Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతకపాళి • Jātakapāḷi |
౫౩౦. సంకిచ్చజాతకం (౨)
530. Saṃkiccajātakaṃ (2)
౬౯.
69.
‘‘దిస్వా నిసిన్నం రాజానం, బ్రహ్మదత్తం రథేసభం;
‘‘Disvā nisinnaṃ rājānaṃ, brahmadattaṃ rathesabhaṃ;
అథస్స పటివేదేసి, యస్సాసి అనుకమ్పకో.
Athassa paṭivedesi, yassāsi anukampako.
౭౦.
70.
‘‘సంకిచ్చాయం అనుప్పత్తో, ఇసీనం సాధుసమ్మతో;
‘‘Saṃkiccāyaṃ anuppatto, isīnaṃ sādhusammato;
తరమానరూపో నియ్యాహి, ఖిప్పం పస్స మహేసినం.
Taramānarūpo niyyāhi, khippaṃ passa mahesinaṃ.
౭౧.
71.
‘‘తతో చ రాజా తరమానో, యుత్తమారుయ్హ సన్దనం;
‘‘Tato ca rājā taramāno, yuttamāruyha sandanaṃ;
౭౨.
72.
‘‘నిక్ఖిప్ప పఞ్చ కకుధాని, కాసీనం రట్ఠవడ్ఢనో;
‘‘Nikkhippa pañca kakudhāni, kāsīnaṃ raṭṭhavaḍḍhano;
౭౩.
73.
‘‘ఓరుయ్హ రాజా యానమ్హా, ఠపయిత్వా పటిచ్ఛదం;
‘‘Oruyha rājā yānamhā, ṭhapayitvā paṭicchadaṃ;
ఆసీనం దాయపస్సస్మిం, సంకిచ్చముపసఙ్కమి.
Āsīnaṃ dāyapassasmiṃ, saṃkiccamupasaṅkami.
౭౪.
74.
‘‘ఉపసఙ్కమిత్వా సో రాజా, సమ్మోది ఇసినా సహ;
‘‘Upasaṅkamitvā so rājā, sammodi isinā saha;
తం కథం వీతిసారేత్వా, ఏకమన్తం ఉపావిసి.
Taṃ kathaṃ vītisāretvā, ekamantaṃ upāvisi.
౭౫.
75.
‘‘ఏకమన్తం నిసిన్నోవ, అథ కాలం అమఞ్ఞథ;
‘‘Ekamantaṃ nisinnova, atha kālaṃ amaññatha;
తతో పాపాని కమ్మాని, పుచ్ఛితుం పటిపజ్జథ.
Tato pāpāni kammāni, pucchituṃ paṭipajjatha.
౭౬.
76.
౭౭.
77.
‘‘కం గతిం పేచ్చ గచ్ఛన్తి, నరా ధమ్మాతిచారినో;
‘‘Kaṃ gatiṃ pecca gacchanti, narā dhammāticārino;
అతిచిణ్ణో మయా ధమ్మో, తం మే అక్ఖాహి పుచ్ఛితో.
Aticiṇṇo mayā dhammo, taṃ me akkhāhi pucchito.
౭౮.
78.
‘‘ఇసీ అవచ సంకిచ్చో, కాసీనం రట్ఠవడ్ఢనం;
‘‘Isī avaca saṃkicco, kāsīnaṃ raṭṭhavaḍḍhanaṃ;
ఆసీనం దాయపస్సస్మిం, మహారాజ సుణోహి మే.
Āsīnaṃ dāyapassasmiṃ, mahārāja suṇohi me.
౭౯.
79.
‘‘ఉప్పథేన వజన్తస్స, యో మగ్గమనుసాసతి;
‘‘Uppathena vajantassa, yo maggamanusāsati;
తస్స చే వచనం కయిరా, నాస్స మగ్గేయ్య కణ్టకో.
Tassa ce vacanaṃ kayirā, nāssa maggeyya kaṇṭako.
౮౦.
80.
‘‘అధమ్మం పటిపన్నస్స, యో ధమ్మమనుసాసతి;
‘‘Adhammaṃ paṭipannassa, yo dhammamanusāsati;
తస్స చే వచనం కయిరా, న సో గచ్ఛేయ్య దుగ్గతిం.
Tassa ce vacanaṃ kayirā, na so gaccheyya duggatiṃ.
౮౧.
81.
‘‘ధమ్మో పథో మహారాజ, అధమ్మో పన ఉప్పథో;
‘‘Dhammo patho mahārāja, adhammo pana uppatho;
అధమ్మో నిరయం నేతి, ధమ్మో పాపేతి సుగ్గతిం.
Adhammo nirayaṃ neti, dhammo pāpeti suggatiṃ.
౮౨.
82.
‘‘అధమ్మచారినో రాజ, నరా విసమజీవినో;
‘‘Adhammacārino rāja, narā visamajīvino;
యం గతిం పేచ్చ గచ్ఛన్తి, నిరయే తే సుణోహి మే.
Yaṃ gatiṃ pecca gacchanti, niraye te suṇohi me.
౮౩.
83.
౮౪.
84.
‘‘ఇచ్చేతే అట్ఠ నిరయా, అక్ఖాతా దురతిక్కమా;
‘‘Iccete aṭṭha nirayā, akkhātā duratikkamā;
ఆకిణ్ణా లుద్దకమ్మేహి, పచ్చేకా సోళసుస్సదా.
Ākiṇṇā luddakammehi, paccekā soḷasussadā.
౮౫.
85.
లోమహంసనరూపా చ, భేస్మా పటిభయా దుఖా.
Lomahaṃsanarūpā ca, bhesmā paṭibhayā dukhā.
౮౬.
86.
‘‘చతుక్కణ్ణా చతుద్వారా, విభత్తా భాగసో మితా;
‘‘Catukkaṇṇā catudvārā, vibhattā bhāgaso mitā;
అయోపాకారపరియన్తా, అయసా పటికుజ్జితా.
Ayopākārapariyantā, ayasā paṭikujjitā.
౮౭.
87.
‘‘తేసం అయోమయా భూమి, జలితా తేజసా యుతా;
‘‘Tesaṃ ayomayā bhūmi, jalitā tejasā yutā;
౮౮.
88.
‘‘ఏతే పతన్తి నిరయే, ఉద్ధంపాదా అవంసిరా;
‘‘Ete patanti niraye, uddhaṃpādā avaṃsirā;
ఇసీనం అతివత్తారో, సఞ్ఞతానం తపస్సినం.
Isīnaṃ ativattāro, saññatānaṃ tapassinaṃ.
౮౯.
89.
‘‘తే భూనహునో పచ్చన్తి, మచ్ఛా బిలకతా యథా;
‘‘Te bhūnahuno paccanti, macchā bilakatā yathā;
సంవచ్ఛరే అసఙ్ఖేయ్యే, నరా కిబ్బిసకారినో.
Saṃvacchare asaṅkheyye, narā kibbisakārino.
౯౦.
90.
‘‘డయ్హమానేన గత్తేన, నిచ్చం సన్తరబాహిరం;
‘‘Ḍayhamānena gattena, niccaṃ santarabāhiraṃ;
నిరయా నాధిగచ్ఛన్తి, ద్వారం నిక్ఖమనేసినో.
Nirayā nādhigacchanti, dvāraṃ nikkhamanesino.
౯౧.
91.
‘‘పురత్థిమేన ధావన్తి, తతో ధావన్తి పచ్ఛతో;
‘‘Puratthimena dhāvanti, tato dhāvanti pacchato;
ఉత్తరేనపి ధావన్తి, తతో ధావన్తి దక్ఖిణం;
Uttarenapi dhāvanti, tato dhāvanti dakkhiṇaṃ;
౯౨.
92.
‘‘బహూని వస్ససహస్సాని, జనా నిరయగామినో;
‘‘Bahūni vassasahassāni, janā nirayagāmino;
బాహా పగ్గయ్హ కన్దన్తి, పత్వా దుక్ఖం అనప్పకం.
Bāhā paggayha kandanti, patvā dukkhaṃ anappakaṃ.
౯౩.
93.
‘‘ఆసీవిసంవ కుపితం, తేజస్సిం దురతిక్కమం;
‘‘Āsīvisaṃva kupitaṃ, tejassiṃ duratikkamaṃ;
న సాధురూపే ఆసీదే, సఞ్ఞతానం తపస్సినం.
Na sādhurūpe āsīde, saññatānaṃ tapassinaṃ.
౯౪.
94.
‘‘అతికాయో మహిస్సాసో, అజ్జునో కేకకాధిపో;
‘‘Atikāyo mahissāso, ajjuno kekakādhipo;
సహస్సబాహు ఉచ్ఛిన్నో, ఇసిమాసజ్జ గోతమం.
Sahassabāhu ucchinno, isimāsajja gotamaṃ.
౯౫.
95.
‘‘అరజం రజసా వచ్ఛం, కిసం అవకిరియ దణ్డకీ;
‘‘Arajaṃ rajasā vacchaṃ, kisaṃ avakiriya daṇḍakī;
౯౬.
96.
సపారిసజ్జో ఉచ్ఛిన్నో, మజ్ఝారఞ్ఞం తదా అహు.
Sapārisajjo ucchinno, majjhāraññaṃ tadā ahu.
౯౭.
97.
౯౮.
98.
‘‘అథాయం ఇసినా సత్తో, అన్తలిక్ఖచరో పురే;
‘‘Athāyaṃ isinā satto, antalikkhacaro pure;
౯౯.
99.
‘‘తస్మా హి ఛన్దాగమనం, నప్పసంసన్తి పణ్డితా;
‘‘Tasmā hi chandāgamanaṃ, nappasaṃsanti paṇḍitā;
అదుట్ఠచిత్తో భాసేయ్య, గిరం సచ్చూపసంహితం.
Aduṭṭhacitto bhāseyya, giraṃ saccūpasaṃhitaṃ.
౧౦౦.
100.
‘‘మనసా చే పదుట్ఠేన, యో నరో పేక్ఖతే మునిం;
‘‘Manasā ce paduṭṭhena, yo naro pekkhate muniṃ;
విజ్జాచరణసమ్పన్నం, గన్తా సో నిరయం అధో.
Vijjācaraṇasampannaṃ, gantā so nirayaṃ adho.
౧౦౧.
101.
౧౦౨.
102.
‘‘యో చ పబ్బజితం హన్తి, కతకిచ్చం మహేసినం;
‘‘Yo ca pabbajitaṃ hanti, katakiccaṃ mahesinaṃ;
స కాళసుత్తే నిరయే, చిరరత్తాయ పచ్చతి.
Sa kāḷasutte niraye, cirarattāya paccati.
౧౦౩.
103.
తాపయిత్వా జనపదం, తాపనే పేచ్చ పచ్చతి.
Tāpayitvā janapadaṃ, tāpane pecca paccati.
౧౦౪.
104.
అచ్చిసఙ్ఘపరేతో సో, దుక్ఖం వేదేతి వేదనం.
Accisaṅghapareto so, dukkhaṃ vedeti vedanaṃ.
౧౦౫.
105.
‘‘తస్స అగ్గిసిఖా కాయా, నిచ్ఛరన్తి పభస్సరా;
‘‘Tassa aggisikhā kāyā, niccharanti pabhassarā;
౧౦౬.
106.
‘‘డయ్హమానేన గత్తేన, నిచ్చం సన్తరబాహిరం;
‘‘Ḍayhamānena gattena, niccaṃ santarabāhiraṃ;
౧౦౭.
107.
‘‘యో లోభా పితరం హన్తి, దోసా వా పురిసాధమో;
‘‘Yo lobhā pitaraṃ hanti, dosā vā purisādhamo;
స కాళసుత్తే నిరయే, చిరరత్తాయ పచ్చతి.
Sa kāḷasutte niraye, cirarattāya paccati.
౧౦౮.
108.
‘‘స తాదిసో పచ్చతి లోహకుమ్భియం, పక్కఞ్చ సత్తీహి హనన్తి నిత్తచం;
‘‘Sa tādiso paccati lohakumbhiyaṃ, pakkañca sattīhi hananti nittacaṃ;
అన్ధం కరిత్వా ముత్తకరీసభక్ఖం, ఖారే నిముజ్జన్తి తథావిధం నరం.
Andhaṃ karitvā muttakarīsabhakkhaṃ, khāre nimujjanti tathāvidhaṃ naraṃ.
౧౦౯.
109.
‘‘తత్తం పక్కుథితమయోగుళఞ్చ 47, దీఘే చ ఫాలే చిరరత్తతాపితే;
‘‘Tattaṃ pakkuthitamayoguḷañca 48, dīghe ca phāle cirarattatāpite;
౧౧౦.
110.
‘‘సామా చ సోణా సబలా చ గిజ్ఝా, కాకోళసఙ్ఘా చ దిజా అయోముఖా;
‘‘Sāmā ca soṇā sabalā ca gijjhā, kākoḷasaṅghā ca dijā ayomukhā;
సఙ్గమ్మ ఖాదన్తి విప్ఫన్దమానం, జివ్హం విభజ్జ విఘాసం సలోహితం.
Saṅgamma khādanti vipphandamānaṃ, jivhaṃ vibhajja vighāsaṃ salohitaṃ.
౧౧౧.
111.
‘‘తం దడ్ఢతాలం పరిభిన్నగత్తం, నిప్పోథయన్తా అనువిచరన్తి రక్ఖసా;
‘‘Taṃ daḍḍhatālaṃ paribhinnagattaṃ, nippothayantā anuvicaranti rakkhasā;
రతీ హి నేసం దుఖినో పనీతరే, ఏతాదిసస్మిం నిరయే వసన్తి;
Ratī hi nesaṃ dukhino panītare, etādisasmiṃ niraye vasanti;
యే కేచి లోకే ఇధ పేత్తిఘాతినో.
Ye keci loke idha pettighātino.
౧౧౨.
112.
‘‘పుత్తో చ మాతరం హన్త్వా, ఇతో గన్త్వా యమక్ఖయం;
‘‘Putto ca mātaraṃ hantvā, ito gantvā yamakkhayaṃ;
భుసమాపజ్జతే దుక్ఖం, అత్తకమ్మఫలూపగో.
Bhusamāpajjate dukkhaṃ, attakammaphalūpago.
౧౧౩.
113.
‘‘అమనుస్సా అతిబలా, హన్తారం జనయన్తియా;
‘‘Amanussā atibalā, hantāraṃ janayantiyā;
౧౧౪.
114.
౧౧౫.
115.
‘‘జిగుచ్ఛం కుణపం పూతిం, దుగ్గన్ధం గూథకద్దమం;
‘‘Jigucchaṃ kuṇapaṃ pūtiṃ, duggandhaṃ gūthakaddamaṃ;
౧౧౬.
116.
‘‘తమేనం కిమయో తత్థ, అతికాయా అయోముఖా;
‘‘Tamenaṃ kimayo tattha, atikāyā ayomukhā;
౧౧౭.
117.
‘‘సో చ తం నిరయం పత్తో, నిముగ్గో సతపోరిసం;
‘‘So ca taṃ nirayaṃ patto, nimuggo sataporisaṃ;
పూతికం కుణపం వాతి, సమన్తా సతయోజనం.
Pūtikaṃ kuṇapaṃ vāti, samantā satayojanaṃ.
౧౧౮.
118.
‘‘చక్ఖుమాపి హి చక్ఖూహి, తేన గన్ధేన జీయతి;
‘‘Cakkhumāpi hi cakkhūhi, tena gandhena jīyati;
ఏతాదిసం బ్రహ్మదత్త, మాతుఘో లభతే దుఖం.
Etādisaṃ brahmadatta, mātugho labhate dukhaṃ.
౧౧౯.
119.
‘‘ఖురధారమనుక్కమ్మ, తిక్ఖం దురభిసమ్భవం;
‘‘Khuradhāramanukkamma, tikkhaṃ durabhisambhavaṃ;
౧౨౦.
120.
‘‘అయోమయా సిమ్బలియో, సోళసఙ్గులకణ్టకా;
‘‘Ayomayā simbaliyo, soḷasaṅgulakaṇṭakā;
౧౨౧.
121.
‘‘తే అచ్చిమన్తో తిట్ఠన్తి, అగ్గిక్ఖన్ధావ ఆరకా;
‘‘Te accimanto tiṭṭhanti, aggikkhandhāva ārakā;
ఆదిత్తా జాతవేదేన, ఉద్ధం యోజనముగ్గతా.
Ādittā jātavedena, uddhaṃ yojanamuggatā.
౧౨౨.
122.
౧౨౩.
123.
‘‘తే పతన్తి అధోక్ఖన్ధా, వివత్తా విహతా పుథూ;
‘‘Te patanti adhokkhandhā, vivattā vihatā puthū;
౧౨౪.
124.
లోహకుమ్భిం పవజ్జన్తి, తత్తం అగ్గిసమూదకం.
Lohakumbhiṃ pavajjanti, tattaṃ aggisamūdakaṃ.
౧౨౫.
125.
‘‘ఏవం దివా చ రత్తో చ, దుస్సీలా మోహపారుతా;
‘‘Evaṃ divā ca ratto ca, dussīlā mohapārutā;
అనుభోన్తి సకం కమ్మం, పుబ్బే దుక్కటమత్తనో.
Anubhonti sakaṃ kammaṃ, pubbe dukkaṭamattano.
౧౨౬.
126.
‘‘యా చ భరియా ధనక్కీతా, సామికం అతిమఞ్ఞతి;
‘‘Yā ca bhariyā dhanakkītā, sāmikaṃ atimaññati;
౧౨౭.
127.
‘‘తస్సా వఙ్కేన జివ్హగ్గం, నిబ్బహన్తి సబన్ధనం;
‘‘Tassā vaṅkena jivhaggaṃ, nibbahanti sabandhanaṃ;
విఞ్ఞాపేతుం న సక్కోతి, తాపనే పేచ్చ పచ్చతి.
Viññāpetuṃ na sakkoti, tāpane pecca paccati.
౧౨౮.
128.
‘‘ఓరబ్భికా సూకరికా, మచ్ఛికా మిగబన్ధకా;
‘‘Orabbhikā sūkarikā, macchikā migabandhakā;
చోరా గోఘాతకా లుద్దా, అవణ్ణే వణ్ణకారకా.
Corā goghātakā luddā, avaṇṇe vaṇṇakārakā.
౧౨౯.
129.
‘‘సత్తీహి లోహకూటేహి, నేత్తింసేహి ఉసూహి చ;
‘‘Sattīhi lohakūṭehi, nettiṃsehi usūhi ca;
౧౩౦.
130.
‘‘సాయం పాతో కూటకారీ, అయోకూటేహి హఞ్ఞతి;
‘‘Sāyaṃ pāto kūṭakārī, ayokūṭehi haññati;
౧౩౧.
131.
౧౩౨.
132.
‘‘యే మిగేన మిగం హన్తి, పక్ఖిం వా పన పక్ఖినా;
‘‘Ye migena migaṃ hanti, pakkhiṃ vā pana pakkhinā;
౧౩౩.
133.
‘‘సన్తో చ 97 ఉద్ధం గచ్ఛన్తి, సుచిణ్ణేనిధ కమ్మునా;
‘‘Santo ca 98 uddhaṃ gacchanti, suciṇṇenidha kammunā;
౧౩౪.
134.
‘‘తం తం బ్రూమి మహారాజ, ధమ్మం రట్ఠపతీ చర;
‘‘Taṃ taṃ brūmi mahārāja, dhammaṃ raṭṭhapatī cara;
తథా 101 రాజ చరాహి ధమ్మం, యథా తం సుచిణ్ణం నానుతప్పేయ్య పచ్ఛా’’తి.
Tathā 102 rāja carāhi dhammaṃ, yathā taṃ suciṇṇaṃ nānutappeyya pacchā’’ti.
సంకిచ్చజాతకం దుతియం.
Saṃkiccajātakaṃ dutiyaṃ.
సట్ఠినిపాతం నిట్ఠితం.
Saṭṭhinipātaṃ niṭṭhitaṃ.
తస్సుద్దానం –
Tassuddānaṃ –
అథ సట్ఠినిపాతమ్హి, సుణాథ మమ భాసితం;
Atha saṭṭhinipātamhi, suṇātha mama bhāsitaṃ;
జాతకసవ్హయనో పవరో, సోణకఅరిన్దమసవ్హయనో;
Jātakasavhayano pavaro, soṇakaarindamasavhayano;
తథా వుత్తరథేసభకిచ్చవరోతి.
Tathā vuttarathesabhakiccavaroti.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā / [౫౩౦] ౨. సంకిచ్చజాతకవణ్ణనా • [530] 2. Saṃkiccajātakavaṇṇanā