Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya |
౮. సమణముణ్డికసుత్తం
8. Samaṇamuṇḍikasuttaṃ
౨౬౦. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే అనాథపిణ్డికస్స ఆరామే. తేన ఖో పన సమయేన ఉగ్గాహమానో పరిబ్బాజకో సమణముణ్డికాపుత్తో 1 సమయప్పవాదకే తిన్దుకాచీరే ఏకసాలకే మల్లికాయ ఆరామే పటివసతి మహతియా పరిబ్బాజకపరిసాయ సద్ధిం పఞ్చమత్తేహి పరిబ్బాజకసతేహి. అథ ఖో పఞ్చకఙ్గో థపతి సావత్థియా నిక్ఖమి దివా దివస్స భగవన్తం దస్సనాయ. అథ ఖో పఞ్చకఙ్గస్స థపతిస్స ఏతదహోసి – ‘‘అకాలో ఖో తావ భగవన్తం దస్సనాయ; పటిసల్లీనో భగవా. మనోభావనియానమ్పి భిక్ఖూనం అసమయో దస్సనాయ; పటిసల్లీనా మనోభావనియా భిక్ఖూ. యంనూనాహం యేన సమయప్పవాదకో తిన్దుకాచీరో ఏకసాలకో మల్లికాయ ఆరామో యేన ఉగ్గాహమానో పరిబ్బాజకో సమణముణ్డికాపుత్తో తేనుపసఙ్కమేయ్య’’న్తి. అథ ఖో పఞ్చకఙ్గో థపతి యేన సమయప్పవాదకో తిన్దుకాచీరో ఏకసాలకో మల్లికాయ ఆరామో యేన ఉగ్గాహమానో పరిబ్బాజకో సమణముణ్డికాపుత్తో తేనుపసఙ్కమి.
260. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena uggāhamāno paribbājako samaṇamuṇḍikāputto 2 samayappavādake tindukācīre ekasālake mallikāya ārāme paṭivasati mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ pañcamattehi paribbājakasatehi. Atha kho pañcakaṅgo thapati sāvatthiyā nikkhami divā divassa bhagavantaṃ dassanāya. Atha kho pañcakaṅgassa thapatissa etadahosi – ‘‘akālo kho tāva bhagavantaṃ dassanāya; paṭisallīno bhagavā. Manobhāvaniyānampi bhikkhūnaṃ asamayo dassanāya; paṭisallīnā manobhāvaniyā bhikkhū. Yaṃnūnāhaṃ yena samayappavādako tindukācīro ekasālako mallikāya ārāmo yena uggāhamāno paribbājako samaṇamuṇḍikāputto tenupasaṅkameyya’’nti. Atha kho pañcakaṅgo thapati yena samayappavādako tindukācīro ekasālako mallikāya ārāmo yena uggāhamāno paribbājako samaṇamuṇḍikāputto tenupasaṅkami.
తేన ఖో పన సమయేన ఉగ్గాహమానో పరిబ్బాజకో సమణముణ్డికాపుత్తో మహతియా పరిబ్బాజకపరిసాయ సద్ధిం నిసిన్నో హోతి ఉన్నాదినియా ఉచ్చాసద్దమహాసద్దాయ అనేకవిహితం తిరచ్ఛానకథం కథేన్తియా, సేయ్యథిదం – రాజకథం చోరకథం మహామత్తకథం సేనాకథం భయకథం యుద్ధకథం అన్నకథం పానకథం వత్థకథం సయనకథం మాలాకథం గన్ధకథం ఞాతికథం యానకథం గామకథం నిగమకథం నగరకథం జనపదకథం ఇత్థికథం సూరకథం విసిఖాకథం కుమ్భట్ఠానకథం పుబ్బపేతకథం నానత్తకథం లోకక్ఖాయికం సముద్దక్ఖాయికం ఇతిభవాభవకథం ఇతి వా.
Tena kho pana samayena uggāhamāno paribbājako samaṇamuṇḍikāputto mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ nisinno hoti unnādiniyā uccāsaddamahāsaddāya anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ kathentiyā, seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthikathaṃ sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ itibhavābhavakathaṃ iti vā.
అద్దసా ఖో ఉగ్గాహమానో పరిబ్బాజకో సమణముణ్డికాపుత్తో పఞ్చకఙ్గం థపతిం దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తం. దిస్వాన సకం పరిసం సణ్ఠాపేసి – ‘‘అప్పసద్దా భోన్తో హోన్తు, మా భోన్తో సద్దమకత్థ; అయం సమణస్స గోతమస్స సావకో ఆగచ్ఛతి పఞ్చకఙ్గో థపతి. యావతా ఖో పన సమణస్స గోతమస్స సావకా గిహీ ఓదాతవసనా సావత్థియం పటివసన్తి అయం తేసం అఞ్ఞతరో పఞ్చకఙ్గో థపతి. అప్పసద్దకామా ఖో పన తే ఆయస్మన్తో అప్పసద్దవినీతా అప్పసద్దస్స వణ్ణవాదినో; అప్పేవ నామ అప్పసద్దం పరిసం విదిత్వా ఉపసఙ్కమితబ్బం మఞ్ఞేయ్యా’’తి. అథ ఖో తే పరిబ్బాజకా తుణ్హీ అహేసుం.
Addasā kho uggāhamāno paribbājako samaṇamuṇḍikāputto pañcakaṅgaṃ thapatiṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna sakaṃ parisaṃ saṇṭhāpesi – ‘‘appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddamakattha; ayaṃ samaṇassa gotamassa sāvako āgacchati pañcakaṅgo thapati. Yāvatā kho pana samaṇassa gotamassa sāvakā gihī odātavasanā sāvatthiyaṃ paṭivasanti ayaṃ tesaṃ aññataro pañcakaṅgo thapati. Appasaddakāmā kho pana te āyasmanto appasaddavinītā appasaddassa vaṇṇavādino; appeva nāma appasaddaṃ parisaṃ viditvā upasaṅkamitabbaṃ maññeyyā’’ti. Atha kho te paribbājakā tuṇhī ahesuṃ.
౨౬౧. అథ ఖో పఞ్చకఙ్గో థపతి యేన ఉగ్గాహమానో పరిబ్బాజకో సమణముణ్డికాపుత్తో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఉగ్గాహమానేన పరిబ్బాజకేన సమణముణ్డికాపుత్తేన సద్ధిం సమ్మోది . సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో పఞ్చకఙ్గం థపతిం ఉగ్గాహమానో పరిబ్బాజకో సమణముణ్డికాపుత్తో ఏతదవోచ – ‘‘చతూహి ఖో అహం, గహపతి, ధమ్మేహి సమన్నాగతం పురిసపుగ్గలం పఞ్ఞపేమి సమ్పన్నకుసలం పరమకుసలం ఉత్తమపత్తిపత్తం సమణం అయోజ్ఝం. కతమేహి చతూహి? ఇధ, గహపతి, న కాయేన పాపకమ్మం కరోతి, న పాపకం వాచం భాసతి, న పాపకం సఙ్కప్పం సఙ్కప్పేతి, న పాపకం ఆజీవం ఆజీవతి – ఇమేహి ఖో అహం, గహపతి, చతూహి ధమ్మేహి సమన్నాగతం పురిసపుగ్గలం పఞ్ఞపేమి సమ్పన్నకుసలం పరమకుసలం ఉత్తమపత్తిపత్తం సమణం అయోజ్ఝ’’న్తి.
261. Atha kho pañcakaṅgo thapati yena uggāhamāno paribbājako samaṇamuṇḍikāputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā uggāhamānena paribbājakena samaṇamuṇḍikāputtena saddhiṃ sammodi . Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho pañcakaṅgaṃ thapatiṃ uggāhamāno paribbājako samaṇamuṇḍikāputto etadavoca – ‘‘catūhi kho ahaṃ, gahapati, dhammehi samannāgataṃ purisapuggalaṃ paññapemi sampannakusalaṃ paramakusalaṃ uttamapattipattaṃ samaṇaṃ ayojjhaṃ. Katamehi catūhi? Idha, gahapati, na kāyena pāpakammaṃ karoti, na pāpakaṃ vācaṃ bhāsati, na pāpakaṃ saṅkappaṃ saṅkappeti, na pāpakaṃ ājīvaṃ ājīvati – imehi kho ahaṃ, gahapati, catūhi dhammehi samannāgataṃ purisapuggalaṃ paññapemi sampannakusalaṃ paramakusalaṃ uttamapattipattaṃ samaṇaṃ ayojjha’’nti.
అథ ఖో పఞ్చకఙ్గో థపతి ఉగ్గాహమానస్స పరిబ్బాజకస్స సమణముణ్డికాపుత్తస్స భాసితం నేవ అభినన్ది నప్పటిక్కోసి. అనభినన్దిత్వా అప్పటిక్కోసిత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి – ‘‘భగవతో సన్తికే ఏతస్స భాసితస్స అత్థం ఆజానిస్సామీ’’తి. అథ ఖో పఞ్చకఙ్గో థపతి యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో పఞ్చకఙ్గో థపతి యావతకో అహోసి ఉగ్గాహమానేన పరిబ్బాజకేన సమణముణ్డికాపుత్తేన సద్ధిం కథాసల్లాపో తం సబ్బం భగవతో ఆరోచేసి.
Atha kho pañcakaṅgo thapati uggāhamānassa paribbājakassa samaṇamuṇḍikāputtassa bhāsitaṃ neva abhinandi nappaṭikkosi. Anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi – ‘‘bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmī’’ti. Atha kho pañcakaṅgo thapati yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho pañcakaṅgo thapati yāvatako ahosi uggāhamānena paribbājakena samaṇamuṇḍikāputtena saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ bhagavato ārocesi.
౨౬౨. ఏవం వుత్తే, భగవా పఞ్చకఙ్గం థపతిం ఏతదవోచ – ‘‘ఏవం సన్తే ఖో, థపతి, దహరో కుమారో మన్దో ఉత్తానసేయ్యకో సమ్పన్నకుసలో భవిస్సతి పరమకుసలో ఉత్తమపత్తిపత్తో సమణో అయోజ్ఝో, యథా ఉగ్గాహమానస్స పరిబ్బాజకస్స సమణముణ్డికాపుత్తస్స వచనం. దహరస్స హి, థపతి, కుమారస్స మన్దస్స ఉత్తానసేయ్యకస్స కాయోతిపి న హోతి, కుతో పన కాయేన పాపకమ్మం కరిస్సతి, అఞ్ఞత్ర ఫన్దితమత్తా! దహరస్స హి, థపతి, కుమారస్స మన్దస్స ఉత్తానసేయ్యకస్స వాచాతిపి న హోతి, కుతో పన పాపకం వాచం భాసిస్సతి, అఞ్ఞత్ర రోదితమత్తా ! దహరస్స హి, థపతి, కుమారస్స మన్దస్స ఉత్తానసేయ్యకస్స సఙ్కప్పోతిపి న హోతి, కుతో పన పాపకం సఙ్కప్పం సఙ్కప్పిస్సతి, అఞ్ఞత్ర వికూజితమత్తా 3! దహరస్స హి, థపతి, కుమారస్స మన్దస్స ఉత్తానసేయ్యకస్స ఆజీవోతిపి న హోతి, కుతో పన పాపకం ఆజీవం ఆజీవిస్సతి, అఞ్ఞత్ర మాతుథఞ్ఞా! ఏవం సన్తే ఖో, థపతి, దహరో కుమారో మన్దో ఉత్తానసేయ్యకో సమ్పన్నకుసలో భవిస్సతి పరమకుసలో ఉత్తమపత్తిపత్తో సమణో అయోజ్ఝో, యథా ఉగ్గాహమానస్స పరిబ్బాజకస్స సమణముణ్డికాపుత్తస్స వచనం.
262. Evaṃ vutte, bhagavā pañcakaṅgaṃ thapatiṃ etadavoca – ‘‘evaṃ sante kho, thapati, daharo kumāro mando uttānaseyyako sampannakusalo bhavissati paramakusalo uttamapattipatto samaṇo ayojjho, yathā uggāhamānassa paribbājakassa samaṇamuṇḍikāputtassa vacanaṃ. Daharassa hi, thapati, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa kāyotipi na hoti, kuto pana kāyena pāpakammaṃ karissati, aññatra phanditamattā! Daharassa hi, thapati, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa vācātipi na hoti, kuto pana pāpakaṃ vācaṃ bhāsissati, aññatra roditamattā ! Daharassa hi, thapati, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa saṅkappotipi na hoti, kuto pana pāpakaṃ saṅkappaṃ saṅkappissati, aññatra vikūjitamattā 4! Daharassa hi, thapati, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa ājīvotipi na hoti, kuto pana pāpakaṃ ājīvaṃ ājīvissati, aññatra mātuthaññā! Evaṃ sante kho, thapati, daharo kumāro mando uttānaseyyako sampannakusalo bhavissati paramakusalo uttamapattipatto samaṇo ayojjho, yathā uggāhamānassa paribbājakassa samaṇamuṇḍikāputtassa vacanaṃ.
౨౬౩. ‘‘చతూహి ఖో అహం, థపతి, ధమ్మేహి సమన్నాగతం పురిసపుగ్గలం పఞ్ఞపేమి న చేవ సమ్పన్నకుసలం న పరమకుసలం న ఉత్తమపత్తిపత్తం సమణం అయోజ్ఝం, అపి చిమం దహరం కుమారం మన్దం ఉత్తానసేయ్యకం సమధిగయ్హ తిట్ఠతి. కతమేహి చతూహి? ఇధ, థపతి, న కాయేన పాపకమ్మం కరోతి, న పాపకం వాచం భాసతి, న పాపకం సఙ్కప్పం సఙ్కప్పేతి, న పాపకం ఆజీవం ఆజీవతి – ఇమేహి ఖో అహం, థపతి, చతూహి ధమ్మేహి సమన్నాగతం పురిసపుగ్గలం పఞ్ఞపేమి న చేవ సమ్పన్నకుసలం న పరమకుసలం న ఉత్తమపత్తిపత్తం సమణం అయోజ్ఝం, అపి చిమం దహరం కుమారం మన్దం ఉత్తానసేయ్యకం సమధిగయ్హ తిట్ఠతి.
263. ‘‘Catūhi kho ahaṃ, thapati, dhammehi samannāgataṃ purisapuggalaṃ paññapemi na ceva sampannakusalaṃ na paramakusalaṃ na uttamapattipattaṃ samaṇaṃ ayojjhaṃ, api cimaṃ daharaṃ kumāraṃ mandaṃ uttānaseyyakaṃ samadhigayha tiṭṭhati. Katamehi catūhi? Idha, thapati, na kāyena pāpakammaṃ karoti, na pāpakaṃ vācaṃ bhāsati, na pāpakaṃ saṅkappaṃ saṅkappeti, na pāpakaṃ ājīvaṃ ājīvati – imehi kho ahaṃ, thapati, catūhi dhammehi samannāgataṃ purisapuggalaṃ paññapemi na ceva sampannakusalaṃ na paramakusalaṃ na uttamapattipattaṃ samaṇaṃ ayojjhaṃ, api cimaṃ daharaṃ kumāraṃ mandaṃ uttānaseyyakaṃ samadhigayha tiṭṭhati.
‘‘దసహి ఖో అహం, థపతి, ధమ్మేహి సమన్నాగతం పురిసపుగ్గలం పఞ్ఞపేమి సమ్పన్నకుసలం పరమకుసలం ఉత్తమపత్తిపత్తం సమణం అయోజ్ఝం. ఇమే అకుసలా సీలా; తమహం 5, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి. ఇతోసముట్ఠానా అకుసలా సీలా; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి. ఇధ అకుసలా సీలా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి. ఏవం పటిపన్నో అకుసలానం సీలానం నిరోధాయ పటిపన్నో హోతి; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి.
‘‘Dasahi kho ahaṃ, thapati, dhammehi samannāgataṃ purisapuggalaṃ paññapemi sampannakusalaṃ paramakusalaṃ uttamapattipattaṃ samaṇaṃ ayojjhaṃ. Ime akusalā sīlā; tamahaṃ 6, thapati, veditabbanti vadāmi. Itosamuṭṭhānā akusalā sīlā; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi. Idha akusalā sīlā aparisesā nirujjhanti; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi. Evaṃ paṭipanno akusalānaṃ sīlānaṃ nirodhāya paṭipanno hoti; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi.
‘‘ఇమే కుసలా సీలా; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి. ఇతోసముట్ఠానా కుసలా సీలా; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి. ఇధ కుసలా సీలా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి. ఏవం పటిపన్నో కుసలానం సీలానం నిరోధాయ పటిపన్నో హోతి; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి.
‘‘Ime kusalā sīlā; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi. Itosamuṭṭhānā kusalā sīlā; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi. Idha kusalā sīlā aparisesā nirujjhanti; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi. Evaṃ paṭipanno kusalānaṃ sīlānaṃ nirodhāya paṭipanno hoti; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi.
‘‘ఇమే అకుసలా సఙ్కప్పా; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి. ఇతోసముట్ఠానా అకుసలా సఙ్కప్పా ; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి. ఇధ అకుసలా సఙ్కప్పా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి. ఏవం పటిపన్నో అకుసలానం సఙ్కప్పానం నిరోధాయ పటిపన్నో హోతి; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి.
‘‘Ime akusalā saṅkappā; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi. Itosamuṭṭhānā akusalā saṅkappā ; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi. Idha akusalā saṅkappā aparisesā nirujjhanti; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi. Evaṃ paṭipanno akusalānaṃ saṅkappānaṃ nirodhāya paṭipanno hoti; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi.
‘‘ఇమే కుసలా సఙ్కప్పా; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి. ఇతోసముట్ఠానా కుసలా సఙ్కప్పా ; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి. ఇధ కుసలా సఙ్కప్పా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి. ఏవం పటిపన్నో కుసలానం సఙ్కప్పానం నిరోధాయ పటిపన్నో హోతి; తమహం, థపతి, వేదితబ్బన్తి వదామి.
‘‘Ime kusalā saṅkappā; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi. Itosamuṭṭhānā kusalā saṅkappā ; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi. Idha kusalā saṅkappā aparisesā nirujjhanti; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi. Evaṃ paṭipanno kusalānaṃ saṅkappānaṃ nirodhāya paṭipanno hoti; tamahaṃ, thapati, veditabbanti vadāmi.
౨౬౪. ‘‘కతమే చ, థపతి, అకుసలా సీలా? అకుసలం కాయకమ్మం, అకుసలం వచీకమ్మం, పాపకో ఆజీవో – ఇమే వుచ్చన్తి, థపతి, అకుసలా సీలా.
264. ‘‘Katame ca, thapati, akusalā sīlā? Akusalaṃ kāyakammaṃ, akusalaṃ vacīkammaṃ, pāpako ājīvo – ime vuccanti, thapati, akusalā sīlā.
‘‘ఇమే చ, థపతి, అకుసలా సీలా కింసముట్ఠానా? సముట్ఠానమ్పి నేసం వుత్తం. ‘చిత్తసముట్ఠానా’తిస్స వచనీయం. కతమం చిత్తం? చిత్తమ్పి హి బహుం అనేకవిధం నానప్పకారకం. యం చిత్తం సరాగం సదోసం సమోహం, ఇతోసముట్ఠానా అకుసలా సీలా.
‘‘Ime ca, thapati, akusalā sīlā kiṃsamuṭṭhānā? Samuṭṭhānampi nesaṃ vuttaṃ. ‘Cittasamuṭṭhānā’tissa vacanīyaṃ. Katamaṃ cittaṃ? Cittampi hi bahuṃ anekavidhaṃ nānappakārakaṃ. Yaṃ cittaṃ sarāgaṃ sadosaṃ samohaṃ, itosamuṭṭhānā akusalā sīlā.
‘‘ఇమే చ, థపతి, అకుసలా సీలా కుహిం అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి? నిరోధోపి నేసం వుత్తో. ఇధ, థపతి, భిక్ఖు కాయదుచ్చరితం పహాయ కాయసుచరితం భావేతి, వచీదుచ్చరితం పహాయ వచీసుచరితం భావేతి, మనోదుచ్చరితం పహాయ మనోసుచరితం భావేతి, మిచ్ఛాజీవం పహాయ సమ్మాజీవేన జీవితం కప్పేతి – ఏత్థేతే అకుసలా సీలా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి.
‘‘Ime ca, thapati, akusalā sīlā kuhiṃ aparisesā nirujjhanti? Nirodhopi nesaṃ vutto. Idha, thapati, bhikkhu kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveti, vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ bhāveti, manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveti, micchājīvaṃ pahāya sammājīvena jīvitaṃ kappeti – etthete akusalā sīlā aparisesā nirujjhanti.
‘‘కథం పటిపన్నో, థపతి, అకుసలానం సీలానం నిరోధాయ పటిపన్నో హోతి? ఇధ, థపతి, భిక్ఖు అనుప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం అనుప్పాదాయ ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి; ఉప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం పహానాయ ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి; అనుప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఉప్పాదాయ ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి; ఉప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఠితియా అసమ్మోసాయ భియ్యోభావాయ వేపుల్లాయ భావనాయ పారిపూరియా ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి. ఏవం పటిపన్నో ఖో, థపతి, అకుసలానం సీలానం నిరోధాయ పటిపన్నో హోతి.
‘‘Kathaṃ paṭipanno, thapati, akusalānaṃ sīlānaṃ nirodhāya paṭipanno hoti? Idha, thapati, bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati; uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati; anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati; uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evaṃ paṭipanno kho, thapati, akusalānaṃ sīlānaṃ nirodhāya paṭipanno hoti.
౨౬౫. ‘‘కతమే చ, థపతి, కుసలా సీలా? కుసలం కాయకమ్మం, కుసలం వచీకమ్మం, ఆజీవపరిసుద్ధమ్పి ఖో అహం, థపతి, సీలస్మిం వదామి. ఇమే వుచ్చన్తి, థపతి, కుసలా సీలా.
265. ‘‘Katame ca, thapati, kusalā sīlā? Kusalaṃ kāyakammaṃ, kusalaṃ vacīkammaṃ, ājīvaparisuddhampi kho ahaṃ, thapati, sīlasmiṃ vadāmi. Ime vuccanti, thapati, kusalā sīlā.
‘‘ఇమే చ, థపతి, కుసలా సీలా కింసముట్ఠానా? సముట్ఠానమ్పి నేసం వుత్తం. ‘చిత్తసముట్ఠానా’తిస్స వచనీయం. కతమం చిత్తం? చిత్తమ్పి హి బహుం అనేకవిధం నానప్పకారకం. యం చిత్తం వీతరాగం వీతదోసం వీతమోహం, ఇతోసముట్ఠానా కుసలా సీలా.
‘‘Ime ca, thapati, kusalā sīlā kiṃsamuṭṭhānā? Samuṭṭhānampi nesaṃ vuttaṃ. ‘Cittasamuṭṭhānā’tissa vacanīyaṃ. Katamaṃ cittaṃ? Cittampi hi bahuṃ anekavidhaṃ nānappakārakaṃ. Yaṃ cittaṃ vītarāgaṃ vītadosaṃ vītamohaṃ, itosamuṭṭhānā kusalā sīlā.
‘‘ఇమే చ, థపతి, కుసలా సీలా కుహిం అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి? నిరోధోపి నేసం వుత్తో. ఇధ, థపతి, భిక్ఖు సీలవా హోతి నో చ సీలమయో, తఞ్చ చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం యథాభూతం పజానాతి; యత్థస్స తే కుసలా సీలా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి.
‘‘Ime ca, thapati, kusalā sīlā kuhiṃ aparisesā nirujjhanti? Nirodhopi nesaṃ vutto. Idha, thapati, bhikkhu sīlavā hoti no ca sīlamayo, tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti; yatthassa te kusalā sīlā aparisesā nirujjhanti.
‘‘కథం పటిపన్నో చ, థపతి, కుసలానం సీలానం నిరోధాయ పటిపన్నో హోతి? ఇధ, థపతి, భిక్ఖు అనుప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం అనుప్పాదాయ ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి ; ఉప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం పహానాయ…పే॰… అనుప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఉప్పాదాయ…పే॰… ఉప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఠితియా అసమ్మోసాయ భియ్యోభావాయ వేపుల్లాయ భావనాయ పారిపూరియా ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి. ఏవం పటిపన్నో ఖో, థపతి, కుసలానం సీలానం నిరోధాయ పటిపన్నో హోతి.
‘‘Kathaṃ paṭipanno ca, thapati, kusalānaṃ sīlānaṃ nirodhāya paṭipanno hoti? Idha, thapati, bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati ; uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya…pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evaṃ paṭipanno kho, thapati, kusalānaṃ sīlānaṃ nirodhāya paṭipanno hoti.
౨౬౬. ‘‘కతమే చ, థపతి, అకుసలా సఙ్కప్పా? కామసఙ్కప్పో, బ్యాపాదసఙ్కప్పో, విహింసాసఙ్కప్పో – ఇమే వుచ్చన్తి, థపతి, అకుసలా సఙ్కప్పా.
266. ‘‘Katame ca, thapati, akusalā saṅkappā? Kāmasaṅkappo, byāpādasaṅkappo, vihiṃsāsaṅkappo – ime vuccanti, thapati, akusalā saṅkappā.
‘‘ఇమే చ, థపతి, అకుసలా సఙ్కప్పా కింసముట్ఠానా? సముట్ఠానమ్పి నేసం వుత్తం. ‘సఞ్ఞాసముట్ఠానా’తిస్స వచనీయం. కతమా సఞ్ఞా? సఞ్ఞాపి హి బహూ అనేకవిధా నానప్పకారకా. కామసఞ్ఞా, బ్యాపాదసఞ్ఞా, విహింసాసఞ్ఞా – ఇతోసముట్ఠానా అకుసలా సఙ్కప్పా.
‘‘Ime ca, thapati, akusalā saṅkappā kiṃsamuṭṭhānā? Samuṭṭhānampi nesaṃ vuttaṃ. ‘Saññāsamuṭṭhānā’tissa vacanīyaṃ. Katamā saññā? Saññāpi hi bahū anekavidhā nānappakārakā. Kāmasaññā, byāpādasaññā, vihiṃsāsaññā – itosamuṭṭhānā akusalā saṅkappā.
‘‘ఇమే చ, థపతి, అకుసలా సఙ్కప్పా కుహిం అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి? నిరోధోపి నేసం వుత్తో. ఇధ, థపతి, భిక్ఖు వివిచ్చేవ కామేహి…పే॰… పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి; ఏత్థేతే అకుసలా సఙ్కప్పా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి.
‘‘Ime ca, thapati, akusalā saṅkappā kuhiṃ aparisesā nirujjhanti? Nirodhopi nesaṃ vutto. Idha, thapati, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; etthete akusalā saṅkappā aparisesā nirujjhanti.
‘‘కథం పటిపన్నో చ, థపతి, అకుసలానం సఙ్కప్పానం నిరోధాయ పటిపన్నో హోతి? ఇధ, థపతి, భిక్ఖు అనుప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం అనుప్పాదాయ ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి; ఉప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం పహానాయ…పే॰… అనుప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఉప్పాదాయ…పే॰… ఉప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఠితియా అసమ్మోసాయ భియ్యోభావాయ వేపుల్లాయ భావనాయ పారిపూరియా ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి. ఏవం పటిపన్నో ఖో, థపతి, అకుసలానం సఙ్కప్పానం నిరోధాయ పటిపన్నో హోతి.
‘‘Kathaṃ paṭipanno ca, thapati, akusalānaṃ saṅkappānaṃ nirodhāya paṭipanno hoti? Idha, thapati, bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati; uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya…pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evaṃ paṭipanno kho, thapati, akusalānaṃ saṅkappānaṃ nirodhāya paṭipanno hoti.
౨౬౭. ‘‘కతమే చ, థపతి, కుసలా సఙ్కప్పా? నేక్ఖమ్మసఙ్కప్పో, అబ్యాపాదసఙ్కప్పో, అవిహింసాసఙ్కప్పో – ఇమే వుచ్చన్తి, థపతి, కుసలా సఙ్కప్పా.
267. ‘‘Katame ca, thapati, kusalā saṅkappā? Nekkhammasaṅkappo, abyāpādasaṅkappo, avihiṃsāsaṅkappo – ime vuccanti, thapati, kusalā saṅkappā.
‘‘ఇమే చ, థపతి, కుసలా సఙ్కప్పా కింసముట్ఠానా? సముట్ఠానమ్పి నేసం వుత్తం. ‘సఞ్ఞాసముట్ఠానా’తిస్స వచనీయం. కతమా సఞ్ఞా? సఞ్ఞాపి హి బహూ అనేకవిధా నానప్పకారకా. నేక్ఖమ్మసఞ్ఞా, అబ్యాపాదసఞ్ఞా, అవిహింసాసఞ్ఞా – ఇతోసముట్ఠానా కుసలా సఙ్కప్పా.
‘‘Ime ca, thapati, kusalā saṅkappā kiṃsamuṭṭhānā? Samuṭṭhānampi nesaṃ vuttaṃ. ‘Saññāsamuṭṭhānā’tissa vacanīyaṃ. Katamā saññā? Saññāpi hi bahū anekavidhā nānappakārakā. Nekkhammasaññā, abyāpādasaññā, avihiṃsāsaññā – itosamuṭṭhānā kusalā saṅkappā.
‘‘ఇమే చ, థపతి, కుసలా సఙ్కప్పా కుహిం అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి? నిరోధోపి నేసం వుత్తో. ఇధ, థపతి, భిక్ఖు వితక్కవిచారానం వూపసమా…పే॰… దుతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి; ఏత్థేతే కుసలా సఙ్కప్పా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తి.
‘‘Ime ca, thapati, kusalā saṅkappā kuhiṃ aparisesā nirujjhanti? Nirodhopi nesaṃ vutto. Idha, thapati, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati; etthete kusalā saṅkappā aparisesā nirujjhanti.
‘‘కథం పటిపన్నో చ, థపతి, కుసలానం సఙ్కప్పానం నిరోధాయ పటిపన్నో హోతి? ఇధ, థపతి, భిక్ఖు అనుప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం అనుప్పాదాయ ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి; ఉప్పన్నానం పాపకానం అకుసలానం ధమ్మానం పహానాయ…పే॰… అనుప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఉప్పాదాయ…పే॰… ఉప్పన్నానం కుసలానం ధమ్మానం ఠితియా అసమ్మోసాయ భియ్యోభావాయ వేపుల్లాయ భావనాయ పారిపూరియా ఛన్దం జనేతి వాయమతి వీరియం ఆరభతి చిత్తం పగ్గణ్హాతి పదహతి. ఏవం పటిపన్నో ఖో, థపతి, కుసలానం సఙ్కప్పానం నిరోధాయ పటిపన్నో హోతి.
‘‘Kathaṃ paṭipanno ca, thapati, kusalānaṃ saṅkappānaṃ nirodhāya paṭipanno hoti? Idha, thapati, bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati; uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya…pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evaṃ paṭipanno kho, thapati, kusalānaṃ saṅkappānaṃ nirodhāya paṭipanno hoti.
౨౬౮. ‘‘కతమేహి చాహం, థపతి, దసహి ధమ్మేహి సమన్నాగతం పురిసపుగ్గలం పఞ్ఞపేమి సమ్పన్నకుసలం పరమకుసలం ఉత్తమపత్తిపత్తం సమణం అయోజ్ఝం? ఇధ, థపతి, భిక్ఖు అసేఖాయ సమ్మాదిట్ఠియా సమన్నాగతో హోతి, అసేఖేన సమ్మాసఙ్కప్పేన సమన్నాగతో హోతి, అసేఖాయ సమ్మావాచాయ సమన్నాగతో హోతి, అసేఖేన సమ్మాకమ్మన్తేన సమన్నాగతో హోతి, అసేఖేన సమ్మాఆజీవేన సమన్నాగతో హోతి, అసేఖేన సమ్మావాయామేన సమన్నాగతో హోతి, అసేఖాయ సమ్మాసతియా సమన్నాగతో హోతి, అసేఖేన సమ్మాసమాధినా సమన్నాగతో హోతి, అసేఖేన సమ్మాఞాణేన సమన్నాగతో హోతి, అసేఖాయ సమ్మావిముత్తియా సమన్నాగతో హోతి – ఇమేహి ఖో అహం, థపతి, దసహి ధమ్మేహి సమన్నాగతం పురిసపుగ్గలం పఞ్ఞపేమి సమ్పన్నకుసలం పరమకుసలం ఉత్తమపత్తిపత్తం సమణం అయోజ్ఝ’’న్తి.
268. ‘‘Katamehi cāhaṃ, thapati, dasahi dhammehi samannāgataṃ purisapuggalaṃ paññapemi sampannakusalaṃ paramakusalaṃ uttamapattipattaṃ samaṇaṃ ayojjhaṃ? Idha, thapati, bhikkhu asekhāya sammādiṭṭhiyā samannāgato hoti, asekhena sammāsaṅkappena samannāgato hoti, asekhāya sammāvācāya samannāgato hoti, asekhena sammākammantena samannāgato hoti, asekhena sammāājīvena samannāgato hoti, asekhena sammāvāyāmena samannāgato hoti, asekhāya sammāsatiyā samannāgato hoti, asekhena sammāsamādhinā samannāgato hoti, asekhena sammāñāṇena samannāgato hoti, asekhāya sammāvimuttiyā samannāgato hoti – imehi kho ahaṃ, thapati, dasahi dhammehi samannāgataṃ purisapuggalaṃ paññapemi sampannakusalaṃ paramakusalaṃ uttamapattipattaṃ samaṇaṃ ayojjha’’nti.
ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనో పఞ్చకఙ్గో థపతి భగవతో భాసితం అభినన్దీతి.
Idamavoca bhagavā. Attamano pañcakaṅgo thapati bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
సమణముణ్డికసుత్తం నిట్ఠితం అట్ఠమం.
Samaṇamuṇḍikasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౮. సమణముణ్డికసుత్తవణ్ణనా • 8. Samaṇamuṇḍikasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౮. సమణముణ్డికాపుత్తసుత్తవణ్ణనా • 8. Samaṇamuṇḍikāputtasuttavaṇṇanā