Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૩. સંખિત્તસુત્તં
3. Saṃkhittasuttaṃ
૬૩. અથ ખો અઞ્ઞતરો ભિક્ખુ યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ…પે॰… એકમન્તં નિસિન્નો ખો સો ભિક્ખુ ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘સાધુ મે, ભન્તે, ભગવા સંખિત્તેન ધમ્મં દેસેતુ, યમહં ભગવતો ધમ્મં સુત્વા એકો વૂપકટ્ઠો અપ્પમત્તો આતાપી પહિતત્તો વિહરેય્ય’’ન્તિ. ‘‘એવમેવં પનિધેકચ્ચે મોઘપુરિસા મમઞ્ઞેવ અજ્ઝેસન્તિ. ધમ્મે ચ ભાસિતે મમઞ્ઞેવ અનુબન્ધિતબ્બં મઞ્ઞન્તી’’તિ. ‘‘દેસેતુ મે, ભન્તે, ભગવા સંખિત્તેન ધમ્મં, દેસેતુ સુગતો સંખિત્તેન ધમ્મં. અપ્પેવ નામાહં ભગવતો ભાસિતસ્સ અત્થં આજાનેય્યં, અપ્પેવ નામાહં ભગવતો ભાસિતસ્સ દાયાદો અસ્સ’’ન્તિ. ‘‘તસ્માતિહ તે, ભિક્ખુ એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘અજ્ઝત્તં મે ચિત્તં ઠિતં ભવિસ્સતિ સુસણ્ઠિતં, ન ચ ઉપ્પન્ના પાપકા અકુસલા ધમ્મા ચિત્તં પરિયાદાય ઠસ્સન્તી’તિ. એવઞ્હિ તે, ભિક્ખુ, સિક્ખિતબ્બં’’.
63. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami…pe… ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sādhu me, bhante, bhagavā saṃkhittena dhammaṃ desetu, yamahaṃ bhagavato dhammaṃ sutvā eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto vihareyya’’nti. ‘‘Evamevaṃ panidhekacce moghapurisā mamaññeva ajjhesanti. Dhamme ca bhāsite mamaññeva anubandhitabbaṃ maññantī’’ti. ‘‘Desetu me, bhante, bhagavā saṃkhittena dhammaṃ, desetu sugato saṃkhittena dhammaṃ. Appeva nāmāhaṃ bhagavato bhāsitassa atthaṃ ājāneyyaṃ, appeva nāmāhaṃ bhagavato bhāsitassa dāyādo assa’’nti. ‘‘Tasmātiha te, bhikkhu evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘ajjhattaṃ me cittaṃ ṭhitaṃ bhavissati susaṇṭhitaṃ, na ca uppannā pāpakā akusalā dhammā cittaṃ pariyādāya ṭhassantī’ti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ’’.
‘‘યતો ખો તે, ભિક્ખુ, અજ્ઝત્તં ચિત્તં ઠિતં હોતિ સુસણ્ઠિતં, ન ચ ઉપ્પન્ના પાપકા અકુસલા ધમ્મા ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠન્તિ, તતો તે, ભિક્ખુ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘મેત્તા મે ચેતોવિમુત્તિ ભાવિતા ભવિસ્સતિ બહુલીકતા યાનીકતા વત્થુકતા અનુટ્ઠિતા પરિચિતા સુસમારદ્ધા’તિ. એવઞ્હિ તે, ભિક્ખુ, સિક્ખિતબ્બં.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ajjhattaṃ cittaṃ ṭhitaṃ hoti susaṇṭhitaṃ, na ca uppannā pāpakā akusalā dhammā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, tato te, bhikkhu, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘mettā me cetovimutti bhāvitā bhavissati bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā’ti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ.
‘‘યતો ખો તે, ભિક્ખુ, અયં સમાધિ એવં ભાવિતો હોતિ બહુલીકતો, તતો ત્વં, ભિક્ખુ, ઇમં સમાધિં સવિતક્કમ્પિ સવિચારં 1 ભાવેય્યાસિ, અવિતક્કમ્પિ વિચારમત્તં 2 ભાવેય્યાસિ, અવિતક્કમ્પિ અવિચારં 3 ભાવેય્યાસિ, સપ્પીતિકમ્પિ ભાવેય્યાસિ, નિપ્પીતિકમ્પિ ભાવેય્યાસિ, સાતસહગતમ્પિ ભાવેય્યાસિ, ઉપેક્ખાસહગતમ્પિ ભાવેય્યાસિ.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti bahulīkato, tato tvaṃ, bhikkhu, imaṃ samādhiṃ savitakkampi savicāraṃ 4 bhāveyyāsi, avitakkampi vicāramattaṃ 5 bhāveyyāsi, avitakkampi avicāraṃ 6 bhāveyyāsi, sappītikampi bhāveyyāsi, nippītikampi bhāveyyāsi, sātasahagatampi bhāveyyāsi, upekkhāsahagatampi bhāveyyāsi.
‘‘યતો ખો, તે ભિક્ખુ, અયં સમાધિ એવં ભાવિતો હોતિ સુભાવિતો, તતો તે, ભિક્ખુ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘કરુણા મે ચેતોવિમુત્તિ… મુદિતા મે ચેતોવિમુત્તિ… ઉપેક્ખા મે ચેતોવિમુત્તિ ભાવિતા ભવિસ્સતિ બહુલીકતા યાનીકતા વત્થુકતા અનુટ્ઠિતા પરિચિતા સુસમારદ્ધા’તિ. એવઞ્હિ તે, ભિક્ખુ, સિક્ખિતબ્બં.
‘‘Yato kho, te bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato te, bhikkhu, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘karuṇā me cetovimutti… muditā me cetovimutti… upekkhā me cetovimutti bhāvitā bhavissati bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā’ti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ.
‘‘યતો ખો તે, ભિક્ખુ, અયં સમાધિ એવં ભાવિતો હોતિ સુભાવિતો, તતો ત્વં, ભિક્ખુ, ઇમં સમાધિં સવિતક્કસવિચારમ્પિ ભાવેય્યાસિ, અવિતક્કવિચારમત્તમ્પિ ભાવેય્યાસિ, અવિતક્કઅવિચારમ્પિ ભાવેય્યાસિ, સપ્પીતિકમ્પિ ભાવેય્યાસિ, નિપ્પીતિકમ્પિ ભાવેય્યાસિ, સાતસહગતમ્પિ ભાવેય્યાસિ, ઉપેક્ખાસહગતમ્પિ ભાવેય્યાસિ.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato tvaṃ, bhikkhu, imaṃ samādhiṃ savitakkasavicārampi bhāveyyāsi, avitakkavicāramattampi bhāveyyāsi, avitakkaavicārampi bhāveyyāsi, sappītikampi bhāveyyāsi, nippītikampi bhāveyyāsi, sātasahagatampi bhāveyyāsi, upekkhāsahagatampi bhāveyyāsi.
‘‘યતો ખો તે, ભિક્ખુ, અયં સમાધિ એવં ભાવિતો હોતિ સુભાવિતો, તતો તે, ભિક્ખુ, એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘કાયે કાયાનુપસ્સી વિહરિસ્સામિ આતાપી સમ્પજાનો સતિમા, વિનેય્ય લોકે અભિજ્ઝાદોમનસ્સ’ન્તિ. એવઞ્હિ તે, ભિક્ખુ, સિક્ખિતબ્બં.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato te, bhikkhu, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘kāye kāyānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassa’nti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ.
‘‘યતો ખો તે, ભિક્ખુ, અયં સમાધિ એવં ભાવિતો હોતિ બહુલીકતો, તતો ત્વં, ભિક્ખુ, ઇમં સમાધિં સવિતક્કસવિચારમ્પિ ભાવેય્યાસિ, અવિતક્કવિચારમત્તમ્પિ ભાવેય્યાસિ, અવિતક્કઅવિચારમ્પિ ભાવેય્યાસિ, સપ્પીતિકમ્પિ ભાવેય્યાસિ, નિપ્પીતિકમ્પિ ભાવેય્યાસિ, સાતસહગતમ્પિ ભાવેય્યાસિ , ઉપેક્ખાસહગતમ્પિ ભાવેય્યાસિ.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti bahulīkato, tato tvaṃ, bhikkhu, imaṃ samādhiṃ savitakkasavicārampi bhāveyyāsi, avitakkavicāramattampi bhāveyyāsi, avitakkaavicārampi bhāveyyāsi, sappītikampi bhāveyyāsi, nippītikampi bhāveyyāsi, sātasahagatampi bhāveyyāsi , upekkhāsahagatampi bhāveyyāsi.
‘‘યતો ખો તે, ભિક્ખુ, અયં સમાધિ એવં ભાવિતો હોતિ સુભાવિતો, તતો તે, ભિક્ખુ , એવં સિક્ખિતબ્બં – ‘વેદનાસુ વેદનાનુપસ્સી વિહરિસ્સામિ આતાપી સમ્પજાનો સતિમા, વિનેય્ય લોકે અભિજ્ઝાદોમનસ્સ’ન્તિ; ચિત્તે ચિત્તાનુપસ્સી વિહરિસ્સામિ આતાપી સમ્પજાનો સતિમા, વિનેય્ય લોકે અભિજ્ઝાદોમનસ્સ’ન્તિ; ધમ્મેસુ ધમ્માનુપસ્સી વિહરિસ્સામિ આતાપી સમ્પજાનો સતિમા, વિનેય્ય લોકે અભિજ્ઝાદોમનસ્સ’ન્તિ. એવઞ્હિ તે, ભિક્ખુ, સિક્ખિતબ્બં.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato te, bhikkhu , evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘vedanāsu vedanānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassa’nti; citte cittānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassa’nti; dhammesu dhammānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassa’nti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ.
‘‘યતો ખો તે, ભિક્ખુ, અયં સમાધિ એવં ભાવિતો હોતિ બહુલીકતો, તતો ત્વં, ભિક્ખુ, ઇમં સમાધિં સવિતક્કસવિચારમ્પિ ભાવેય્યાસિ, અવિતક્કવિચારમત્તમ્પિ ભાવેય્યાસિ, અવિતક્કઅવિચારમ્પિ ભાવેય્યાસિ, સપ્પીતિકમ્પિ ભાવેય્યાસિ, નિપ્પીતિકમ્પિ ભાવેય્યાસિ, સાતસહગતમ્પિ ભાવેય્યાસિ, ઉપેક્ખાસહગતમ્પિ ભાવેય્યાસિ.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti bahulīkato, tato tvaṃ, bhikkhu, imaṃ samādhiṃ savitakkasavicārampi bhāveyyāsi, avitakkavicāramattampi bhāveyyāsi, avitakkaavicārampi bhāveyyāsi, sappītikampi bhāveyyāsi, nippītikampi bhāveyyāsi, sātasahagatampi bhāveyyāsi, upekkhāsahagatampi bhāveyyāsi.
‘‘યતો ખો તે, ભિક્ખુ, અયં સમાધિ એવં ભાવિતો હોતિ સુભાવિતો, તતો ત્વં, ભિક્ખુ, યેન યેનેવ ગગ્ઘસિ ફાસુંયેવ ગગ્ઘસિ, યત્થ યત્થ ઠસ્સસિ ફાસુંયેવ ઠસ્સસિ, યત્થ યત્થ નિસીદિસ્સસિ ફાસુંયેવ નિસીદિસ્સસિ, યત્થ યત્થ સેય્યં કપ્પેસ્સસિ ફાસુંયેવ સેય્યં કપ્પેસ્સસી’’તિ.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato tvaṃ, bhikkhu, yena yeneva gagghasi phāsuṃyeva gagghasi, yattha yattha ṭhassasi phāsuṃyeva ṭhassasi, yattha yattha nisīdissasi phāsuṃyeva nisīdissasi, yattha yattha seyyaṃ kappessasi phāsuṃyeva seyyaṃ kappessasī’’ti.
અથ ખો સો ભિક્ખુ ભગવતા ઇમિના ઓવાદેન ઓવદિતો ઉટ્ઠાયાસના ભગવન્તં અભિવાદેત્વા પદક્ખિણં કત્વા પક્કામિ. અથ ખો સો ભિક્ખુ એકો વૂપકટ્ઠો અપ્પમત્તો આતાપી પહિતત્તો વિહરન્તો નચિરસ્સેવ – યસ્સત્થાય કુલપુત્તા સમ્મદેવ અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજન્તિ, તદનુત્તરં – બ્રહ્મચરિયપરિયોસાનં દિટ્ઠેવ ધમ્મે સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા ઉપસમ્પજ્જ વિહાસિ. ‘‘ખીણા જાતિ, વુસિતં બ્રહ્મચરિયં, કતં કરણીયં, નાપરં ઇત્થત્તાયા’’તિ અબ્ભઞ્ઞાસિ. અઞ્ઞતરો ચ પન સો ભિક્ખુ અરહતં અહોસીતિ. તતિયં.
Atha kho so bhikkhu bhagavatā iminā ovādena ovadito uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho so bhikkhu eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi. Aññataro ca pana so bhikkhu arahataṃ ahosīti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૩. સંખિત્તસુત્તવણ્ણના • 3. Saṃkhittasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૧-૫. ઇચ્છાસુત્તાદિવણ્ણના • 1-5. Icchāsuttādivaṇṇanā