| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೬. ಸಲ್ಲಸುತ್ತಂ
6. Sallasuttaṃ
೨೫೪. ‘‘ಅಸ್ಸುತವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಸುಖಮ್ಪಿ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ 1, ದುಕ್ಖಮ್ಪಿ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಮ್ಪಿ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ। ಸುತವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಸುಖಮ್ಪಿ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ , ದುಕ್ಖಮ್ಪಿ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಮ್ಪಿ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ। ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕೋ ವಿಸೇಸೋ ಕೋ ಅಧಿಪ್ಪಯಾಸೋ 2 ಕಿಂ ನಾನಾಕರಣಂ ಸುತವತೋ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಅಸ್ಸುತವತಾ ಪುಥುಜ್ಜನೇನಾ’’ತಿ? ಭಗವಂಮೂಲಕಾ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಧಮ್ಮಾ…ಪೇ॰… ಅಸ್ಸುತವಾ। ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುಥುಜ್ಜನೋ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಫುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ಸೋಚತಿ ಕಿಲಮತಿ ಪರಿದೇವತಿ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ದ್ವೇ ವೇದನಾ ವೇದಯತಿ – ಕಾಯಿಕಞ್ಚ, ಚೇತಸಿಕಞ್ಚ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸಂ ಸಲ್ಲೇನ ವಿಜ್ಝೇಯ್ಯ 3। ತಮೇನಂ ದುತಿಯೇನ ಸಲ್ಲೇನ ಅನುವೇಧಂ ವಿಜ್ಝೇಯ್ಯ 4। ಏವಞ್ಹಿ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ದ್ವಿಸಲ್ಲೇನ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸ್ಸುತವಾ ಪುಥುಜ್ಜನೋ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಫುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ಸೋಚತಿ ಕಿಲಮತಿ ಪರಿದೇವತಿ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ದ್ವೇ ವೇದನಾ ವೇದಯತಿ – ಕಾಯಿಕಞ್ಚ, ಚೇತಸಿಕಞ್ಚ। ತಸ್ಸಾಯೇವ ಖೋ ಪನ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಫುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ಪಟಿಘವಾ ಹೋತಿ। ತಮೇನಂ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಪಟಿಘವನ್ತಂ, ಯೋ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಪಟಿಘಾನುಸಯೋ, ಸೋ ಅನುಸೇತಿ। ಸೋ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಫುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ಕಾಮಸುಖಂ ಅಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ನ ಹಿ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಜಾನಾತಿ ಅಸ್ಸುತವಾ ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಕಾಮಸುಖಾ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ನಿಸ್ಸರಣಂ, ತಸ್ಸ ಕಾಮಸುಖಞ್ಚ ಅಭಿನನ್ದತೋ, ಯೋ ಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ರಾಗಾನುಸಯೋ, ಸೋ ಅನುಸೇತಿ। ಸೋ ತಾಸಂ ವೇದನಾನಂ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ ತಾಸಂ ವೇದನಾನಂ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಪ್ಪಜಾನತೋ, ಯೋ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಅವಿಜ್ಜಾನುಸಯೋ, ಸೋ ಅನುಸೇತಿ। ಸೋ ಸುಖಞ್ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ, ಸಞ್ಞುತ್ತೋ ನಂ ವೇದಯತಿ। ದುಕ್ಖಞ್ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ, ಸಞ್ಞುತ್ತೋ ನಂ ವೇದಯತಿ। ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಞ್ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ, ಸಞ್ಞುತ್ತೋ ನಂ ವೇದಯತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ‘ಅಸ್ಸುತವಾ ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಸಞ್ಞುತ್ತೋ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ಸಞ್ಞುತ್ತೋ ದುಕ್ಖಸ್ಮಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
254. ‘‘Assutavā, bhikkhave, puthujjano sukhampi vedanaṃ vedayati 5, dukkhampi vedanaṃ vedayati, adukkhamasukhampi vedanaṃ vedayati. Sutavā, bhikkhave, ariyasāvako sukhampi vedanaṃ vedayati , dukkhampi vedanaṃ vedayati, adukkhamasukhampi vedanaṃ vedayati. Tatra, bhikkhave, ko viseso ko adhippayāso 6 kiṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanenā’’ti? Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā…pe… assutavā. Bhikkhave, puthujjano dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjati. So dve vedanā vedayati – kāyikañca, cetasikañca. Seyyathāpi, bhikkhave, purisaṃ sallena vijjheyya 7. Tamenaṃ dutiyena sallena anuvedhaṃ vijjheyya 8. Evañhi so, bhikkhave, puriso dvisallena vedanaṃ vedayati. Evameva kho, bhikkhave, assutavā puthujjano dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjati. So dve vedanā vedayati – kāyikañca, cetasikañca. Tassāyeva kho pana dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno paṭighavā hoti. Tamenaṃ dukkhāya vedanāya paṭighavantaṃ, yo dukkhāya vedanāya paṭighānusayo, so anuseti. So dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno kāmasukhaṃ abhinandati. Taṃ kissa hetu? Na hi so, bhikkhave, pajānāti assutavā puthujjano aññatra kāmasukhā dukkhāya vedanāya nissaraṇaṃ, tassa kāmasukhañca abhinandato, yo sukhāya vedanāya rāgānusayo, so anuseti. So tāsaṃ vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa tāsaṃ vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ appajānato, yo adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayo, so anuseti. So sukhañce vedanaṃ vedayati, saññutto naṃ vedayati. Dukkhañce vedanaṃ vedayati, saññutto naṃ vedayati. Adukkhamasukhañce vedanaṃ vedayati, saññutto naṃ vedayati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ‘assutavā puthujjano saññutto jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, saññutto dukkhasmā’ti vadāmi.
‘‘ಸುತವಾ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಫುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ನ ಸೋಚತಿ, ನ ಕಿಲಮತಿ, ನ ಪರಿದೇವತಿ, ನ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ, ನ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ಏಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ – ಕಾಯಿಕಂ, ನ ಚೇತಸಿಕಂ।
‘‘Sutavā ca kho, bhikkhave, ariyasāvako dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na socati, na kilamati, na paridevati, na urattāḷiṃ kandati, na sammohaṃ āpajjati. So ekaṃ vedanaṃ vedayati – kāyikaṃ, na cetasikaṃ.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸಂ ಸಲ್ಲೇನ ವಿಜ್ಝೇಯ್ಯ। ತಮೇನಂ ದುತಿಯೇನ ಸಲ್ಲೇನ ಅನುವೇಧಂ ನ ವಿಜ್ಝೇಯ್ಯ। ಏವಞ್ಹಿ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ಏಕಸಲ್ಲೇನ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುತವಾ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಫುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ನ ಸೋಚತಿ, ನ ಕಿಲಮತಿ, ನ ಪರಿದೇವತಿ, ನ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ, ನ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ಏಕಂ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ – ಕಾಯಿಕಂ, ನ ಚೇತಸಿಕಂ। ತಸ್ಸಾಯೇವ ಖೋ ಪನ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಫುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ಪಟಿಘವಾ ನ ಹೋತಿ। ತಮೇನಂ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಅಪ್ಪಟಿಘವನ್ತಂ, ಯೋ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಪಟಿಘಾನುಸಯೋ, ಸೋ ನಾನುಸೇತಿ। ಸೋ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಫುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ಕಾಮಸುಖಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಪಜಾನಾತಿ ಹಿ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುತವಾ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಕಾಮಸುಖಾ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ನಿಸ್ಸರಣಂ। ತಸ್ಸ ಕಾಮಸುಖಂ ನಾಭಿನನ್ದತೋ ಯೋ ಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ರಾಗಾನುಸಯೋ, ಸೋ ನಾನುಸೇತಿ। ಸೋ ತಾಸಂ ವೇದನಾನಂ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಂ ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ ತಾಸಂ ವೇದನಾನಂ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನತೋ, ಯೋ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಅವಿಜ್ಜಾನುಸಯೋ, ಸೋ ನಾನುಸೇತಿ। ಸೋ ಸುಖಞ್ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ, ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ನಂ ವೇದಯತಿ। ದುಕ್ಖಞ್ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ , ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ನಂ ವೇದಯತಿ। ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಞ್ಚೇ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ, ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ನಂ ವೇದಯತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ‘ಸುತವಾ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ , ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ದುಕ್ಖಸ್ಮಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಅಯಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿಸೇಸೋ, ಅಯಂ ಅಧಿಪ್ಪಯಾಸೋ, ಇದಂ ನಾನಾಕರಣಂ ಸುತವತೋ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಅಸ್ಸುತವತಾ ಪುಥುಜ್ಜನೇನಾ’’ತಿ।
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, purisaṃ sallena vijjheyya. Tamenaṃ dutiyena sallena anuvedhaṃ na vijjheyya. Evañhi so, bhikkhave, puriso ekasallena vedanaṃ vedayati. Evameva kho, bhikkhave, sutavā ariyasāvako dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na socati, na kilamati, na paridevati, na urattāḷiṃ kandati, na sammohaṃ āpajjati. So ekaṃ vedanaṃ vedayati – kāyikaṃ, na cetasikaṃ. Tassāyeva kho pana dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno paṭighavā na hoti. Tamenaṃ dukkhāya vedanāya appaṭighavantaṃ, yo dukkhāya vedanāya paṭighānusayo, so nānuseti. So dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno kāmasukhaṃ nābhinandati. Taṃ kissa hetu? Pajānāti hi so, bhikkhave, sutavā ariyasāvako aññatra kāmasukhā dukkhāya vedanāya nissaraṇaṃ. Tassa kāmasukhaṃ nābhinandato yo sukhāya vedanāya rāgānusayo, so nānuseti. So tāsaṃ vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavaṃ ca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa tāsaṃ vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānato, yo adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayo, so nānuseti. So sukhañce vedanaṃ vedayati, visaññutto naṃ vedayati. Dukkhañce vedanaṃ vedayati , visaññutto naṃ vedayati. Adukkhamasukhañce vedanaṃ vedayati, visaññutto naṃ vedayati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ‘sutavā ariyasāvako visaññutto jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi , visaññutto dukkhasmā’ti vadāmi. Ayaṃ kho, bhikkhave, viseso, ayaṃ adhippayāso, idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanenā’’ti.
‘‘ನ ವೇದನಂ ವೇದಯತಿ ಸಪಞ್ಞೋ,
‘‘Na vedanaṃ vedayati sapañño,
ಸುಖಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಮ್ಪಿ ಬಹುಸ್ಸುತೋಪಿ।
Sukhampi dukkhampi bahussutopi;
ಅಯಞ್ಚ ಧೀರಸ್ಸ ಪುಥುಜ್ಜನೇನ,
Ayañca dhīrassa puthujjanena,
‘‘ಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮಸ್ಸ ಬಹುಸ್ಸುತಸ್ಸ,
‘‘Saṅkhātadhammassa bahussutassa,
ಇಟ್ಠಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ ನ ಮಥೇನ್ತಿ ಚಿತ್ತಂ,
Iṭṭhassa dhammā na mathenti cittaṃ,
ಅನಿಟ್ಠತೋ ನೋ ಪಟಿಘಾತಮೇತಿ॥
Aniṭṭhato no paṭighātameti.
‘‘ತಸ್ಸಾನುರೋಧಾ ಅಥವಾ ವಿರೋಧಾ,
‘‘Tassānurodhā athavā virodhā,
ವಿಧೂಪಿತಾ ಅತ್ಥಗತಾ ನ ಸನ್ತಿ।
Vidhūpitā atthagatā na santi;
ಪದಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ವಿರಜಂ ಅಸೋಕಂ,
Padañca ñatvā virajaṃ asokaṃ,
ಸಮ್ಮಾ ಪಜಾನಾತಿ ಭವಸ್ಸ ಪಾರಗೂ’’ತಿ॥ ಛಟ್ಠಂ।
Sammā pajānāti bhavassa pāragū’’ti. chaṭṭhaṃ;
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ಸಲ್ಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Sallasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೬. ಸಲ್ಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Sallasuttavaṇṇanā
