| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၃. သံခိတ္တသုတ္တံ
3. Saṃkhittasuttaṃ
၆၃. အထ ခော အညတရော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ။ပေ.။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော သော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘သာဓု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ ဒေသေတု, ယမဟံ ဘဂဝတော ဓမ္မံ သုတ္ဝာ ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရေယ္ယ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝမေဝံ ပနိဓေကစ္စေ မောဃပုရိသာ မမညေဝ အဇ္ဈေသန္တိ။ ဓမ္မေ စ ဘာသိတေ မမညေဝ အနုဗန္ဓိတဗ္ဗံ မညန္တီ’’တိ။ ‘‘ဒေသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ သံခိတ္တေန ဓမ္မံ, ဒေသေတု သုဂတော သံခိတ္တေန ဓမ္မံ။ အပ္ပေဝ နာမာဟံ ဘဂဝတော ဘာသိတသ္သ အတ္ထံ အာဇာနေယ္ယံ, အပ္ပေဝ နာမာဟံ ဘဂဝတော ဘာသိတသ္သ ဒာယာဒော အသ္သ’’န္တိ။ ‘‘တသ္မာတိဟ တေ, ဘိက္ခု ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အဇ္ဈတ္တံ မေ စိတ္တံ ဌိတံ ဘဝိသ္သတိ သုသဏ္ဌိတံ, န စ ဥပ္ပန္နာ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ ဌသ္သန္တီ’တိ။ ဧဝဉ္ဟိ တေ, ဘိက္ခု, သိက္ခိတဗ္ဗံ’’။
63. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami…pe… ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sādhu me, bhante, bhagavā saṃkhittena dhammaṃ desetu, yamahaṃ bhagavato dhammaṃ sutvā eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto vihareyya’’nti. ‘‘Evamevaṃ panidhekacce moghapurisā mamaññeva ajjhesanti. Dhamme ca bhāsite mamaññeva anubandhitabbaṃ maññantī’’ti. ‘‘Desetu me, bhante, bhagavā saṃkhittena dhammaṃ, desetu sugato saṃkhittena dhammaṃ. Appeva nāmāhaṃ bhagavato bhāsitassa atthaṃ ājāneyyaṃ, appeva nāmāhaṃ bhagavato bhāsitassa dāyādo assa’’nti. ‘‘Tasmātiha te, bhikkhu evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘ajjhattaṃ me cittaṃ ṭhitaṃ bhavissati susaṇṭhitaṃ, na ca uppannā pāpakā akusalā dhammā cittaṃ pariyādāya ṭhassantī’ti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ’’.
‘‘ယတော ခော တေ, ဘိက္ခု, အဇ္ဈတ္တံ စိတ္တံ ဌိတံ ဟောတိ သုသဏ္ဌိတံ, န စ ဥပ္ပန္နာ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ စိတ္တံ ပရိယာဒာယ တိဋ္ဌန္တိ, တတော တေ, ဘိက္ခု, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘မေတ္တာ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဘဝိသ္သတိ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓာ’တိ။ ဧဝဉ္ဟိ တေ, ဘိက္ခု, သိက္ခိတဗ္ဗံ။
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ajjhattaṃ cittaṃ ṭhitaṃ hoti susaṇṭhitaṃ, na ca uppannā pāpakā akusalā dhammā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, tato te, bhikkhu, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘mettā me cetovimutti bhāvitā bhavissati bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā’ti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ.
‘‘ယတော ခော တေ, ဘိက္ခု, အယံ သမာဓိ ဧဝံ ဘာဝိတော ဟောတိ ဗဟုလီကတော, တတော တ္ဝံ, ဘိက္ခု, ဣမံ သမာဓိံ သဝိတက္ကမ္ပိ သဝိစာရံ 1 ဘာဝေယ္ယာသိ, အဝိတက္ကမ္ပိ ဝိစာရမတ္တံ 2 ဘာဝေယ္ယာသိ, အဝိတက္ကမ္ပိ အဝိစာရံ 3 ဘာဝေယ္ယာသိ, သပ္ပီတိကမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, နိပ္ပီတိကမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, သာတသဟဂတမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, ဥပေက္ခာသဟဂတမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ။
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti bahulīkato, tato tvaṃ, bhikkhu, imaṃ samādhiṃ savitakkampi savicāraṃ 4 bhāveyyāsi, avitakkampi vicāramattaṃ 5 bhāveyyāsi, avitakkampi avicāraṃ 6 bhāveyyāsi, sappītikampi bhāveyyāsi, nippītikampi bhāveyyāsi, sātasahagatampi bhāveyyāsi, upekkhāsahagatampi bhāveyyāsi.
‘‘ယတော ခော, တေ ဘိက္ခု, အယံ သမာဓိ ဧဝံ ဘာဝိတော ဟောတိ သုဘာဝိတော, တတော တေ, ဘိက္ခု, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကရုဏာ မေ စေတောဝိမုတ္တိ။ မုဒိတာ မေ စေတောဝိမုတ္တိ။ ဥပေက္ခာ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဘဝိသ္သတိ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓာ’တိ။ ဧဝဉ္ဟိ တေ, ဘိက္ခု, သိက္ခိတဗ္ဗံ။
‘‘Yato kho, te bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato te, bhikkhu, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘karuṇā me cetovimutti… muditā me cetovimutti… upekkhā me cetovimutti bhāvitā bhavissati bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā’ti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ.
‘‘ယတော ခော တေ, ဘိက္ခု, အယံ သမာဓိ ဧဝံ ဘာဝိတော ဟောတိ သုဘာဝိတော, တတော တ္ဝံ, ဘိက္ခု, ဣမံ သမာဓိံ သဝိတက္ကသဝိစာရမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, အဝိတက္ကအဝိစာရမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, သပ္ပီတိကမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, နိပ္ပီတိကမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, သာတသဟဂတမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, ဥပေက္ခာသဟဂတမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ။
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato tvaṃ, bhikkhu, imaṃ samādhiṃ savitakkasavicārampi bhāveyyāsi, avitakkavicāramattampi bhāveyyāsi, avitakkaavicārampi bhāveyyāsi, sappītikampi bhāveyyāsi, nippītikampi bhāveyyāsi, sātasahagatampi bhāveyyāsi, upekkhāsahagatampi bhāveyyāsi.
‘‘ယတော ခော တေ, ဘိက္ခု, အယံ သမာဓိ ဧဝံ ဘာဝိတော ဟောတိ သုဘာဝိတော, တတော တေ, ဘိက္ခု, ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ကာယေ ကာယာနုပသ္သီ ဝိဟရိသ္သာမိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ, ဝိနေယ္ယ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သ’န္တိ။ ဧဝဉ္ဟိ တေ, ဘိက္ခု, သိက္ခိတဗ္ဗံ။
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato te, bhikkhu, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘kāye kāyānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassa’nti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ.
‘‘ယတော ခော တေ, ဘိက္ခု, အယံ သမာဓိ ဧဝံ ဘာဝိတော ဟောတိ ဗဟုလီကတော, တတော တ္ဝံ, ဘိက္ခု, ဣမံ သမာဓိံ သဝိတက္ကသဝိစာရမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, အဝိတက္ကအဝိစာရမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, သပ္ပီတိကမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, နိပ္ပီတိကမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, သာတသဟဂတမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ , ဥပေက္ခာသဟဂတမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ။
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti bahulīkato, tato tvaṃ, bhikkhu, imaṃ samādhiṃ savitakkasavicārampi bhāveyyāsi, avitakkavicāramattampi bhāveyyāsi, avitakkaavicārampi bhāveyyāsi, sappītikampi bhāveyyāsi, nippītikampi bhāveyyāsi, sātasahagatampi bhāveyyāsi , upekkhāsahagatampi bhāveyyāsi.
‘‘ယတော ခော တေ, ဘိက္ခု, အယံ သမာဓိ ဧဝံ ဘာဝိတော ဟောတိ သုဘာဝိတော, တတော တေ, ဘိက္ခု , ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပသ္သီ ဝိဟရိသ္သာမိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ, ဝိနေယ္ယ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သ’န္တိ; စိတ္တေ စိတ္တာနုပသ္သီ ဝိဟရိသ္သာမိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ, ဝိနေယ္ယ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သ’န္တိ; ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပသ္သီ ဝိဟရိသ္သာမိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ, ဝိနေယ္ယ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒောမနသ္သ’န္တိ။ ဧဝဉ္ဟိ တေ, ဘိက္ခု, သိက္ခိတဗ္ဗံ။
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato te, bhikkhu , evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘vedanāsu vedanānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassa’nti; citte cittānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassa’nti; dhammesu dhammānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassa’nti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ.
‘‘ယတော ခော တေ, ဘိက္ခု, အယံ သမာဓိ ဧဝံ ဘာဝိတော ဟောတိ ဗဟုလီကတော, တတော တ္ဝံ, ဘိက္ခု, ဣမံ သမာဓိံ သဝိတက္ကသဝိစာရမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, အဝိတက္ကအဝိစာရမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, သပ္ပီတိကမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, နိပ္ပီတိကမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, သာတသဟဂတမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ, ဥပေက္ခာသဟဂတမ္ပိ ဘာဝေယ္ယာသိ။
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti bahulīkato, tato tvaṃ, bhikkhu, imaṃ samādhiṃ savitakkasavicārampi bhāveyyāsi, avitakkavicāramattampi bhāveyyāsi, avitakkaavicārampi bhāveyyāsi, sappītikampi bhāveyyāsi, nippītikampi bhāveyyāsi, sātasahagatampi bhāveyyāsi, upekkhāsahagatampi bhāveyyāsi.
‘‘ယတော ခော တေ, ဘိက္ခု, အယံ သမာဓိ ဧဝံ ဘာဝိတော ဟောတိ သုဘာဝိတော, တတော တ္ဝံ, ဘိက္ခု, ယေန ယေနေဝ ဂဂ္ဃသိ ဖာသုံယေဝ ဂဂ္ဃသိ, ယတ္ထ ယတ္ထ ဌသ္သသိ ဖာသုံယေဝ ဌသ္သသိ, ယတ္ထ ယတ္ထ နိသီဒိသ္သသိ ဖာသုံယေဝ နိသီဒိသ္သသိ, ယတ္ထ ယတ္ထ သေယ္ယံ ကပ္ပေသ္သသိ ဖာသုံယေဝ သေယ္ယံ ကပ္ပေသ္သသီ’’တိ။
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato tvaṃ, bhikkhu, yena yeneva gagghasi phāsuṃyeva gagghasi, yattha yattha ṭhassasi phāsuṃyeva ṭhassasi, yattha yattha nisīdissasi phāsuṃyeva nisīdissasi, yattha yattha seyyaṃ kappessasi phāsuṃyeva seyyaṃ kappessasī’’ti.
အထ ခော သော ဘိက္ခု ဘဂဝတာ ဣမိနာ ဩဝာဒေန ဩဝဒိတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ ပက္ကာမိ။ အထ ခော သော ဘိက္ခု ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရသ္သေဝ – ယသ္သတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂာရသ္မာ အနဂာရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ, တဒနုတ္တရံ – ဗ္ရဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော စ ပန သော ဘိက္ခု အရဟတံ အဟောသီတိ။ တတိယံ။
Atha kho so bhikkhu bhagavatā iminā ovādena ovadito uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho so bhikkhu eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi. Aññataro ca pana so bhikkhu arahataṃ ahosīti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၃. သံခိတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Saṃkhittasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၁-၅. ဣစ္ဆာသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 1-5. Icchāsuttādivaṇṇanā
