Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೬. ಸಮಿದ್ಧಿತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    6. Samiddhittheragāthāvaṇṇanā

    ಸದ್ಧಾಯಾಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಮಿದ್ಧಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತ್ತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಇತೋ ಚತುನವುತೇ ಕಪ್ಪೇ ಸಿದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವನ್ತಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸವಣ್ಟಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಕಣ್ಣಿಕಬದ್ಧಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಜಾತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಂ ಕುಲಂ ಧನಧಞ್ಞಾದೀಹಿ ವಡ್ಢಿ, ಅತ್ತಭಾವೋ ಚಸ್ಸ ಅಭಿರೂಪೋ ದಸ್ಸನೀಯೋ ಗುಣವಾ ಇತಿ ವಿಭವಸಮಿದ್ಧಿಯಾ ಚ ಗುಣಸಮಿದ್ಧಿಯಾ ಚ ಸಮಿದ್ಧೀತ್ವೇವ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ। ಸೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸಮಾಗಮೇ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಭಾವನಾಯ ಯುತ್ತಪ್ಪಯುತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ಭಗವತಿ ತಪೋದಾರಾಮೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಏಕದಿವಸಂ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಲಾಭಾ ವತ ಮೇ ಸತ್ಥಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೇ ಚಾಹಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಚ ಮೇ ಸೀಲವನ್ತೋ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮಾ’’ತಿ। ತಸ್ಸೇವಂ ಚಿನ್ತೇನ್ತಸ್ಸ ಉಳಾರಂ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಂ ಉದಪಾದಿ। ತಂ ಅಸಹನ್ತೋ ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ಥೇರಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಮಹನ್ತಂ ಭೇರವಸದ್ದಮಕಾಸಿ, ಪಥವಿಯಾ ಉನ್ದ್ರಿಯನಕಾಲೋ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ। ಥೇರೋ ಭಗವತೋ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ। ಭಗವಾ ‘‘ಮಾರೋ ತುಯ್ಹಂ ವಿಚಕ್ಖುಕಮ್ಮಾಯ ಚೇತೇತಿ, ಗಚ್ಛ, ಭಿಕ್ಖು ತತ್ಥ ಅಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ವಿಹರಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ। ಥೇರೋ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೨೧.೩೦-೩೪) –

    Saddhāyāhaṃpabbajitoti āyasmato samiddhittherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu kattādhikāro tattha tattha puññāni upacinanto ito catunavute kappe siddhatthaṃ bhagavantaṃ passitvā pasannamānaso savaṇṭāni pupphāni kaṇṇikabaddhāni gahetvā pūjesi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā sugatīsuyeva parivattento imasmiṃ buddhuppāde rājagahe kulagehe nibbatti. Tassa jātakālato paṭṭhāya taṃ kulaṃ dhanadhaññādīhi vaḍḍhi, attabhāvo cassa abhirūpo dassanīyo guṇavā iti vibhavasamiddhiyā ca guṇasamiddhiyā ca samiddhītveva paññāyittha. So bimbisārasamāgame buddhānubhāvaṃ disvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā bhāvanāya yuttappayutto viharanto bhagavati tapodārāme viharante ekadivasaṃ evaṃ cintesi – ‘‘lābhā vata me satthā arahaṃ sammāsambuddho, svākkhāte cāhaṃ dhammavinaye pabbajito, sabrahmacārī ca me sīlavanto kalyāṇadhammā’’ti. Tassevaṃ cintentassa uḷāraṃ pītisomanassaṃ udapādi. Taṃ asahanto māro pāpimā therassa avidūre mahantaṃ bheravasaddamakāsi, pathaviyā undriyanakālo viya ahosi. Thero bhagavato tamatthaṃ ārocesi. Bhagavā ‘‘māro tuyhaṃ vicakkhukammāya ceteti, gaccha, bhikkhu tattha acintetvā viharāhī’’ti āha. Thero tattha gantvā viharanto nacirasseva vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.21.30-34) –

    ‘‘ಕಣಿಕಾರಂವ ಜೋತನ್ತಂ, ನಿಸಿನ್ನಂ ಪಬ್ಬತನ್ತರೇ।

    ‘‘Kaṇikāraṃva jotantaṃ, nisinnaṃ pabbatantare;

    ಓಭಾಸೇನ್ತಂ ದಿಸಾ ಸಬ್ಬಾ, ಸಿದ್ಧತ್ಥಂ ನರಸಾರಥಿಂ॥

    Obhāsentaṃ disā sabbā, siddhatthaṃ narasārathiṃ.

    ‘‘ಧನುಂ ಅದ್ವೇಜ್ಝಂ ಕತ್ವಾನ, ಉಸುಂ ಸನ್ನಯ್ಹಹಂ ತದಾ।

    ‘‘Dhanuṃ advejjhaṃ katvāna, usuṃ sannayhahaṃ tadā;

    ಪುಪ್ಫಂ ಸವಣ್ಟಂ ಛೇತ್ವಾನ, ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅಭಿರೋಪಯಿಂ॥

    Pupphaṃ savaṇṭaṃ chetvāna, buddhassa abhiropayiṃ.

    ‘‘ಚತುನ್ನವುತಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಪುಪ್ಫಮಭಿರೋಪಯಿಂ।

    ‘‘Catunnavutito kappe, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಬುದ್ಧಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಏಕಪಞ್ಞಾಸಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಏಕೋ ಆಸಿಂ ಜುತಿನ್ಧರೋ।

    ‘‘Ekapaññāsito kappe, eko āsiṃ jutindharo;

    ಸತ್ತರತನಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಮಹಬ್ಬಲೋ॥

    Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ವಿಹರನ್ತಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ಖೀಣಾಸವಭಾವಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಮಾರೋ ಮಹನ್ತಂ ಭೇರವಸದ್ದಂ ಅಕಾಸಿ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಥೇರೋ ಅಭೀತೋ ಅಚ್ಛಮ್ಭೀ ‘‘ತಾದಿಸಾನಂ ಮಾರಾನಂ ಸತಮ್ಪಿ ಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಲೋಮಮ್ಪಿ ನ ಕಮ್ಪೇತೀ’’ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಸದ್ಧಾಯಾಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ’’ತಿ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।

    Arahattaṃ pana patvā tattheva viharantassa therassa khīṇāsavabhāvaṃ ajānanto purimanayeneva māro mahantaṃ bheravasaddaṃ akāsi. Taṃ sutvā thero abhīto acchambhī ‘‘tādisānaṃ mārānaṃ satampi sahassampi mayhaṃ lomampi na kampetī’’ti aññaṃ byākaronto ‘‘saddhāyāhaṃ pabbajito’’ti gāthaṃ abhāsi.

    ೪೬. ತತ್ಥ ಸದ್ಧಾಯಾತಿ ಧಮ್ಮಚ್ಛನ್ದಸಮುಟ್ಠಾನಾಯ ಕಮ್ಮಫಲಸದ್ಧಾಯ ಚೇವ ರತನತ್ತಯಸದ್ಧಾಯ ಚ। ಅಹನ್ತಿ ಅತ್ತಾನಂ ನಿದ್ದಿಸತಿ। ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ಉಪಗತೋ। ಅಗಾರಸ್ಮಾತಿ ಗೇಹತೋ ಘರಾವಾಸತೋ ವಾ। ಅನಗಾರಿಯನ್ತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಸಾ ಹಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಕಸಿವಾಣಿಜ್ಜಾದಿಕಮ್ಮಂ ‘ಅಗಾರಸ್ಸ ಹಿತ’ನ್ತಿ ಅಗಾರಿಯಂ ನಾಮ, ತದಭಾವತೋ ‘‘ಅನಗಾರಿಯಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಸತಿ ಪಞ್ಞಾ ಚ ಮೇ ವುಡ್ಢಾತಿ ಸರಣಲಕ್ಖಣಾ ಸತಿ, ಪಜಾನನಲಕ್ಖಣಾ ಪಞ್ಞಾತಿ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಕ್ಖಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಗ್ಗಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಯಾವ ಅರಹತ್ತಾ ಮೇ ವುಡ್ಢಾ ವಡ್ಢಿತಾ, ನ ದಾನಿ ವಡ್ಢೇತಬ್ಬಾ ಅತ್ಥಿ ಸತಿಪಞ್ಞಾ ವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಚಿತ್ತಞ್ಚ ಸುಸಮಾಹಿತನ್ತಿ ಅಟ್ಠಸಮಾಪತ್ತಿವಸೇನ ಚೇವ ಲೋಕುತ್ತರಸಮಾಧಿವಸೇನ ಚ ಚಿತ್ತಂ ಮೇ ಸುಟ್ಠು ಸಮಾಹಿತಂ, ನ ದಾನಿ ತಸ್ಸ ಸಮಾಧಾತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಿ, ಸಮಾಧಿ ವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಸ್ಮಾ ಕಾಮಂ ಕರಸ್ಸು ರೂಪಾನೀತಿ ಪಾಪಿಮ ಮಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಯಾನಿ ಕಾನಿಚಿ ವಿಪ್ಪಕಾರಾನಿ ಯಥಾರುಚಿಂ ಕರೋಹಿ, ತೇಹಿ ಪನ ನೇವ ಮಂ ಬ್ಯಾಧಯಿಸ್ಸಸಿ ಮಮ ಸರೀರಕಮ್ಪನಮತ್ತಮ್ಪಿ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸಿ, ಕುತೋ ಚಿತ್ತಞ್ಞಥತ್ತಂ? ತಸ್ಮಾ ತವ ಕಿರಿಯಾ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಪಹೇನಕಂ ವಿಯ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅತ್ಥಂ ಸೋಧೇತಿ, ಕೇವಲಂ ತವ ಚಿತ್ತವಿಘಾತಮತ್ತಫಲಾತಿ ಥೇರೋ ಮಾರಂ ತಜ್ಜೇಸಿ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಾರೋ ‘‘ಜಾನಾತಿ ಮಂ ಸಮಣೋ’’ತಿ ತತ್ಥೇವನ್ತರಧಾಯಿ।

    46. Tattha saddhāyāti dhammacchandasamuṭṭhānāya kammaphalasaddhāya ceva ratanattayasaddhāya ca. Ahanti attānaṃ niddisati. Pabbajitoti upagato. Agārasmāti gehato gharāvāsato vā. Anagāriyanti pabbajjaṃ, sā hi yaṃkiñci kasivāṇijjādikammaṃ ‘agārassa hita’nti agāriyaṃ nāma, tadabhāvato ‘‘anagāriyā’’ti vuccati. Sati paññā ca me vuḍḍhāti saraṇalakkhaṇā sati, pajānanalakkhaṇā paññāti ime dhammā vipassanākkhaṇato paṭṭhāya maggapaṭipāṭiyā yāva arahattā me vuḍḍhā vaḍḍhitā, na dāni vaḍḍhetabbā atthi satipaññā vepullappattāti dasseti. Cittañca susamāhitanti aṭṭhasamāpattivasena ceva lokuttarasamādhivasena ca cittaṃ me suṭṭhu samāhitaṃ, na dāni tassa samādhātabbaṃ atthi, samādhi vepullappattoti dasseti. Tasmā kāmaṃ karassu rūpānīti pāpima maṃ uddissa yāni kānici vippakārāni yathāruciṃ karohi, tehi pana neva maṃ byādhayissasi mama sarīrakampanamattampi kātuṃ na sakkhissasi, kuto cittaññathattaṃ? Tasmā tava kiriyā appaṭicchitapahenakaṃ viya na kiñci atthaṃ sodheti, kevalaṃ tava cittavighātamattaphalāti thero māraṃ tajjesi. Taṃ sutvā māro ‘‘jānāti maṃ samaṇo’’ti tatthevantaradhāyi.

    ಸಮಿದ್ಧಿತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Samiddhittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೬. ಸಮಿದ್ಧಿತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 6. Samiddhittheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact