā, devā’’ti. Rājā ‘‘imaṃ nissāya brāhmaṇassa vacanupacchedaṃ kātuṃ sakkā bhavissatī’’ti cintetvā ‘‘kahaṃ, bhaṇe, pīṭhasappī’’ti pucchi. Vicinantā mūlantare nipannaṃ disvā ‘‘ayaṃ, devā’’ti āhaṃsu. Rājā naṃ pakkosāpetvā parisaṃ ussāretvā pucchi ‘‘amhākaṃ santike eko mukharabrāhmaṇo atthi, sakkhissasi taṃ nissaddaṃ kātu’’nti. Nāḷimattā ajalaṇḍikā labhanto sakkhissāmi, devāti. Rājā pīṭhasappiṃ gharaṃ netvā antosāṇiyaṃ nisīdāpetvā sāṇiyaṃ chiddaṃ kāretvā brāhmaṇassa chiddābhimukhaṃ āsanaṃ paññapetvā nāḷimattā sukkhā ajalaṇḍikā pīṭhasappissa santike ṭhapāpetvā brāhmaṇaṃ upaṭṭhānakāle āgataṃ tasmiṃ āsane nisīdāpetvā kathaṃ samuṭṭhāpesi. Brāhmaṇo aññesaṃ okāsaṃ adatvā raññā saddhiṃ kathetuṃ ārabhi. Athassa so pīṭhasappī sāṇicchiddena ekekaṃ ajalaṇḍikaṃ pacchiyaṃ pavesento viya tālutalamhiyeva pāteti, brāhmaṇo āgatāgataṃ nāḷiyaṃ telaṃ pavesento viya gilati, sabbā parikkhayaṃ gamiṃsu. Tassetā nāḷimattā ajalaṇḍikā kucchiṃ paviṭṭhā aḍḍhāḷhakamattā ahesuṃ.
рааж̇аа д̇аасам̣ баригкийн̣абхаавам̣ н̃ад̇ваа ааха – ‘‘аажарияа, д̇умхз ад̇имукарад̇ааяа наал̣имад̇д̇аа аж̇алан̣д̣игаа г̇иланд̇аа гин̃жи на ж̇аанид̇т̇а, ид̇о д̣̇аани уд̇д̇ари ж̇ийраабзд̇ум̣ на сагкиссат̇а. г̇ажчат̇а, бияан̇г̇уд̣̇агам̣ бивид̇ваа чад̣д̣зд̇ваа ад̇д̇аанам̣ арог̇ам̣ гарот̇аа’’д̇и б̣раахман̣о д̇ад̇о бадтааяа бихид̇амуко вияа худ̇ваа гат̇знд̇знааби сад̣̇д̇хим̣ агат̇анасийло ахоси. рааж̇аа ‘‘иминаа мз ган̣н̣асукам̣ гад̇а’’нд̇и бийтасаббисса сад̇асахассудтаанагз жад̇уусу д̣̇исаасу жад̇д̇ааро г̇аамз ад̣̇ааси. б̣од̇хисад̇д̇о рааж̇аанам̣ убасан̇гамид̇ваа ‘‘д̣̇зва, сиббам̣ наама логз бан̣д̣ид̇зхи уг̇г̇ахид̇аб̣б̣ам̣, бийтасаббинаа саалид̇д̇агамад̇д̇знааби аяам̣ самбад̇д̇и лад̣̇д̇хаа’’д̇и вад̇ваа имам̣ г̇аат̇амааха –
Rājā tāsaṃ parikkhīṇabhāvaṃ ñatvā āha – ‘‘ācariya, tumhe atimukharatāya nāḷimattā ajalaṇḍikā gilantā kiñci na jānittha, ito dāni uttari jīrāpetuṃ na sakkhissatha. Gacchatha, piyaṅgudakaṃ pivitvā chaḍḍetvā attānaṃ arogaṃ karothā’’ti brāhmaṇo tato paṭṭhāya pihitamukho viya hutvā kathentenāpi saddhiṃ akathanasīlo ahosi. Rājā ‘‘iminā me kaṇṇasukhaṃ kata’’nti pīṭhasappissa satasahassuṭṭhānake catūsu disāsu cattāro gāme adāsi. Bodhisatto rājānaṃ upasaṅkamitvā ‘‘deva, sippaṃ nāma loke paṇḍitehi uggahitabbaṃ, pīṭhasappinā sālittakamattenāpi ayaṃ sampatti laddhā’’ti vatvā imaṃ gāthamāha –
107.
107.
‘‘саад̇хум̣ ко сиббагам̣ наама, аби яаад̣̇иса гийд̣̇исам̣;
‘‘Sādhuṃ kho sippakaṃ nāma, api yādisa kīdisaṃ;
басса кан̃ж̇аббахаарзна, лад̣̇д̇хаа г̇аамаа жад̇уд̣̇д̣̇исаа’’д̇и.
Passa khañjappahārena, laddhā gāmā catuddisā’’ti.
д̇ад̇т̇а басса кан̃ж̇аббахаарзнаад̇и басса, махаарааж̇а, иминаа кан̃ж̇абийтасаббинаа аж̇алан̣д̣игаабахаарзна жад̇уд̣̇д̣̇исаа жад̇д̇ааро г̇аамаа лад̣̇д̇хаа, ан̃н̃зсам̣ сиббаанам̣ го аанисам̣сабарижчзд̣̇од̇и сиббаг̇ун̣ам̣ гат̇зси.
Tattha passa khañjappahārenāti passa, mahārāja, iminā khañjapīṭhasappinā ajalaṇḍikāpahārena catuddisā cattāro gāmā laddhā, aññesaṃ sippānaṃ ko ānisaṃsaparicchedoti sippaguṇaṃ kathesi.
сад̇т̇аа имам̣ д̇хаммад̣̇зсанам̣ аахарид̇ваа ж̇аад̇агам̣ самод̇хаанзси – ‘‘д̇ад̣̇аа бийтасаббий аяам̣ бхигку ахоси, рааж̇аа аананд̣̇о, бан̣д̣ид̇аамажжо бана ахамзва ахоси’’нд̇и.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā pīṭhasappī ayaṃ bhikkhu ahosi, rājā ānando, paṇḍitāmacco pana ahameva ahosi’’nti.
саалид̇д̇агаж̇аад̇агаван̣н̣анаа сад̇д̇амаа.
Sālittakajātakavaṇṇanā sattamā.
Related texts:
д̇ибидага (муула) • Tipiṭaka (Mūla) / суд̇д̇абидага • Suttapiṭaka / куд̣̇д̣̇аганигааяа • Khuddakanikāya / ж̇аад̇агабаал̣и • Jātakapāḷi / 107. саалид̇д̇агаж̇аад̇агам̣ • 107. Sālittakajātakaṃ
