Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / നേത്തിവിഭാവിനീ • Nettivibhāvinī |
൧൬. സമാരോപനഹാരസമ്പാതവിഭാവനാ
16. Samāropanahārasampātavibhāvanā
൭൮. ‘‘തസ്മാ രക്ഖിതചിത്തസ്സാ’’തി പദേന യം രക്ഖിതചിത്തം വുത്തം, തം രക്ഖിതചിത്തം തിണ്ണം സുചരിതാനം കമ്മാനം പദട്ഠാനം. സമ്മാദിട്ഠിയാ ഭാവിതായ അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ ഭാവിതോ ഭവതി ഏകതോ ഭാവിതബ്ബത്താ, പദട്ഠാനകാരണത്താ ച. തേന വുത്തം – ‘‘സമ്മാദിട്ഠിതോ ഹീ’’തിആദി. യസ്സ അരഹതോ സമാധിവിമുത്തി ഭവതി, അയം അരഹാ അനുപാദിസേസോ പുഗ്ഗലോ, അയം സമാധിവിമുത്തി അനുപാദിസേസാ നിബ്ബാനധാതു.
78.‘‘Tasmārakkhitacittassā’’ti padena yaṃ rakkhitacittaṃ vuttaṃ, taṃ rakkhitacittaṃ tiṇṇaṃ sucaritānaṃ kammānaṃ padaṭṭhānaṃ. Sammādiṭṭhiyā bhāvitāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvito bhavati ekato bhāvitabbattā, padaṭṭhānakāraṇattā ca. Tena vuttaṃ – ‘‘sammādiṭṭhito hī’’tiādi. Yassa arahato samādhivimutti bhavati, ayaṃ arahā anupādiseso puggalo, ayaṃ samādhivimutti anupādisesā nibbānadhātu.
‘‘ദേസനാഹാരസമ്പാതാദികോ ഹാരസമ്പാതോ യേന സോളസപ്പഭേദഭാവേന സുത്തപ്പദേസത്ഥേ നിദ്ധാരേത്വാ യുജ്ജിതോ, സോളസപ്പഭേദഭാവോ കേന അമ്ഹേഹി സദ്ദഹിതബ്ബോ’’തി വത്തബ്ബത്താ ‘‘തേനാഹാ’’തിആദി വുത്തം. തേന സോളസപ്പഭേദഭാവേന ആയസ്മാ മഹാകച്ചാനോ ‘‘സോളസ…പേ॰… സുത്ത’’ന്തി യം വചനം ആഹ, തേന വചനേന സോളസപ്പഭേദഭാവോ തുമ്ഹേഹി സദ്ദഹിതബ്ബോ.
‘‘Desanāhārasampātādiko hārasampāto yena soḷasappabhedabhāvena suttappadesatthe niddhāretvā yujjito, soḷasappabhedabhāvo kena amhehi saddahitabbo’’ti vattabbattā ‘‘tenāhā’’tiādi vuttaṃ. Tena soḷasappabhedabhāvena āyasmā mahākaccāno ‘‘soḷasa…pe… sutta’’nti yaṃ vacanaṃ āha, tena vacanena soḷasappabhedabhāvo tumhehi saddahitabbo.
‘‘ഏത്തകോവ ഹാരസമ്പാതോ പരിപുണ്ണോ’’തി വത്തബ്ബത്താ ‘‘നിയുത്തോ ഹാരസമ്പാതോ’’തി വുത്തം. യേന യേന സംവണ്ണനാവിസേസഭൂതേന ദേസനാഹാരസമ്പാതേന സുത്തപ്പദേസത്ഥാ നിദ്ധാരിതാ, സോ സോ സംവണ്ണനാവിസേസഭൂതോ ദേസനാഹാരസമ്പാതാദിഹാരസമ്പാതോ നിയുത്തോ യഥാരഹം നിദ്ധാരേത്വാ യുജ്ജിതബ്ബോതി അത്ഥോ ഗഹേതബ്ബോ, അട്ഠകഥായഞ്ച (നേത്തി॰ അട്ഠ॰ ൭൩, ൭൬) തഥാ നിദ്ധാരേത്വാ യുജ്ജിതോതി.
‘‘Ettakova hārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto hārasampāto’’ti vuttaṃ. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena desanāhārasampātena suttappadesatthā niddhāritā, so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto desanāhārasampātādihārasampāto niyutto yathārahaṃ niddhāretvā yujjitabboti attho gahetabbo, aṭṭhakathāyañca (netti. aṭṭha. 73, 76) tathā niddhāretvā yujjitoti.
ഇതി ദേസനാഹാരസമ്പാതാദിഹാരസമ്പാതേ സത്തിബലാനുരൂപാ
Iti desanāhārasampātādihārasampāte sattibalānurūpā
രചിതാ വിഭാവനാ നിട്ഠിതാ.
Racitā vibhāvanā niṭṭhitā.
പണ്ഡിതേഹി പന അട്ഠകഥാടീകാനുസാരേന ഗമ്ഭീരത്ഥോ വിത്ഥാരതോ വിഭജിത്വാ ഗഹേതബ്ബോതി.
Paṇḍitehi pana aṭṭhakathāṭīkānusārena gambhīrattho vitthārato vibhajitvā gahetabboti.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / നേത്തിപ്പകരണപാളി • Nettippakaraṇapāḷi / ൧൬. സമാരോപനഹാരസമ്പാതോ • 16. Samāropanahārasampāto